장음표시 사용
281쪽
2573. Amplissima Novellarum Justiniani collectio temporibus Impe
ratoris Tiberii LI. 578-582) prodiit, quas sub nomino Iustiniani
168 Novellas refori, quin tamen omnes reapso Νovellae dicti Imperatoris sint. Etenim quattuor earum sunt constitutiones Imporatoris Iustini II. 565-578), porro tres sunt constitutiones Imperatoris Tiberii II., si quattuor aliae neque constitutiones imperatoriae sunt, sed tantummodo edicta seu formae gr. etυποι) Ρraefectorum Ρraetorio . Ρrastorsa duae Novollae ibi binis locis positas sunt. Ροrro una Novella ibi duobus locis adducitur, altero in lingua graeca, altero in lingua latina. In prioribus 120 Novellis ordo chronologicus servatus est; in reliquis minimo 3. 4. Colloctio Novellarum a glossatoribus juris romani saec. XII.
Quum usque ad saec. XI. in Italia rations Novollarum Justiniani sola Epitome Iuliani in usu fuissot', inde ab initio saoc. XII. ibi otiam Authenticum adhibori coepit et paulatim principaliter adhibori
E qua collectione Novellarum praefati glossatores juris civilis
Novellas 97 tanquam graviores selegerunt et glOSAmerunt', et reliquis Novellis Justiniani, quippe quas nullius amplius Valoris et usus esse putarent, omissiS, in peculiarem collectionem redegerunt, quae
Divisorunt glossatores hanc suam collectionem NOVellarum, non tamen stricto Ordinis realis habita ratione ', in 9 Collationes si harum singulas in titulos, peculiaribus rubricis, V. g. de monachis, insignitos, in quorum singulis Singulas praedictarum Novellarum collo-
Do quibus ch. supra p. 254. not. 4. Kruger, Goschichio dor Quollon und Litteratur des rom. Rectis, p. 357. Sq. In quodam Veneto codico ms. hujus collectionis Novellarum tanquam ejus appendix porro 13 Novellas Iustiniani sub inscriptions: Edicta adducuntur. Duae earum, nimirum Edict. 1. et 6., jam in ipsa hac collectione Novellarum habentur, videlicos in NOV. 8. et NOV. 122., et una, Edict. 5., exhibet textum graecum Novellae 111., in ista collectione sermone latino insertas. Ex quo haec Edicta vir eruditus Henricus Scrimeru8, natione Scotus, professor philosophiae et juris senovas si 1571 Go-nsVae; ch. Iocher, Aligem. Gelohrten-Lexihon, tom. IV. col. 444.), cum collections illa majori Gonovae a. 1558 edidit, ipsa plerumque tanquam appendix hujus collectionis evulgari solent. Ch. Krigger i. c. p. 358. y Ch. Biener, Geschichio der Novellen, p. 232. Sq.' Sariony, Goschichio des rom. Rochla im inuelalter, tom. ΙΙΙ. p. 490. Sq.;Krsiger i. c. p. 356. 384. β CD. inha cap. 3. art. 2. g 25. M Undo Novellas illas, a glossatoribus omissae, Novellae inutiles, extraordianariae, et etiam extravagantes dici consueverunt, quia Vidolicos extra collectionem glossatorum, in communem usum deductam, Vagabantur. Migger l. o. p. 384.;-Meldoe, Lehrbuch des rom. Rechia, tom. I. p. 75. g ΤΙ )' CD. Biener i. c. p. 271. Sq.
282쪽
caverunt, excepta Novella, quae in serie harum Novellarum sub M. 8. Occurrit, quam unam per duos titulos, nimirum 2. et 3. Collationis II.,
distribuerunt, ita ut in tit. 2. partem priorem dictae Novellas et intit. 3. ejus partem alteram collocarent, atque sic collectio illa, Novollas 97 continens, titulos 98 obtinorol. Ρorro dicti glossatores Nov6llas, in singulis titulis positas, de rogula diviserunt in praefationem, paragraphos ) et epilogum. Pra
fatio, referens ansam emittendae illius Novellas, praecedit paragraphum primam, et epi logus, continens Novellae conclusionem cum comminatione poenae in contravonionios si indications loci ac semporia
illius Novialae origi notonus omissae subjungitur paragrapho ultimae. Citari colloctio ista hoc modo consuevit. V. g. : Auth. de haeressi ab intest. g Si quis. Coll. IX. - i. o. Authenticum, tit. do haere
dibus ab intestato, g incipiens: Si quis, Collatio α.
