장음표시 사용
11쪽
satio, qrea argismenti picem obtinet atque
obiter commonstrat , quoilei Iet libri huius ordo seseries, o quam it futurastilis hujus veris tra
ctamenticoncipiat ac cosequatur auidus Lector ; quid praesens o tractet ac complectatur, compedio indicare visum est, ut hinc documenta stimere volenti longae vel inquisitionis,uei coniecturae labor ab i. Q circa ne cui sucum fecissevidear, ac postmodii indignetur plausibili titulo sibi impo .lsitum in ipso vestibulo, primoq; operis aditu hoc Satyrici,argumenti loco exhibeo:
Gaudia di eursio, nostri e i farrago libelli.Qmini enim nemo sit mortalium in talo,tamq; acerbo humanae naturae lapsu atque inclinatione, non minus in animo, qua corpore aliquam clade' acceperit, hoc potissime argumenta tractandum suscepi, ut corpori ab integritate delapso, tu animovacillati atq; ςgritudine oppresso comost rata utriusq; partis natura) aliqua medicina adhibere. Itaq; singulorum, prope di Xerim, homindi mores studia, cdditiones, viis instituta,animi, ypesiones conce2tuti vo*tateo, cogitata molimina, qui ae
12쪽
quodq; eorpus valetudine, quo habitu, & constitutione exiitatiqua potuit dilucide patefacere su conatus quo quis 3 vitiis quu corporis, tum animi si qua urgetur, mederi possit &obsistere, velamorbis flatu tu praestare ac tueri, si ab iis liber ist&im in enses munis. oniam vero corpus &anima sympathia orpor uo' quada ac c6sensu inter se connexa Liat, virtutesu: animi. ac Vatia ultro citroq; leti uantur, atq; hinc inde eo. fluunt, mutua paremque opera lisc ipsa exposctant. ancorporis Scio equid ea multis ambigi, atq in dubist vocari,
morbin m cuius partis humanae naturae morb. noeenti orat
otio. que homini magis exitiosus, quod vi no facile expediri possentear, ita omnib. persuasum esse cupio, maxima malorum parte ab anima internisu: viribus proficisci: quodn. corpus morbosum animae sit oneri suamque opera illi deneget, huius po- trus, qua illius incuria culpanda est. Siquid equucorpus animi imperiosubditum sit, illiq; ossicium praestare cogatur; munus animi,mentisq; officium ei domitis allectib. illud in omei
ei domitis affectib. illud in Oficio continere, ac ratione moderari. Vt enim liberior licentiabatque indulgetia mollior adolescentiam,lubricam aerii tram ratς deprauat,a tq; deteriorem efficit oes animim uia neruos elidit: ita habenslaxiores corp'ad volupta
tes, ad luxu, ad libidines, foedasque cupiditates, postremo ad innumeros morbos reddunt propensis simum, quorum omnium mensebria, siti queo blita, origo exsistit,ac seminarium, quod omnem cultu ac salutarem doctrinam respuat. Miratur aute Cicero, quidnam causia sit, ut quum ex corpore&animo constemus, corporis cura di tuendiq; cauma excogitata sit & quaesita mededi ars, Deorum inuentioni cosecrata animi vero medicina adeo nodesiderari, ut etiam pluribus suspecta sit & inuissenopaucis culta acprobata. Cuius erroris caussam
ii in cicdam quis possit ambigere'
13쪽
bigere)nam illi,non corpori iudiciumdeferriiro ede dolorissensu iudicadi peritia tribuitur. cirea quu homo diuinitus originem sit sortitus,illique mens coelesti lumine illustretur, atq; afflatu ipiritus abunde perfundatur,par est,ut naturae sue decus, amplitudinem,dignitate praestantiam tueatur, ut ratione potius,quam ai Gibus ducatur, ut dotes mentisq; ornamenta foueat atq; amplificet, ut corporis atq animi incolumitati accurate pro- 'spiciat, i utriusq; partis quum morbis,tum vitiis obsistat ae medeatur, quio perficiedis obuia, nulliq; non exposita est medicina, ac remedium salutare. Siquide animae salus eg purissimis scripturet fontibus: corporis vero sanitas ex coscriptis medicorum libris aut salubri illorii consilio parari po- Μηου test, quibus hoc quisq;obtinebit,ut aut non aegrotet, aut siquo morbo, vlloque affectu tentari con-ρω . tingat, confestim illum excutiat atque amoliatur.
