De ecclesiastica potestate

61쪽

platio ecclasse in recognitioc seruitutς dei a quo taliaipalia possidet eo modo quo alijsut tributarii alicui dii orone eius Ptenent ab eo et

non solii ipsi piacipes: sed et subieχctipncipib' talem censum soluere tenent inimas spitalis non solum principib':sed etia principii subditis inspualibus etpalibus preest . in uia ergo olaipalia subdita sunt ecclesie supclbus' censum anum iure et inudato diuino seqtur poescuiuscum peminenti existant qui talia ipalia possident etia teporaliter ei subiician .unde dicta est spiritualis pias regale sacerdotium: qisumin ' pontife a sumus rex est et sacerdos:q-ptatem regale et sacerdotalem pons potestate dirige di et ordinandi sacerdotes et reges spitaliter ipaliteriImmo maior edignitas summi pontificis inquantum rex est quam inquatum sacerdos:qr inquati rex est iudicareui spualibus et regnii uitroducere: ex venienti iii alibus. Et hab3 ratione piaci pii mouetis et digereti tis.Iunote sacerdoti, inquatit huiusmodi nomeiportaturissidentia et platio sicut in note regis scima λgisIdam meditatio et quodda ministerili sacerdos dicitur medius inter deuclipsin propter sita secundum attenditur mediatio et couinctio Bois ad deii sunt sacerdoti xpui sicut offerre sacrificiuyiccγcatis:orare pro populo:votaipsi offerre: et hoc modo. Illa aut quoi

portant regimen et directoc attri

buunt regi sicut iudicare corrigere punire premiare et huiusmoi. qua3 potestate regali intpalibus habet iunius pontifex a constatilino abjsolute loquedo ut quida dictit: sed magis ab ipso po cuius est vicarius qui etia maioris dignitatis censerit,inquatii fuit rex qua itu sacerdos:quia sacerdos fuit inquantum ho offerendo seipsum pro no/stra recociliatione:vtidcm esset sacerdos:quia sacerdos fuit inquati tu homo offerendo stipum pro nostra recociliatione:vt idem esset sacerdos et sacrificiii.Sed rex fuit in quantii homo et inquatit dias. Rex ergo regii sumus pontifex et in spiritualib' regere et iudicare b3 licet diuersiimodi ut superius diceba/tur propter qd bia comuniter dictia

est q)spitalis pias adipalia dupliciter se ei tendit.Uno modo quati tu ad viuinyprie necessitatis:quia digini estivi qui spualia seminati alib' metere possit alii modo quatit ad iudiciumqrcu3 despualibus iudiccique potiora et superiora sunt potitid de busculam teporalib' et quorsicunq3 iudicare. Tertia ab una olidedit hoc idesumitur ex coi quasi codictione prici pu qui huiusmodi teporalib' presunt.Quia coiter loquedo reges et

62쪽

principes faciliter degerata bono regi ne et efficiunt tyrani sicut ex multis exemplis apparere posset: in lege nature et uti lege mos arca et etiam populo plano ubi de nistis pricipibus pauci veri reges inuenti sunt et multi tyranicie hoc videtur cotingere:qicum regibus magna potestas pcedat: oporn Pin eis in magna viri 'que in paucis inuenitur. Et ideo pauci regulariγter et debite principantur: etd plures indebite et tyreniceippi quod diis in populo lsraelitico a princi pio no instituit rege cum plena potestate:sed magis iudico et guber/natorem ad eoru custodiam Syregem videt dedisse ad petitione populi quasi indignat '. Unde ait adfamueles non abieceriit te: sed mene regne super eos. Et italis fabcilis ilici matio ad trianidem ver/git in dispeiidui salutis non solum principantiu:sed etia subditoruinrex toc tam principantes s subditi

sepe macbinari cogutur ad ea quesulit saluti animaru et corpo*pria.