5. Colloctio Novellarum ab Antonio Contio confecta. Quum Novollae Justiniani, in collectione earum, a glOSSatoribus Rdornata, non comprehensae seXtraordinariae, extravagantes) et hinc neque glossatae, Vel omnino negligi vel ad summum praedictae collectioni glossatorum tanquam appendix adjungi consueVissent, Antonius Contius, jam Supra scir. p. 62. et p. 43. Sq.) frequenter memoratus,eRS, quRS, quatenuS lingua graeca conceptae erant, e parte ipse in latinum verterat, collectioni Novellarum, a glossatoribus confectae, inseruit et in ea, non glossatas juxta glossatas, sub congruis titulis, numero novem Collationum tamen servato, collocavit, ita ut ipsae simul cum praefatis 97 Novellis, o parte glossatorum RSSumtiS, una eademque NOVellarum collectione comprohondorentur. Collectionem
NOVellarum, ita adornatam, idom Contius primum Lugduni a. 157 1 et ibidom iterum a. 157 6 odidit. Quam dispositionsm Novellarum Justiniani, a Contio introductam,
omnes Sequentes Novellarum editiones, si paucas glossatas saec. XVI. excipias, adoptaVerunt .
Qua ratione Venit, quod nunc collectio Novollarum Imperatoris Justiniani, quae corpore juris civilis continetur, univorsim 168 Nο- VellaS refert, quae quidem Novollas per omnos 9 Collationos et 169titulos inde a primo usque ad ultimum continua numerorum Serie non tamen ordine chronologico) docurrunt ita, ut Novossa 1. collectionem incipiat, et Novella 168. sandem claudat M.
Saepe tamen haec subscriptio loci si temporis a glossatoribus omissa est. Ula. Bienen Geschichio dor Novellen, p. 278.; Migger, Goschichte der Quellen undLittoratur des r6m. Rechis, p. 385. not. 45. Quandoque in citando etiam numerus tituli apponi solet, ita: Coll. IX. tit. 1.' Machetam, Lehrbuch dos r6m. Rechia, tom. I. p. 110. not. bbb.; Puch G, Cursus der Institutionen, tom. I. p. 415. sq.' Ad conferendam hanc numerationem Novellarum cum ea, quae in Compore Authentico, et illa, quae in Novellarum collections glossatorum Occurrit, Vide mim-
283쪽
Caput I. g 18. 259Vorumtamon illas 168 Novellae, ut jam supra p. 257.) meminimus, non omnes sunt Novellae Imperatoris Iustiniani. Novellas onim, quas ibi sub numoris 140., 144., 148. et 149. adducuntur, sunt constitutiones Imporatoris Iustini II. 565-578); et quae ibi occurrunt sub numeris 161., 163. et 164., sunt Imperatoris Tiberii II. 578 582). Quas autom ibi positae sunt sub numeris 165.-168., proprie neque sunt Novollas imperatorias, sed tantummodo edicta seu formae Ρraefectorum Ρrastorio. Ρorro ibi duae Novellas geminatae seu binis locis positae sunt, Videlicet 75. et 143., quarum prior Sub M. 104., et po- Sterior sub M. 150. repetita est. Ρrastorea ibi una Novosa bis adducitur ita, ut uno loco, nimirum sub M. 32. , positus sit ejus ferius graec , et altero, sub nr. 34., ejus textus latinus Singulas Novollas hujus collectionis, quum longiores sunt, di-Visae sunt in praefationem, quae continet ansam editas illius Novollae, porro in capita, quae respondent paragraphis, in quas glossatores Suae colloctionis Novollas divisorunt, atque in epilogum, qui complectitur
conclusionem NOVellae cum sanctione poenae in contraVenientes atque cum designatione loci et temporis, quo ipsa originetonus edita est. In-
Super singula capita, si sunt longiora, in principium spr.) et purographos ) dividuntur; id quod interdum etiam in praefatione et epilogo earundem Novellarum factum est. Citari haec colloctio Novollarum apud antiquiores jurisconsultos Bodem modo solet, ac supra collectionem NOVellarum, a glossatoribus
adornatam, citari diximus. V. g. : Auth. de monachis. Illud igitur. Coll. I. tit. 5. Apud recentiores jurisconsultos autem haec Novellarum collectio plerumque citatur per numerum illius Novellae et per ejus caput, pra fationem Vel epilogum, respective per capitis, praefationis Vol opilogi principium spr9 et paragraphum ). V. g. quoad NOVellam supra citatam, ita: Nov. V. cap. 1.; NOV. V. praef.; NOV. V. epilog.; NOV. V. cap. 2. pr. g 1 E supra dictis elucet, eas, quae nobis praesto Sunt, collectiones NOVellarum tantummodo prinatas collectionos juris fuisse, et hinc sit gulas NOVellas, iis comprehensas, per se nonnisi eum Valorem habuisse, quem ex sua Origine habuerunt et quem habuerunt, antequam in illas collectiones relatae sunt'; e contra Digesta, Institutiones et dicem colloctiones juris publicas seu authenticas fuisso '.
