장음표시 사용
41쪽
EA Deiu in nobis . agitante calescimio iti, Lib. Impetus hic sacriae semina mentis habet. Fastor.
Quarn sententiam Diuus Paulus sacratiore philosophia imbutus Atheniensibus persuasi esse Voluit, quo in ueteratum auitumque errorem illis eximeret; atque ex illustri mundi spectaculo, apparatu ornatuq; visendo, in quo Deus diuinita is suae specimen cunctis exhibet & cospici posset & innotescere. Sic enim apud illos concionatur :-r
fecit mundum, quaeque illiuι ambitu continentur, ac sit cresa terras Dominus, non in manufacti templis habitat, ne hominum manibus colitur, vitias opibu in tu , quum ipsedet Miam, atque halitum omnibu omniaque conferat. Peri lim enim υiuimus,mouentur,acsub Nimm,sicut d qui- ratisdam vestratium Poetarum indicarinam huius progemies etia in Pha
sumus. Caeterum quum homo tantis dotibus sit ex- nom. cultus; eaq; munera mentis ab opifice sit cosequutus,Vt prim um naturali insitoq. spiritu, deinde diuino actatu incitetur, tum externi quoque spiritus Gensi. in corpus mentemque insiliunt Veteres genios, Bibliorum codices ex ministerio Angelos, hoc est internuntios vocant, quod Dei iussa ac voluntatem ad nos deferant. Paulus spiritus, nominat ni. Hebr. a. si atores,ut qui certis ossiciis destinetur,ac delerata munus obeant apud illos quis albutem sint adepti.
Cicero, tum alii a religione alieni, Lares famir ares,ae Lares. domesticos Penatei,de 1 tutelares,Vocant. Horum duo constituuntur genera, quorum alterum boni, alterum mali nomine designant, quod illi ad honesta Boni Gι- quaeque, atque ad res salutares instigent: ad eaque nil. sint incitamento, quae homini prodesse post uni aD NIali seque ad salutem conferunt.Isti ad improbitatem,ad nilfe L . dedecus, ad funesta quaeque solicitant. Hoc enim mMre . . Potulit me meditantur, ut hominem omnibusnialis simile a inuoluant, ac longissime a Deo auertant. Qirum pessifero
aute sint spiritus incorporei, v frauis halitus,
42쪽
aura insalubris ac noxia, in corpus lateter irrepsin ac non solum faces ministrant incitantque ad patranda scelera, sed ut pessimi cossultores,impunita- . tem aec praemia pollicentur. sic Adamuin errorern pertraxit versutus serpens qua inquit: Non moriem H, eritu ut Dic bon malis constat , ali Omnium rerum Damon assentia ac cognitione imbuti. Est autem Daemon nam
sciendo. hinc nome sortitur ) calliditate insidiosa mille do-χ. Par. 26 Iis ac technis. mille nocendi artibus instructus: qui
se in mentes nostras, cogitationes, consilia, volt rates, tacit
ue uare nitituriquamquam id aegre per cere potest, cumDeus solus corda hominum explorata habeat, cui uni omnia nostra exposita sunt δc aperta Ipse
nim, ut Paulus ait, discretoresu cogitationum at intenti nis cordis. Nece i υta creatura, uae non manifes is in con-θeectu illim , sed omnia nuda ac rejispinata oculis erru. Dim. od Dauid quoque indicat: Scrutator corduac renum Devi: hoc est,omnis perspe sta habet,abditos quosque recessu 2 penetrat Exemplo si inato a remotissimis longeq dissitis visceribus: nihil. n. corde ac redimiis a nibus magis intimia, adeo ut per murtos meatus at- remoti . que incurvos anfractos deferri elaborati cibi de-d seris. beant, antequa eo pos in t perduci: tu cita illas potissime partes indicat, lex iis praecipue pustulare soleant mentis cogitata, atq; effrenatae cupiditates exoriri, quae Deum lad ratent, nec abscondita sunt. m-οῶ Caeterum cum Daemones spiritus sint aerii, ac logo
Damoni Vsu,diutinaque consuetudine tum naturae solertia Ouitati ο- multa perspecta habent, atque experimento ςona-
