장음표시 사용
171쪽
r Maiorita; quibus ex causis inter clericos cens
1 Obedientia in quibus con stat. 3 Superiori qMando tir a quibus sit abedien-
Subditur an in dubia obedire teneatur superis
s Habens duos iudicra quorsi unus praecipit unώ,
aber contrartum , cns magis ebedire t
έ Monachus an potius abbati quam visua sie
7 Mandata oneroso superioris an si paren
s Uxor an peccet mortaliter frangendo uotum abstinentiae.ad mandatum mariti. Io Mona in regulares magis Iulit astria, Obedire suo abbati supriori,quam curici seculam
obedientia. Rubri -R A cTAvi M v s supra de minii strix, Sed quia ministrorum qui-α da 1 sit maiores, quida minores: ad hoc n. dispensationis prouisio gradus diuersos & ordines costititit este dillinctos,
ut dum reuerentiam minores potioribus exhiberciat, & potiores minoribus dilectionem impederent, uera concordia fieret & ex diuersitate contextio: non enim ecclesia alias subsistere poterat,nis huius marnus eam Ordo seruara, quod celestium ilitiarum exemplar nos instruit: quia dii sunt angeli, sunt & archangeli in potestate & ordine disterentes. ut 89. dm. cap.ad hoc,& sciit membrorum uarietas per diuersa ossicia, & robur corporis scruat, &pulchritudinem representat, ita uarietas personarum per diuersa nihilominus ossicia distributa & sorti iudinem & uenustatem sanctae deiecclesiae manifestat. ut 89. dist. c. t . Ideo post i radia tum ministrorum' ponitur hie rubrica de maiori, & obedientia. In hac is tur rubrica tractatur de maioritate & ini noritate ministrorum, & de obedientia maior bus a minor 1bus impendenda. Videamus ergo quibus ex cau-
sis maioritas inter eleri eos attendatur, Aein quibus obedientia constat. Maioritas consideratur ex quinque causis, i Potestate siue iurisdictione, ordine,Consecratione, Antiquitate, Praerogatiua ordinantis. Pote state siue iurisci qua praeest archidiaconus archipresbytero.ut s. de off.archi dia. e. r . Ordine,quo praesi presbyter diacono.ut 93. dist.c. legitimus in s. diaconus subdiacono, & sc deinceps. ut 93. dist. c. a subdiacono, & haec duo membra probantur in 89. distinae.ad hoc in fi. Consecratione, qua privst episcopus pre bytero. ut 9s. diit. c.Οtim epit copus,& episcopus eunetis in ecclesia constitutis. ut et s. diit. c. perlectis. Antiquitate, ut prior habeat et prius
lacrit ordinatus. ut 1 eo. tit. c. i. 7 s. dist.c. Ordinatione . s. de cle. c. dudum ad audientiam .il de albo. scri . l. l. Praerogativa ordinati,,ut maior habeatur qui a maiore suerit ordinatus, ut i. eo.ti. c. per tuas. ff. de albo. scrib. Li. Et haec o na uo. s. de ossi. arch. in prin. sed ibi omissum cst unu membrum. s. consecrationis, quod lite additur.
Obedientia i uero consistit in tribus, in
reuerentia, iudicio,& praecepto. II uerentia debetur ei; qui praecedit in ordine uel
antiquitate .ut 9 a.dist .ca. a subdiacono. st de albo. scribe n. l. I. Vt minor a Iugat maiori,nec sedeat stante maiore. ut 93. dist. c. non oportet.Vt maior praecedat, minor seqtiatur in sedendo, scribendo. ut i 7.dis .c. ult. 96 .dist. c. bene quidem. ff. de albo. stri.
t j & incedendo, quamuis in hoc consuetudo Romanae curiae contrarium seruet, nam inor pretcedit & maior sequiti tr. Item in consuetis & honestis seruit ijs iaciendis ut
leo. ti. c. statuimu . s. de const. c. quoniam,
allit in duobus eas bus, ut cum minor ordine. & posterior tempore maior est potestate uel iurisdictiOe ut archidiaconus, qui eisi in serior sit archipresbytero tem pore,& ordine, maior tamen illo culatur,& ei ab illo est obediendum ut is .dist.ca perlectis. Item fallit cum minor perit uicem & locu maioris. ut 93. dist. c.ult. Obedientia iudici j lc precepti debetur ei qui praeest iurisdictioni uel consecrationi, naalias sent entia a n si iudice lata nullius est momenti iit i. de iudi. e. at si clerici. C. si and compe . iudi per totum.& idem in precepto
172쪽
eepto. ut 7. q. I. e. quia frater. Virtus autesiue efficacia praecepti est, ς, subditus 'tenetur obedire praecepto praelati sui ex necessitate, aliter peceat mortaliter, immo ariolus Se idolatria iudicatur. Obedientia uero uieti mis in re praeponitur, quia P uictinias aliena caro, per obedientiam propria caro mactatur. ut 8. q. l. c. sciendum,
quod intelligo cum superior praecipit licis tum & honesium. Obediendum t est superiori a clericis in omnibus,quae ad diuini cultus obsequium pertinent , uel quae
ecclesiasticae utilitatis cura peragere sua- . serit. ut in praealseg. c. quia frater. 7. q.I.unde si praecipiat superior aliquid contral Deum,non est ei obediendum, quia tunc Deo magis, quam omni obediendum est. Vnde non semper malum est non obedire,& obedientia non e si serua nda in rebus illicitis.ut Ii . q. 3.c. si dominus, Nunquam i enim propter obedientiam malum committendum est , sed aliquando debet bonum,quod agitur,intermitti. 2.q. 3.c. quid
4 ergo. Sed quid si subditus i dubitet an
