장음표시 사용
31쪽
queat absq; vi tute & fide, probamus his fundamentis , r. a caua
efficiente. Quemadmodum enim omnia Entia esse suum de penis dens&participatum habent a summo Ente; ita&Politiae omnia i moeria ab unico hoc sonte Fr.Patriciasderet.icapai. Huc Omnia sunt referenda, ab iis, qui alijs praesunt; ut qui eorum suberunt imperio, sint quam beatissimi Cic.is M. .Lhoc:quemadmodum Xenoph. I. inst. Prs. 26 explicat universi,ut tales sint.quales esse convenit, velut,D.Rtal. I. Tin; 2 interpretatur, at pietas honestas inter homines eum pace vigeat. Unde Homeri Agam nono vocat --αλιαων; cura
populo tu, quod rex subjectoru habere ratione debeat, veluti pastor oviu. Deoq; summo principi de singulis no secus ac pastor suo domino rationem reddere debeat. Esti imperans Dei minister,erg,secundum voluntatem Domini sui administrare debet. 2. a causa materiali. Elt enim Politia multitud bene beateq, viveticium sub uno
eodemq; imperio cohabitantium. 3. a forma, quia Politica consistit in prudente administratione. . a finciqui pax, Kos Or in ipsa beatitudo civilis est. Quamobrem, quia ex his numeratis causis tantum constet, quae solummodo ipsam virtutem amplectuntur ela sequuntur, sequitur sine virtute nullain florentem Dearum rempub.
Vtrum honestas i ,an vera cura religionis inrus Politices nis Sunt nonnulli qui opinantur Aristotelem persectissimam Politiam eamq; solam beatam acer inqua Philosophia&contemplationi es sublimes igeni sim adeo inde concludunt, quod illa non sit vera Politia ubi tales contemplationis non sunt, imprimis, unitas religiosus, sive communis ae uniformis ad Deu devotio. Hinc propterea sic argumentantur. LIbi nullus finis, ibi nulla felicitas: Finis. autem est vera religio Dei cultus unanimis. Atqui in tali repub. ubi si liane plateam ingrediaris, lic Deum invocari audias, si alteram, stertiam ii quartam, alio atq; alid modo Dei cultum institui videas ibi nullus est finis vertis,ac proinde nulla respub Super haec ergo tuudamenta periamosissi in astruitiat dogmataJeuaitae. . Quod ubi talis permittatur reipub.lpecies, ibi regens no sit verus clegitimiis magistratusscd Tyrannus od per conleq.c medio tollendus. a.
Quod cives sub litis Tyrannis lim sures de latrones, ideoq; supplico astici
32쪽
tatis absolute pertineret, ubi tandem locorum veram rempub. inveniremus, sic nulla fui siet Allyriorum, Persarum, Graeco rhi, Politia, sucimperatores Romani nullam habui flent Politiam , se nulla ellet in Romano Imperio Politia , quod cum sit contra ex prellam sacram
scripturam Matth. M. Per . 1 Mare. I a. v. 17. Luc. ao.ν. 2j. Ubi dicitur,quod
Evangelium no aboleat Politiam Et D. Paulus ex lege imperii Ethnicapuliatus appellat Cesarem, Act. D. S. Imo cotra rationem est. Na cuves honestos quidem facere potest Politica, n6 v. Christianos: religiosios. Quamobrem ofunduntJesultae regimen Politicum cum regimine Ecclesiastico inter honestatem exercitia pietatis non distinguunt. Errant igiturJesultae, dum super falso&arenoso principio, si eciosa sua dogmata struunt. Hac enim ratione finis hominis qui est vera Dei agnitio cui ne Politic conversationis confundetur. Cadit proinde scelestum Jesultarum dccretum de principibus Haereticis solio deturbandis, clam v ac palam ferro vel veneno a quolibet privato e medio tollendis Κecon pracog. Polit Beseld CD a.ds L b. 12 Manet proii e quod finis Politices absolutus, sine quo respub. salva esse non potest sit publica honestas, quae in omnibus reipubl. civibus quam laictissime urgenda, aquam res, sine qua respub.nullo modo esse nequidem mediocriter potest.Contra contemplatione purae religionis cum non possit in omnibus ringulis reipub civibus obtineri, si e nrgenda, tanquam qiue non ad este, sed ad praeclareelle requiratur. Distinguit ergo et II inter finem absolutum Politices ceu gradu eminenti . Er dicit, quod olim fuerint multirespub.