3 Machetam, Lohrbuch des rom. Rechis, lam. I. p. 75. Sq.; Puchia, cur-Sder Institutionen, tom. I. p. 415. sq.; Kruore, Geschichio dor Quellon und Litteratur des rom. Rechis, p. 357. Sq. Machetam l. c. p. 77. Sq. g 73. R. δ Do mutua rotatione inter has collectiones ch. να-konio, Institutiones juris mani privati, p. 28. g 95 17.
284쪽
Mutua relatio inter jus civile romanum et jus
g 19. Jus civile romanum jure canonico emendatum est. Ecclesia, quum in Imperio romano existere ot sua missione fungi coepisset, odio et persecutionibus undequaque impetita, jus civilo romanum, licet ipsi durum set iniquum esset, tamen observavit, dummodo ipsum non adversaretur juri divino; cui quum adVersaretur, Ecclesia nunquam non memor erat mandati, a divino suo fundatore
Ρostquam autem Deus Ecclesiao in Imperio romano solici Ora oriri fecerat tempora et adimplere coeperat promissionem, eidem sub imaginibus grani sinapis atque fermenti, sensim uniVeream maSsam sermontaturi Μatis. 13, 31. 33.) factam: tunc Ecclesia primum illa, quae ad munus conservandi et propagandi roligionom Jesu Christi, divinitus sibi domandatum sΜatth. 28, 18.-20.; JOan. 20, 21.-23.), pertinent, quum Reges et Imperatores romani olim etiam religionis negotia omnino sibi subjocta habuissoni si hac rations otiam titulum: Pontifeae Maaeimus gessissent ', Suae solius potestati Vindicavit, atque constitutionos et decisiones, ab Imperatoribus romanis super illis negotiis oditas, in foro suo nullam vim obligandi habere declaravit, nisi ipsa eas acceptandas censuerit .
3 CD. Luc. 12, 32.: , Nolite timere, pusillus grex, quia complacuit Ρatri Vestro, dare vobis regnum. ' Porro Ioan. 16, 33. : ἡ Ιn mundo pressuram habebitis; sodconfidite, ego Vici mundum. μὸ Adam, Handbuch dor rom. Alteriniimor, eX anglico in gΘrm. Vera. R IOan. Leona . Meyer, ed. m. Erlang. 1818, tom. I., p. 313. not. 1. et p. 518. sqq. Succossu temporis illi quidem hanc potestatem collegio pontificum, cui qui praeerat. Pontifex Μaximus dicebatur, commiserunt; quod collegium tamen nonnisi dolegatam sibi a Rogo uot Imperatoro potestatom habero dignoscebatur. De quo ch. Karlowa, Rd scho Bochfagoachichio, tom. I. p. 58. Sq. et p. 269. sqq. Id quod intor colora elucet ox epistola, ab Osio, Cordubonsi in Hispaniaspiscopo, ad Imperatorem Constantium 337-3613, qui illi prius por littoras man
285쪽
Caput II. g 19. 261 Qua ratione paulatim effectum est, ut Imperatore8 romani, reli
gionem christianam professi, titulum Ρontificis Maximi deponeroni; id quod certe Theodosius Magnus 379-395), immo aliquatenus jam Gratianus 375-383) focisso dignoscitur
Ρorro Ecclosia otiam illas constitutiones juris civilis romani, quae ad negotia mero saecularia spectabant, doctrinae et praeceptis religionis christianae conformaro atque durum rigorem juris, e placitis
4 αδεματίζω. ' Latine: ἡDesine, quaeso te, et memento, te mortalem hominem esse;
time judicii dism, loquo ipsum innoxium ad eam custodias. Ne immisceas te rebus ecclesiaSticis, neve nobis do his praecipias, sed potius eas a nobis discas. Τibi Deus imperium tradidit, nobis ecclesiastica concredidit. Et quomadmodum, qui tibi imperium surripit, repugnat Deo, qui hoc ita ordinarit, ita metue, ne et tu, ea, quae Sunt Ecclosias, ad te trahona, magni criminis reus fias. Reddite, Scriptum est, quae Sunt Caesaria, Caesari, et quae sunt Dei, Deo. Nequo nobis igitur terrae imperare licet, neque tu adolendi potestatem habos, Imperatori Haec quidem, tuam curans Salutem, Scribo. Quod vero ad ea spectat, do quibus scripsisti, do illis hujus sum
Sententiae. Ego neque Arianis adsentior, immo haeresin eorum anathematigo S. thanas. Histor. Arianorum ad monachos, cap. 44., opp. edd. Iac. Lo in et Bern.