sit licitum uel non quod a superiore mandatur Respondeo in dubio obediat, nam etsi sortasse reu faciat superiorem iniquitas imperandi, Innocentem tamen inseriorem ostendit ordo seruiendi. ut 23 q. r. c. quid culpatur. in si . nec mireris, si circa idem mandatum peccet idem praecipiendo,non autem inferior obediendo, nam& hoc alias cotingit. ut et . .s .c. manifesta& e. noluit,& i. de iureiur.c. debitores. Ite etsi onerosum sit i luod mandatur, obediedum cil .ut i s. dis. c. in memoriam.& si in- ii ista correctio sit, tolleranda es . ut IDO.disi. c. contra morem, & quod dixi indu bio obediendum , intelligo nisi dubitatio citet crassa & supina,quae non excusa ret ut s superior madet aliquid , quod sit contra articulos fidei, contra praecepta &prohibitioncs, contra generale flaturumi ecclesiae, in talibus non excusaret dubitatio, quia nec ignorantia .ut I 6. q I . c. si cupis. Qui enim quae Dei sunt nescierint, a domino iaci ciuntur, unde si quis ignorat ignorabitur. ut a.disi. c.qiii ca. Sed pes ne i in aliquis duos habeat iudices, unus spraecipiat unum, alter contrarium iubeat,
cui erit magis obediend9m, uidetur A
sustinus pro regula tradere, quδd ma Ioraut obedie dum. ut II. q. 3.α qui resis it .Sed
obi jeit de clericis subiectis episcopo, qui
magis tenentur obedire episcopo, tua me, trorolitano. ut 9. q. 2.per totum. t Obijciatur & de monachis, qu i magis tenent obedire abbati,quam episcopo. ut s8.disi. ca. I.& 2. Nec episcopus debet relaxare sentetiam excommunicationis latam a plebano, ut supra de ossi. ordi. c. clim ab ecclesiarum. Ad que respondeo. Canon ille loquitur,quoniam negotium super quo mandatur, translatum est ad superiorem iudice per appellationem,tue ad eum spectat ne otium principale. ar. s. de Dis. dcle. c.pruentiam .in s. & ideo maiori est obedie dum,uel loquitur quando minor habet iurisdictionem a maiori, & maior reuocat in eo casu in quo potest . ut T. de iudi . l.iudicium.&ara. adide. C. de ossi. recto.prouin. l. potioris , uel si bene intelligatur litera illius eanonis, cessabsit obiectiones, nam in primo exemplo loquitur de curatore, qui nullam habet iurisdictionem etsi habeat administrationem ', loquitur de proconsule, qui habet iurisdictionem, Rideo ei obediendum.In secundo exemplo ponit de proconsule,& principe, Item de principe,& de Deo, in quibus casibus indubitanter principi contra madatum proconsulis, & Deo contra mandatum principis est parentum. ut 8. dist. c.quae contra mores.in fi. t Unum non obmitto, P mandato sit perioris oneroso est parendum ut I 9. dist. c.in memoriam , & patientissime tolleranda est etiam iniusta correctio.utc. dist. c. contra morem. Et haec omnia locum habent in duobus ordinarijs iudici-bu ,Caeterum si duo sint delegati contraria alicui mandantes, tune locum habet: c. m contingat. de rescrip. Quid i de uxore an peccet mortaliter frangendo uotum abstinentia ad mandatum mariti, cumaiori potestati potius parere debeat , i. marito,ut superius dictum est Resipodeo. Deo obedit in hoc, q, marito obedit,quia hoe facit i liris auctoritate.ut 3 3. q. F .c. manifestum & emoluit. Quid si episcopust vellit monachum instituere' praelatum in ecclesia seculari, Abbas nolit,cui m eis obediendum ess Responήςo abbati. ut Io
173쪽
u. r .ces pro utilitate.& e. monachi. s a. dist. c. i in x. Nec obst. i ι .q. r. c. qui uere. v. n. ibi dicit, nisi iubeat ab epo, ii ippleo, t una licentia abliati . Sed sateor, quod si episcopus velit causa necessitatis secundu a uetera iura & statutum antiquum ecclesie ut s s .dist. e. priscis, siue hodie eausa utili- 3tatis. ut in d.c. cum pro utilitate,cogendus est abbas consentire,& monachum licen- εciare, uel superiorem agendum: ut not. si eo qui postulatur in epum, si a suo praela. sto non conceditur,s .de postula. circa psi Item si episcopus uocet monacha ad se sadministerium cubiculariatus, nunquid γpotest inuitum inuito abbate abstrahere videtur quod sicut 2. q. 7.c.cum pastoris. Sed puto,contrarium, quia hoe est priuilegium solius papae quemlibet ad se uocaxe elericum, uel monachum. ut 9. q. R. e. P. principalem,sed si uocet ad se monachum, di abbas cotradicat,monachus debet obedire Papae ut a. dist. e. quae contra more in I I. q. s.c. qui resillit. item quid si praelatus vocet aliquem religiosum ad suum Giunctum, ubi religiosius generalia statuta ibi ordinis obseruare non potest,puta,praelatus Aeqnenter equitat & fratrem praedicatorem lecum frequenter equitem ducit cum sit degenerali stat illo ordinis ut nulqus equitet nisi infirmus, & certe consulo ut ad caltrum proprium reuertatur, nec periculum suum exponat commodis ali vis. ut o. dis .c.sicut non suo,& idem di- co in fratre minore praelati alicuius cameiario constituto,cum sit de generali ipsorum statuto quod denarios non contingant,Satis enim absurdum reputo,iali tali maniis ex contractus pecuniae rubigin sat fieri,& frequenter insistere calculo rationum, quem enim lenieris aut semper, aut crebro de nummis loquentem, institorem potiris habeto, quam monachum. utio I 6. l. t. c. si cupis. 'Et nota,'uhd monachi& regulares magis sunt astricti obedire suo abbati uel priori tanquam qui renunclauerimi propriae uoluntati, quam clerisecu lares sito Uiscopo .ut i i. q. .c non dicatis, sup. de Diti. ord .c. quanto. Item cleri
ei sunt magia altricti,quam laici. ars, II. iastorrimatus
dantes ag concordiam reuocare. Episcopus propriam iniuriam non uindicat.
