장음표시 사용
12쪽
tque adeo Episcopi vicem gerere , nisi ardua friegotia majorem authorit' tem clasiderent xquia tanta negotiorum mole est Archidia- OnuS, receptum est, ut non unus tantum, sel P, tres, quatuor, Vel plures quandoque
a unaquaque Cathedrali Ecclesia constituan-ur: & ut ad hoc officium, si unquam fieri ossit, non nisi Doctores, Licentiati, aut Mao istri Theologiae, & Iuris Canonici, eligantur, 3 sanciιum es novissime in Concilio Tridentiato,sess. q. in decretis, de reformatione genera-ι can. I s. Et denique hinc receptum est, ur . rchidiaconus, oculus Episcopi meruerit ap- ,ellari. Archipresbyteri , Archidiaconis aulo minores, administrationi presbyteroum superintendunt, &in spiritualibus vicemibsentis Episcopi gerunt. Unde officio Ar. hipresbyteri specialiter incumbit, sacra mi ii steria, in cantanda missa, benedictionibus onferendis,facramentis administrandis, & ut acqrdotes in iis administrandis, se probe ge-ant, curare, poenitentes infirmos, consulto piscopo reconciliare, poenitentiam cunctistiis secerdotibus injungere, atque adeo inimnibus Archidiaconi & Episcopi praeceptis,bsequi. Pνimicerii incium in eo consistit,utn docendo, legendo, cantando, Diaconis, &eliquis grAdibus Ecclesiasticis in ordine posiis, & aliis ad disciplinam Ecclesiasticam pet- iinentibus, praesit, &pro modulo. jurisdietio
13쪽
nis sitae, quam . ordinariam habet in iis, quae omi suis incumbunt, agenda impetret. Sacri qui etiam thesaurarius, & κειμηλιάρ- quandoque vocatuo ossicium in eo consistit, ut nutu & mandato Archidiaconi, cui subest, curam & custodiana diligentem agat, facrorum vasorum, vestimentorum Ecclesiasteorum, rei luminariae, olei & cerae, atque , adeo totius thesauri Ecclesiastici. Custodis Eeelsa ossicium, quamvis multa pro diversorum locorum consuetudine', cum Sacristae ossicio communia habere videatur: tamen inferior custos &Sacrista: Et haec proprie& specialiter, ex nutu es mandato Archidiaconi cui subest, ad munus ejus spectant, ut horarum canonicarum signa det tintinnahu-lorum pulsatione: pallia & lintea altaris, omniaque Ecclesiae utensilia diligenti custodia asseruet: accendendis vel extinguendis lampadibus & laternis, vigilem se praebeat, ne aut supra modum ardentes, nimium olei ab sumant, aut minus illucentes, obscuriorem. Ecclesiam relinquante ut panis & vini admissae sacrificium, omni tempore copia suppetat, solicite provideat: & denique ut omnes . oblationes, Eleemosynas seu decimas, Archidiacono consentiente, inter fratres distribuat.
Tres igitur si, Archidiaconus , Archipresby-rer, re Custos, sunt veluti triumviri, quihu mnquam Palidis is columnis fustuar
14쪽
ipsiusque nititur fastus. Quare nemo etiam, nisi optimus & vigilantissimus, ad haec ossicia est admittendus, ne qua negligentia aut socordia in Dei Eccllasia notari possit. Porro cum supra dictae personae, non Mntum inministeriis divinis obeundis, sed etiam in jurisdictione Ecclesiastica exercenda, variis saepe occupationibus & negotiis impediantur: & ne quid tamen inde detrimenti, vel ad Ecclesiam, vel ad privatum, redundete recte jura per miserunt iis hac in re opera vicaria uti. Et haec opera in genere, in & extra judicium, Vicariatus dicitur. Iq judiciariis vero causis, tam domi quam foris, mandata & suscepta ju-Yisdictio delegata, & legatio vocatur. Vuariatus est munus, ab ordinario vel clerico, ad celebranda divina ministeria, aliaque quae ad munus ordinarii, in jure dicundo pertinent, exercenda & expedienda, commissum. Iurisdictio delegata, est uniusvel plurium, vel universitatis causarum, judicialiter cognoscendarum&definiendarum, ab ordinario vel delegato Papae, inferiori facta commissio. Legatio est ardui cuiusdam negotii, quod Pontificis auctoritatem desiderat, in provincia administrandi cuidam Clerico facta commissio. Et haec pro personarum diuersitate triplex est. Quidam enim de latere summiΡontificii sunt, &de collegio Cardinalium, unde & legati de lateνe dicuntur:QuidamCardinalibus multo inferioseras
