장음표시 사용
91쪽
me operatio, Ma eius primus per se notus existi, quintum ορο
fremum, quod motus ii primus est corporis insimventalis naturalis se cundus asius,quiis prianus talis corporis actus est eius informatio, o constitutio, secundus autem actio quaeq; naturalis, operatio per proprias illius formae vires,ac facultates. Haec igitur si cum lys,qnae ex ni ina definitione costegimus, singiliatim conferamus, quid inter ani am, O naturam intersit, facile disiernere poterimus. Primum enim etsi o. anima, natura principium sunt, disserunt tamen, quia anima forma, atquesubstantia est,natura vero neq; informat, accidens, quod Iose. mam continuosequitur,existit; deindeanima instrumentale tantummodo corpus informat, natura autem in instrumental pariterq; in non i
frumentali corpore inest: postremo effectus animae est actus primus, id est,informare,oecor ituere instrumentale corpus, illiusq;singulis pamtibus vires, O facultates prodeundi ada mones operationes, qus sunt secundi actus, impertire, natura vero essectus in quolibet corpore es actus secundus,hoc est naturalissolis operatio, actio. Ex his stri. rurisi diligenter intueamur,nihil aliud naturam hanc,de qua nunc agima. μ- t mus,nisi vir , potentias, macultatesad naturaliter agendum ab incis ollatia. formanteforma penitas, in toto wbiecto corpore, quia talis nax; tura semper in subsectoem fusio esse maius o constabit.' O mob-ν.=b.e. ,.' ct bis praeclared plutosophodictum est, singulasanimalis partes D p pNR . Do fungi naturali munere propter viaturam, quae est anime facultas ἡ in toto corpore fusa, ct alibi, magis uniuersalia natura e notiora, cum uniuersalia in anima teneantur consignata , bus animae, 1. de anima quantum: fieri potest, in aratim d corpore, cognoscuntur intelligum
x u tur, in eamdem quoq; sententiam ' ipsum sapere, O scireaboominibus p. p.riaretc.. nam expcitiis aliasimia diuin meproditasunt .squaestio, ruri ammain Dio corde,an ineotocorpore,ct in sim lulariter corporis partibus totasta sit.
. de,autin eo, quodari or proportionem habet, in animalibus e
rentibus corde locatam esse dolore quia ct ij quae ab eodem μγilψο- Momultis in locis tradit uni, fidei,quae issensibus ti restagari, O aduersari νidetur,nobisesse feci dum duximus, ut nunc in utramque partem dissermdo huius rei veritatem patefacere pro nostra virili munitamur. Primum igituli uinitaritatesasti inni Uu, et ratione o
92쪽
tlauer, quibus animam esse totam in toto aequaliter animato remore, O in singulis partibvi persuaderi posse videretur, in medium asserentur. suamobrem omistis plantis in praesentia de animalibus, in quibus dis iacultas maxime ν e nostra consideratio sit. Tram ita etiam ' docente dε, ,tii iapbilosopho ,si i corpore animalium,quae aut praelonga existunt, qualia sunt angue anguillae, lacerta, o alia eiusmodi, aut quae corpore lon- :sal um e. o. go,s quasi quibusdam articulis interfecto constant, cuiusmodi uni iu- pli, caetera similia, pars aliqua praecidatur transuersa, in ea praecisa 1. Σt.,o parte integram eiusdemspeciei animam, qua in toto reliquo corpore in- est,ct nutrientem,etsentientem,et mouentem consistere, aliquamdiu e. . vigentem perseuerare cerneremus. Quae quidem anima si in tali a ..' ἡά. tuta parte nequit longo tempore permanere, causa est, quia, quae in toto ctute c. i. adsunt corpore, necessaria desunt ad viuendum instrumenta. H igiatur quamqram satis per se patere videatur animam non in solo corde, sed totam in toto rpore aeque fusam esse,iamepotest quibusdam etia rationibus comprobari, quarum una haec erit. Ubicumque sunt alicuius actiones, o operationes,ibi necesse illud esse,cuius sunt operationes, actiones, sed in praecisis corporis partibus sunt animae operationes, viridimus, ergo in iisdem partibus animam inesse necessarium est. Quod autem ubi sunt alicuius operationes, ibidem esse oporteat illud, cuius sunt operationes, eo lique potest,h quod operatio est motus quidam, '