Haec studiose Lector praefari visum est, quo quisvintestigat, quidsibi expeteda sit, acspectari debeat Ut commode nullaque molestia aut valeti inridispendio vitae cursum perficere possit,qua de re fusius u -
14쪽
LIBRI PRIORIS.CAP. I. Sanitra qua nihil homini optabilivs,aat expetendum magis, corporis sui notitiam exigit. z, Despirituam; natisra ac dis serentiis: tu quid in corpore humano e ciat, qV que as ctus pariant. 3, Dessiritu qui toti mando, eiusque artibus insitus est , quique in homi- nem diuinitus illapsus , mentem e tu peculiari munere in buit. Obiter de bonis mali quegeniis, qui h moribae 1' ritibusique immixti ra
rias mutaretones humanis unimis in
serunt De corporis hamani elementis primisi,
qualitanibus, ac generationis princi- piis ex quibuw homo conflat,ac con
Crastis seu temperamentum n quo cuiu que habitus, ac corporis consti tutio conssilit.
15쪽
De se; enato exacto ge corpori; hab M ac constitatione. 7, De calido corporis tu 8, De frigido corporis habria. y, I es co arido e corporis babitI,
a o. De humido corporis habit f.
, C A P. I De composita hamani corporis bitudine ac temperamento. a, De calido O humido corporis ata ac te peramento obiter de anguinei hominis conditione ac natura.' De frigidi se humi ii corporis habitus constratione, ex qua pituitos seu phlegmati iconditio eruitur, eiusfi
, De Memoria excolenda, amoliendisiqud
I, De calidi ct stat corporis flatu ct ha
bitudine. Obiter quasi natura con ditione, ac moribuου animique proo
16쪽
quoniam homo melancholicus sub-eII, atque atra bili obnoxius, illius quoque natura o coditio explicatur quaque ratione expugnaripose eti-l
17쪽
SANITAS ANIHIL HOMINI OPTABILI v
aut expetendum magis, corporis sui notitiam exigit. C A p. I.
eruditionis atque eloquentiae parens O .
Cicero, Caletu insentatur notitia sui cor obseruarione earum reru, quae aut
prodesse aut obesse oleant denique continentia in victu,omnique cultu corporis,ac praestermittendis voluptatibus; quae,ut mea fert sententia non tam corpori,quam animo perniciosis sunt atq; letudine, infestae. circa summa cura quemque eniti de-fulciat. cet, ut corporis sui habitam, qui in quatuor qualitatum Calidi di Humidi, Frigidi oc Sicci temperie ac mixtura consistit,perspectum exploratumq; habeat Sic enim commodius, minorique negotio valetudini prospicere poterit, ac morbis, si qui ingruunt,obsistere ac mederi. Siquide quum lanitas diuidia . naturalis sit corporis, eius' partium status 5c eon- nit,.stitutio, qua omnes actiones ac munia citra offensam perficiuntur, omniaq; membra nullo doloris sensu suas functiones obeunt: Morbus vero affectus 'id praeter naturam, qui actionem vel vitiat, vel impe- Morbu/.dit, illiq; cruciatus infert atq; omnia contra quam sanitas, deteriora efficit: neinini procliuepromtumque erit praesentem sanitatem, & qua fruimur,Valetudinem coseruare, aut collapsam restituere: nisi in cognitione corporis, eiusque temperamento sit
18쪽
exercitatus E t quamquam anima corpore thhmi tantior atque lyominis potior paI S, in eaque eXcΟ-t tortenda praecipuam curam impendi veIria; corpor1 tamen accurane prosi iciendum censeb ne oneri ut animae illi qrie ad praeclara cnitenti tarditatem mo l
m: Iamque iniiciat. Vbi e Dim corpus valetudincino D lo corptia fensa exstitori t. ominibus suis Otiaca is si culpare 'an- mutuo: is gatur uaq; munia Macriter 'bia, atq; expedite eY- operam iecit itur, adeo ut animo cUius imyerio utitur, sit postilia obsequentius nec ad illius monita ac vellicationes .a ... obsurdescat scitum est, illud Iuvenalis, anilitioque penitus it gen 'um;
orandum es, ditio mens sena in torpore sano, Fortem po se am . um mortis terrore carentem, , silui pactum vita extremum ter munera pon . Natura,quiferre quo. ν qu unqufflabores, Nos isti si, inpiat missemina certe QT anquilia per virtutem patet inica vita. Primi Dia as Orpor sanin i qui dotes ac munera men