uti respub.Spartana, Atheniensis, Item Romana&Venetorum aliae quam plurimae quae verarum rerum pub laudem omnino habuerunt, quamvis ad illum excellentem finem non pervenerinta Quis sTro XII. Vtrum riserat Politi a doctrina pungelii 'Conqueritur hac de re PhilipIncona.'lit. mulios este in hac opinione.Evangelici nihil este aliud, quam doctrina publica; ac proinde inventi sunt,qui legib. aliis abrogatis juxta Evangeliu rem p.constitue-dam duxerunt. Quamobrem breviter hic monstrabimus, quom Q-do ab invice distant.Differt proinde doctrina Politica, a doctrina Ev-
33쪽
M COLLI cII POLITI cIvangelii, r. Causa essiciente: Evangelium enim, quoad causam est ficientem proximam,est immediate ab ipso Deo, a spiritu S in eorda hominum implantatum Doctrina Politica, quoad caulam remotam est quidem a Deo, sed quoad proxima est ab homnibus doctis, prudentibus,& experientia conlirmatis 1 differt fine itfectis. Nam doctrina Politica ad hoc unice inventa, ut bene diciviliter in repudi At Evangelium nobis est ad salutem aeternam datum. 3.
Quua Politio agit de rebus humanis, quippe de causis
ib. eonstituenti fac administrantibus.Evangelium vero agit de rebus ad salutem Helicitatem aeternam spectantibus. Quamobrem nullo modo Politica eum Theologia vel Evangelio coniundenda. Siquidem illa externam disciplinam, videlicet honestatem
Dublieam duntaxat curat:haec ver b. ouae ad vitam aeternam taciunta
impertit. .EsTIO XIII. vinitatua rectedvbibuatur induaspartes Invenies bene multos qui hoc etiam nostro seeuto de Politi-
.is seripserunt Verum,qui deaccurata ejus distributione solliciti
fuerunt, perpaucos. Quidam ea, de quibus tractat Politica ad capita
referunt,quemadmodum taciunt Thomas Aquin o GL Quidam ad libros eertos referant, utpote Tholosso Danais. Orsussis ergh aliorum partitio nibus, illa videtur omni Topti mari commodissima, qua P litiea in duas distribuitur partes quarum prima dicitur nisMettitis, hoc est,eonstitutrix respub. altera δι---m hoc est ejusdem administratrix. Quam divisionem ideo legitimam elis censemus. I. Quia consentit eum natura distributi. 1. Quia constat ex partibus disissentientibus&oppositis. 3. Quia est distribullo adaequata. . Est se eundum regulas Logices bipartita. s. ab au toritate Aristotelis lib.I.Oeconom.cap I. Ubi inquit.Quod Politicae sit,in civitatem ab initio constituere, & constituta bene uti. QuaesTI XIV. a methodo Politi tradi debeaeqQuia in qualibet diseiplina a principiis incipiendum eliat te stante Philosopho, . Eib. 8. O . Metaph. 3 13. in practicis discipu-nis finis obtinet rationem principit; ideoq; hane disciplinam uti de alias disciplinas practicas non posse alia, quam resolutiva methodo tradi
34쪽
Ex Re ITATI, et i tradI;Ursit etiam hoc ipsum notantum inoctia . rastris tr.raesine GH L de consit. His med Verum Aristoteles id docet, suo proprio exemplo. Exempla si desideras, dirige oculos&lmentem ad topica, ubi a tyllogismo topico, item ad an alvitica attente, ubi a syllogismo apodictico i item ad Ethicam,ubi a summo bono; Item ad Politica, ubi repub.exorsus est. Cum ergb nullum possit monstrari vestigium, quod in contrariam partem directum, concludimus non posse alia