장음표시 사용
271쪽
eundem intra navem situm servantium is lative quiescamitium motus vectorum oculis percipitur cum enim omnes navigii partes eundem semper inter se etiam vectoris r spessii, situm, positionem conservant, ipsorum imagines in oculi fundo cepictae, iisdem semper retinae partibus quasi immotae adhaerebun Ex quo siet ut quamvis omnia quae intra navem locantur corpora una cum ipsa celerrime progrediantur, eorum tamen motus, spectator simul cum iis in nave vectus non visurus siti dem tamen ad littora oculos vertens, ea cum aliis objetas extra positis, moveri conspiciet, nam dum ipsa navis naiovetur oculumisectatoris secum vehit, necesse est objecta extema situs suos oculi res mi mutare, & ipsorum imagines nunc has, nunc alias Retinae partes successive occupare, unde fit ut quiescentia objecta extema moveri, quae intra navem mmul cum ea progrediuntur quiescere videant, in nave cou,
locati vectores. quiesce cβi dum navis celerrime progrediatur, globus plumbeus de laninio malo demittatur, eum quas in perperidiculo ca- -- dentem aspicient vectores. Qui quidem globus quod idem laceret si navis omnino quiesceret tabulatum navis juxta dic:
pedem mali percutiet, Verus tamen ejus motus non fit in ἀ--. .
perpendiculari ad superficiem globi terrestris, sed deflexo per aerem itinere fertur Globus, quam ejus semitam incursistam facile deprehensurus inquisquis qui ex alia quiescen te nave motum spectaret Hujus phaenomen causa lac, te ostenditur. Nam juxta primariam Naturae legem, codipus omne in incepto semel motu secundum eandem dis ctionem semper persevcirare conatur, jam Globus dum in summo malo haerebat, ima cum malo progrediebatur, assimque postquam dimittitur eandem progredisidi vim rem nebit, urgente gravitatis vi, redietur simulque de-stendet neutra enim harum virium alteram destruet Aut imminuet, neque mim sunt contrariae adeoque nec minus prorsum nec minus deorsum tendet globus, quam si ubribus separatis impelleretur; sed hisce conjunctis viribus solum impeditur ressitudo semitae , quam seorsim habere .G p.
272쪽
pervendicularis morizontalis impetus motusque pisag tur in linea curvatis similiquas describunt Gravia horimina: literi jecta, quaeque simul prorsum deorsum seruntur, spectator in quiescente nave Globum ejusmodi percure re curvam videbit. Porro cum Globus4 malus eadem velocitate progrediuntur, eadem inter utrumque semper m nebit distantia,' proinde Globus juxta pinem mali tabinlatum feriet Praeterea motus Globi quo prorsum inclit. tam navi ejusque partibus quam vectoribus communis est. At motus ille communis uti ostensum est, alae casum Gl bi videri mi potuit, quare nec postea in descens erit o, servabilis Sed Solus ille motus quo Globus vi gravitatis propriae deorsum tendit, quique labo peculi ris est visu percipitur hoc est Globum quasi in Pedipendiculo cadentem aspicient vectores. Haec omnia r vh hic accidere expermina si ius facta adeo confidimant, ut dubitationi nullus relinquatur locus. u.- Si quis in prora sedens, Globum versus puppim ea ces si- . inare qua navis fertur, projiciat, Globus illi nec prorsum, zz nec retrorsum, movebitur, sed sublata gravitatis vi in aere
-- immotus maneret, gravitate autem urgente, recta ad navem deis et talamque esse ejus motum, in ripa vel in mii keate nave sedentes agnoscent ectatores; ius enim a prinficiente ii ressa, contrariam Maequalem destruet vim quam Globia a nave acceperat At illi qui in nave vinum mn, Globum non quiescentem nec recia cadentem , sed verius puppim ea velocitate latum conspicient, Quam mera haberet, si quiescente nave, eadem vi projectus suisse .
