장음표시 사용
21쪽
DE COMPLEXIONI B. LIB. I. sdaque argilla fingi flectique possint, atque artificis
docilitate ad artes politiores, ac mores minus rigidos perduci. Sic in natura reru insitione, qua nihil Simiae ab excogitatu solertius, agrestes arbores mitescunt:In animantium genere, ferae atque immanes belluae Simile ab ossicio hominum mansuescunt acescurantur. Do- animanucumento est Isago Carthaginensium dum clarissi- bin. s, qui primus tesse Plinio leonem domitum ae Libro mansuefactum manu demulcere ausus est, damna- s. cap. I tusque illo argumento,quodnihil non persuasurus Mago li videretur vir tam artificis ingenii , eoque maloilii nem δε- credi libertatem censebant, cui in tantum etia ces- misi . si siet seritas. Caeterum Melancholicos vel alterius condi tionishomines, modo ne diutius intemperies inoleuit, atquestas sit prouectior,in meliorem habitum demigrare posse, non est quod quis ambigat
quum nemo non perspiciat vinum meracum, calOrisq; fatis intensi,aqua gelida, vel mitiori succo dilui: tum vinum leue ac dilutum, saporeque aqueo, meraciori ac magis generoso liquore acui. Humo- Si is acres siquidem vel vitiati, vel aliena qualitate imbuti diruω alterius humoris comixtione mitescunt, atqὸ utanatiua qualitate, extraneam asciscunt. Sic cholerae feruor astuso sanguine , ac phlegmate mitigatur.
Phlegma seu pituita, fauae bilis admixtione calore cocipit,minusque qualitate frigida, atque humida
corpori infesta est. Pari ratione de reliquis statuas. Adferunt autem ad haec adiumenti plurimum alimenta,ac laudabilis succi cibi,ex quibus humores,&qui inde emanant, spiritus mentis incitabula, sua naturam sortiuntur. Nihil autem efficaciusad per- siciendam concoctionem & excitandos spiritus, - eoectionem mno exercitatione,vino modo id generosumsit,ac persi anmoderate, ut caetera, exhibeatur. sic enim spiritus synceros excitat, ac lucidos,minimeque densos, eae
vibur emergit alacritas, mentisque hilarua. di
22쪽
erectio. Alimenta siquidem, quae in humores es
borantur, vino perfusa, ac salubri succo macerata liberius Deri alat,ac corporis coceptacula potentiora Iaaioraqne essiciunt. Nihil itaque est mentis nebulas aeque discutit, ac moerorem animis nostris eximit, quam cogerrones festiui ac lepidi, mo-- 3L deratinum Uin: Exhibuisti mus rei illustre exempla Zeno ille tetricus, cuius animus ad omnia humani 1 trici tatis ossicia ita occalluit, ut nullis affectibus etiam suanda natura nobis institis moueretur is tamen, ubi vino
ui. incaluit,exhilarescere coepit, tu festiuus elle ae 'eia ova nustus Ouu autem exsodalibus stiscitaretur quid risisti- cur,quum esset ad prodisium usque seuerus ac rigidus,inter pocul a tamen exhilaresceret : lepide re Lupinor si spondit lupinisse assimi Iem. Mupd leguminis emis a. nus tarnelii amarum sit, adeo ut vermes interimae maceratum tamen atq; aqua perfusum, exuta elataq; amaritudine dulcescit. Est autem hoc omni b. natura insitum,Vt ciboyotuque irrigato corporeamuruletla,omnisque moeror ac tristitiadiscutiatur pransi/
grauior. Narratur prisci CatonuHor .3. Sape mero caruisse υirtus
Carm. Qui vir tametsi esset inamabilis 'ultuque t ruos .an severitatem tame&superciIium illi excussit vinum
adeo ut inter conuiuas blandus esse coeperit, moribusque pIane comicis. Sensit enim viris, liceretiet Censor rigidus, ac grauitate Stoica, naturam huma-
Excitantur enim spiritus moderato vini viii, iplaq; mens,quae impransis elanguescit, atque Ut ignas,cineribus obductus, consopita est reuiuiscit. Quo fit, i corpus mortuum vivente sit ponderosius, quod nuspiritus in auras euanuit, ac ieiuitii bene pa- dormiens vigilante. Q circa Melancholius ac tetricos ad symposia ac gelat ales accubitus exstimulare soleo. Sic enim post Platonerna
23쪽
aliquid laxamenti sibi imperet,ac te.bus seriis oblectamenta intei misceat. Ea propter seipsumquisque excutiat,atque exploret,quid exigat naturae conditio quis sit corpore status qua rea auari, offendique se percipiat. d si aequabilis
existat ac temperata corporis habitudo, similibus foueri debet ac conseruari: si ad intempcriem de b. uexa sit contrariis erigi, ac telarciri postulat. Ita si civi quis ex humorum redundantia, turgenteque languine ac spiritib l tin venere concitatior, aut pyus pistro' a. latis petulcus ac asciuus, immutata victuq rditione vitaeque instituto,adseueriorem habitum, ad mores sedatos se componat: sin seuerior sit, magisq; quain Iar est,morosus aiat querulus; denique piaefractus, durus intractabilis, de quem nullis bland mentis, nudisque verborum lenociniis emollias hie ad vitae genus reuocandus est,quod paulo vit mitius, sic qua ona
vi tripudia . cautilenas, suauia mulierum blandime- tura ta atque amplexus non exhorrescat modo omnia talis.