ii ni iii st consequi tus,nulla huic obtingerepotest firmior stabiliorque posse ho , dc inquam fortunae
temeri as, serum ille humanarum astus di concita, ito mi s iuris sibi vendicatu Si quidem pri clarae ses, facultates immensat .sumptuosa aedificia, am pClon que exp.rrecta iugora, ambitiosi tituli, atque appellationes honorificae prae his sordescutit, nulliuisii; sunt Isiis aut pretii. Etenim, γ t ex iis con
dor. lib. I Non animo curis vale ipsuservortet, Si comportatis rebus bene cogi tuti,
Dinoorem quum inter praecipua pptimana 3bAnnorporis atque animi incolumitasiure optimo referatur: par est omnes in hac assequenda so-
19쪽
suis summis votis exposcere haec vitae solatia: haec tamenia, quo commodius nullaque molestia vitae huius qalami tota cursum perficere lice t. Siquide Epit' ad si Horatio consentias: lbium,
ueat dulci nutricula masus Humnor
ocirca qui optimam 4ςgendae vitae rationem
inire , elit, hoc in primis e licere 'piaestareque pergat ut integra sit atque incorrupta sanitas , ac primum menti prospiciat deinde corporis, cuius fui turis animus ipse sustinetur, cultuu em adhiberi cu ret. Siquidem ex ignoratione noliri, ac corporis animique neglectu in morbos varios , atquectus innumeros vel inuiti rapimur , ac taliquam nauis onusta mercibus in uente tempestate valida, in perturbationum scopulos de eri fraus, eo raque fit, ut multis praematur; vitae stamina succidi gi mi contingat , multosque properata n Crte confici qui nullum tuendae conseruandaeque valetudinis discrimen ac delectum habere curant. spe ctat salubrisi lacum primis Sap eiaris admonitior
circω spice ne moriaris tempore non tuo. 'i' q em Eccles hque commonefacit , ut conliderate vitae cursum instituat, atque ita moderetur rebus suis, ne tu xii vitaeque tu temperantia accelerari interitum contingat ae nondum cUnfecta aetate , decuri , que aevi spatio ante diem opprimatur. Q que --. autem secum ipse expendar, quam calami i Oeta res ramora. sit, pleuaque taedii, circumferre corpus Dedit limis undique morbis contaminatum , atque oppressa ratione , menter intranis viviis inquinat .
Qiu, cedo . huic vita esse possit suavis & iucu)da, animusque tranquilla, ac placidus i Quum
20쪽
niae obsera et quantum moderat temperamenti
tio eum usum e th habitura, ut si valetudo
stiterit atque illaesi .fulcire illam nusque adminiculi, stabilem praestare pergat. Sin deteriorem nactu
natiuo fomenta ministrant : sic determi corporis status ac decolor ssiorescit salubri victus artiue in meliorem reducidar. Et quemadmodum in inbrastin rupta,conuulsia,suis', sedibus 'tainstaurari videmus: sic valetudoanclinata vel imminuta restitui potest,atque in integrum reuocari. Sunt autem qua mentes,tum promia. pemodum uti frutices atque arbusta ; quae si co - mode atq iaccurate tractes,sii industilam operamq, etiam incultis atque in faecundis adhibςas, aut denique,Vt Virgilius praecipit,
Inseri, robibio mandes mutatast ba tu , . Exuerinis luestrem animum, cultu ruefrequent In qua uir voces artes, haud tarda seqκ tur.
E d iuersis , coloni incuria agri sterilesciant, a se uallore situq; obducti nullissementibus emciantur accommodi. Animorum quoque par est ratio. Siduidem genero tamentis, bonaeque indolis non-ndii improborum comercio ac praua educat1one siluescunt, atque a naturae integritate descit cui. Aliixitiosam nataram nacti, educationis ac doctrinaebe neficio ad frugem perducutur. Quapropter non est quod quis inanimum inducat, ito que perlua deat,deteriorem habita mutationem non perterra quum rudiora etiam impolitaq; ingenia, ac mici- ω. o Plinia mi s eatevlta,ut cera incisis,ut