pater. probata eT contei iuris, indiciis, oculds, vultu gestibus, aliisque corporis motibus cogitationes internas eliciunt quod etia viro prudenti ac multa ruri rerum perito factu no dissicile. Quocirca Vt impro- p .muh bi ac fraudulenti negotiatores in hominum perni-mini da- eieni omnia moliunturioni itemque captant occa,
43쪽
i paratosque opprimant: ita Daemones nobis inῆ- Liantur, atque infesti sunt, & quo quisque vitae integritate ac moribus speeta ior, eo acerbius in illa virus suum exacuunt. Sic Christo non fuit veritus, nec erubuit Daemon tentationum arietes admouexe atq. ambitione gula, regnandi cupiditate atque inani gloria it iuna oppugnare. Nec Paulum quoq; a cometa diuexare puduit, cum elatione animi, tum aduersariorum s aeuitia ac cruderitate. Iob quoq; miris m*- Iob, idis ab illo exagitatus violentos impetus perferre coactus est: vera qui omnia remuneratur ac cou pensat Deus , finem certamini imponit ac tauiendi mensuram praescribit, nocendique metam constituit Quod ipsi am documento cuiq esse debet, nihil aduersiis nos moliri Daemones, nec in malis in- Damenta. ferendis progredi, nisi vel annuente; vel connivente Domino. Cum autem multis variisque nocendi noceami. artibus homines adoriantur,atq. Oppugnent, tum vero omnes tentant, explorantq. aditus, siqua pos- snt ex his quaedwmestica sunt ac natiuae, nullique non insi ta, adoriri ac coficere: sic hos qui sanguine ad vitie redundant, ad luxu, lasciuiam, ebrietatem profu- . U.riesionem, ad obscenos nefandosque amores, ad probrosas libidines,incestus,foedosque concubiti's, incitant : Bilioses aute ac Cholericos ad iracundiam, ad rixas,iurgia, contentiones, conuitia, pugnas, caedes, Iatrocinia, seditiones, dimidia, exstimulant,ad ea quae patranda ac perficienda faces ministrant: Melancholicos ad inuidentiam aemulatione, ama-rulentiam, odium, indignationem,uenefetu fraudes,dolos, insidias proditione, moestitiani desperationem, ac dissidentiam: postremo ad calamito fum funestu .esitum adigunt Pituitosis ac phlegmate oppressis ad desidia ui, atque ignauiam, torporem, veternum, latertiam, si innotentiam, incu
44쪽
b exter adrum sinto Obit r ut aer tenuitate coeli temper m aeres- tus vitalem ac salutarem 'bir tum impertit animile. mantibus, herbis'; virena ibus . sic bbni genii salubrem auram aspirant,ac me res nostras suaui assia- tu reficiunt. Μali cero ut ventus pelli lena,morbos&contagia: ita illi exitiale virus exhalant, atq; anis . I. mis hominum pestem ac perniciem adferunt:
Genesa. tu enim prima mali labes hominumque ruina, atque inter
: sint sic ut opus fuerit instaura tore illo mirifico ne pe Christo, qui hominem pristino nitori atq; inte- et gritati restitueret. Et quoniam tanta est humanae naturae imbecillitas,ut aegre aduersus se utili mi ho-: stis insidias possit si1bsistere: Christus Iesas subdum the. ctus in coelum Paracletum mitti curauit, qui nos suid D talaiat, ac contra Satanae insultus omnesque maloritus 12n-rum incursus reddar in uictos. Hic est , qui mentes iam in no nostras variis dotibus exornat, qui de Dei vol untabis e i- te nos reddit certos , ac discussa omni dissidentia. at . per Christum ad patrem nos prouehit Erigit enim mentes nostras, ac consolando hortandoq; edicit, ut concep ta fiducia,omnia ab illo sperare ac petere audeamus ac patris nomen illi opplo; e. t Quin ocipse spiritus, quema eus emisit in corda nostra, at- . testatur . na cum spirisii nostro , quo eiu sumuolii,
Rom. s. χ' hareris,cobreredes autem Christi. Spiritus itaq; diuinus mentium instaurator fidem ac credulitatem
verbo Dei fultam nobis inserit, quae fiduciam erga illum parit, certamq; spem consequendi promissa.