Parer iniuriam intum fas remittere pol A
pacificare discordes . ut 9o. dist. per totu, & maxime in e. disco cates. di in c. dissidentes. Ideo post tractactum de officio iudicis ponit rub. detrei ga.& pace. videamus igitur, Quid sit treuga,Quid pax. & Quibus temporibus potissime pax & treuga debeant obseruari; l Treuga eli tecuritas post ita personis &rebus d tempus discordia nondum finita. Pax est discordi et finis. item treugarum duae sunt species. Nam alia conuentiona iis, alia ea nonica. Conuentionalis ex conuetione recipit formam: sicut & cotractus ex c5uentione lege, id est, forma accipii tui is de positi . l. i.f. fi conueniat fi de re iudi . l. contractus, sicut ex ultimis uolunta- tibii, uoluntas est lex. ut in Auth. de nupti.g. disponat collat. . t Eo autem tempore, quod ex conuentione finitur, etiam nosti fides seruanda est ut 23. q. l.c. noli. 22. q. . . Innocens, quod intelligo si & infidelis seruat fideli, alias non. ut infra de
iureiuran .c. peruenit. 27. quaes. i . c. sed infidelis. C. de transact.L si diuersa pars. del. cum proponis. is loca & conduc. l.quaero. g. Tt rlocutorem. ys. dii .e.esso subiectus licet sit ar. contrarium. i. quaest. 3.c. intertierba. in fi. 3 3. quaestio. s. cap. Quod Deo.& 22 . quaest. 2. c. ultim. t Est S tr gacanonica, quae praeter omnem comter
174쪽
tronem eritis diebus , Stemporibus seruanda est,ut in Leod.titu. cap. I. Sed eontra hoc opponitur, aut loquitur de iusto bello aut de i musto. Si de iusso, a tali Gaiam his diebus, de quibus haec decre. I quitur,cellandum non et . ut i s. quaeli. ulti . di nulla. Si autem de iniusto, hoc nullo tempore iaciendum.ut i i . q. 3.c. Iulianus.
εccisi dominus. 23. q. v. c. i. & 2. Solutio,
potest hoc intelligi de iusto bello, a quo. ε si nullo tempore sit cellandum, minus tamen ei uacandum est his diebus di teml oribus,de quibu, haec decre.supponit, Scoe idem innWit illud decre una si titilla ;cum dicit, si ineuitabitis urget ncccstias, uel importunitas. Item potest intelligi &de iiii ullo bclio , quod si nullo tempore ut sistendum,i minus tamen his dicbus &temporibus, quam at ijs. Ad lias treugas
canonicas Obseruandas tres lauiculi colligantur, excommunicatio dioece norit , confirmatio uicinorum cpilcopinum ,&mutuum consilium , & auxilium a coepiscopis in pendunZum,ut inst.cap. i. dco O. distini'. cap.praecipimus. δc cap. pei latum.
ig Sed quaeritur an episcopi conitituantur trant gre libro si hoe non icruant 3 Et potest dici quod non, eo quod non sunt ii se moribus utentium approbata. ut 4. distin. 4 cap. in his. g. leges. t Quare autem his diebii s & tonpora Dus,de quibus loqv ii ur hete decreta, trcugae canonicae potius fiat seruandae, super I tera ipsa notaui Et eli sciedum quod certae sunt personae,quibus per
petuis canonicae treguae debeo tur, ut sunt prcsbyteri,monachi Monuersi, peregrini, . mercatore rugies euntes, & rvdeuntes , di in agri cultura existentes. Item, & anumalibus quae arant semina, dc quae portataci agrum,ut in .cod.titu cap. I. Item rami petae de oratoria ui stantes. ut 24 .quaestio. 3, c. si quis romi eras; habent autem hoc priuilegium tu stici quandiu suerint I agricultura, sicut milites donec pugnativi C. te relli mili. t ult. εἰ Q quibus non
chi, de coverti donec in ecclesijs canonice ac regulariter iiiiiunt. ut C. de epi. & cle.
l. generaliter; Sc sic legati gaud ni priuilegio donec in legatione consistunt. ut T.
de iudi. l. a. S. Plane, sic animalia quae λd
culturam apri pertinenti ut C. quae res pisno. ob. pol. l. pignorum. In sumnia hoeiciendum est, quod i quilibet praelatus de maxime opit copiis prius de plano de abitaque coactione,postmodum autem iurisdici ione S potet late debet discordantes ad
concordiam reuocare.9O. dist. c. i. S .Pa.c. priniates,de litigantes reconciliare .ute. de iisur. l. si usu fructus .f. aequillimi im .is de Oth. praes. l. illicitas. f. ne potentiores.