methodo disciplinas practicas tradi, ouam analytica. EM.inpra-cu.Pobt.Interim tamen distinguendum este putamus, inter methodum universalem, qua tota disponitur disciplina, inter particularem,qua partes disciplina 'rdinatur. In his posse observari syntheticu ordine assic timus, quamvis discipline systema in se totu, suo principio ae fine no nisi analytice disponatiar.Beselae rus I.dist. isb. 7 in μQuAEsrao v Vtram, te lapsim inflatu inmoratia. DUMmfuissenti Utrum ante lapsum, seu in statu innocentiae tuturae Politiei iussi sentinon ineleganter hic quaeritur. Et ab affrmativa multos Politi- eos simpliciter stare deprehendo, quorum rationes hίe sentia. Quia, etsi homo mansisset in statu innocentiat; tum propagato genere humano, necessario ex diversis familiis seu societatibus domesticis hominum hinc inde per totum terrarum orbem dispersi, milleni constitutae diveris societates civiles ad vitam civilem melius & comm dius inter se agendum. .Qula Deus non immediate rexisset singulos hominum certus', sed mediate per magistratus cuilibet societati praepositos. 3. Quamvis legesis magistratus non fuissent opus ad eoercendam improbitatem & injustitiam hominum;tamen opus
fuisset ad regendam societatem humanam,in hunc finem , ut eo me
lius unusqui sq; scire potis iisei, quid sui fuisset ossicii, ad id piatm-
dum faciendum magis magis excitaretur. In quem finem Deus primis nostris parentibus ad huc in statu innocentiae constitutis legemrradidit, de non comedendo fructu vetitae arboris. 4. Quia natura est animal congregabile & Politicum. 1. Quia Politiae constitutio est res per se absolute bona. . Quia propterea Deus in paradysici matrimoniu inter Adamu &Evam instituito ordinavit,ut illud ellet primordium familiae& societatis civilis. 7. Quia&in
ter angelos bonos laetim haberaliqua reipub forma Ergo inter homi-
35쪽
Cox LEOLI OLITrcrhominea 'Eamvis in statu innocentiete manuissent,ioetim habuisset. Contra beatus Lutherus in N. χ.Genestet. 23.inquit Politia ante peccatum nullum Hir.neq; ea opus fuit. Est enim Politia remedium nostrae corruptae naturae. Oporet enim jam in hoc statu cupiditatem constringere vinculis lego, poenis,ne libere vagetur. Ideoq; Politiam rectius regnum dixeris peccati, sicut Paulus Mosen vocat ministrum mortis peccati. Hoc enim unum praecipuum agit Politia, ut peccatum arceat. Hinc Paulus dicit:potestas erit gladium in vindictam malorum. Si igitur homines per peccatum non esserit mali facti, Politia nihil esset opus sedi Adam vixisset eum posteris suis in summa&perpetua tranquillitate, plus effecisset,ian Odigito, qua nunc omnes gladii,cruces, secures possint et icere.Item tatuit etiam Hunn lom. .pag. 4 I. Argumenta aliorum Politicorum in hanc Iententiam haec runt. I. Quia in statu innocentiae totum genus humanum a solo Deo ruisset gubernatum, sine humanis legibus& consiliis. Hinc Plato in Polit sua diserte scribit in prima illa felici hominum aetate, quae aurea aetas: seculum Saturni ab eo nominatur,nullas vesconstitutas vel constituendas fuisse respub. Cui etiam suffragantur Poetae,imprimis ver&Hesiodus lib. Lo r. Ossier. lae pid lib. l.Metamorph. qui mentem disin his expressit verbis.
