Henrici Rantzovii ... de conservanda valetudine liber .... editus à Dethlevo Sylvio Holsato.

151쪽

Item Thuris, bdellii, opopanacis, Camphorae, an a siue partes aequales unciam dimidiam, postea illud oleum per mundum paniculum laneum excolato, ita ut omnis virtus praedictarum specierum inde exprimatur, habebisque in hunc usum paratum oleum praestantissimum.

ueris utilis contra disiectionem nerui alicuius , qui a Chirurgo est

conglutinanduS.

R, C. Oculos Cancri, in subtilissimum puluerem comminutos in paruo linteolo. Hunc pulverem neruis insperge. siccis fasciis ex linteolo confecitis, locum obliga, ne humiditas aliqua ad neruos penetrare possit. Hanc ligaturam per pactum et q. horarum inlaetam relinquito Elapso praedicto temporis pacto, Chirurgus neruum inspiciat, ipsiusque conglutinationem exploret, deinceps vulnus illud calidis vinculis deliget instar alterius vulneris reces' tis, post diem unum aut alterum liga' turam di soluat. ζto a illacisast

Aus sanguinis ex quovis vulnere erum pentis cohiberi potest. Ineunte

152쪽

VALETUDINE 233 Ineunte vere, cum ranae semina prima

siue oua proiiciunt, tunc accipe crassioriS linei panni vinas tres vel quatuor, plus minusue quantum satis est.Hunc pannum cum huiusmodi ouis ranarum probe abluito, soli b siccandum cxponito. Dcinde secundo tertio plotum, simili l modo in sole siccatum sui diligenter seruato Cum autem hoc uti volueris, partem VulnerC. duplo maiorem, inde praecisam instar cataplasmatis vulneri imponito sanguinis Dfusio statim supprimetur, quod certo X- perimento in plurimis est comprobatum.

CAPUT XXXIX.

calorem de sitim.

scentibus obest, sic etiam calor, ex hoc prosecta sitis peregrinantibus molestias exhibet. Nam sitis ab humido deliciente aut calido superante sit. Cum enim nimii aestus noxa peregrinantes infestat, calor nimius semper excoquens corporibus firmitatem eripit, lumido naturali exigendo vires dissoluit.

Primum autem naoneo, ne cum iter faciatis multum loquamini. Inde enim sitisic fauci-

153쪽

faucibus aridioribus contrahi solet. Ad caloris vim pellendam balneum aquae Η- sidae etiamsi quis febrim aut capitis dolore temperie contraxerit, prodest. Qua rationem etiam cerui sequuntur. Nam cum aestu immoderato vexantur, infrib dam sese immergunt. Alii coronas ex r0sis,violis,nymphaeae floribus, polygoni ra- .nautis, Adianti vitis, myrti foliis, alicum virgulis, alijsq refrigerantibus plantis capiti contra aestus iniurias imponunt. Contra sitim ex calore prouenientem detineantur in or Crystalli, coralli, a gentum, saccarum candidum, aut lex, qui aliquandiu in frigida aqua fontana iacuit Iulepus etiam rosarum4 violarum cum aqua. Item radix glycyrria recenseterra evulsi, manducata,sive ex aqua pota sitim sedat. Quemadmodum MVigiliae extinguia sitim a calore ortam, sic somniis Orram a siccitate Frigida siue aqua mea odorifera, quam si perius descripsi, etiam

os colluere prodest Fici recentes sitim ktiant, caloremque refrigerant. Nuclei nucis pinea; portulacae folium linguae subditum, iraga, pyra, pruna, cerasa, mal0 rum cydoniorum grana, cucu

154쪽

nis, cum vino sumtus contra sitim pro dest Vinum refrigeratur, si in aquam frigidam una cum cantharo collocetur, panis b tostus in aquam fontanam frigidissimam immittatur, cui postea inde exemto vinum infundatur, illudque hoc modo bis batur, aqua interim saepius permutata. Hac consuetudine refrigerandi ego ticonsueui. Nam salubris est, nihil b nocti menti adfert, veluti ea, quae nitro aut niue

perticitur. Haec enim est violenta Se pro- Pterea naturae contrariam inimica,ut sunt

ea, ex quibus refrigeratio petitur.

PRAECEPTA CONTRA famem.

PFregrinationes: bella saepe hominem

in inopiam rerum omnium con hci ut, ita ut ingenti vehementit fame laborandum sit. Quare non ab re fuerit pauca contra hanc lubiungere. Fame igitur dominante omnium animalium iecur asia cuin penuria panis satiat magis item panis coctus ex amygdalis dulcibus iaccaro plurimum nutrit. Panis quo nauticus, siue bisco ictu S, eo quod propter siccitat cm situm minime; a contra

155쪽

a 36 DE CONSERVAN.

contrahat, diutius reliquo incorruptus seruetur in hunc usum circumferendus est Legimus quot quendam uiuis aedificiorum obrutum, cum nullam vitae spem retia quam haberet, septem dies noctes publavrina epota famem ac sitim tolerasse Aui. cenna globulo contra famem composuit qui sunt conseruandi, ue solis calore colli 'quescant. RE C. Amygdal dulcium ex- cor libram nam. Adipis vaccini liquefacti libram dimidiam. Olei violarum vncias duas Mucaginis ad altheae unciam unam Terantur omnia simul in mortario

&fiant pilae sicut globuli nucis instar ta'

licae.

o si vernamini in mari, nolitewhibere vel impedire vomitum, versi si sit nimius superfluus, in potu paululum aquae marinae miscete, ut ita ventriculus vester paulatim mari assuescete discat Tostus etiam panis ex aceto comes Escontra vomitum valet, quemadmodum Smultaru in gallinarum ventriculi per usu irem in cinerem redacti, cum vino sumitin tali asteditione stomacho non parum pro

sunt.