Sed obi jcitur, si sie inter litigantes componatur, remanebunt crimina impunita,
quod est contra legem .ut iis ad te. Aquil l. ita uti in erariis. Item expedit crimina nucentium csse nota.ut it de iniur. l. inqui. in de collu .c. i .R 2. Ad quod respondeo, quod dixi supelii ix Iocum habet ncausis ciuilibus, in actione inauriarum , quam quilibet remittere potest, si uinu ianon contingat ecclesiam. ut 23. quaest. .
cap. si is qui, & si si iacta non facienda. ut st. de pact. l. si unus. f. pacta. Item hoc ii telligo in ciuilibus actionibus, co saluo quod in quibusdam casibus compositi nis.remedium locum non habet . ut in s. titu .proximo.c. ulti. Item hoc intelligo,ubi de crimine ciuiliter agitur; nam & si crimen quis remittcre nequeant,potast nodu a ciuili actione sed ab accusatione desistere .ut insde actu. cap. ueniens ; quando autem ab accusatione impune possit de si iii, & quando non , di quando crimen in abolitione ueniat, suo loco dicemus. I- tem notandum ,t quod episcopus propria iniuriam uindicare non potest . ut 2 3. quaesti O. .cap. inter quaeresas. Sed cam debet remittere , quia es sanctitas ignoscendi gloriam dercliquit.ut C. de episco.& ese.
l. si quis in hoe genus, sed non facile dimittere debet; Nam reipublicae interea poenas iacile non diui: tti, ne ad malescia tenacre quinani prosilia . ut C.de poenis .i. si opcri ς. 'Quda autem iniuriam ecclesiae possit remittere, quibusdam argumentis suaderi potest. Nam episcopus est pater ecces xiit . distin. cap. esto, sed 8 t pater iniuriam illatam stio remittere potest.ut is de iniur. l. sed si unius. g. filiussam. Item actio inii triarum non est in bonis ccc lissae antequam intentetur, de lia
175쪽
riarum actio; unde eum non sit in bonis ecclesiae, potest eam remittere sine consensu capituli ut inst. de his quae s. a prae .c.cum in apostolica. Sed hoc non puto sore uerum, nec Obitant argumenta superiora. Nam etsi dicatur episcopus pater, est tamen ecclesiae procurator,uti. de dona.
e.sine exceptione. In d .c. cum apostolica, fauor religionis attendituri, summa autem
est ratio, quae pro religione faciti ut st . de religioa sunt personae.
x Pactum unde dicitur.3 PH.rum quot speclas furi Pactorum diuisiones duae sunt..s Pactorum vires an parrigantur ad adias per
6 Pactorum e actus quis si .r Pactum nudum quid sit, e quot modis --
2 P a nan seruo tasMm, qua sit. s Pactam omne an sit seruandum.
DE PACTIS. Rubrica . EX xi erro tractatu ordinania
dorum & officiorum, Accedimus ad praeparatoria iudiciorum : sed quia homines ut iudicia evitent,pacta ineunt & transactiones, Iccirco de his praemittitur, Et primo de pactis,eo quod decentius. & honestius gratis a iure disceditur,quam pecuniae interuentu, S. quia pacta generaliora sunt, quam transactiones.
Videamus igitur Quid sit pactum; Vnde dicatur: Quot sint ii ecies pactorum ; Et
quot diuisiones;Et ad quos pactorum uiro porrigantur; De quibus rebus paeis eipbist;& Quis sit effectus pactora; Et qui
prima sit non seruantis pactum. Pactumi test duorum pluriumve eonsensus in ide. s dandum, uel faciendum ; non autem in eodem uero,uel salse . Na si duo uel plures consentiant in hoc verox Titium esse hominem uel in hoc salio, Titium esse sinum, non erit pactum; qilia non erit mbriatorium, talis enim consenta neutru
alteri obligat;& quia dixi dandum uel fa
cicndum, intellige alteri paciscentiu ab altero. Quid enim si paciscar tecum inuito Titio quod Titius det Seio pactu nullum erit: Sed si paciscar tecum ut des Titio, pactum erit quandoque utile, quandoque inutile ad agendum.1' de uerb. ob l. Lilipulatio i sta .f. alteri. 5e g. si stipuler. Nee mireris si pactum inutile ad agendum,pactum uocetur. nam sic a iure uocatur. ut C. eod.ti. l.dcbi mim.& l .pacto.& in se
tit. cap. ult.& per hoc quod dixi pactu duom in pluriumve, di fleri a pollieitatione ;quia pollicitatio est solius orirentis promissio. iit T. de polli. l. pactum. Promissio autem referri potest nedum ad pollicitationem, sed ad nudum pactum. Item ad stipulationem .ut st de aedit. edit. l. sciendu.,. i. Dicitur autem t pacium a pactione. ut fl eod.titu. l. i. pactio uero a pace & actu, quas pacis actus. Nam qui paciscuntur, ex diuersis S contrarijs motibus animorum post multa uaria cereamina in uisnam consonantem sententiam conuenire dicuntur.ut C. de rescind. vcndies.s uoluntate.& si .e .litu. l. i. g. conventionis. Et
hoc nomen pactum generale est ad omnia , quae aguntur in er partes eausa comis trahendae uel tollendae obligationis; sed nomen conuelitionis generalissimum est, Nam S scholares in scitolis, & clerici. in capitulo,& populus in soro conuenire dicuntur.ut in praedi cto g. conuentionis.Ves dieitur pactum a percussione palmarum . Ueteres enim cum se obligabant palmas
percutiebant in signum non uiolandae fidei,unde pactum quas palmae ictus. Pactorum species duae sunt. t Quaedam in
rem, quaedam in personam . In rem sunt quotiens generaliter paciscor,ne petam. In personam, quotiens ne a persona petam. In primo autem casu,nee ab illo, eui
fit pactum, peti potest, nec ab haeredi x eius; sed nec is qui paciscitur, nec eius haeres petere poteu. In secundo uerbeast, pactum personale ad alterutrum non perti. net,nec etiam ad haeredem. ut is eodem titu. l. idem. f. pactum; utrum autem in rem, an in personam pactum factum sit, non minus ex uerbis,quam ex mente contrahentium aestimandum est. Plemnqueo x enim
176쪽
enim persona pacto inseritur, non ut personale si pactum, sed ut demonstraretur eum quo iactum sit.ut K. d.titu. l. 1 .f.pa 4 ctorum. uisiones t pactorum similiter sit ni duae. Quaedam enim sunt utilia,
quaedam inutilia , Utilia sunt ea omnia , quae non inutilia. Inutilium uero exempla multa ponuntur , ponam tamen de multis aliqua causa breuis in liructionis. Sunt igitur pacta inutilia ratione perso irarum, ut si paciscatur suriolus, qui nec ex prcsic consentire potest. utisside actio.