Aurea pri vasaraelatas que Pindite ivlla
Sponte siva sine letodem rectumsistebati
Pornametussaberat . nec vincla minantioo
Aere ligabantur necflup ilex turba timebat Iud ιου sui ederansnejudice uti. a. Quia in statu innocenti homines ponte fecissent suum ossici una neq; opus fuisset, iri metu&pamaaci id illent compussi. . Quia tunc nulla fuisset impietas injnsticia, quae magistram Politico fuisset eoercenda iunienda. 4. Quia Politiae talis constitutio, est justa peccati poena,&c. Quae posteriorisententia,quia auctorita magnorum Theologorumi est eomprobata& rationibus firmioria nobis approbatur. Neq; putamus superiora argumenta in contraria opinionem allata aliquid facere,contra nostram sententiam, qua distinguimus inter Positiam qua talis, inter naturalem societatem hominum,quam Deus hominibus implantavit. Nam ut phirimum
laborans vitio petitionis principii, partim etia inconsequentiae. Vide
36쪽
Vtrum Oeco inica ante Politicam tradenda Negatur loca quibusdam his rationibus i. Quia Aristoteles I. Potit. I.ubi ait προτενω τη φυσει πολιὰ, μία ,-ἔρμλὴς τήγαρώλον ποτεν-αγγ Moω--αερου tio. Quia perfectum natura prius est maperrecto I.ia coelo c. a. Semper enim natura id intendit, quod peric- ctius. Politicam persectiorem esse Oeconomica, patet ex Aristotile . Em.I.σχ.ubi nominat eam meλωπι ni me σων ἐπιπει - χηΠη -
νικὸν . Quin oeconomica est Politiae subjecta, partim,quod leges administrandi domum ab ea accipit, partim,quod illius finis ad hanc
referatur, tanquam subordinatus&ultimus . Auctoritas Aristor sis qui Io .Eth. ad Nicomach lcribit, post Ethicam, lenon de oeconO-iuia, sed de Politica acturum esse. Verum contraria opinio verior est,ela confirmatur his rationi
bus i. Quia oeconomia ordine naturae est prior, versatur enim circa famibas, quae fundamentum runt Reipub. 2. Quia domus absolutῆ considerata prior est civitate , eiqi prima principia&fund menta suppeditat. 3. Quia finis oeconomicae habet se ad finem Politicae tanquam intermedius ad ultimum, quia vero intermedius praecedit ultimum. E.&e. Ad contraria argumenta u.adr Esse fallaciam ambiguitatis in phrasi natura prius esse,quae duabus intelligi modis potest, . abso-hite,2.respective,intentionae videlicet naturae. Ad. 1.similiter est eambiguitatem in vocabulo persectionis. Ad.3. quod sit petitio principit. Ad. .quod si fallacia conseq. Aristoteles enim sub finem Eth facit mentionem Polluces tanqua principalis partis totius Philosophiae practicet ad quam Ithica, oeconomiea respiciunt:Sed inde coruligi non potest Polliticam ante Oeeonomicam, statim post absolutam Ethicam, e Te tradendam. QuAEsTro XVII.
Quomodo Pol ticis rata oris' rudentia rQuanta est cognatio Massinitas Physicae scientiae eum Medicina; talita imb. major cie arctior est Politicae cum Jurisprudentia. Hinc etiam saepe ora tingit,ut ea, quae proprie pertinent ad Jurispru- dentiam
37쪽
ao COLLEGI POLITI cIdentiam,tracstentur in Politicis, ela contra, quae pertinent ad Politi attachentur inJurisprudentia.Differunt tamen in hoc, quod enim in
genere Philosophus practicus docer, id Jureconsultus pecialiter de
particulariter per circumstantias personarum, rerurn, locorum, Mtemporum, perq; distinctas partes processus actionum atq; judiciorum diducit.Bι βιιι I. Quod cu ita sit Politicam futuro JCtori
xiive necessiriam concludimus. Z iri tata παροπως adjectum.