honestati decoriq; inseruiat,atque intra mediocri tatem, intra coniugii limites consistant: Est enim, vtColumella ex Xenophontis Oeconomico prodidit, maritale coniugium ita comparatum natura, cop, α, ut non solum iucuri dissima, verum etiam utilissima vitae societas ineatur:& ne genus hominum temporis longinquitate spectaret ad interitum , marem foeminae legitime Deus coniunctum esse voluit, ut ex indiuiduobcietate, mortalibus adiutoria noni Gen. r. deessent, ac praeter amorem gignendae sobolis mutua viis ac forcunarum con 'linio illos deuinciret. Caeteriam cum tria a probatissimis viris,qui omni- comi ubisum valetudini optime consultum cupiunt celebra commors ea sint, Vesci clarant uritatem. Tria ει-
24쪽
Ad hanc amussim, ac normam totius conseruan-d sanitatis rationem exigendam censeo. Siquidem quum frugalitas, profligata crapula atque inglia Hiesalubre corpus constituat: exercitatio vero excussa ignauia corpus validum reddat,ac vegetum, tum si ex Virgilio documenta sumere libeat, AEur.3.. Nulla magis animi vires industria mat eam Venere se caecisimulos auertere amoris. Destirituum natura,ac disserenti, tum quid in corpore his
mano essiciantiquosis esse tu pariatii. C A P. Ι I. Voniam spiritus caloris natiui, cui subest humor primigenius, fomes est ac vehiculum: ipsaq ;animaillius ministerio suasfacultates profert& actiones perficit: de illo eiusq; differentiis pro-
In tribu xime diserendu siquiderri quum tria sint in quo-orpus co- Iu temperie ac moderatione corporis humani in- it columitas cosistit,Humor vitalis,C alor an natus, dc spiritus qui omnia connectit, suaq; vi imbuit operis instituti ratio exigit, ut de illo quoq; verbancia- Humor. mus. Humor fomentum est ac pabulum caloris innati qui illi4ncumbit , eiusque munere subsistit&Calor, conseruatur. Humori calor insidet, illoque perfunditur, ac vitalem vim concipit qua animantia quaeque vivunt, aluntur, gescunt, nutriuntur,ac pro piritus. creationi insistunt. Spiritus caloris sedes est & vector, cuius opera ad singulas csrporis partes per Ii- uos ductus' arteriarum deuehitur. Quocirca me rito cense tur is spiritus primum ac prς cipuum, Obeundae functionis instrumentum, quod vim conferat in conferendis ciendisque actionibus. Tria hac indiuulse inter se cohaerent, mutuasq; Operas conferunt, nec absque vitae interitu separari possunt.