ca.Sc condit. l. qui ad certum , nisi in casu. ut ii Blu. matrimo. l. r.f.olim; inde suri si matrimo.contrahere non poliunt. ut 3 2. quaest. 7. cap.ncque.ut aede sponta. l.furor.
st de ritu nuptia, Lorationes. suror; nec etiam se ad reli3ioncm obligare, ut 12. quae illo. i . cap. Consaldus, ius de regula. p. sicut tenor; quod intellige in continuo surioso, secus se liabeat dilucida in . terualla. ut 7. quaeli i. cap. quam uis. C. qui testa sacere poli. l. suriolus. institu .eo. litu g. serioliis; quomodo cnim reus coallituitur, qui nescit quid faciat. ut i s. q. prima, cap.aliquantos. Item inutile reddi Itur pactum ratione personae in hupillo, qui nondum est doli capax. ut stae de actio.& Oblig. l. prinia. g. suriosum. st de nova. l. i. in fin. isside condi. indeb. l.qubd pu
pillus; & hoc ubi pupillus vult obligari, ssecus si sibi uelit alium obligare,quod potest etiam sine tutore. ut aede aut ho tui.
t obligari; & idem omnino in prodigo. ut sside uerbo. oblig l. is cui bonis;& idem intelligo ut obligari uel alios sibi obligare non possint, in monachis regularibus, de eonuersis professis, qui personaliter paciscuntur. utar. infra de confirm. uti uel inu i.cap. ad noli ram .de cap. porrecta secus si contemplatione monasteri j, cui per tales acquiritur. ut C. de epis cop.& cleri. l. Deo nobis.f. hoc etiam .ia. quaest. v. p. abba 6to. I 6. quaest. I. cap. monachi. Item deiaciunt pacta ,& inutilia sunt ratione personarum,ut in iitro & uxore qui sibi donare non possunt,seu iam dere. ut iis de dona. inter uir.& uxo.l. j. Se l. si sponsus. s. eirca. Item ratione potestatisait C.de contra
legatione iunguatur, ne per impressi Scontrahere uideatur in prouincia in qua legationem exercent. ut C. de his quae uiui metusve cati .fi. l. si per imprinionem. Item inter patrem & filium, nisi de callesis peculio,ves quali, ut insti. de inuti. iii p. fatem inutilis. aede iudi . l. lis nulla, interseritum S dominum. ut C. de transact. L interpositas. Ite deficit pactum,si ro, quae in pactum deducitur, non extet in rerum
natura. ut st. de contrahen. emptio. l. d .mum, nisi mora praecesserit.ut T de item. oblig. l. inter stipulanteni .g. penul. Item si homo liber, res sacra, uel religiosa deducantur in pactum .ut iusti. de inuti. stip.s. idem iuris. Item sunt uel fiunt inutilia pacta ex alijs causis, quae connumera turin eo. tit. mil.de inuti .ssii'. item cellat pa- . ctum in collatione rerum spiri alium ut l.quae mi. c. quam pio .cum si is concordaia. Item cultat in rebus prohibitis, etiamsi iuramentiun fuerit appositum. ut infra de foro compet. e.Si diligenti, incolu. tur. α tua. C. de legibus &coi. sti. t non dubium, item cessat in his, quae obse uata uergunt in animae detrimentum. Item pactum turpe, uel rei turpis, aut i possia ilis de iure, uel de factornullam obligationem inducit, ut in se. coaetitu Le. ultim . Sunt&aliae diuisiones pactorum quas omitto, eo quod sunt merae legales. e Porriguntur i uires pactorum ad alias personas, ut trobatur hoc. m eo.
titul. l. si tibi, cum n. seq. usque ad i. si unus. Item pactum praedecessoris obligat luccellorem , sicut patris filium, si pactum fuerit in utilitatem ecclesiae contractvin. ut in se. de solui. ca. i. alias se
cus. ut inse. de preca. c. M Pacisci non possumus de rebus spiritualibus, de prohibitis. & de his quorum non est commercium , ut superius dictum est intra ctatu de pacto inutili ratione rei. Eis eiust pactorum est . ut quod in pactum deducitiir,obserueιur,ux in se. m.c. ι .& 3. αqtiam uis secundum leges ex nudo pacto non oriatur actio .ut st. . titu a. iure genti una .f.sed cum nullam.C. de rer. Pernam l. ex placito permutationis. praetci quam
in quibusdam casibus, quos non pros
177쪽
fundam canones ex nudo pacto,& cx sim 3plici uerbo aliquis eiscaciter obliga ur, .
ita ut detur actio contra eum,ut liuc in S, i squaliter. I i. quaest. a. c. quietinoue suilia-gia,Nq. s. c. lnia Ioanncs. Et cli ratio c3- 6 nouum, quia dum quis uenit contra sini-plex uerbiant,mortaliter peccat ut a 2. q. si .c. praedicadum. Et ideo quae procedunt. 'delabili meis, no uciam irrita.COr cnimi I Oloquentis conuenire debet ori, quod loquitur. ut 13. dis L c. psalmi ista. Nec Deus uult aliquam disserentiam fieri inter sim
plex uerbum,S iuramentu in .ut in.' s. e.
iura meati. t Dicitur autem pactum nudum,quod non vellitur aliquo genere uestimenti.Sex aute modis vestitur pactum. Re, uerbis, literis, consensu, contractus conli aerentia,rei interuentu , ut instit. de. uerb. Obli.& is de pact. l. iuri, gentium. s.