I. Ansauro IurisOUultore sphiaco isto Studio Philosophiae homines ad prudentiam acriores fierii suturAristoteles χ.Retb. eandem quoq; in consiliario requirit C .de vir Drat Peripatheticam diiciplinam idem alibi commendat ,quod&iebus gerendis sit aptissimavi ab ea claros viros instructos saepius rem putaseliciter gessime s. m.Verum tantum abest, ut haec de Philosophia, quae in contemplatione acquiescit, intelligi possint, a qua quid emolumenti in rempub.redundare potest vix animadverto, cuneq; Politiam constituere neq; sauciatam ad integritatem reducere queat. Unde non immerito neculatores istiusmodi, si ultra cath dram sapere,& Politices circulos tutbare ausint cumpho Ma Hanniariis sibilo excipiendi, de cum Thalete Thracensium risu eludendi sunt,ut animavdertant,aliam esse ratione altercationum in scholis.&aliam rerum gerendarum; Proinde per Philosophia intelligimus illam quae in actione posita in Ethicistoeconomicis,&Politicia eonsistit. Plura haedere vide apud ThοUI7.de repub.c. .nM.Alsertum Antii 4.delegata. 9.Tile . innas
Proinde ossa I.IT.losophis elavum Reipub.concredendum esse; simul ac deridet Philosephostpeculativos,quod ultra cathedram sapereo Politiam a ministrare velint,proinde similes Thaleti eosdem judicat, qui ecebia suspieiens in foveam incidit Sc Thracensibus risiim movet, ergo, ita -- fua, qua in se habent, maneant, nec circulos Politices tu bent. Qui in sententiavi nos acquiescimus.
38쪽
Specie. DE SOCIETATE CONJu GALL
Uanquam pluribus modis differant subjecta scientiarum de artium, uti ex Za.de tribusprecumris, cap. 2. νι dere est.Item Mercat.quaestiroama operis Meaeest o ex ipsam Nndentispatet, cui Scientia requirat subjectum, de quo demonstrentur affectionestim vel disiipsi nactis, in quod finis per instrumenta inducatur, veluti aurum se habet ad auri labrum tamen in ed conveniunt scientia ars vel disciplina Practim , quod ex ipsa subjecti natura prodit, ut videlicti prςsupponantur&explicentur ante disciplinam, Ips'. t. 73. Oalosit 41.ea, line quibus ad perfectam Maccuratam cognitonem ejus disciplinae pervenire no possumus. Arnon Polit. in principsos Promn.de rat. orae nis Quare cum civitas, quae subjectum Politices est, perfecte intelligi non possit, nil praemittantur ea, ex quibus componretur,ut sint familue, amiuarum societates, Aristoteles i. Polit., .non alio retpectu hic de familiis & earum societatibus,quam quatenus ad cognitio nec declaratione suble a. pertinent, partes ejusdem constituunt. I.Put .