oque fit ut ita definitione comprehensa, eQium
25쪽
vim ac natura sic explicemus. Calor innatus nihil Calor in aliud est, quam humidum primigenium,insito spi- nai ritu dc calore vitali undique perfusum. Caeterum qm . quum spiritus, vitae calorem contineat, omnium qiracultatum sit moderator, ac per corpus celerrime diffusus vires suas undique deuehat; corporis denuque animiq; statum manifeste immutet,quum, reliquis, tum huic praecipue Iahor impendendus est,.. quo insta urari fouerique possit. Siquidem si is syn- Spirii Mcerus est, ae de ecatus,nec ullam extraneam quali pura quid talem conceperit, animi tranquillitatem parit,mo sciam. resque integros constituit, denique affectus placidos ac sedatoSy. compos uni ius sique animisanctosique recessus PcU Pit.a Mentis, se excoctumgenerose pectus honesto. od si quid lactis contraxerit, aut aliquo vitio imbutus sit, perturbari menti securitatem contin- git, atque ad enormes impetus incitari. Vt n. venti tepe ac fatus impetuosi,ubi terrae marique incumbunt, usimile. sevissimas tempestates excitant, ac damna rebus Im riinferunt: ita si inquieti sint nostri spirituω, aut tur-Jpi it bulenti, varios cient animi motus ac mentem ob-cumenta. Iuctante etiam ratione, ut nauem ea cusso nauclero Q. auulseque clauo in perturbationum scopulos illi-ruso M. dunt. Exstinguuntur autem, vel detrimenta concipiunt insiti nobis spiritus halitu foedo , immodica Venere in empestiua vigilia, aestu ac labore nimio inedia, moerore animi, ac tristitia: quo spectat illud
Sapientis, Spiritus iatur ararem egoit foridam: stiristia Pron. G. 1 ij is arsere sit ossa: ante tempus enim, senectam adfert moesitia, animi Isolicitus, at anxia cura aetate imminuit. . Recreat autem reficitque illos somnus placidus, vi- Eccles3o. num lene & generosum,c6fabulationes serius , exercitatio moderata, odorum suauitas ac fragrantia, Et spira- quibus spiritus etiam extenuati atq; evanescentes tus sum
Mutius cut:quod in his perspiciatus,qvi animi deli-
26쪽
quio collapsi exstinme sopitaeq; animae specie a stantibus exhibent: hi siquidem admotis odoriferre resti ruuntur, atq; in pristitrum statum retio cantur. Duratus Carterum cum spiritus vapor quidam sit, siue emi I d. xiis,atque exspiratio, quq exhumoribus emanat: in primis instituenda exquisitissima victus ratio, quo alimenta in laudabiles succos elaborata. , spiritus synceros phriant, ac defaecatos. Sic enimauaues halitus, minimeq; densi ac fuliginosi vapores in ce- rebrum delati, sensuum instrumenta nulla caligine offusa ; ad perficiendas actiones futura sunt adiumento. Et quam qua Cor ipsumsons statui solet, ex corvita quo spiritus sicaturiunt, quod arteriae ex eo produ-fIι. i cantur, ut nerui a cerebro,venae ab hepate, pro loci tamen diuersitate ac natura mutantur, atque alias appellationes sorti utur, alias vires concipiunt. Ho- ,rum & omnium facultatum, quae in homine viget. primaria origo ea ipsis generationis principiis, hoc est, genitali semine, maternoque sanguine ducitur, quae deinceps alimentis,ut flamma oleo, nutriuntur,ex quibus spiritus emergunt. Q me ut mactius intelligi queant, spirituum procreatioriem, natura,
vires differentiam, effectus. singulatim exsequar,
sumto a naturalibus facultatibus orpotentiis exordio litoruenim munere essicitur, ut ingesto conco ctoque cibo corpus alatur atque augescat, tum nu- stuatuor trimento undique perfundatur. Constituuimur au-iiri; res tem virtutes, quibus aluntur atque augescunt ex rurales. hibito nutrimento animantes, quattuor. Vna quae
attrahit , allicitque cibaria. Secunda quae Ietine Tertia quae alterat atque immuttat, ria quae eXConcoctiο- pellit. Ad quas potentias quae omnibus corporis nis ac di- partibus sunt insitae, primaria spirituου origo refer gestionis ri debet. Primum enim cibus dentibus attritus , manet . confectusque mandibulis,in ventriculum recondi
auxilluc otiam istaseruiit, intequam in faucibus
27쪽
seque oris vestibulo exacte aut accurate sit leuigatus: leinde concoquit, digeritque, ac sibi reddit animile, sic ut cedat in proprium membri tum n
trimentum,tum augmentum: alienum vero abs sere diat ac reiicit,hinc itaque prim ii spirituum rudi tantum atque incontio. od si naturae vis in
conficiendo cido sit valida,omniaque exacte perficiantur,spiritus puros lucidosque elaborari contingit,ac minus caliginossis: sin concoctio impedi tur, aut aliqua subsit temperies, cibi in ructus vaporosos,in flatus, halitusque nidorosis transeunt.