Si velocitas qua projicitur Globus vectus puppim sim,
nor velocitate navis, Globus in eo casu in arulem cum nave plagri sed tardius deseretur, nondum destructa vi tota quam a navis motu accipieba At in nave sedentes bum non simul cum nave progredientem conspicient, sed in contrariam prorsus silagam tendentem ea celeritate fiam limberσ, si minente sine eadem vi pro e suisset nimiliquet
273쪽
uel motum apparentem vero talabluto posse fieri diret
At objiciat aliquis Globum e manu projicientis emissum, o sectis in ipsam puppim impingere, eique ictum imprimere; quod
fieri non potest nisi revera Globus versus puppim movere. tur. Qui nodus solum non dissicilis est, Globum enim si qui intra navem versantur in puppim struere eamque per cutere cernent. At si ponatur aliquis in ripa quiescens, ib
non Globum in puppim sed puppim in Globum impim
gentem videbit Michus magnitudo in utroris corpore recepti, eadem omnino erit ac Si navis quiesceret Globusi vera in puppim impelleretur ea celeritate qua puppis ad Globum acceaenat. si erum duo sint corpora As B utcunque A 3 aequalia vel inaequalia, eadem erit percussionis vis, sive cum data celeritate in corpus A quaestens impingeret, sive quiescati, in cum eadem celeritate in ipsum Sirrueret, vel si utrumque corpus Versus eandem plagam OVerditur, Tubsequens A celerius motum in plum B impingat, eatam erit quantitas ictus, ac si Romnino quiesceret inlitum esset solummodo differentia celeritatum qua scit. nsius celeritas superat celeritatem corporis B. Vel denique ii AR B in contrarias ferantur plagas, atque in se inVicem
in erigant, ictus magnitudo eadem erit ac si ipsoru
esceret, alterum motum esset cum ea celeritate quae si utriusque celeritatum summe aequalis. Verbo dicam, Ad dea r manente Velocitate corporum relativa, qua ad se invicem accedant, eadem quoque manebit percussionis quantitas quomodocunque Velocitates illa partita fuerint. Atque Unc fit ut in nave quantumvis Velociter lata motus omnes nostri rerumque a nobis mobilium eadem ratione pera tur, idemque apparent ac si navis revera quiescereti Et universaliter verum esse deprehendimus, quod corporum in dato loco inclusorum, iidem erunt motus inter se, iidem congressus, eadem percussionis Vis, sive locus ille quiescat, sive moveatur uniformitis indirectum. Haec adduxi exempla, ut vobis constaret quantum d , sirimitus inter motus e pomam reales,in apparentes, pos
274쪽
sit thtercedere; quam dissicile sit de illis, ex his, judi
Ex iisdem constabit, quod si in Iove vel Sammo vel mho quovis Planetarum locetur spectator, is loci sui motus pro lavi non magis risu percipiet, quam navigantes minium navis in qua vehuntur oculis discernere possunt Et hi quidem ex subitaneis navis jactationibus quas sibi is quenter molestas experiuntur, motum ejus aliqualemium scunt. At Planetae nullis fluctibus, nullis procellis sunt , noxii sed placidissima latione in tranquillo quasi aequorem tantes fruuntur, cin motibus suis absque omni v Ed,
tot Qtam variae fiunt rerum apparentiae, quo minlius mundi fabrica innotescat, & Universi admiranda Pubchritudo, motuumque Harmonia, animo concipiatur Comvenit ut Divinum hoc immensum opus non ex uno ἀ-
quo spectetur puncto seu angulo, sed ex pluribus locis db sitis intervallis a se invicem Astantibus lustrandum erit, ut diversos hos aspectus comtemplando, eosque comparando 'era tandem, & justa, summoque Conssitore digna univere opificii eliciatur cognitio. Caelestia itaque corpora motuumque phaenomen ut per noscantur, Angamus nos non emcolas esse, in Mimasi puncto indios , sed potestatem nobis dari libere qumcunque libuerit, per spatia indefinita vagandi. Et ut dia,erutas aspectium ex diversis locis habeatur, aliquando nosmet in spatio quodam immoto sistamus, aliquando in Sole, saepius in planetarum aliquo monnunquam etiam Stellis fixis vel Cometa locari nos supponamus.
