De summo bono lib. III, : omni hominum generi quàm vtilissimi..

211쪽

cotritione graui conquirut d pro quibus f suturo supplicio poenas dabunt. His qui in voluntate secularium desideriorum persistunt,bene testimonium prophetae dicitur, Factus est Effraim pan1s

subcineritius qui non reuertatur,id est,ita obruuntur caecitate secularis amoris, ut nun resipiscat ad deum amorem retorquere mentis Multis mortuus

est mundus, ipsi tam vicissim sido mortui non sunt.Bona enim seculi diligunt, tamen ipsa quae diligunt minime consequuntur in utroque vacui, quia Sc futura perdunt, pr sentia non acquiriat. Egestas est electorum qud peregrinantur a bonis sempiternis, de in hoc exilio diutius remoran avr.Egestas est reproborum qudd abundant vitiis, virtutibus vacuantur, seque esse inopes nescitat.

mod probatur per Apocalypsim Iohannis, qui

contra huius mundi amatores sic ait, Dices quod diues sum locuples nullius egeo 3 nescis quia tu es miser de miserabilis de pauper, de coecus nudus Gloriae temporalis sequaces, de si nitidi sunt foris fulgore potentiae, interius tamen Va- cui sunt elatione superbiae: sicuti calami exterius

quidem nitent, sed interius vacuantur. Ob hoc reprobi exterius, ut calami nitidi interius vero vacui electi vero exterius quasi arborum cortices scedi, interius vero solidi. Qui pretioso cultu incedunt, audiant prophetam , quemadmodum detestatur eorum corporalia Ornamenta de quos successus habeat cultus secularis compositus de ornatus , hoc est pro suavi odore foetorem, de pro Yon funiculum, de caetera. Legant prophetam

diuites, quorum spes opulentia est de audiant iiii

212쪽

eum dicente,Vς qui opulenti estis Quato eo quisq- potentia maior est,tato magis liber est d peccadum.Na patrimoniti grade,gadis tentatio est. Plus venerantur homines in hoc seculo pro teporali potentia, pro reueretia sanctitatis. Suscipiut enim magis uini diuites,&n homines sunt,omnino de

spiciut Sut quidam iusti qui sine laesione cuiusquasvis rebus utuntur. Item sunt quidam diuites humiles,quos no inflat superbia rerum: veluti plerique fue, ut sancti veteris testam eii, qui Massiliebat diuitiis, tamen humilitate pollebar. At contra quosdam superbos diuites rerum copia facit elatos, quorum non sititit opes in vitio,sed voluntas. Nam crimen in rebus no est,sed in usu agentis .Est elatio paupe-hu,quos nec diuiti peleuant, voluntas sola in eis superba est.His etsi opes desunt, propter mentis tam tutiorem plusquam superbi diuites conden antur.Secu vult esse diues, pauperesseisi vult. Sed quomodo erit diues quietus,quem suis stimulis res ipsς ne careatitur semper faciunt inquietu)Et ideo elegit cupiditas inquietu esse dc timidum diuitem, si securum pauco sumptu conte uim esses pauperem.Bonis bene utuntur, qui diuitiis sibi concessis

in rebus f lutaribus perfruuntur. Bonis male tuntur,qui aut iuste pro temporali lucro iudicant, aut aliquid boni pro vanae gloriae appetitu faciunt. Malis male utuntur,qui noxias cogitationes operibus prauis perficiunt. Bene malis tuntur qui lUXuriam carnis coniugali honestate restringui. Sed sicut malo bene uti bonu est, silc bono bene uti melius est .Et sicut bono male uti malum est, sic malo mala uti pessimum est.

213쪽

De diuitiis Meleemosyna Cap.6 4. Rauiter in deum delinquut, qui diuitiis a G deo cocessis non in rebus salutaribus,sed

in usibus prauis tuntur. Nesciunt enim impartire pauperib',oppressis stubuenire despicitit: de inde magis auget delicta,unde redimere debue- rvt. Hoc habet tame bonu possessio psentiu reru,si vita reficiat misistroru: Praeder hoc tetatio est mund1

Iucru,tatoq; maiora supplicia in futurii dabui, quato de ipsa maiora sunt Poteles enim poteser tormeta patiuntur. Terrena omnia seruando amittimus, largiedo seruamus. Patrimoniuenim retentia perit, inane aute erogatu Diu enim in rebus nostris durare non possumus, quia aut nos illas moriedo de serimus, aut illς nos uiuetes deserui. Pro diuersitate usus alii de rebus mundanis pereula quas cupidius rapiunt:alii vero saluantur,dum in eorum pulchritudine cdditoris pulcherrima prouidentia laudates miratur vel dii pro misericordiς operibus ex eis caelestia bona mereantur. Misericordia a copallando alien ς miseri et vocabulum sortita est. Nullus aut in alio misericors esse potest,qui praue uiuendo in se misericors no est. Qui enim sibi nequam est, cui bonus est Nulla scelera eleemosynis posse redimi iii peccatis qui' permanserit.Tue aute fruictu eleemosynaru indulgetia consequitur quado ab scele- ru opere desinitur Veru est 'peccata omnia misericordiς operibus expurgatur,sed iam caueat peccare qui misericordia impartitur. Caeterii nulla est delicti venia,quando sic procedit misericordia ut eam sequantur peccata Non est eleemosyna quae gloriae magis causa quam misericordiae impartiturn v