qui ex hypochondriis seu praecordiis sursum delati
cerebro mentique infestiuint, sic ut tales ad iurgia. rixas, contentiones, dissidia leuissime incitentur. Vbi enim non satis excocti sunt humores atque at tenuati,impuri ex his enae'sunt spiritus, qui corporis aninuque statum manifeste immutant. Crudis se circa summopere euitanda cruditas, quae humores naxia. vitiosos, ac spiritus turbidos parit , siue ex optimi succi cibis, seu prauis proueniantitam etsi deterio- aes morbos adfert frustrata concoctio, ubi ex vitiosis alimentis contrahitur. Siquidem hi odores foedos , olidosque ructus exsudant, atque extimam seputredo cutem scabie ac pustulis undique deformant. Quii morborsi
enim in corpore humorum copia coaceruatur, ne- oremeesse est ex assidua obstructione ac putredine febres
exoriri, ae morborum examina pullulare, nisi labore assiduo, ac commoda exercitatione, eXpurgatis excrementis , humores in sincerum sanguinem fuerint reducti : tunc enim emanans suauis halitus caput reficit, ac cerebri squaliorem rosido madore temperat, irrigatque alioqui luctata concoctione , vapores in caput assiliunt densi ac subgino- Similiasi s , qualem humecta lingua, aut pice , seuoque gnu -- oblita effumant. sitqremens alienas, abstu- ribri.
tiique imaginationes concipere soleat , ac noa
28쪽
numquam ad deliri uiri, inaniam , phrenesim, melancholiam,furorem aliumque mentis errorem dei
ueniat. od siventriculus munere suo probe fungitur, nec penitus frustrari concoctione contingat, ipsique meatus, qui ad hepar,reliquasque cor ris AF βω partes porri suntur, liberum transitum humorib. ' μηδε concedunt assurgunt quidem ad caput vapores, sed miris ei. qui minus noxii sint, nullamque effatu dignam perturbationem mentis inferant, sic ramen ut ab affectib. non prorsus sit immunis ac libera, sed quos in potestate habeat, ac facile cohibere possit Naturalis itaq; spiritus &ex puriore alimento inhepate c6fectus,reliquorum principium exsistit. Siquidem spiritui vitali, deinde animali materiam ac vel ut alimentum sese exhibet, sic ut animalis vis ac facultasmaturali spiritu, ut instrumento utatur ad cupiditates, atq;enormes impetus,ad quoa vel oppresse politia ratione,vel sopita subinde instigamur. Vt enim in iis, seditione ciuili, tumultuq; publico magistratus aegre coercerepotest populi conatus,atq; improbora molimina: sic ratio ac vis mentis non facile compescere potis est vitiosos affectus atq; effrenatas incomitasque cupiditates,quae ex immoderata inglu Ma tam vie ac temulentia ingrauescui. Quis est autem, qui
e bene viaidus ac vino affatim perfusus in Venerem, obscaenasque cupidines non proruat Z Distento e nim vinolentia ac cupediis corpore, genitalia imoque ventri annexae partes turgescunt,atque oborta tentiginem libidinemdespumant. Hinc auribus, mentique exitiales cantilenae, indecorae saltationes amplexus, contactusq; indecentes ac suauia, tum pleraque alia,quae praeter spumantes pateras men-
η I . sis inferri solent. Sic Iasciua saltatrix Ioanis Christi praeconis capiti exitium attulit, atque ut id y raecideretur , incestus , ac funesta saltatio occasio-
sin praebuit: adeo enim Redua ac perauciosus a-
29쪽
l DE COMPLEXIONI B. LIB. I. ut mors celerati Regis mentem perstrinxit, ut Trecta Ioannis ratione, sanoque iudicio diuulsus , illi vitam eripi Baptista
palliis sit, cuius salubri consilio, ac monitis solitus exitium. st acquiescere. . De Euangelicae conpionis series Salutar commonefacit optimates quosque , vi quotquot γ' risum Rei p. sunt destinati, netemeres euiant in innoxios,
illosque morte ac tormentis assiciant, qui doctrina Factio sis sana hominum mentes imbuunt, sed modis omni- ου ensbus obsistant factiosis: tum iis qui contra aequitate contra his fasq; aliquid moliuntur ac tranquillita tem publicam labefactant. Caeterum corporis humani opificium ae structura ex multis partibus co- fata ei multosq; ordines, ut ciuitatis status, in se complectitur. Constat autem Resp. ex infima ple- Σιθuιι
be,quae baiul's Vectores, nautas, cerdones,aurigas, fr- caupones,opifices, lenones sordidos, Ianeos, coquos, fastores, complectitura deinde negotiatores, quoru nonnulla pars caliditate ac versutia captant ac venantur tenuiores, licet inter hos sint, qui ho- Negotiatoneste ac liberaliter, nullaq; fraude mercatura excr- rum ceant,ut alinatores ZiriZaei: proxime patricios ac se tia.