ii antis pactam eis, ne alius teneatur stare pacto, S poena appolita eommittatur. ut infra de poee.eonili tutis.in se. de iureiur. e. pervehit. C. de pactis. l. cum proponas inla.de censibus. ccum olim. C. de ira sic. cap. cum mota, ct hoc si alius pactum seruauit, alias neutra partium committititur. ut in d. p. eonstitutis dicitur. In summa notandum est, quod ' omne pa'ctum , quod seruatum non exigit animae detrimentum, seruandum est, ut dicimus in iuramento ut i. de iureiuran. c. si uero. te 22. q. . cap. si aliquid, nec fit in damnualterius, qi iam uis sit in damnum paciscentis ut ins de iureiuran. cap. cum contingat. Sed obstat in eo tit. cap. debitores,ubi pactum de soluendis usuris non seruatur, Sed iuramentum seruatur. Ad quod respodeo,ibi pactum non seruatur non iuris auctoritate, seu permissione, & eodem modo iuramentum struatur per aliud. e. ex administratione. o. titu. Item not. quddposterius pactum praeiudicat prior . C. eo. titu. l. pacta nouissima. ar. l. de censibus. c.
Remis one in generali qua non uen anx, in
Transtra an postiis a tur super ecclesia . Calm ιu quibus t rau ctis locum non habes . Transactionis es Ius qui L
Transi e re qui posvo . I c et v v cst supra de pactis in ganere,nunc autem tractatur de pactis in specie, scilicet, de transa -ctionibus,quae sunt quaedam pacta.Videamus igitur Quid sit transactio , Vnde dicatur, Quis pollit transigere,de quibus rebus, Et in qu:bus rebus cesset transactio , Et quis sit transactionis est ectus. Transa -ctio t est de re dubia & Iite incerta nec . dum finita non gratuita pactio. Litem au tem intelligo praesentem, uel sutura,quia& ante litis contesta. fieri potest transa -ctio. ut aede condi indeb. l. eleganter.f. si quis post, Item litem exaudio iustam, siue iniustam . ut C. eo. tu. l. i.Si tamen is, qui agit, certet se seuere iustam causam,alio quin contra. ut fisside condiandeb. l. in summa. cum distinguatur inter insistente,ut si actor per calumniam insistat,nulla sit irata factio. Sed si reus per calumniam resistat, ualeat transactio quo ad eum. ut C. eod. titu .l.sub praetextu, licet per aliam uiam hoc est peractionem de dolo, uel replicationem doli consulatur actori, ut ibi dem dicitur, quando reu, dolo induxit actorem ad transigendum. Non gratuita ideo dicitur , quia transactio nullo dato,uel promisso, uel retento non proce dit,ut infra,eodem titu. cap. super eo. C.
dcm titul. l. transactio, Non finita uero dicitur,quia si iudicatum esset, non appellari poslat , nec aliquo remedio attentari. Nec de sententia dubitatur , si fiat transactio, nulla erit. ut fs codem titul.l. post rcm. de fis de condicindeb. l. eleganter. g. si post rem . Potest enim taequod his,qui conuenitur, dicit,ucrum est me esse condemnatum tibi ad decem,
178쪽
tentus quinque, dabo tibi incontinenti quinque, tu ic transactio ni illa; sed si negaret tu licatum, adeo tamen liquida foret probatio, ut non suis ceret negare, adhuc idem est . ut C. de pinis. l. qui tententiam.
Dicitur autem trini, tio 'quasi actionis tralatio, eo qubd qui transigit, transit& di se edit ab actione, & ita proprie diciutur transigere is qui agit. ut Geodem titulo. l. h. inollunt autem traiis re domini
rerum uel actionurri, tutores. curatores habentes liberam administrationem. ut si de procurato. l. procurator, praelati e clesiarum. stella procuratores habetes speciale mandatum. ut is de procura. l .mandato.& l procuraautoriim. item dati in rem
suam, qui dominis proe rinitur.ut is de procurato. l.procuratore. Potest transigi in omnibus ciuilibus ut 'C. m. t. l.causas; notamen in q,iritualibus,ut J.eo.tit. e. constitutus Potest in ei, interuenire amicabilis compositio,ut i co tit. c. i. 3c c. de cetero. i. de decimis. c.suggestum.& c.ex multiplici j ins de eonfirma. uti. uel imit . C. uenerabilis iis dicatur transactionem fieri posse in spiritualibus,ut detur spirituale r spirituali; icut in permutatione dicimus, ut 7.dere. perinu .e ad quaestionε, uel nisi interueniat siti 'brioris auctoritas pro bono pacis, ut i. de praeben. c. nitidia r. m. de his 3 quino. insa. l. furtim accipe. s. aut iustis.1 In criminibus autem interuenire potest transactio in his quq irrogant poena sanguinis.
ut C. eo. tit.l transigere. i. q. 3.c. si quem Lin omnibus. Sed & tunc accusator incidit in Turpilia mim .ut iis ad Turpi .l. ab actione. sed noc nihilad reum cui Drioseitur si uoquomo sanguine situm redimit . ut is e bo. corum qui ante sen. ,r. sibi conseive. l. i hoc tamen sallit in adulterio, ut d. l.transigere. Sed hodie in adulterio uidetur correctum ut in Aiath. ut nulli iudi . s. adulteram; uel sorte sipecialiter obtinet in marito; iel uerius ibi non trasipi turdere dubia Ac lite incerta , sed reconciliatur
comitacta. In criminibus autem ,qtrae san- 'uinis penam non ingerunt, transactio fieri non potest, sed gratuita pactio seu remiso si it is de iure fisci. L in fisci.& ff. ad i. Iul. de ui. publi. l. qui coetu.6 qui uacante; Scidem in adulterio dicerε. Si autem data pecunia reus transigat cum actore, tra- factio nulla est,&reus pro consesso habetur, ut Tile praeuari ea. l. in omnibus.& in prς dicto. s. a omnibus. Et hoc fallit in crimine falsi. ut C. eo .littit. transigere. Unde uersius.Sanguinis,& capitis metuetis de erimine paedam. Transige, si placeat, non trasigit ullus adulter. In reliquis nulli liceat nisi crimine salsi. Dat censura tamen noua mechonite leuamen. Sed eum se dum ea non es nullum cristaen irroget poena fatiguinis. ut 23. q. g. c.his a qui b. iue eleuelmona. c. sententiam, in nullo transigitur.