214쪽

tuitu .Quali enim intentione ab unoquoque largitur,taliteri apud deum recipitur.Qui ergo hic de bono laudem praesente appetit,spem perdit, gloriam mercedis in futuro no recipit. Du enim causa iactatiae pauper pascitur etiam ipsium misericordiae

opus in peccatum conuertitur. In tantum eleemosynarum opera peccata extinguunt, atque inlatum

ad regnum seculi futuri proficiunt, ut etiam iudex ea testis in futuro iudicio veniens, in dextera consistentibus dicat,Esiuriui dedistis mihi manducare, sitivi de dedistis mihi bibere,hospes eram colle gistis me,nudus eram de cooperuistis me . Quibus etiam bene promittit dices, venite benedicti patris mei,percipite praeparatii vobis regnu. His autem quos nulla praecedentia eleemosynarum facta sequutur, terni iudicis voce sic dicitur, Esurivi enim de non dedistis mihi manducare sitiui non dedistis mihi bibere. Quibus iuste dicitur, Discedite a me maledicti in ignem sternu, qui paratus est diabolo de angelis eius. Qui hic misericordiam no impartit,illic pietatis fructum no inuenit: exemplo ardentis diuitis,qui in inferno ad tenuissima petenda compulsus est,qui hic tenuissima neganda studuit. Quid tribui subtilius, quid districtius petere poterat Gutta aquae ardens petiit, qui micas panis negauit Sero diues oculos aperuit,quando Lazarum Pauperem requiescentem vidit,quem iacentem ante ianuas videre despexit. Non solum qui esurienti

sitienti de nudo beneficium largitatis impendit vel si quid aliud indigenti largitur,sies qui inimia cum diligit, qui lugeti assectum compassionis de

consolationis impartit,aut errantem fratrem chari

215쪽

tatiue porrigendo ad viam veritatis reuocat, aut in

quibuslibet necessitatibus consilium adhibet, eleemosynam proculdubio facit. Nam doctrinet vel disciplinae bonum eleemosyna est,& misericordia

carnali eminentior est. Qu)cunque eges poscit etias indigentem se simulet,ex toto illi corde commisereri oportet. Et licet ille fortati e falsam indigentis

speciem praeferat, is tamen qui simpliciter impartitoructum misericordiς non amittit.quanuis quis. que sit egens,nullus tamen unde tribuat indigenti excusationem inopiae potest obtendere: quando ex praecepto Saluatoris etiam calicem aquae frigidae praecipiamus indigenti praebere. Nam si aliud non habentes idipsum benigne tribuamus, mercedem proculdubio non amittimus. Caeterum si amplius possumus Megestatem simulado minus largimur, non egentem sed deum fallimus, cui conscientiamitostram abscondere non possumus. Duisunt eleemosynae, una corporalis scilicet egenti dare quicquid potueris. Altera spiritalis,dimittere a quo laesius extiteris. Harum prima adhibenda est miseris, secunda malis. Erit ergo quod semper impartias, si non pecuniam saltem vel gratiana. Non erit

eleemosyna cum urmuratione praebenda, ne comitante tristitia merces pereat dispensata Tii autem bene tribuitur, quando cum mentis hilaritate praebetur.Vnde apostolus,Hilarem,inquit,datorem diligit deus. Metu edsi est itaq; ne paup aut cUtς dio

nostra oblata suscipiat aut ne omnino ptermissus moeres tristisq; recedat. De rapinis alienis eleemosynam faceremo est ossicium miserationis sed emolumen tu magnu sceleris.Vnde de Salomo Qui ota

216쪽

fert,inquit,sacrificium de rapina pauperu,tanqua si quisvictim et filiu in conspectu patris sui.Qui enim

iniuste tollit,iuste nunquam distribuit, nec bene alteri praebet quod ab alio male extorquet Magnum scelus est,rem pauperum praestare diuitibus, de desumptibus inopum acquirere fauores potentu:arenti terrae aquam tollere, illumina quae non indiget irrigare.Nonnunquam largitas diuitu prodiga noad utilitatem sed ad elationem effunditur: comparata hypocritis qui non ad aedificationem docet audientium, sed ad suae gloriae exaggeradum cothurnum. Repr hensibilis est superflua effusio largita tis.Na qui modu seruat,auarus nulli est, sed omnibus largus est. Dispensator no debet esse prodigus sed discretus: largiri enim debet quantum oportet, ut tenendo mensuram in uno sufficiat pluribus. Emod tantum in vita est licitum operari bonu.

Cap. 6 s.