motus autem 2 mouente pendet, nec ab eo seiunctus est. Altera Nero tione,&'coeratio sic posse formari νidetur, quod sua natura nullo modo diuidi potest, Osimul in diuersis locis esse apparet,id necesse est,ut Mi apparetis a ph.ω8.1o ibi totum sit, sed anima, quia non νnu quantu,su una substantia est, una forma,cteo ipso tempore in diuersis partibus a corpore, atq; inter se diuulsis esse Hret, ergo anima in eiusmodj partibus, in quibus appare totaesse necessario debet. uuod autemamna sit substantia, s claratum ante quidem est,quod vero subseria diuidi nequeat,pulcherrime Ostendit philosiopbus, ubi de infiniti naturapertractat. Ita dtionibus, auctoritatibus Uu sensuum fultis adduci quissiam posset, iri' uis animam non in solo corde, sed totam in toto aequaliter corpore Dr- ό sam esse crederet. Contra tamen non solum hisphilosephus Osentit,ct a se partib
apertistime locutus e ed etiam natura ipsa,si eius diligentesscrutat a: Ires, contemplatores erimus,nos perbelle docerepotest. 2 am cur ge- tione Mimneratur animai,non totumsimul, sed particulatim, et primum omnium haliarum partium generatur cor. In eo autem,quia nutriri,ct augeri de- a.de genera
93쪽
qua generandae sunt partes,in',necesse est. suae, quamquam ab initio
generationis minime suus omnes re ipsa iacultates habeat, ed ad corpo-
62 h i. tiam tamen,cumperfecta est, omnibus sim νiribus cumulate viget,lixi c 3 non es rationi consentaneum neque νlla extat causa,cur ei locus,atque a.de partib' mutanda siticum praesertim'cor caloris vim,optimam ministrami s 4ἡ iiij vitatiMm,naturatiumq; operationum animae isse contineat.Ex tute es sene q tu philosophi rursus sententia,tum ex hac breui naturae contemo tς ς . . platione,animam in 1flo corde locatam, O constitutam esse intelligi potest.Quamobrem t ratem dirisamuris tollamus controuersiam, paucula quaedam esse ponenda censemus. Horum autem unum di quΘd om, e nia, quae natura per se existunt, S ex forma, materia constant; ali p ph t 6s, materia omnino imperfecta est, quia, qpotentia tantummodo p ph.t. q. cumsit,folaformas ceptione actu licitur,eae iccirco aforma' som ph x x . consequiturperfectionem;tertium, quδd eorum,quae ex materia, . forma componuntur, ς alia perfectiora,alia imperfectiora sunt, pers mete', ta ctiora,quorum materia ita pura, ac temperata est, ut in illis informandis, ct constituendis nullam sit d materia oblatum viribus formae impeia dimenta,mperfectiora autem,in quibus tanta est, frigida concretio m teria,Piformae vires hebetes reddita minus bene, atqueperfecte potu runt ea informare,atq; constituere corpora; quartum, vis utriqu3d. ima x est forma,corpus autem materiai ius compositi. Ex his constast . . , '' animalia, quae natura per se eXsunt, ex materia, quae est corpus, ct reforma,quae est anima,constituta sunt,quorum alia propter mat
riae frigidam crinitudinem obruentem iures formae imper ejora, alia proptermateriae tenuitatem sinceia,quae 2 viribusformae in informatisne iubacta est,perfectiora extant cum igitur interfectorum animalium crassae, atq; frigida materiae plurimum prae imbecillis animae informan