Fidei ve- Et quum hae virtutes non sunt otiosae, uberrimum risisti- Charitatis operumque prouentum proferunt, ad pata. ea J ue adminiculatur, ac vires confert Paracletus, ut stabiles ac fixos in nullos errores, aut supersti- De prse tionem abduci nos contingat; quae non aliud est te- parat. Eu ste Eusebio, qua at quadam,atqueamentia verar ang. lib. I. ligionis umbra, aut fucata pectes, nustofundamento nix ,ἀversia Sic ex Horatii sententia,
45쪽
WE COMPLEXTO QI P. LIB. I. a Maxima pars vatum pater c, iuuanes patre igni Decipimui speciere ii.
Fallit eni- υitium sipecie irtutis, O umbra tuum is triste habitu, vultus se vesteseuerrem, Nec tu te tanqua frugi laudatur auarus. Fili enim plerumque Cicerone teste, it non iussio-lptima consectat; non tam voluntate, quam cursos errore falluntur icPaulus Iudaeos non prorsus a pietate alie- Rom. IV. . nos censet verum aliquo ducis dio,Zeloque Dei,
sed absque iudicio; ita non omnino errent in affectu pietatis, sed propter inscitiam, & quod in delecta hallucinantur,ac caecutiunt, spiritu Dei destituti sunt. Cui vitio affines sunt,q ut inueteratos eri 1- Zel 3 ab l res pertinaciter vel tuentur, vel tolerant,nec susti- que iω inent quidquam immutari eorum quae irrepserunt: G'.
qui si imbuti essent spiritu illo munifico non esset tanta in animis opinionum ac doctrinae dissensio. Caeterum nemo haec parerga esse existimet, atque abcinstituto alieno , nec inallud Horatii impingat;
Amphera coepi Inari. stitui, currente reta cur urceus exit Poet.
Quiam spiritus coelestis mentisinnouator, duκ sit ac moderator pirituum humani corporis, qui sedatiores exsistunt ac an pis placidi ubi hoc ductore reguntur,atque in omcio continentur. Si enim tumultuari pergant, ac seditionem in corpore
concitare, Ille regit dictis animi,nc ei ranuulcet. . e finess,ub. I. De corporis humani elementis, primi qualitatibus, ac generationis principiis , ex quiιus homo, constat,ac consatus est.
46쪽
uersam corporis stIucturam atque opificium acceptam ferre par est. Elementa statuuntur quatuor; Nementa Ignis, Terra, Aer, Aqua, quibas totidem subsunt a tuor. qualitates; Calida, Frigida Humida Sicca,quae ex circumfuso nobis aere, atq; alimentis vel commoda, vel detrimenta cocipiunt; illorum enim excinsu defectuq; vitiantur qualitates ac corruptela alia qua deprauatae,innumeris morbis prςbent seminaria. Caeterum quς corpus nostrum assiciunt, ea teste end. Galeno,sunt genere duplicia: altera nobis cogeni hst. lib. I. ta, & quae euitare nequeas, ex ipsis generationis principiis velut radice orta, altera, quae& declinare posses,&aliena sent a corporibus nostris, no insita, sed aduentitia atq; externa, quae tamen no mimis, cibus se quam insita, corpus nostrum conficere atque inse- aeraque stare sunt idonea. Cibus scilicet&potus,quibus re- necessi- stituimus quicquid siccioris vel humidioris substa- νι-. tiae effluxit; quae tamen si immodica sint, aut vitiosa,excremetorum copiam ac morbos pariunt. His proxime accedit aer nos ambiens, qui ubi impense calidus est, vel siccus, aut immodice humidus vel frigidus,manifesto habita corporis immutat. Caeterii ut proprius, magis'; apposite rem ipsam designem, humanae naturae primordia, ac generationis Principia sanguis maternus, semenque genitale eX-1istulit ite ceu materies quaeda apta concinnaque,& opifici, ut arg)lla uda, ceraq; fluxa, ae tractabilis ad quiduis estingendum sequax: semen opificis ra-PH- - tionem obtinet. Constat horum utrumq; ex iisdem homi- tenere elementis, ae qualitates iam memoratas inois. complectitur; dissident tamen inter se temperamenti ratione ac mesura. Siquidem in semine plus est igneae sibilantiae atq; aereae, hoc est, aetherei spio νιi- ritus est particeps:in sanguine plus aqueae&terreae: m. quamquam in postremo hoc calidum praepo leaemgido,hitinidum sicco. N eq; euun sanguis siccus