39쪽
Polli l. 2. Ur Cic. I. v c. his verbis: Cum it hoc natitra commune omnium rata . mantium,ut habeant libidinem procreandι , primas cietas es in ipse ronjugio,proj xima in liberis,deinde, diamus, commum omnia. Id autem est mcipuum inbis Oq.stemmam seipubi Sequantu fratrum conjunctιones, post consobrinorum4 fBιnarumq/qui cum una domo μ' m nonposiint, in alias domus, tanquamum colonias exeunt.Sequuntur connubia ct Unitates, ex quibus etiam plures propin
ut hominum a ct celebrari interseo ast Οἱrri velit, obeasq; casaub M. ac rare ea,qua puppeditantis adcultumoad victum,necsbi solista caeluP, devi atri siquos ιharas ktbeat, tuerii debeat. λ . t quia Paterfamilias conjugi cliberis suis prolpi cecitenetur, nam qui mos negligit,deterior est Ethnico P, Bdicthris Tim.1.Impossibile vero est,ut hujus oneri ferendo solus is λαό,-tius familiae, ordo prodit videlicet, qui manus Patri ramilias cominmodare debent, quorum originem Aristoteles I risit s. etiam ex eo deducit, quod imperans parans se naturaliter appetant, propter salutem, quia neutrum rubsistere potest sine altero. Et Cic. a.dsomnis ratios instituti vita alumenta hominum desiderat. 1. Ex quibus constat tres esse Societatesprimas Mariti videlicet oux ris, parentis O bbreorum,Domini ervorum,ouas cum ambitu suo complectatur familia ideoque priusquam in has societates profundiu&intueamur, in genere consideranda venit familia. 6. Nea amo guitate cognitione persecta impediamur, prius, ea bulla similiae ab aequivocatione liberabimus Gratu familia dicitun κρο vel μα, ψ vocabulu etiam varie accipitur. Nam interduden eat universam serie agnatoru ut apud Demossct Thuyd. Interdum universiam possiessione quicquid ad vitam utile, ut apudArisii dico X noph.in Oecon.quo sensule . op. θῶπ.jubet prius quaerere οικον, quam uxore. Hinc eriain, ομία usurpatur P gubernatione domestica de . γουν dicitur, qui rebus familiaribus praesidet Insanis verbion-
40쪽
7. Porro familiae vocabulum, quod Akιιu Ioin I 0 . derivata verbo famularii Nare ausi bidem a fama,varie suis fluet anterdum proiqingente seu tota ferie agnatorum, pro certa aliqua stilpe,& sic Communitero vulgariterusurpatur. Atq; hoe sensu dicit Cuivi ICivit. 9 5. a. de Verbor Sognas Faeminarum liberos in earum familia noli illa, propterea, quod, qui naicuntur, non tris sedpatris familiam eis quantur,ri atquι, institur.de C sinit tui ct t. cum lemma, Fristar homι . Interdum sumitur pro re familiatari polsellione. Quo sensu Terent. Decem dierum vix mihi erit familia toetu .pro Crim Unde tu aut fa-
nulla, aut procurator litus interdum pro societate secti dum naturam,
vel pro pluribus personas, quae lub unius potestate sunt. Qua in iis gluticatione ΚIvocabulum capitur, sit cisiis erus sese extendit non tantum adservosac reliquam posse Iicinem, verum etiam admitos, d. l.ivr νβmentium tem ad matrem est Patrem familias,ia. 91., iura,ct . 96.inpra.de V. S. se Boi i 8. . Definitur familia a ICt Vlpium in his s. g famibalare , ture propm f. de V hoc modo: QMdsitinre turri personas, quae si ιμ, viminpotestate, ct et natura veharesubiecta. Deinde ab Arsol. I.'us.c. .rem. ao. Et est talis: Quod suseiaera ranstitutasecundum naturam, quotidianin patia. et: υ si Parin Essentiales familia duae sunt Uxor videlicetvi servuS. Idq; patet ex fine. Nam eum duplex sit finis ejus qui instituit familiam, ex dictamine narurae, videlicet, procreari obolis ustentario e 'atageneratam.Ideoqi duobus indiget Pater ramilias, qui caput familiae dicitur,instrumentis,uramvidelicet ad procreandum, se ad prospiciendum, liberis de victu. Uxor enim per naturam natano est subire munia servorum , partim pudore muliebri sexui innato, partim imbecillitate . partim curis domi peragendis prohibita, ad edentariam vero operam est formata, ut 'mum instar testudinisservet, colum lanam tractet,&educationi puerorum domesticae operam impendat. Et quamvis gravioribus onerantur labori
bus in quibusdam partib Germaniae, quam in Angliaatalia, de Gallia,quaderemni LI.Polit Helvetios repraehendit, quod mulieribus utantur loco servaru,eo tamen fit hoc temperamento, ne in ser- in a vorum