de pastil, , tis viribus sit , nequiuit anima,quae in νnoquoque,t Nnas, neque eo λi ilum neque corpusperfecte unum, ut sibi in unius similitudine coma.de aia tat ueniret, ingere,ac formare, propterea multas illas intersectiones,tan
iis a. luisε playy Atm parva forma it animalia,ex quibus omnibus, quoquo mo tute S sen, do potast unum con auit imperfectum animal. tq; insingulis inters . βψx ς Ilionibus rem,quae habent corpus proceris,propterstigidae materiae mul .de partib' tiplicem coagmentationem quiddam instar cordis ingenitu est quam ob a. u. h cainam anima, qμα in νη0quoq; talium animal tum actu una est, Opo tute Ssene- tentia plures in omnibus iis, quae cordis loco in singulis medijs inter sis
μμ ' - ctionibus ingenita insidet. uapropter incorpore ccoagmetato cu
94쪽
animare vena a sit, si intersectiones cum suismedi s cordi si ilibu diuellatur, in singulis diuulsis sentiendo,o mouendo anima, e inesse
declarans plures acta erit; quamuis deficientibus necessar sad viuendum instrumentis diutius inanere non possit. Vnde in eiusmodi animaliabus corde carentibus anima non in toto corpore, sed inγ' quaad cor proportionem habent tam esse, scurum non est. Dp longis autem,qu
les sunt angues,anguillae, lacertae, quae sunt quidem, quon superiora, aliquanto perfectiora,quia in his quoque frigidabatque crassa suppeti tmateria, ita sanὰ valens, o expedita es anima, vi ct cor, in quo rem det, ct unumquodq; corpus istorum vnum plane formarit, ct ideo ipsa
tum actu,thm potentia est una ,verumtamen ex ea materia caloris inopi nonpotuit ob suam imbecillitatem tam excellentis naturae fingere cotivi longe caeteris corporis partibus,quemadmodum par esset,praestet. Atq; id quidem ita se habere exiguitassanguinis, qui in eo continetur, facile declarat. Quamobrem,cum Mimaefacultates a corde profectae in omniabus corporis partibus, quae non valde disimiles, neque multo sunt imbcorde deteriores, insitae sint,si qua pars a corpore abscindatur, etiam si
nullam cum corde coniunctionem, continuqtionemve habeat, potest nia
hilominus per aliquod temporis spatium propter similitudinem, quae illicum corde est,animae vires,ac facultates retiner est conseruare,neque propterea animam in ea 6se asserere conuenit. Terfectorum alitem an,
malium,cuiusmodi est homo,equus,leo, alia similia,informandis,consituendisq; corporibus anima propter materiam * calore temperatam, a suos vires sic solutas, ct liberas habe vici cor cum summa excellentis,atq; praestantia caeterarum omnium partium, corpus cuiusq; ma xime νnum es at, formet, ct denique ipsa tum potentia, tum actu una omnino sit. Cuius actiones, ct operationes cum potismum propter cordis, in quo ipsa locata est, natiuum calorem in toto extent corpore, si qua pars ὰ corpore praecidatur, Z corde separetur,continuo, quia cordi est disimillima, omnem O vivendi, O agendi virtutem, O faculi rem,quam 2 corde hauriebat,amittit.suod quidem manifestiuinium imdicium est,animam in Jolo corde,ηon autem in toto corporeperfectorum
animalium tam esse. 2 ldhil igitur neq; assiduum aspectum, si causa cognoscatur,neque adductas authoritates,si recte accipia turico tra βρο ν phl, a se .cere apparet. Et, quia veritassibi ipsi,semper consentanea est,restat, stinue a.dew nihilo plus valere rationes adhibitas, quam quotidianus valet aspectu est autboritates militer sedamus. Id quod facilius,promptiusq; p Eth, Nic.