Item in alimentis non transigitur sine presidis auctoritate. ut FG.tit. Leum hi usq; ad s. qui transigit 6t f. s praetor.& C. eo.titi. l. de alimentis. Ite in quaellionibus, quae ex testamento pros sciscuntiir, non transititur . nisi inspectis cognitisque uerbis te.
amenti. Ut tr.eodem tit. l. de his. Item
cessat f tra actio in actionibus famosi, descendet ib. ex maleficio.iit in actitute surti, ut bono. rap. iniuriarum,ut is de his et iam insa. l. i.g. pactussie. secus est in actionibus famosis descendentibus ex contractu ut in actio. mandati,tutelae, & depositi. utffde his qui no insanai. l. in actionibus. itεeessat transactio in iii re sebiectionis, ut b o. ti c. praeterea. Subiectio enim est spiritualis,& ideo aliquo dato uel promisso remitti non potest, sed gratis potest ut a. de
relig. domi. e. constitutus i. de priuile . cap. cum olim. sed potest episcopus in remissionem constituere censum sibi soluendum in recognitione dominii ut j. de cen. c. omnis anima,uel adiudicium perceptae libertatis ut i. de priuile. e. recipi naus. Et notabis i quod in generalem remissionemno uenit iurisit ictio. ut i f. q. Σ.e uisis. in s. Item nec visitatio, nec procuratio, ut i de donatio. c. pastoralis i. de censi. c. cum ii
nerabilis,nec reuerentia. ut C.de bonis liberi ult. Nee cathedraticum ut i. de dona. c. pastoralis. Quid ergo uenit in generalem remissionem, seu coccssionem, siue exemptionem 3 Respondeo, remissio omnium temporalium ut in d. e. pastoralis.
Sed quaeritur ' an praelatus possit transigere in causa Gesesiae sine consensit capit Respondeo non, ut j.eod. tita contin
179쪽
git, sicut nec alienare ut n. q. r. c. si ec - tunc transactio locum habet di permur ceptione,& Io. i. 1.c. ea cnim f. hoc tu . Porrectum. Sed aget e potest causam eccle- eum sit nisi tu, α legitimus adini nistrator, P λilita tamen scuis da lone, st piculum ratum habeat pa t uides in ina,
sto in caula uxoris. ut C. de Pr cur. l.ma
itus piet cum causa sit comunis iis r pra latuiti & capitulum ; ad uiaticius praelatus ad agendum cum satisfactiosi e derat blia cui contors m causa sui consortis. ut C delio, dum tamen non dctur temporale pr pirituali, ut i. de re.permu. c. ad quae illi ucs. In liminaa notandum esst quod qu kam sitiat,in quibus nec compositio nec qispensatio,nec transactio locu habet. Quomodo enim posset fieri per anucabxiem coni positicia em .ues per dii pentati pii , ii i
clesiam ex suo fio tenetur , de se citi subicctione perduras superiori non ob - e. edoceri. Sed ad prῖmum opponitur,l' diat in licitis & honestis. In his ergo & co-i siaulibus transactio locum non habet utio in se. Eodem tit. e. ult. Effuctus i transitionis .est, ut omnia ipsisumenta ad causam
otii, habet libet iis S gelu: alcm adimim strationem, ergo transgere potest . ut iisd
torum; & quod praelatus sit pxocurator ecclasiae, probatur i. de don. caeraternitatis.1 2. . l. c. I. Item tutor transigit. ut is de surtis. Linterdum. s. qui tutelam,& praelatus tut0r est. ut i 6. q. t c. in canonibus. Ite
transigit administrator ciuitatis,ut Q co. tit. l. c pra ce , & pra latus adnumstratori est seu dispensat Ora O. q. i. c. praecariae. Ad
et primam obiectionem respondeo. t Prael tus habet generale administratione, sed non liburanust ideo transigere no potestui. T. de procur. I. mandato. vel dic quod praelatus transigere non potest alienandorem de qua agitur, plerumque enim, pertransactionem fit adimatio. ut C.de litig.
Iuli.& secundum hoc praelatus pote si age pectantia super uua transactum est, Sc . quicquid aliud quod opem partibus ferre
poterat, sit uacuum Sc cunni uirtu te calla tum, Sc sola transactio ualidum perpetuu
que robur obtineat ut infeci. Ut. capitu. I. .
' item ex ea da ur exceptio i' omni eo quod sactum sucrat* transactum inde si , generali, suit peptio d. pener iis transactio, in omnibus ob liabit exceptio. ut C.
eo. tita. sub praetextu S lifco. tita. 3 Dp est; nisi reus dolo occultauerit specie, δε qua deceptus cst actor. Vt iis de pact. i. tres. Si ruero generalis e si petitio,de de se ciς Ω-cta fuit tras actio, nocci exceptio in ea specie tantum,& idcm cli si specialis sit reti-
re,sed non lienare, quamuis lex reputet factionis.ut C.cO.ti . l. s we eoia dc l .age.&hoc absurdum. ut iisde iure deli. l. ait prae- ise O. ti . l. cum acquisiana, Si qui cum ti tor. Sed illud est generale;Fallit tame in toribus f. ult.& multo fo Hii, idem si uti upra 'lato.Item in littore de procuratore. Ite que suit speciale. ut ii de pactis.l. si unusa. non obstat obiectio sep criu s lacta de tutore,qui transgit; nam alio modo rcquiritur consensus capituli, quam pupilli. Item non obstat superior obiectio de praeside, quia praeses habet liberam Sc generalcm. t Item quan itur an si super ecclesia agatur,transigi possit Respondeo no ut T. eo.