47쪽
satui potest, at ossa, sed humidus:at semen sanguine quidem siccius est: caeterum ipsum quoque humidum fluidumque ac fluxile. Itaq; utrimque ex hu-isida substantia geniturae ori ' producitur, sic tamen ut ex eo reliquae corporis partes siccae, nerui, Venae,arterit e,ossa cartilagines, elaborentur. odenim in utero ex illis principiis conceptu ac cogi Obatura est, siccius redditum , veluti rudimeta ac lineamenta cuiusq; membri capessit postmodii exa- b G ἔctam speciem, consequutum,incrementa consipit, si-
atq; ad allam decentemq; magnitudinem prouehietituti. tur: ubi vero ad luminum deuentum est, ollisus ob alimenti penuriam non vltra sequacibus , incrementum augmentumq; sisti contingit, nee progredi,aut amplius in longum latumq; proferri. Excopioso euim caIore & humore spiritu undiq.perfuso corpus decoram longitudinem assequitur. Quyd si cui vel ingrauescente aetate, vel etiam adolescenti bus ex morbo aut affectione aliqua frigidus siceus que habitus obtigerit, corpus iis macilentu fit, ru- dinis iam. go sum, gracile, squallidum, strigosum,membraque a. inualida atq; incurua. simile enim quiddam iis euenit quod iuinentis, quibus pabulum subducitur, at l, arboribus herbis lue virentibus, quibus terrae Simile ae succus subtrahitur, ac prohibetur irrigatio. Quo mistu. hi improbe atq. inhumaniter facere vident ir iudi
magistri quidam & quotquot erudiendis alendis'. adolescetitibus Oaeram impendunt, qui inita quidem, ac constituta no exigua Pecuniae pactione, insalubri, tenuiq. victu conuictores domi alunt,ac non, tum ibidide tractant, sed carne subrancida piscibus olidis,pane mucido tenuiter pastos,ad subeun- era ados studioru labores minaciter instigat: quo edici tur ut color eis deflorescat, corpogis species, om-m M. nis i. cor dcvenustas aboleatur,nulla sit alacritas,
arullus via'r.incaui .erectio,istiritus deiecta vi
48쪽
Vitioso tus minus vivida , indoles omnisq; vis animi, quae cibin na- vel naturae beneficio . ves parentum industria, aut turam de- deniq; diuino munere insita erat prorsus exstincta, prauar. . adeo Vt no facile ad praeclara iis incalescat animus, nec emergat ad quae erant destinati. aut natura appositi. Quod ad externum vero habitum attinet, corpus plerumq; circumserunt foeda scabie des ormatum, atque ob vitiosos humores pustulis undiq; Statura exulceratum. Q no fit ut raro ad legitimam maturi- breuitM talem,ac iustam magnitudinem,ad vires ingenuas, lunde. . membrorum robur ac firmitatem , ad decenteni partium compositionem ac staturam deueniant, quod in aetate tenera ac pubesceri fame atq; inedia dormitis humori nativo, qui continenter foueri postulat, alimenta rubtracta sint: quo fit ut exhausto succo vitali, prς mature senescat ac properata morte confici contingat. Vocatur autem haec affectio, demum . quς frigidum siccumque corporis statum inducit Se- nium, quod omnibus quum animantibus tum stirpibus corruptelae interitusque caulsa exsistit.Est e- Mors nim mors non alius, quam naturae, hocaest, caloIis quid. genuini, insitique humoris, in quibus vita ccnsistit, eastinctio : ad quam nonnu li properantius deu niant , vel ex alimenti inopia ac defcctu, vel ex intemperantia vitae,immodica Venere, intcmpestiua vigilia, in rore animi, tu plerisq; aliis, qK pstat aeratis Iat ionem ac naturs cursum,fest natam sene- ei utem,mortemq; inopinatam accelerant. Quam multos autem videre est seniculos corpore vegeto cruda 1e- ac succulento,membi is validis,ingressu firmo, cru-wecta un- da prorsus viridique senecta non ob aliud quam G, . quod ita suae optime moderati sint, nec adolescetiam intemperanter aut clibidinose transegerint: quum iuuenum plerique conspiciantur efflaeti, e- Iumbes , eneruati, corpore arido, colore pallido