futurum est, si ea,quae paulo ante dictasun memoria tenuerimus. quod
95쪽
quod in priore ratione ambae sumpta sint falsa propositiones , perspicuum est, quia non ubi sunt propriae alicuius operationes, ibidem illud esse, cuius sunt operationes, necesse est,quandoquidem ferrum candem . remoto igne manum calefacit, qua est propria ignis operatio, ct tamen 8.ph. t. 8, ibi ignis nequaquam est, similiter aer receptis manus lapidem iacie , My M ἰφ -viribus, quoad e retinuerit vires, quiescente, O amota manu momvet lapidem. Pare in partibus pnelongorum animalium d corpore abscisis in toperationes anima propter ipsius impressas inistispam tibus Ῥires, atque aliquandiu retentas, non tamen ibi, vi docuimus,sanima ipsa. Ood autempro rationis con nationeallatum fuit, motum, siue actionem d mouentes auab agente non seiungi, versimum etiam in his, qua modo diximus haberi debet, ct ideo non magis ratis illa,quim haec, aedicta sunt,confirmantur.Vt enim,cum manus d camdente ferro calefit, tum ea rates Ilio non ignis , qui eo tempore longo abest, sed candenti erri praesentis, d quo non separatur,exi sto calore igneo est,sie actio partis praecisa nanima tunc ,sed illius partis, aqua non seiungitur per impressa atq; adhuc rigentes anima vires pu tanda est . Posterior autem ratio non contra hanc veritatem, sed ab hac veritate stare videtur. 2Ullo enimmoto animam diuidi s nos quidem concedimus, O ideo insingulisisse Drum animalium diuulmpartibus totam esse animam dicimus nec tamen in amputatis praelongorum annmalium partibus ammam, sedanimae ad tempus seruatas facultates,ex quibus extant operationes , esse ostendimus. Quamobrem remanet ν riseimum esse animam in solo corde, non autem in toto corpore,ct in sim ausis corporis partibus totam sitam esse. .r o T E L E S. .
uentur quaedam partium, plurimis autem non moluntar sdico autem inuoluntarios,et eluti
Gm, qui cordis, s eum; qui genitalis membri H. Saepe enim cum aliquidcon es sum fuerit,
nec tamen iusserit intellectu Mouentur. Non
96쪽
voluntarios autem, Ut homnum s zigiliam,
s restinationem, s quicunque alij tales siunt.
s enim horum inpotesate simpuriter neque phant ,neque appetitus est seia,quoniam necesse est,alterari animalia naturali alteratione, particularum autem, qua alterantur, aliasa ex altas autem minu ut Iam moueantur mutentur mutationibus, qua simi natura cc aratae , visi deinceps consequantur, Guu
s porro motuum sium calores, Ufrigora, tum
a trin secus, tum quae intus naturalia α hunt .Etiam motus,quiprater rationem fiunt, dictarum particularum, inmatiteratio contia
gerissum teIectio enim, hamum,m diactum et prius, asserunt e quae siunt, fectuum e cientia, asserunt enim flectes e cientium .
Maxime autem particularis hae palam faciunt, propterea quod, tanquam egregatum
animal itraque particularum M. Horum autem causa,quia humorem habent etitatem. Corigitur, per licuum, ob eam causam quod principia senseum habet, particula autem adgen andum conlisuta,quiatalesignum est, et
97쪽
H m animal quoddam exis eminis pol ntia. .
Absoluta explicata voluntari' motus tractatione, cum ania
mal noti solum suasponte ipsum a se νόluntario, sied etiam quaedam illius
partes,aut inuoluntario interdum, aut non voluntario plerumque ex se cieantur motu, dorisequens est,ut ad perficiendaevi motius animalium co- se lationem nonnulla de his etiam duobus peterioribus, quantum imsituta doctrina postulare censetur, cognsscenda tradantur. Nam quia dam motus in animalis corpore, vi trepidatio,palpitatioque cordis, ac petiis irremio extant, qui, quia non nunquam sine voluntatis, ct ratio- nis congemmatq; iussu cientur,recte inuoluntarq,aut etia praeter rationem nominari solent. Persaepe enim aut oblata re, mel terribili, Oso Midabili, vellucunda, O expetenda cor vel metu trepidare, vel cupiaritate palpitare, aut, si forte egregia forma mulier perspecta erit, penem etiam intendi non hortante, iubenteue,sed plerumque aduersante, O repugnante ratione,ac