de MontDucon, Paris. 1698, tom. I. pari. 1. p. 371.3 - Item ex effatis Papae G Iasii L. 492-496), relatis in c. 10. pr. et c. 12. D. XCVI. Porro ex edito, Papae anni VLTL. 872-882) adscripto, quod refertur in c. 11. ead. 3 Adam, Handbuch dor rom. Αltorthiimer, ram. I. p. 528.; Bruch, Letabuchdor Κirchongoschichto, ed. IV. Μοgunt. 1888, p. 129. Sq. Id quod pras ceteris θlucet e correctione, quam Ecclosia decrevit circa juria
romani institutum praescristionis. Nam dum jus romanum bonam fidem tantummodo in praescriptionis exordio necessariam esse, et superVenientem deincepS malam fidem non nocoro statuebat scis. V. g. l. un. g 3. Cod. de uSucap. tranSlam.
VII. 31.; l. 10. pr. D. de usurpationibus et usucapionibus. XLI. 3.), Ecclesia, innixa effato S. Huli Apostoli Rom. 14, 23. : , Omne autem, quod non eri ex fide, peccatum est ), bonam fidom toto prasscriptionis tempore pordurare dobore Sanxit. Ita declaravit Concilium genorale Lateran. IV. a. 1215, et post illud Papa Gregorius LX. cap. 20. X. de praescripti. II. 26. - Item e correctione, quam Ecclesia introduxit in placitis juris romani circa conjugum officium sorvandae sidei conjugalis. Dum
enim jus romanum, auctoritate jurisconsulti Pupiniani l. 6. g 1. D. Ad leg. Jul. de adest. 48. 5.) et constitutionibus Imporatorum Augusti, Septimii Severi 193-211)et Antonini Bassiani Graealtae 211-2173, rotatis in l. 1. 2. Cod. eod. 9. 9., inni Xum,eοΠSortium Sexuale voeoris mustas, habitum cum quocumque alio mare praeter ipSiuS maritum, sive uxorato sive soluto, pro adultorio habebat et gravissime puniebat, consortium sexuale autom viri, habitum cum alia femina praeter ejuS uxorem, nonniSi tunc, quum haec femina esset nuta, nequaquam Vero, quum eSSetaoluta, et tali ratione viris luxurias frona laxabat: Ecclesia, innixa praecepto JGu
Apostoli I. Cor. 7, 3. 4.), quorum tenore uterquo conjugum pari districtione ad Ser- Vandam fidem conjugalem obligatus est, illas constitutionos juris romani reprobavit et fidolos suos eis uti omnino vetuit. Id onuntiavit inter coloros S. Hieronymus Ad Oceanum de morte Fabiolas, epist. LXXVII. cap. 3. , opp. ed. Dominicu8 Va larsi, Veron. 17 34-1742, tom. I. col. 455., ex parto etiam in c. 19. 20. C. XXXII. qu. 5.), dicens: ἡAliae sunt leges Caesarum, aliae Christi; aliud Papinianus, aliud Paulus noster praecipit. Apud illos Ηc. Romanos) viris impudicitias frena laxantur - ἡ Apud nos sc. Christianos), quod non licos feminis, asque non licet Viris, et eadem servitus pari conditione censetur - Immo jam S. Ambrosius in suo
286쪽
ethnicismi prognatum, caritate in proximum, religionis christianao propria, animare et mitigare sategit .g 20. Jus eanonicum jure civili romano auctum egi. In quantum constitutionos juris civilis romani gonio fidei christianae congruebant, Ecclesia eas acceptavit easque etiam in foro, Suo Valere jussit, seu eas, uti dici solet, canonizavit. Huc pertinent in specie multas constitutionos juris civilis romani, ad processum judiciarium, praesertim civilem sin oppositione ad criminalem), spectantes '. Ροrro matrimonii impedimentum, quod adoptione innititur et impedimentum cognationis civilis asu logalis dicitur