Antum enim in hac vita est Ilicitum ope-Τ rari bonum, illic nanq; non iam operatio expectatur,sed retributio meritoru Haec vita impiis longi grata est,in oculis autem iustorum amara breuis .Et licet vita ista breuis sit, mora tamen sibi fieri creditur,quia quantulibet breue sit temporis spatium,tamen & 1 viventi parum est,

non amanti proculdubiologum est Qui vitς praesentis longitudinem non de suo spatio,sed de eius sine considerat,quam sit breuis&misera satis utiliter pensat. Vita enim praesens, quia ipsis suis incrementis deficit,breuis est Suo enim augmeto perit,du id quod Videtur in futuro proficere,in praeteri to deficit. Item ex ipso esse breuis vita praesens oste

217쪽

ditur,ex quo non permanet sed finitur Tela enim consumatur filis,& vita hominis expletur dieb singulis.Qu'd diu in hac vita vivitur,quaeritur utrum augmentum,an rectius detrimentum dicatur. Sed quomodo possit recte dici augmetum, quod per dimensiones aetatum ad mortis tendit detrimentum Qui vitam longam quaeris, ad eam tende vita pro qua Christianus es,id est aeternam,non ad istam de qua ad eruendum te descendit vita aeterna .i. Christus verbum cami coniunctum. Haec est enim vita vitalis,nam ista mortalis est. Mori oportet homine

in carne mundo,ne moriatur in anima Christo Navere tunc vivere quisque creditur,si secundum seculum moriens in solo deo vivere delectetur. De mora vitae istius taedium patitur iustus eos ad desideratam patriam tarde perueniat, de vitae praesentis aerumnam segnius amittat. De metu mortis. Cap.6 s.

Vanuis sancti ab huius vitae aerumnis libem rari se cupiat,cito voletes se exire de corpore,dei tamen dispensatione plerunque diu in hac vita versantur,ut per toga toleratiae eX- perimenta solidius eorum patietia roboretur. Multi vitam odio habent, tamen mori timent quod plerisque in angustia cotingere GIet, sicque cotrario affecti vivendi habent taedium de moriendi metum Solicite debet unusquisque viuere Temper terminum vitae supconsiuerare,ut de eonte platione illius animus se semper ad alta sustollat, huius seculi blanditias cum timore caueat. Scriptum est enim,In omnibus operibus tuis memorare nouissima tua, cinaeternum non peccabis. Venturi

218쪽

exitus ignorantia incerta est, dum quisque mori non existimat tollitur. Vnde unusquisque festinet,ne in iniquitatibus suis rapiatur, simulque finiatur viista cum culpa. Nam incentor diabolus eos quos viventes accendit ad vitia, libito morientes pertrahere nititur ad tormenta Saepe diuites in hac fallaci vita dum de potentiae gloria vel rerum abundantia gestiunt,ab his repente hora qua nesciui impro- uiuo exitu rapiuntur,atque absorbete profundo cruciandi aeternis gehennae incendiis deputantur. De quibus bene per prophetam dicitur, Ducunt in bonis dies suos, in puncto ad inferna descedunt. Iniquus moriens qui imitatione sua multos ad culpam traxerat delectatione peccati,multos a culpa reuocat terrore tormenti. Quod etiam Psalmista testatur dicens Laetabitur iustus cum viderit vindicta impiorum,manus suas lauabit in sanguine peccatoria. In peccatorum enim morientium sanguine iusti lauant manus,quia dum eorum poena consp:citur,c5spicientis vita mundatur. Cuius enim talis tam crudelis exitus cernitur,non solum qui viderit refugit, sed alios etiam ab imitatione illius quanta valuerit exhortatione copescit. In exitu vitae animae elestorum nimio terrentur metu,incerti vir ad praemiuan ad siupplicium transeant. Quidam autem electi in fine suo purgantur a leuib 'quibusda peccatis:q-dam vero in ipsb exitu suo hilarescunt ex aeternorii contemplatione bonorum. Quauis enim quisque in hac vita sit iustus,tamen dum ex corpore isto egreditur pertimescit, ne dignus supplicio sit.Nullus est enim homo absque peccato, nec quisque potest de dei securus esse iudicio,cum etiam de deiciosis ver

219쪽

LIBER III. Iosbis reddenda sit ratio. Finem iustorum optimii vocatio tranquilla commendat, ut ex eo intelligantur sanctorum habere consortium angelorum, ex quo ab hoc corpore sine vexatione dura tolluntur. Pra- uos autem homines apostatς angeli excipiunt morientes, ut eis sint ipsi tortores in poenis, qui fuerue suasores in vitiis .Et si pietas pro defunctis fidelibus flere iubeat:fides tamen pro eis lugere vetat.Illi enideplorandi sunt in morte quos miseros insernus ex hac vita recepit,non quos caelestis aula Christi laetificandos includit. Hic est enim Christianae miserationis affectus,ut pro unoquoque mortuo sacrificium deo offeratur Inde est quod scriptum est, Eemortuo ne fraudes misericordiam.