Noluntate,sentimus. Praeter istos autem sunt etiamplurimi alij motus,qualis esse nus,vigilia,re1 ratio,pulsus,a cretio, liminutio, quicumque taIes caeterri reperiuntur, qui cum quasi med si istiter voluntarios, ct inuoluntarios interiecti sint, ideo apte non Noluntari' noVinantur. Morum enim Motuum nullas neque rationi, voluntati contrarius est,neq; phantasia,perquam rei alicuiuspha rastina cognoscatur,neq; d voluntare,per quam re cubo est illa han. Iasena, expetatur, kModo pendet, is excitaturi sed, quia necesse est, P ό. ό, mini: sia,'dum vivunt,nu triri 'nutritio autem calore ingenito, quim 'uptibe t i xime' omnim etiam ipse triri debet, perficitur , ob eam rem fit, τι Midue animali caloris operati e mutentur,atq; aliquo modo asciantur. i quibus quide estionibu ac mutationibus cuparticulae corpo- occupantur,ipsaruparticulam alias calore crescerer ',. de anima alias aut=igore decrescere necesse est. quo euenit,wsingula iamsuis iό'ab us .. aftiatur, cieantur mAtationibus, motionibus ioce omae i torte e. no, Nigilia, 'alia Dibmlitatione,qu suapte natura alicui alij ant i s a. i. . cedenti consequens esse debeat. Talium autem motuum , ac miriamo me.i s causa existum calores, oesti m tum quae intus, rimo diximus, imgenita
98쪽
genita unt,q rum operationes tunc maxime apparent,cum cibus sitim plus in naturam eius, qui alitur,conreeui debet, tum qua ex adducto ias, extrinsecus aere animal pellunt. Eodem autem modo etiam cordis, est penis motus, qui inuoluntari, O praeter rationem dicuntur, uni, Cum , de ν,s ibo videlicet aliqua mutatio in partibus corporis, ct assectionum variatio 'acciderit. Cum enim neque cor palpitare,aut trepidare,neque penis in- :- 'tendi soleat,nis, ut diximus,ob rei alicuius cognitionem, strofecto astoa 'gς0 oret, quod rerum species,quae vela rationis notione, vela phantasiaco- e vignitione praebentur,semper aut calorem inferunt,quemadmodum supra πόostendimus,aut stigus,quorum alterutropartes corporis afficiuntur,ctute immutantur , tum deinceps alios sibi consequentes inducunt motus. ' , Id autem sic se habere planum admodum iaciunt maxime omnium pam alati m e. i. tiumbae duae, quas commemorauimus, cor ct penis ex eo, quod eorum ζ .Hrumq; tanquam animal quoddam per se separatum esse videtur,atq; 3- de animaqu0d ita sint, causa est, quias umorem inse ambo continent vitalem. Cor h... . igitur rem sic se habere propterea odicat, quod omnium stensivum tione anim' principia compraebendit,cti e coerce sensibus autem lanimal tanimal est,constituitur,cuius ta 'humido naturali, calido continetur,. p. da aratisia eruatur.Quapropter cor bumorem,et cal.rem naturalem,tanquam principia vita babea necesse est. Tenis inutem Hrpsum declarat, quia &breu.ui est eiusmodi membrum corporis, atque signum, ut ad generandum cou- εstet esse datum. Tale autem sine quo dam humore esse minime posset ... p .di genera ruam ex eo etiam, tanquam animal quoddam exit humidum semen, in i q. ' 'I' quo φ νt in instrumento is, in facultas animae ad generandum fusa, , 3 'gςRer
atque insita est. A RI S TOT E L Es
Is tus autems principio a partibus partibus a principio iure meniunt, s silc mutuo inter se permeante oportet enim intelligere a. principi. Motus igitur fecundum Ῥnumquodque elementum ex his, qua infir ωμnt, ad principium perueniunt principio,cum
mouetur , s mutatur, quoniam potentia en
99쪽
multa rinc um quidem i ius.b adbprincipium autem lsius.c ad .amborum vero - cipium ad ambo, ab se aurem .b. ad. c. quod in tem ab ipso ib. ad .a. zenerit, tanquam ad principium, autem .a. ad. . tanquam a
principio. Praeterea autem interdum quidem, si hac notione perceperimus, motus,qui spira
ter rationem , in particulis interdum autem
nou. Causia autem, quod modo inen patibilis
materia, modo autem non tanta, aut talis. De
particulis igitur Uniuscuiusq; animalium, si de anima, praeterea autemes de sensu, memoria, s βmno, s communi motu diaeimus causas,reliquu aut es degeneratione dicere.