opere: Do Ρatriarchia, lib. I. do Abraham, cap. 4., opp. Od. Paris. 1686 sqq. tom. I. col. 291., etiam c. 4. pr. C. XXXII. qu. 4.) id pronuntiavit, circa maritos christianos dicens: . Nemo blandiatur sibi de legibus hominum. Omne stuprum adulterium est, nec Viro licet, quod mulieri non licet. Eadem a Viro, quae ab uxore, debetur castimonia. Quidquid in ea, quae non sit legitima uxor, commissum fuerit, adulterii crimino damnatur - Ρorro, dum jus romanum conjugi, cujus conjux jam per quinquennium abest, nec quidquam de eo investigari potest, simpliciter ad aliud matrimonium transtro permittit sch. l. 6. D. do divorti. 24. 2.), Ecclesia, memor existens praecepti Iesu Chrisiti Μatth. 19, 6.): ἡQuod Deus conjunxit, homo non separet', illud statutum juris romani rejecit et conjugem,
quantocumque tempore ejus corio abSit, donec certum do ejus morte nuntium acceperit, ad aliud matrimonium transire prohibet scis. cap. 19. X. de SponS. IV. 1.). Item constitutionum juris romani circa patriam potestatem sch. pr. ο 1. Sqq. Inst. depala. potest. I. s.; l. 3. 4. D. do his qui sui. I. 6.), quarum Vi liberi, huic pol isti subjooti fillifamilias si filiasfamilias), sino consensu patrisfamilias nec matrimonium inire Valent sch. l. 2. D. do est. nupt. 23. 2.) et recens nati a patrefamilias, in extrema inopia constituto, etiam vendi possimi, immo olim ab eo omnino Vol capito plecti poterant sch. MackeMey l. c. tom. ΙΙ. p. 314. sqq., praesertim p. 315. g 556.),
Ecclesia convenientem christianas religioni limitationem constituit. Do quo ch. intorcetera cap. 3. in M. do jud. in Sext. II. 1.; Concit. Trident. Sess. XXIV. de relam. matrim. cap. 1.; Benedicit. XLV., Do synod. dioec., ed. Rom. 1755, lib. IX. cap. 11. n. 2.-5. Hoc praesertim elucot o conaminibus Ecclosias modorandi et mitigandi miseram sortem hominum conditionis servilis. De quo ch. c. 1. 8. C. XXIX. qu. 2.;
cap. 1. X. de conjug. AerV. N. 9.; porro Moler, Bructatilcho aus dor Goschichiodor Austobung dor Shlavorsi durch das Christonthum in don oraten sinlaeta Jahr-hundorten, in organo litterario periodico: Tubinger Theolog. Quartalschrist, aba. 1834 annuar. XVI.), p. 61. sqq.; p. 567. sqq.; etiam in: Mohlers Gesammesto Schriston und Auselligo, ed. Ratiab. 1839 sq. , ωm. II. p. 54. sqq. Ροrro huc ch. DOψαι, Praenoti. canonn. lib. I. cap. 3. n. 2., ed. Venet. 1717, p. 9. Sqq.; Reio 8tuet, JuS canon. uniV., tom. I. Ρrooem. g XI. n. 193. sqq.; Troslony, De l'influoncodu Christianismo sur lo Moit dos Romai . Paris 1868; Matte Gerlach, Lohrbuch deS Κirche echis, p. 759. sqq. lib. VIII., inscripto: . Von dom Elisuss der Mrchoaus dis Wolflichon Rosito Jam ipsas dictiones, in processu judiciario canonico Occurrentes, uti: citatio, litis contestatio, sontontia definitiva, interlocutoria, res judicata, appellatio, et aliae plurimae e jure civili romano assumptae Sunt.' De quo cla. V. g. c. 1. C. XXX. qu. 3. : porro Benedicti XTH. Do synod. dioec. lib. IX. cap. 10. n. 3.-5.; item Laurin, Das Εhehindomisa der bivgerlichon oder gessiχΙichen VerWandischast, in: Archiv sir hathol. Κircho stat, tom. XIX. p. 193. Sqq.