senatorii ordinis, consularis', dignitatis viros, qui legibus a c plebiscitis muItitudine confusam ac subinde tumultuatem in ossicio continent omniaque pacata praestant acquieta postremo illos, quorum professio sublimior, qui animos mentesque hominum ad mores integros,ad probitatem, ac syncerΞDei cultum informant atque instituunt; denique corpor in modis omnibus efficiunt, ut fideiae doctrinae sint Reip. co mcapaces, ac fiduciam consequendae salutis a coelesti paratis. patre ac Christo concipiant. Similis ordo ac membroru quu decor, tum cosensus in hominis corpore I. viget, suisque muniis quaeque pars praeclare fungitur. Membr sicDiuus Paulus ex corporis, eiusque patrium har- rum dein
monia ai concentu ad exsequedam cuique designa se os minis functionem exstimulat. Ita autem omnia
30쪽
merribra inter se connexa sunt atqMe implicata, ea
quae inter haec sympathia dc conseiisus, yrii quid
detrimenti vel infimo articulo inferatur, tota mOles incomm dii percipiat pa i ique malo afficiatur. sic ut Chrysostomus ait affeti ope de , vel extremo .ad Corint. digito infixa spina aut aculeo, reliqua membra con dolescunt adeo ut caput quo nihil honoratius,sese inflectat, oculi dec ri in prospectent , manus habilitate curiosa spinam eximere,plagam obligare peigant. Ita nulla pars corporis est, quae non aliquid 1ibro r. subsidii amicto membro conferre cupiat. Q 'circa apposite ad persuasionem teli e Liuio , usus est huiusmodi exemplo Menenius orator, clim in discor
dia ciuili a patribus distractam plebem, Ilanta si militudine a tumultuantibus inter se intestino dis , sidio memb is in urbem reuocauit: illustri siqui,
demApologo sommonstrauit seditiones, ut in coris mem- pore, ita in Republ. ad totius pei nicie atque inter brorum tum spectare: concordiam vero fulcire omia insta insidio. bilem R et pubi statum , corporis vero habitum firmum ac si lubrem perficere. QPm amice autem 'inter se omnia conseritiunt, qualitumqvi: singula membra ex tot disparibus ac diuersis partibus4nter se conneXa uo oscio fungantur ex se quisque ex perimenta capere potest: nulla esst enim quamlibet minuta particula , quae non solum honestam sperro para ciem ac decus ostentet . sed etiam Isain commo- inuritis. dum ac necessarium obtineat , quae quum Pax tium, tum totius utilitati inseruiat: Sic podo, in- testina ventriculus, hepar ut ab infinis ad maiora pr Frediar,praecipuis membrisvictum emoli utitur,
ac sanitatem pessiciunt, quorum opera ac mi uiri 'rio elaboratus cibus per u a, in omnes corporia
yartes diliribuitur. Lod si visce a coniicie dis per sciendisque a mei, , dei inara stan t inualid. r. aut uansucscunt vel deni ine aliquod stibeilvicium atat'