Iuvas ire per alta Astra Iuvat Terris e inerti sede retictis Nabo vehi, aurique humoris in fere istianus - Et
275쪽
, Et quamvis corpora nostra mole in Terram sua gravi tate depressa ad altissimas illas domos avolare non possunt; nihil tamen prohibet quo minus. animo cimaginatione Caelestes illas peragremiis regiones. Nec denegand est haec quam nosmet nobis vindicamus licentiam, quippe quae omnibus omnis vi Astronomis semper concessa ruit; hi enim. oculum a superficie ad ipsum telluris centrum detulerunt, ut motuum aequalitas exinde spectaretur, quin circulos& lineas rectas per Solem Gidera traducunt, quae licem tu, ni peteretur semper, concederetur, breVis admodum imperfecta esset Astronomia Scientia, cirritu omnis Astronomorum labori Ut igitur Astronomis solenne fuit, oculum ad Terrae centrum Getrudere, quo ii tum apparentem diurnum Comspiceret aequabilem, nobis e contra, quo motu c*rporum
reales lausoluti, quantum fieri potest aequabiles videamure liceat spectatorem in caelum inveheres in loco quodam immoto constituere. Nam omnes cujusque sectae A .stronomi facile amos iit Planetarum m0tus est in se sumpsices unis mesd resulares. At ex Terrae superficie, aut P . ab ejus centro spectati Planetae in motibus propriis inaequali I sadmodum& mmime regulari cursu deserti videntur, adeo-22 Lque certum est Tellurem hanc, in illorum motuum Cen ri eam.
locari. otus itaque corporibus mundanis proprios qui contemplari velit spectator, primo vel in Solis centro vel etiam extra solaris corporis Globum, non tamen in loco ab illo nimis remoto se sistat,4 quales is sit Visurus rerum apparentias hic perpendamuS. Et hic inprimis notandum est quod in quocunque loco Specta in
p0natur spectator , semper in centro prospectus proprii se 'Lonstitutum cernet. Nam corpora longinqua etiamsi magnis 'intervallis a se invicem distent, si tamen in eadem fuerintl 'linea per oculum transeunte, in eodem spatii puncto, quasi e semota videntur; Unde fiet, ut spectator ea cor Dora quia iam astantias inses aene referet, cuius centrum ab oculo tenetur, motus bu
276쪽
lem , iunam, reliqua omnia sidera, quae diversissin intervallis a nobis distant, una cum nubibus quae non ultra milliare unum aut alterum ascendunt, tanquam in eadem superficie Sphaerica concava locata intuemur Qualiscumque igitur ut spectatoris habitatio sive in Sole, sive in Sa tumo Planetarum Extimo, vel etiam in stella quavis fixa, locus ille pro medio mundani spatii, seu pro centro insversi ab istius loci incola habebitur. Spectator itaque Solis centrum tenens, & caelum intuens, superficiem ejus Sphaericam concavam oculo concentricam innumerisque Stellis, quas fixas dicimus, undique resertam videbit; cumque Stellae illae e tellure spectatae eundem imter se immutabilem situm atque ordinem servare deprehemduntur, sic etiam e Sole visae, eandem quoad sensum quae e Terra observatur a se invicem vivariatam distantiam ti positionem obtinebunt; tanta enim est ipsarum vel a Terra vel a Sole distantia , ut postea ostendetur, ut exigua illa loci mutatio, quae fit spectatorem a tellure ad Soloen due ducendo, vix sensibilem mutationem in Stellarum seu bsibili essiciet. Verum quamvis Stellae fixae e tellure nis easdem semper a se invicem distantias & eosdem inter se se tus conservare videantur, at oculi respectu positiones miniare,' nunc supra attolli, nunc insta deprimi, perpetuo
Sulias que motu circa telluris Mem gyrare observantur, cum men interea qui e caelo Solari illos intuetur, omnino immo rio a biles seu in eodem semper loco permanentes conspicieti Ναιο-lima profecto refert sive omnino quiescerent Stellae, sive circa Tellurem caelum omne sidereum una cum sole esset volu
bile, semper enim e Sole eadem esset quietis apparenda, nam motus ille si quis fuerit gyrationis circa Terram Aq,ectator Stellisque omnibus communis, adeoque non a gis sensibus percipietur, quam navigantium oculis cursi navis, in qua vehuntur, lit observabilis. Praeter Stellas innumeras in scentes , sex alii in coelo intent circa Solem volubiles Globi, in diversis omninoso riodis on os ccmiplent, adeoque variasin continuo maenam
les pontiones tam a se invicem , quam ab immotis Stelli
277쪽