atquς exangui, quod tota pubertas, ac iuuenilis virtuS
49쪽
t virtus immoderato vitae Venerisque usu & consuetudine sit exhausta ac flos aetatis arritus, Ut enim flores Martii, quibus ineunte vere Luhil spectatius, . AE Irori; Aquilonio urentiquevento decussi,marcescunt sic simile. omnis iuuentus & florescens aetas accepto incommodo , intempestiue atque ante maturitatem aresci t Q in circa ut quis noxia euitare possit ac vitamquam maxime longam efficere , tum senectutem Iuventuae consequi minus grauem atque onerosam, ineunda unde Oaratio, qua valetudo firma perfici possit, ac stabilis, tu. aut si inclina ta si t, i sta erigi possi i atq ue in staurari,
Sunt autem non parum multa, qRae illa labefactantae subruunt, qu que ingenitum nobis temperam
tum convellunt,variant, alterant,corrumpunt. Siquidem ex alimentorim iacultatibus, victus ae v ratione humores diuersas qualitates asciscἡt; qui- letu imbus accedunt balnea, aestus,exercitatio, frigus lassi- ο --.tudo,ntis,inedia,somnus,quies, aeris stat',affectus que animi, qrrae corporis nostri habitum multifariam immutan c magna ex parte deteriorem rapiunt. Sic corpus quod calidum humidumque exstitit in frigidum ac siccum, vel etiam aliam qualitatem sensim delabitur:aetatis quoq;accessu, temporis decursu, rebus secundis vel aduersis fortunae faceessu vel inclinatione multa homini obueniunt, quae valetudinem labefactant. mihi apposite dixisse visius est Horatius,
Multa ferunt animi venientes commoda secum, In aris
Multa recedentes adimunt Poetδω,
Cui consentanea est illaIobi sententia,quae naturae humanae conditionem fragilem, fugacem, inanem, momentaneam, multiique incommodis perieulis, mutationibus obnoXiam graphice exprei sit,
Homo nώtus e muliere,brout aui eu, acphnis miseria, qui Op. 4 . quas i spectatis iis, exoritur,sed conteritur, atque eua- nescit velut bra, nee υmquam in eodem statu per it:
50쪽
Singulis enim aetatibus, hoc est certis annorium in teruallis ac spaciis imitationes incidimi Est autem datas aetas vitae curriculum ac decirrsus,vel abinfantia ad senectutem progressus,in quo constitutio corporis humani immutatur, atque aliud ex alio teperam C i Etatum tum acquirit, quod ipsum potiremo ad interitum mutatio. devergit calore natiuo e cili ratio. Sic infantia , quae omnium humidissima est,plurimum caloris innari continet, quarto anno aut septimo mutationem sainfantia. stinet, ac pleriique iis annis periclitamur. Huic pro ἐκ ime succedit pueritia qua ad annum picis minas eritia. decimum quintum producitur, ac nonparum mulatis in comodis diueaeatur:Pubertas vero quae & ipsa Pubertas plurimis malis exposita est anno decimo octauo dolesce- perficitur: Adolescentia autem praeceps ac lubrica ilia. anni quinti & vigesimi termino includitur , quae laetas partes quatuor coplexa, primam aetatem conficit quarum nullam non variaS mutationum vices, lsubire quotidiana experimenta comonstrant. Por ent . . Io Iuventus, seu aetaS florida, in qua corpus animus lque viget ac florescit, ad annum quintum d trices1 mum profertur, in eaque aetate affatim inualescit
sanguis, atque humor nonnihil absumitur, quo fit, spici temperamentu progressu temporis calidii sic
cumque censeri incipiat, quum adolescentia humo i, iratis α- re ac calore abunde fuerit perfusa. Constans vero λ&virilis aetas ad quinquagesimum annum, aut paulo ultra progreditur, quo tempore tempestiua maturitas se profert, ac mens conuersis studiis, omnia. considerate,prouide,prudenter agit: corpuS. Vero aequaliter, atque in eodem tenore consistens, non magnam mutationem percipit ad annum usque sexagesimum tertium aut quintum: tunc enim Jabenti atque inclinatae aetati iam iamque ingraue-
sceti frigidus & siccus status inducitur, qui primus essenii uisessus as veribulum, ISOXtinuo autem -