15쪽
res sunt, & Legati missi sconstituti dicunωtur, quibus ob merita quaedam sua, id muneris demandatum est: Quidam Legati nosi drum ur, quod una cum dignitate quam habeat, id ossicium nascatur, & dignitati ipsorum sit an. nexum. Quorum ut diversa sunt nomina &aρ-
pellationes, ita diversa quoq; & disparata sunt munera & ossicia. Hinc Tituti 18. de officio V, learia. 29. de ossicio σ potesate judicis deletati. 3o. de incio Legati. Qui vero non ab alio jurisdictionem habent, sed proprio iure, lege,
vel canone permittente, eam universalite
' exercent, ordinaris Iudices, & jurisdictionem ordinariam proprie habere dicuntur, ut stat Archiepiscopi, Episcopi, quando rite sunt or dinati. Unde mi. de Metis Iuditis or dinarii. Utrique veroa Iudici tam ordinario, quam delegato, commune judjcis nomen &ossicium, tam nobile, quam merte narium, siV. Proprio motu, sive ad instantiam& postula-- rionem partium exerceatur, recte competit.
Unde Titulas generalis 32. de intis Iudic Quoniam vero justitiae, aequita tis & hom statis, & decori ratio postulat, ut subditi &mbi nores, supctioribus, majoribus,magistratibu , , praelatis & judicibus suis, ut praeeminentior, , bus & dignioribus, debitam obedientiam aereuerentiam praestent, datur Titussis 33. dem' ijoritate s obedientia. Majoritas est praeroga uyλ, qua quis caeteris paribus vel inferioribu
16쪽
ioritas autem ista&praerogativa, oritur vel ex ordine, vel consecratione, vel dispensatione, vel prioritate temporis , vel praeeminentia &dignitate ordinantis. Ordo efficit, ut Pontiis sex presbytero: presbyter Diacono : Diaconus Subdiacono &c. major sit, honorabilior, & magis reverendus. Consecratione quaedamina joritas conciliatur Episcopis ex eo, quod Clericos confecerant. Dispensatio facit, ut Archidiaconus major sit Archipresbytero, Sacrista, major custode. prioritas facit, ut prior tempore posteriori praeferatur. Praeminentia denique ordinantis, majoritatem quandam inducit. Unde ordinatus a superiore, inter alios ejusdem ordinis, magis est honorandus. Effectus autem Majoritatis in eo est, quod prior in ordine, etiam in sessione,subscriptione responsione, dignitate, vacantium collatione & perceptione beneficii, praeferendus sit: quod prius ordinatus, posteriori, in nominatione di electione ad scrutinium sive examen ordinandi sit praeferendus, nisi alius forte, privilegio vel consuetudine quadam speciali id ius habeat et quod major in ordine, licet in Ecclesia posterius receptus, in loco & portione sit praeferendus: quod denique minores Omnes,majori cui subsunt, obedientiam praestare debeant. Est autem obedientia, subjectio, quam inferior superiori, juxta juris statutique
17쪽
normam, vel stipulata manu, vel corporali tuis ramento promittit.. Tertia pars principalis huius libri continet ea, quae circa personas & res litigantium, initio judiciorum occurrere, & ventilari possunt: ut sunt pacta transactiones, postulationes, restitutiones, & arbitria. Quandoque enim Iudex bonus & cordatus, praesertim Ecclesasticus, antequam partes litigantes ad odia, arma, bella,guerras,& lites judiciarias descendere, & dubium litis eventum subire & experiri patiatur, varias inter eas, pacis, treugae, induciarum ac securitatum conditiones, pactiones, ac transactiones tentat. Unde dantur rivuli 34. de tre ga re pace. 33. de pactis 36. de transactio. nibiu. Quod si negotium amicabilibus istis compositionibus inter partes transigi nequeat: tunc demum Iudex postulationes judiciales, tam por semetipsum, quam alium: tam pri- , vatorum, quam universitatum, communio. num, corporum, ordinum & collegiorum nomine permittet. Quo pertinent Tituli 37. ' depostulando. 38. de Procuratoribus. 39 de S 'dico. Evenit quandoque etiam, ut litigat.rii,
tam majorennes, quam minorennes, Respu