eas sortiri necesse est. Stellas has errantes sive Planetas dicimus , quarum una est ipsissima Tellus nostra habitatio. Quin si Tellurore quiestere, Solemque circa ipsam motu
annuo deferri supponamus certum tamen est spectatorem in Sole, Tellurem eundem in caeso circulum eodem tempore describentem videre, quem nos in Terra habitantes abole percurri observamus, uti in sequentibus demonstrabib
Planetarum nomina characteres sunt, Saturnus h dupiter, ars o Tellus , Venus S,mercurius V qui est Soli μυκim . Planetae omnes Secundum eandem planan, scit ab occi P nae dente in orientem, circa Sciam in orbitis in uno sere plano 2'A .. jacentibus seu non multum a se invicem dehiscentibus , e Mibis tantura, ochitarii plana se mutuo secant in lineis quae Solis ominini trameunt adeoque spectator in Solis centro locatus, in orbitarum ompium planis oonsistet, in Planetas in concava caeli superficie motus suos se agentes, circulasque circa se maximos describentes vid it, unde se ut singulorum planetarum diversas a Sole distantias ocul rum acies aestimana non potest. Quo itaque iam distantiae in motus Planurarum videantur, convenit ut e Sole mise - , oculusque supra orbiumam plana astandat, in rincia in se Solem ranseat. ad orbitam Tellum perpem diculam sit , inininta emis adole distiuitia est, tanta ebiam si spectatoris distantia, in hac recta siti. Ex hoc loco cemere licebis Planetas diverisis admodum intervallis a
sola inno si qui gyrosi citius conficiunt, ipsi propu
resisse; qui tardius solvuntcirculius, longius abesse. Erit, - Planetarum talis ordo, qualis in annexa fgura reprae Tas. 14. laniatur. Ubi in Wbi in nimiro perstat Sol loco istimo M is bilis, circa quem volvuntur pumeta sex, in uri , VO PL.M. mas, Tellus, ans, Iupiter ωSalumus, ab occidente in orientem Secundum ordinem literarum ABCD; ercurius
Soli oroximus, circulum furun perami spatio tempori trimeuri; deinde Venus paulo majori ambitu periodum ab
278쪽
ficit spatio unius Anni Deinde Mars biennio circulum Wγprium complet. At longius multo protenditiir orbita Iovis, tardiusque ule scit duodecim annorum spatio circulationem perficit Extimus denique atque omnium lentissmus Samuenus reliqua omnes orbitas gyro suo continet, Minima annos inperiodum propriam complendam, postulat B est antiquissimum Μundi systema a Pythagora ejusque sciquacibus in Graecia ab Orientis populis introductum, quamvis alterum illud apparens Systema quod Terram immγbilem, caelumque volubile ponit a vulgo fuit receptum. Quod etiam Aristoteles reliquique qui si illum in sequemtibus seculis vixerunt Philosopni, a prioribus magnis viris multum degeneres amplexi sunt, usque ad Nicolaum CF penaicum, qui verum veterum Mema ab oblivione vim dicavit, & resuscitavit, solidisque argumentis confirmavit Unde ab Asronomis systemahoc Cope canum dicitur post inventum Telescopium nova ectacula non ante observata, caelum intuentibus manifeste se ostentabant, quae ncima Antiquum mirifico auxerunt, invictisque argumentis
I Planetas Telescopi adjutus, diligentius luserans i, tor, deprehendet eos Telluris hastar esse corpora Sphadi
Sphaerica rica Copaca, nam facies eorum quae Soli Duertuntur με illuminari, Solisque luce reflexa splendere, lacies autem a
versas tenebris obvolvi, eos pae umbras in vi μή si oppositam projicere, conseicimus Lineaque illa quae Memdentem partem a tenebrosa disterminat, aliquando rem apparet, aliquando curea, tunc convexitate, nunc civicavitate sua lucentem partem respiciet, pro vario planetae Soculi situ, respectit Solis illuminantis superficiem planetae sphaericam. Quin etiam pro diverso spectatoris seu nunc major hunc minor illuminatae facies cemitur pomo; in incorporibus opacis Sphaericis lucenti Soli expositis, fieri γ
pGisis ' Planetariam tres, nimirum Tellus, Iupiter, Samnius,f....dis aliis minoribus Planetis continuo stipari observantur; dui
Planetae secundarii, Lunae , seu Satessiae appellanturi
279쪽
Marios in suis circa Solem circulationibus perpetuo comi tantur, cinterea etiam unus1uisque circa Primarium pro- m, gyros perficit. Tellus quidem unica tantum combiatur Luna, quam illa secum annuo circa Solem cursu, ι πιυμ hit, iraeterea circa se, tanquam centrum, menstruo iti 'nere gyrare facit.