287쪽
nuntiat. V. 32. , palam professi sunt: . Sicut legos non dedignantur sacros canones imitari, ita et sacrorum statuta canonum principum constitutionibus adjuvantur. Qua rations inter constitutionos juris civilis romani distinguuntur aliae, quae ab Ecclesia sunt eXpresse approbatae; porro aliae, quae ab ea expresse reprobatae sunt; denique aliae, quae ab Ecclesia nec approbatae expresse nec reprobatae, sed silentio praeteritae sunt; quarum priores et posso et debere in ecclesiasticis logibus allegari, a secundis allegandis abstinendum esse, et tertias commemoraro albquando utile esse et laudabilo, monet Ρapa Benedictus XIV. Ρraeterea hic notandum est, juris canonici scientiam seu disciplinam potissimo ad instar et modum sciontiae juris civilis romani
21. Legistam indigere scientia juris canonici, et emovistam
juris civilis Pomani. Ex his, quae supra de mutua relatione inter jus canonicum et jus civile romanum dicta sunt, per Eo fluit, juris civilis romani studiosum seu legistam, qui jus civile romanum, quatenus ipsum religione christiana correctum et ejus genio animatum est, perfecte cognOScere
Velit, ampla et profunda juris canonici cognitione opus habere'.
Do synod. Mooc., lib. IX. cap. 10. n. 1. CD. Supra p. 45. 3 Seherer, Handbuch dos Κlache echias, Graec. 1885 sq. , tom. I. p. 114.; porro Geom. Christianus minus, circa modium saso. XVII. in Lipsisnsi Univorsitate professor juris, licet acatholicus, in suo sermone, occasiono auspicandi anni scholastici super thomato: , Quantum intersit roipublicae juris canonici studium' habito et Lipsias a. 1740 odito, p. XXVII.) hoc respectu circa jus canonicum palam profeSSUS eQ, ut Sequitur: ἡ Variae atque elogantes multorum casuum determinationes in jure pontificio inveniuntur, quarum mulino quoque non solos Pontifices, sed alios pietate ac doctrina insignes Viros, qui in synodis Lateranensibus congregati fuerunt, aut es habent. Neque multum lucis indo si. e. o juro pontificio si nominatim e decretalibus Summorum Pontificum Aleaeandri LIL, Innocentii LIL, Gregorii LX. et Innocentii IT) Juri Civili accedors negari potest, cum in perplexis quaestionibus abditos illius sensus ope glossatorum eruero, in boni et aequi naturam diligenter inquirere et certam aliquam normam judicibus praescribero saepius praesules illi doctissimi cum successu tentaverint; cujus rei exempla sunt in c. Ramutius X. detestam., c. 27. et 28. X. de Off. et pol. jud. del., c. ult. X. Ut lit. non coni. Aequbistia Oxomplum colobro satis habemus in c. 5. in M. X. de oo, qui dux. in matrim. quam poli. per adest. Cum enim Iustinianum castitatis amor abduxerat, ut in NOV. 89. c. 15. . . . liberis ex damnato coitu natis alimenta deberi nogaret, atque ita virtutis illius studio patornam pietatem destruxorat, legum hunc rigorem mitigavit jus Canonicum, si innocontibus lihoris prospexit. Porro idem p. XXIX. sq.):,Μultum', inquit, , aberrant, qui satis sibi osas ducunt, si juri Justinianoo incumbant, neglecto penitus jure Canonico, Vel primis labris tantum gustato.'
288쪽
Ρorro exinde manifestum est, certe haud minus illi, qui plonamst solidam juris canonici cognitionem assequi Velit, necessariam eme amplam et firmam juris civilis romani notitiam. Id quod otiam plurimorum virorum oruditorum, et inter hos etiam Ρapae Benedicti XIT, tostimoniis comprobatur ' Olim quidsm Summi Ρontifices quandoque Viris religiosis, solemniter professis, atque clericis, in ordine presbyteratus Vel in ecclesiastica dignitate, porsonatu vel officio constitutis, Vel beneficium curatum seu parochiale habentibus, nominatim archidiaconis, decanis,plebanis η, praepositis et cantoribus sub poena excommunicationis interdixerunt, no studiis juris civilis romani vel artis medicinas physicao) in Universitatibus Aou Studiis generalibus vacarent . Attamon hoc interdicto praefatis viris ecclesiasticis studium juris civilis romani non absoluto, sed solummodo in Universitatibus, nisi qua Universitas hujusmodi speciale privilogium pontificium habeat',
Ita V. g. Melchior Canus, O. S. D., primum Theologias in Univorsitato Salmanticensi professor, tum insularum Canariensium episcopus 1560), qui in suo opere: Loci theologici, lib. X. cap. 8., opp. ed. ΡataV. 1762, p. 250. Sq., hoc rΘ- spectu memorat etiam Vulgatum eo tempore apud Italos proVerbium, Secundum quod juris civilis romani peritus sino jure canonico Valeat parum, juris canonici assecla autom sino juro civili romano valeat nihil sit legista se a capitolo si. o. --noneJ Vale poco; ma it canonista songa leggo si. e. legibus civilibus; ch. Supra p. 2.J Vale niente); porro Augustinus Barbosa, ad cap. 10. X. No cler. Vel monach. III. 50. n. 3. , et plurimi alii ibidem allegati; Gonzalea de Tellea, ad cap. 3.