blicae, Ecςlesiae, aliaque pia, religiosa, & ven rabilia loca, quae minorum jure utuntur, suo in judicio,sive extra judicium,injuste ab adver' sario laesi, tam agendo, quam excipiendo, ς juse suo singulari & extrasrdinario, contris, eum
18쪽
eum experiantur, utpyta, si forte ob dolum, l3l
vim, metum, errorem, aetatem, absentiam ,,
alienationem rei litigiosae, animo mutandi judicii indebite factam , vel aliam justam& legitimam causam, se laesos & deceptos conquerantur: quibus casibus, ipsis 'remedium rescissorium, & in integrum restitutio competit. Unde Tituli ΑΟ.specisis de hu, qua vi metusve ea a siunt. AI. generalis. de ininteis grum rectitutione. qa.sPerialis rursus, de alienatione judicii mutandi causa facta. Denique interdum etiam litigatores ipsi, ad evitan- das odiosas & sumptuosas litium protractio, nes, controversias suas sub stipulatione poena li dirimendas, arbitris quibusdam per com- ι promissum committunt. Unde datur Titu- - 43. ο ultimus, de arbi is. Et tantumhse de hoe libro. / ,
Ausoluto primo objecto, quod circa perissonas versatur, ingrediuntur nunc juris hujus conditores ipsum judiciarium processum, rejecto altero ejus objecto rerum scilicet, ad libros posteriores, ad imitationem &ςXemplum compilatorum Codicis Iustinianei,
19쪽
qui similiter ordinem & processum judicia.
xium libr. 2. s 3. rebus, materiae, dc actionibus - inde descendentibus praemittunt, ut ibi videre est, quod hic velut forma, dignior sit, magisque universalis, proindeque materiae juri& judiciorum, quamvis natura priori, non immerito praemittendus: quamvis in lassi tutionibus & Pandectis, res & materia Iuris& judiciorum, ut natura priore , Ordini judi torum & processui praemittantur. Ante' quam autem compilatores hujus Iuris, ordinem & processum judiciarium, secundum sngulos suos actus explicare incipiant, praevia cujusdam cognitionis, majorisque evidentia& intelligentiae gratia, praemittunt Tituum x. generalem de Iudiciis. Cujus praecepta quaedam generaliora, in Pandectis α Codice eodem, annotavi. Quibus ita generaliter colgnitis & praegustatis, si actori omnino constitutum si, reo dicam impingere, litemque intendere, ante omnia curare debet, ut Iudi cem adeat competentem, ad latim querelassdeferat, controversiam ei breviter exponat rogetque ut causae cognitionem suscipere velit. Judex audientiam actori praestat, querelam cognoscit, & si petitionem aequam judiceti diem judicii dicit, atque reum etias
in judicium evocat, citatione 'ad eum emissi Unde datur Tittilas 2. deforo competente, in
quo & de competentia, & citatione, quam
20쪽
vis bdice, permistim tractatur. Reo ad jndicem competentem citato, & ad diem comstitutum, vel per se , vel per procuratorem
legitimum comparente, proXimum est, ut actor actionem, intentionem, sive petitionem
suam, libello comprehensam, reo , vel judici, & per ipsum reo, pro loci cujusque stylo &consuetudine , offerati ut inde edoctus reus, quid a se petatur, deliberare secum possit, an liti cedere, an vero contendere velit: & si litigandum existimet, paratior exceptionibus& defensionibus jure sibi competentisus, ad judicium veniat. Unde datur Titultu 3. de Ab/lli oblatione. Libello hunc ad modum, reo oblato & exhibito, si reus contendendum existimet, nec habeat exceptiones alias iure
sibi competentes, quibus actoris intentionem confundere possit e solet nonnunquam ante litem contestatam, actorem, ratione alterius causis, apud eundem judicem vicissim teconia venire. Eaque reconventio adeo jure per missa est, ut a judice eam admittere nolent
recte appellari possit, nec actor cum effectu eam declinare possit: cum nihil aequitati m
gis consentaneum sit, quam, ut cujus in agen, do observat arbitrium, eundem etiam contra
se judicem habere non dedignetur. Un Moritatis . de mutuis petitionibus seu, qaod idem est, re conpentionibus.θ Mutua hac peti,tums utrinque & ex parte actoris & rei conru- α B a ' venti,