Quidam h lama

fatis. os i

156쪽

Quidam volunt ad hanc rem conducere, ii quis aquam marinam siue salum ex naui intueatur, siue ex alto in mare delpisciat.

CAPUT XLII.

SEo quoniam in expeditionibus se-

regrinationibus multo aquarum turbidarum, limosarum usu extinctos cile compertum est, omnino interdico vobis, ne aquam ex puteis vel stagnis hausta bi-hatis. Possiliat enim hae multifariam ab hostibus infici, ut plerun ab hostibus sit, cum alioqui etiam sordibus scateant. Fontanam quidem aquam non omnino improbo, hac tamen conditione, ut cum exhausta est ex fonte, linteum nitidum in eam iniiciatur, quod si id post duarum horarum pactum nullas concipiet maculas, sine omni veneni sis icione bibi potest. Purgantur autem aquae excolatione, cum ex uno vase in aliud transi olantur per aronam dulcis insipi diue soli, in colum siue sacculum iniectam, aquae prauitate in are

nisi cremanente.

Mala aqua etiam cum allio sumta,vel iniecta theriaca minus nocet, cuius poste rioris

157쪽

rioris usus inprimis in expeditionibus est salutaris, Ibi varia loca mutanda sunt. A qua limosa salis inspersione emendatur, turbida alumine clarificatur. Lauri folia, pulegium, acetum perna xtum olei vitrioli gutta una aut altera, folia cetosae, cornu Monocerotis, Corallium contusum S iniectum in aquam Hac omnia prauitatem eius emendant. Sed Vinistitutum de aquis sermonem absoluam, in casu suspicionis aqua venenosae mihi satius esse videretur, de integro puteum effodere Indicium autem vel signia quarum subterranearum est nebulosa exhalatio ante exortum solis, vel creber ω Dciosus iunci, vel arundinis prouentus.

CV, sol quoq; peregrinantibus san

guinem limis subtilem tenue reddat, eum P ex naribus effluere faciat, rem non inutilem videor mihi facturus, si paucis de huius nimio fluxu reprimendo aga, Primum autem sciatis, quod si cui vestrum sanguis sine laesione saepe ex naribus

Prosint, in Propinqua sanitatis parte hoc esse

te itura li

158쪽

VALETUDINE,

esse numerandum. Si autem haec eruptio est nimia & crebra, tunc poterit vitare cibos aromatibus conditos. Item allium, coepas, porrum, raphanum caetera. Mirifice autem sanguinem ex naribus pro manantem reprimit stercus porcinum, si tepidum infarctum linteolo naribus admoueatur, cum iu frigescit stercus, rursus illud ex calefacere oportet. SequenS etiana cataplasma cum linteo canabino impositum sanguinem sistit. λεχ. bolum armenum Tarinam volatilem molendinariam , ex his cum album in otii inceto rosaceo confice cat

plasma illudi fronti Marte rijs capitis applicato. Et si sanguis nondum reprimitur, linteolum aceto imbutum collo circumuoluito. Quinimo ad eundem etiam modum pudeda humectare poteris. Et quod si sanguis stiIlauerit ex nare dextro, cucurbitulam adhibebis iecinori, tanquam parti affectae. Sin ex sinistro, in latere eam sinistro ex aduerso splenis applicabis. Si vero neque hoc sanguinem retinebit, non inutile fuerit secta vena iecinori sanguinem in frigidare,' naribus inspirari curabis puluerem compositum cx e baqua dicitur gratia Dei, qui puluis mirificam sistendi sanguinis vim obtinet, etiam

159쪽

ex vulneribus confluentem Cauebis a men ne nare purges vel mundifices ante quam sanguini fluxus plane sit supersitus. Aliqui etiam utuntur croco vel puluere fuliginoso molendinario, una cum tela araneae. Quin etiam ex astringentibus linis V quercu,ilice,fago, cinis non par albin'git, ideol si forsan nullum aliud remedi una ellet ad manus, sanguinis eruptio hoc modo cohiberi, o et

bellis saepe ex copioso alui profu- uiolaboratur, ideo remedia hunc morbum curantia vobis quoi minime negi, gligenda esse censeo In principio autem istius morbi nolite statim medicamentis comprimendi facultate praeditis, alui luxum sistentibus uti. Etenim obluctari, excretionis cohibitionem moliri, maiorem morbum facit. Sed potius candens siue ignitum aurum, vel chalybis laminas, in potu, quem hau sturi estis, iterum ait iterum extinguite.

160쪽

VALETUDINE I

minutum in puluerem, in dysenteria efficacissim una ei remedium, quemadmo dum de argillae rudera ex clibano desumta decocta cuna aqua, qua postea in potu tamini,facultatem sistendi Lastringendi

aluum praestant. In hunc usum conuenit etiam faccarum rosarum cum rubris co

CONTRA ARDOREM stomachi.

O, raro quom ardor siue aestuatio stomachi pficiscentes infestare finiet. Vi Operaeprectu igitur visum est remedia i L ic morbo succurrentia breuiter obseruare. rues Nonnulli contra hunc utuntur Glycir-riza, carpionum ali lapides in ore detinent, vel olibani grana deglutiunt. Non nulli contra hanc affectionem aquam calidam bibunt, aut lac tepidum vel ceraso

rum nucleoS, aut panem ex acet come

dunt. Ego autem maxima ex parte haec sequentia duo medicamenta adhibere soleo, quoru hoc a Daniele RantZouio, serenissi-

α mi Daniae regis Friderici ΙΙ. in bello con- tra Suecos primario Duce, cognato meo didici, illud vero alioqui usu compertum habeo. Medis