eod. n. 3.; Ios. Ansius, canonista Italus saec. XVIII., in suo opere: Jus canonicum juxta nativam ejus faciem, Fulgin. 1794, tom. I. p. 41. sqq.; porro Papa Benedictus XV. , De synod. dioec., ed. Rom. 1755, lib. XΙΙΙ. cap. 10. n. 12. , ubi ex-PreSSe edicit, , tam arctam nostro hoc tempore inter jus canonicum ot civile intor- cedere connexionem eaque ita sese mutuo adjuvare, ut, qui optime primum nosse
cupiat, alterius scientiam sibi comparare deboat '. Atque o temporibus recentioribus Vir eruditus Summae aestimationis, Haops laudatus Savtyny ' 1861), Geschichte dos rom. Rechla im Mittolalter, fom. III. p. 373., necessitatem scientiae juris romani pro acquirenda accurata juris canonici cognitione simpliciter tanquam rem per se eridentem ponit, dicens: ἡDa doch das canoni Ache Recht Ohno das romischo umnog-lich gu Vorstehon ist. Ι. e. parochis. CD. c. 3. X. do Vit. et honest. cler. III. 1. Ita focit Ρapa Alemander 4m. in synode Τuron. a. 1163 can. 8. Comp. I. c. 2. Ne cler. Vel monach. III. 37.), of Ρapa Honorius ILL epistola docrotali: Supervecutre , a. 1219 ad Patriarcham Antiochonum et ceteros praelatos hujus patriarchatus data Comp. V. cap. un. eod. m. 27.), atque post eos Ρapa Gregorius m. capp. 3. 10. X. eod. III. 50. - Quod interdictum ratione plebanorum sparochorum
deinceps ipse Papa Gressorius LX., et post sum Papa Clemens IV. 1265-1268)restrinxit ad parochos majores, eos Videlicet, qui habent parochias, quibus Sunt aliae parochiae incorporatae. Schulte, Die Decretalen, in civ. relati. sesS. tom. LV. P. 743. Sqq.; etiam supra p. 186.) Quam rostriction0m Ρapa Bonifarius UILL confirmavit et in c. 1. eod. in Sext. III. 24. reservarit.' Cujusmodi privilogium nominatim Salmanticonsom et Pisanam Universitatoa habuisse, rosori Gonzalea de Tellea ad cit. cap. 3. X. Ne clor. Vel monach. m. 50. n. 4. Cetorum de periculis et damnis, quae olim clericis et regularibus e studio juris civilis in Univorsitatibus plorumque imminobant, testantur inter cetera duas
289쪽
Caput III. g 22.265 et eatonus tantum prohibitum est, quatenus eos a studio S. Τheologias et a vita clericali ac regulari mertat, nequaquam autem eatenus, quatenus ab eis privatim exerceatur et quatenus eos ad colenda studia theologica st Obounda officia occlesiastica aptiores reddat .
Fata juris civilis romani in Occidente'.
ARTICULUS PRIMUS.Ines ab ejus exordio usque ad finem sa60. XI. 22. Fata juris civilis romani usque ad Imperatorem Justinianum I.
JUS ciVile romanum, Supra expositum, in Imperio Occidentis usque ad hujus excidium, a. 476 Secutum, unifersim Viguit.