et C P H S I S XXII. mi inuoluntaris,et qui non voluntarii motus quomodo im e in animalibus fant, paucis quidem, se quantum in p sentia satis est;pulcim declaratum esse apparet . uuamobrem cum isti triumgen rum motus, luntarios dico,inuoluntarios, ct non voluntarios, nequamquam cieriposiint, nisi mutationes,ct alterationes, quemadmodum νμdimus,in corpore fiant, neeesse est, propter omnium partia continuatam cognationem, atque consensionem, ut eiusmodi mutationes, O alter tiones, siue intus d corde, ubi animalis principium est , siueab externissensiibus mitium faciant, in totum diffundantur, opermeent corpus. Iure igitur naturae is seruatur ordo,ut primum tales siue mutatione m ue motus ab externorum senium' instrumentis exorse ad cor.tanquam Iad totius vitae. edi omnium sentuum principium Aeniant desita kDoctae ad omnes transfundantur partes atque bac eadem via,O ra si a d tiona
100쪽
Edne inter eas ipsas corporis partes vicissim transmittantur,et communicentur . Id enim ita fieri, ut notius habeamus, sub aspectu denuo eum ponamus lineam literis.b.a.c.distincta quam paulo ante etiam duci psimus, atque ipsum .a. cogitatione nostra faciamus pecor, in quo es
principium.b.autem oculum, cy .c. aurem . Motus igitur,seu mutationes , qui e tum videndo, tum audiendo vel eo ipso tempore, vel diuersis
temporibus fiunt, aut simul, ' etiamsi disimiles sint, aut separatinnad principium statim perueniunt, quia νnusquisique sensus, cum primum es leui ibui ab externis sensibilibus immutatur sentiendo, natura es constitnus,
xt continuo mutet sensum interiorem communem, qui in cordes tan- 3. de anima
quam externor sensuum principium locatus est: tautem 2principio, quod β perpbantasma aliquod in sensu communi formatam moueretur, lib.de iuυε atque mutaretur,inciperent,quia principium ipsum re unum est, sed po- . μ' test, tanquam in plura distingui, si initium sensus videndi seorsum mo- dueretur in corde, is motus ad oculum deueniret , autem initium sensu . . : ,'' audiendi mutaretur ad auditum talis mutatio derivaretur separasim, minisdemissi vero amborum simul initium moueretur , simul etiam ad utrumque
Ῥterque difunderetur motus; at si non Eb imo principio, sed ab ν, ad alteram partem hoc est,non 2 corde, sed ab auditu ad videndi instrumentum mutatio aut iucunda,aut molesta migratura esse prius ad cor, qu im ad oculum peruenire deboret, O propterea etiam talis migratio mutationis tanquam di- indueret habitus, primo Ῥm , ut ad principium , post vero alterum, Ma principio proficiscens. Praeterea vero nequaquam illud nos latere decet, quod, quamuis motus inuoluntariis, seu praeter rationem citetur aut c0gnitionGrat notione carum rerum, quae ad illam idoneae sunt excitandum, tamen accidere potest, ut etiam, si talium rerum perceptas species acri cogitatione , ct cmsideratione complectamur,sat quidem interdumautin corcis, aut ri pone is motus, interdum autem ne virum quidemi situs extet usi iam. Huius autem rei causa est, quia quando motus e citur materia, quae primum patiatur, O subit talem motum , adest, et sic facit , νt caetera qlioquemo ueantur, quando νero non ocitur, autMonsalis, alit non tanta, qπa- pi iis,lis, mel quanta Diis sit ad eum sustinendi motum materia inest, ut si talium c. . robusto, atque Ionrti viro formidessem aliquid objceretur,nequaquam neque ipse timeret, neque eius cor repidaret, quia calore assuentem depa tib teria frigida' habilis ad eum tremoris motuin fiscipiendum , dum c lor in angustum cogitur, aut omnino non ades bauemn lania, quanta ie.
Dscere positi. . d bunc igitur usque lucum Peciatim de animalium: partibus