tit. c.consili tutus, quod intelligo cum de ecclcsia agitur tanquam de titulo,seu de benescio ecci milico,uti. eo. tit. c.sil perco. Caeterum si duo episcopi uel duo m pasteria agant de ccclesia cdtendetcs,de
proprietate illius, uel de proprietate praedii alicuiusvit 15. q. s. c. Inter memoratQ pacta,& hic est cm ctu, transactionis parte rei. Ex parte uero actoris non natur actio ex trant actione, cui id detur uel fia quod conuenit dari uel fieri ut recederet alite. Et est ratio. quia actori superest uera actio,ad quam redire potest,& s opponatur exceptio ex transactione, replicabitur,non dei ci ci fides seruari, qui uult cotra pacta vcrsari. ut C.co. ti. l. siue apud acta. ut C. de pac. l. cum proponas. ii f. de iureiuran. c. pcruenit,& si actori non supcr- est uetus actio,detur ei condictio ab causam contra reum , ut se reponat in pristianam obli satioue ut 2.de cond. causa da.
180쪽
l. fi quis accepto uel datur actori actio ex praescriptis uerbis ad interesse, quia est cotractus do ut des,ut hie remittere sit dare. ut iis de cond. causa da. l. si mulier. &ssi de iure dot. l.s pater & l. quemadmodum f. t .& st de praescri. uerbi t. l. ob eam; de dolo autem non agit actor,quia non fuit dolo inductus ut transigeret, licet ex post fasto reus dolo fecerit, o non seruauerit fidem. ut F.de dolo. l. 1.g. si quis, si au te transigendo dolo fuisset inductus actor,ageret de dolo. ut C.eodem tit. l. actione & l.suber*textu.
t ' Postulare quid i ,O qui postulare potat.
x Cleriei an possint poctulare coram indue se.
Episcopi an postat aduocare. 'sacerdotes an postulare r.sint.1 QMimstulanda rep tantur. 6 Aduriati non debent assumere eausas dest
τε Admotatus quando teneatur s causam amiserit tarnu. 7.t Advocatus qua insuis aduocationdus Aserua
Rubrica. RAEM to tractatu de pactis,&de transactionibus, ad praeparato
A riaiulicioru accedimus, de quia li tigare uolens indiget postulante, id est aduocato, seu patrono, ideo sub ijcit hic trahatus de postulando. Videamus igitur Quid sit pollulare, Et qui possint postulare. Qui & quibus modis repellantur a postulando. Et an clerici pro impensis patroci iiij, saltaria percipere possint. e Et quit dem pollulare cui desiderium sui in uel amici sui in ii ire apud eum. qui iurisdictioni praeest, exponere,uel alterius desiderio contradicere. Vt n. .li. l. postulare & 3. l. 7.c. uasam in s. tria. q Pollunt pollulare ingenui de libertini habentes peritiam literarum uel experientiam causarum. ut C. eo. tit. l.prouidendum.in prin. .ge lad. l. eerti,& in Auth. de iud.in princi . At I. r 05.colla. 6. Postulat aut quis aliqn uoles ali si a iudice eoactus,ut s. de O iu.c j.un&praetor inquit et,qui non habet adu itum,ego dabo. ut F. m. tit. l. r. I. ait praetor Et est sciendum, q, si aduocatus iustus a iudice alicui patrocinium denegauerit cum
excusatione . quae nequeat comprobari, careat soro, id est, non advocet. ut C eo. s. l.
prouid edum .s. si quis. & 3.qa. c. infames. verss. siquis uero dabit inquam iudex aduocatum sceminis, pupillis, debilibus, Seliis qui suae mentis non sunt, uel qui propter potentiam suo lim aduersiriorum aduocatos imi enire non possi,nt. ut is de offprocons. l. nee quicquam .s ult. hee t e gratis dare debet imo ebnuento a parte,uel a iudice statuto saltario pro facundia aduocati, pro modo litis, & sori consuetudine, dummodo quantitatem debitam non
excedat . ut aede ua.dc extraor. cos. l.a .s
in honora in ; alijs autem pei sonis no puto aduocatum dari hoste,cum per se & sua pecunia possit quilibet aduocatum habrare. T. de rebus eorum qui sub tu. uel cui, l. magi .g. in primit opis, unde illud quod dicitur,ei qui non habet aduocatum, ego dabo se ex onitur idest, si habere non rotest, sciit S in actione aquae pluuiae arcendae dicitur,s aqua pili uia nocet. i. nocere poterit,ut st de statii.li. l. Labeo Repelauntur t ab aduocatione coram iudice seculari Clerici in maioribus ordinibus Gltituti, etiam si ecclesiastica beneficia non habeant, quia si ii ne titulo sunt ordinati, tenetur ei episcopus prouidere, ut i. de p. 'ben. c. episcopus.& c. cum secundum apostolicum. Item & in minoribus constituit si stipendi js ecclesiasticis substetentur, ni si aduocent pro se Se pro miserabilibus p- sonis, ut seo. ti.c. i. Si vero beneficia e clesiastica non habeant,positiit aduocare eitaui in foro seculari,quia iusta negoti tio non est clericis pauperibus interdicta ut i . ne cle.uel mo. c. r. Advocare auten &sallarium recipere licitum est pro aduo icando. ut, i ta l. 3. c. 'asi licet, sed in m ct elesiastico licet utrisque. t Monachi autem,S canonici regii rares, recinecclesia-llico foro possunt aduocare , nisi forte ia