Verum neque cum hujus Imperii excidio in Occidonio dictum jus penitus exspiravit. Etenim praeterquam quod reges populorum Germanorum, regionibus illius Imperii paulatim potiti, uti nominatim B unariorum, Burgundionum, Wisigothorum, Ostrogothorum, Longobardorum et Francorum, in adornatos ab ipsis Codicos juris patrii haud
epistolas Petri Blesensis, Bathonisnsis in Anglia archidiaconi, ' 1200 Iocher i. c. tom. III., col. 1456. sq.), adductas apud F ling, Dio Ansango dor Rochfaschulo EuBoloma. Berol. ot Lipa. 1888, p. 126. not. a, et p. 127. not. b. Super quo Barbosa ad cit. cap. 10. X. Ne cler. Vel monach. ΙΙΙ. 50. n. 2. Sq. notat, dicens: , Ut sacrae Theologias studium, quod in Ecclosia catholica ad impugnandas haeresos et ad fidem servandam maximo necessarium est, non intermittatur, Honorius ΠL. in praeasnti sac. capito, quod e docrotali Papae Honorii ΙΙΙ.adornatum est) decresVit, ut excommunicatio, quam tulerat Aleaeander ILL contra Religiosos, exeuntes ad audiendas leges Vel physicam, et intra duorum mensium Spatium non redeuntes, ut habetur in cap. Non magnopere supra hoc fit. si s. cap. 3. X. Ne cler. Vel monach. ΙΙΙ. 50.), extendatur ad Sacerdotes, Archidiaconos,
et alios personatum habonios, nisi hujusmodi studium intra duos menses dimiss-rint - ἡPraedictis Varo poenis, quas in hoc cap. infliguntur, non afficiuntur privatim et in Camora juri Cassarso, vel physicae operam dantes, ut melius Canonica doctota intolligant Ch. Gonzalea de Tellea ad cit. cap. 3. X. eod. ΙΙΙ. 50. n. 3. Benedict. XIT, De synod. dioec., lib. XIII. cap. 10. n. 12.: porro Zeshyrinus Zitelli, S. Congreg. de propaganda fide officialis, in suo opero: Apparatus juris ecclesiastici, Rom. 1886, p. 203. sq.; de Angelis, olim in scholis pontificii sominarii romani juris canonici professor, in suo opere: Ρraelectioneη jur. can., ed. Rom. 1877 Sqq., tom II. pari. 2. p. 393. Sq.; Santi seodem olim, ac de Angelia, munero magisterii functust, Praelectiones jur. can., ed. Ratisb. 1886, lib. ΙΙΙ. tu. 50. n. 1. p. 371. Do fatis hujus juris in Orionto hic loci tractaro, quum id ad praefixum nobis scopum haud stricto pertineat, supersedemus. Agunt do illis inter oetoros Mache dey, Lehctuch des rom. Rochis, Om. I. p. 79. sqq.; Puchia, Cursus der Institutionen, Om. I. p. 401. sqq.; Karlowα, Romiache Rochlageschichte, p. 985. Sqq.: siger, Goschitate der Quellen u. Litteratur dua rom. Rectis, p. 318. Sqq.; 359. Sqq.
290쪽
Appendis. Introductio in Corp. jur. HV. TOm.
pauca ex praefato jure assumpserunt id quod prassorum do Codice juris Ostrogothorum, a rege Theodorieo 493-526) pro omnibus ipsius subditis, sivo Gostis sius Romanis, condito ot a. 500 publicato, qui die,
tur Edictum Theodoriri valet, plures eorum pro Romanis, nunc Suo sceptro subjectis, quos jure ipsorum natiVo, romano, ViVere permiS
tur, adornaverunt et publicaverunt; qui codicos dictions: Leae Romanadosignabantur. Ita fecerunt nominatim rex Misigothorum Alaricus V. 484-507), qui a. 506 Legem romanum Wisigothorum seu Brevia-
a. 516 st 535 hujusmodi Legem Romanam Burgundionum, quae etiam Papiani Liber responsorum crimani Responsum dicitur', ediderunt; qui Codicos juris romani nequo tunc statim ex usu et Valore penitus exciderunt, postquam illa regna a Francis subacta fuerant M. Et quod in specie clerum attinet, is uniVersim per regna sermanorum in suis rebus et negotiis Saecularibus jure romano, quippe quod solum illi convenire dignosceretur, ViVere permittebatur 7.Ρorro institutio in juro civili romano olim partim jam in scholis primordialibus seu elementaribus praestabatur, ubi scholares nomin tim Logom XII Τabularum memorias mandare debebant'; partim privatim apud singulos celebres jurisconsultos quaerebatur'; partim in scholis sic dictarum liberalium artium, et nominatim quidem in sic
culiaribus scholis juristicis colobatur, inter quas praeter Constantinopolitanam et Berytensem in Oriento Romana in Occidonis ominobat M.q 23. Fata juris civilis romani inde ab Imperatore Iustiniano I.
usque ad Dem sae. XI. Jus romanum Justinianeum, uti por so elucet, proxime et proprie tantummodo pro Imporio Oriontis vim si officaciam habebat.