Quod autem Luna prae omnibus stellis tanta luce fulgeatti magnitudine Solem ipsum adsequare videatur, in cinia est ejus Telluri proximitas, nam e Sole vix sine Telescopis erit observabilis, ac proinde si tantum a Terris distaret, quam Sol opus esset Terricolis telescopio, quo videm
Jovem quatuor Lunae tanquam Satellite perpetuo sti rapuis pant, quae diversis periodis atque ditantiis circulationes z. 'et circa ipsum perficiunt. Harum intima ad distantiam a lata metrorum Iovis periodum absolvit, die una cum tribuspadictus quartis. Secunda a diametris Iovis a Iove distat, ωoebitam propriam describit spatio dierum trium, horas tredecim. Tertia diebus circiter septem horis tribus septemque Jovis diametris cum parte sexta a Iove remota, circulum mi agrat Extima denique diebus sedecim, cum oestodecim noris, ad distantiam duodecim circiter diametr rum Iovis revolutionem in orbita sua perficit. Planetas hos Ioviales primus mortalium con*exit magnus ille Galilaeus tubi optici seu Telescopi beneficio,
disque caelum sidereum adauxit, Stellas indicem eos ap- Deliam, quorum motibus observatis non pauca debentur Auronomiae atque Geographiae incrementa. Sammum in suo circa Solem itinere, nonpauciores quam αι--
quinque comitantur Planetae minores, horum plerique ob zzz magnam vel a Terra, vel a Sole ditantiam; laximam τοῦ
orum molem, non nisi longis imai perquisiti Telescopi se produnt, quorum tempora periossica, distantia a z
daturno ita se habent intimus revolutionem inficit die 1 4 distat a Satumi centro ejus semidiametris εἰ 2- di
bus et horis 1 , ad distantiam G semidiametris, Sammi periodum absolvi Tertius 4 diebus, horis 13, ad dissam Hli uani
280쪽
tiam octo semidiametrorum , integrum circulum describiti. Quartus, diebus fere sedecim periodum absolvit , distans a Sammo octodecim semidiametris. Quintus visoriam evtimus spatio dieriam νὴ orbitam percunfit, distans a Satur
no M. semidiametros turni. . Mi ornat, praeterea, Sammum Annulus, qui eum medio
gens, nusquam contingit, sed undique ab ejus corpore distans, fomicis instar, pondere libratus suo seipsum iusiunet. Annuli hujus diameter plusquam dupla est diametri Sammi, quamvis tenuis admodum sit superficiei convoxae crassetius, tanta tamen est annuli latitudo sim prosum ditas, ut pars circiter media istius spatii quod ab extima dijus superficie ad Sammum porrigirur, ab ejus corpore ocupetur, reliquo tantum spatio vacuo manente inibus usibus infervit admirabilis nic annulus, Tenicolas clatet perpetuo forsan latebit, cum nihil ei simile in remamma tura deprehendinus. Suspicienda tamen est infinitam distas atque minitia Dei qui nostra hac aetate, nova operum sitorum specimina, nobis conspicienda deprompsit
verim muri Sustema tra Mundi Systema insuperiore lectione expositum, nobis fortasse objiciat aliquis nos fimisso nosmet in
caesum evectos, ordinem ataue motum planetarum supra uaditis propriis iussaetae oculis, sed finximus tantum, Squi proinde ponitis corporum mundanorum ordo sive situs, erit figmentum. An non eadem fingendi licentia, alius qui vis Planeta cordo sappta potest possimius, accedente scissuum testimonio, Terram ponere immobilem, Solem que atque planetas circa illam motus sitos describentes atque ex illis positionibus possumus omnes apparentias itiem mma explicare. Respinadeo quamvis finximus nos in altum sublatos e caeso in Solam atque Phineias despexisse, qui tamen ex hac hypothesi e caeso eo latendus erit Planeta