De bus malis regib'qui proprie

loquedo reges dici non debentiqrmale regelido nonae regis mittunt iuxtayuerbium veterii. Rex eris si recte facias si no facis rex no eris Sic fit sus denari' non dici denarius.Dulchre loqt Ricar.6 sco viciore exponens illud apoc.uprin/

dam regii qui summo principiadherere cotemnunt qui accepta3 ab

illi potestate sin ipsu exercere nolunt qui in subditos se uiunt et eos deuoranti et supra septicipem babent qui erripuit inope3 de manu fortio eius egenu et pan pere a di/ripientibus eum minime pensant quos princeps regum ad exercitatione et purgationem electo ad te pus sevire permittit.Sed intepotretributois eos de hac sevicia grauiter iudicabitur. Nam potestatcs potenter tormenta patiunt et fortioribus fortior instat cruciatus. .edeant ergo tales reges in tamen reges ad costientia: et quod super se principem habeant cui de actibus suis iniit reddituri mnem recognoscant qui sicut potestate potest conferre:ssicut potet auferre Baltheuenim regum distatuit diis et prcciiigit fune reges eoru Et quia Ipus suffecclesiam quavs Bad mortem, dilexit et qua acquisiuit in sangule suo ordinauit sicut magis saluti fideliu3 e; pedire videbat voluit in ecclesia aliquam potestare esse cuius timore ab exercenda tali tyra/nide reges et principes coherceri possent.lIcte aut potestas spiritualis suppremaque cu3 dirigit et corrigit et aliquando destituit tale potestatem teporalem:potestate3 se non diluat quia bona et necessa/ria est in ordine uniueri et adeo or.

63쪽

dinata: sed corrigit et danat tente tali potestate indebite. et hoc licite et congrue fieri potest iuxta sententia3glo.super illud adio O inius vi potestatis sublimioribus labydita sit. dicentishinoi potestatis interdum accipitur plus ipsa que datur alicui a deo. Hliquddo ipse homo habensitate3. non ergo destruitur aut da natur potestas ipsaque bona est et adtonii ordinata. Sed destituitur habes potestate3 cum ritur ea indebite. Et si superist a materia qudium ad principalem conclusione de orditie tepo/ralium ad spiritualia aliter a qui/bustuque inueniat notatu in rivore3 regii principii secularium veritas ni in stimulabilis est , et ordo sup hoc iistitutus et expilus a duo

Te apsin. I. ivltimuin quo ponitur epistola costantini directa niuersali ecclesie ex qua plura ui dentiora sient que aliis capitulis dicta sint. Icut supius dicebatur reginae et impiu pale3nalem est de iure hila γnoe:qr ad hoc ita inclinat: et mediante institutoe humanarficitur et ideo apud oes et in olipemit:qr illud q6 nae est coe Zoibus plici pantib' illa natura3. Ita sichorialiter inclinat ad socialem vita.itanaliter inclinatur ad polit γcam et ad hoc ut in multitudine et sub dcbito regimine vivat. Immo tanto magis ho inclinat ad regnu343 ad ciuitate quanto bonii regni Psectius est qua sit bonum ciuitatis

Ciuitas eni non est alid ' bibi.

ponunt:nissi quodana paruum regimen et regnum non est aliud quam queda magna ciuitas.vnde et antiquitus singule ciuitates regem habebebant: et percoseques regna dicebant. Audinclinationem aspicimus et in brutis aialib' que sui gregalia et socialia in quib' ex ipso in=stictu nature quodiregimen inuenit.vnde et in apibus via' est rex qhuiusmodi pullos:apum regni et dirigit: et grues und sequutur secudumqd ponit plJus in libro de arilibus. multo ergo magis i homi/nibus hoc no inuenies quib'magis propriti est in societate vivere qua cuilibet aiali. Et m opus nature eopus dei:ideo tale impiis teporale adeo dicis esse:cuius tralis impii monarchid tepore beati Siluestri sumi pontifici tenebat serenissim' pnceps flauius.costantinus:et potest ronabiliter dici piuste eo in

do quo iustii ditiu3 apud infideles

inueniri por.Quia licet regnitio/manorum a principioi violentias et latrocinia incepit cosequenter tamen ypter bonum regimen ipsius imperii comulliter omitib gentib' factu est gratum: ut voluntarie bu

64쪽

mnolperiose subiicere :et per cisequens factu est iustu legitimul3 non per omne modii propter deficium fidei cbiistiane et falsorum deoru cultum Iuste ergo dici potq)tcuebat impiia. tum qrillud tenebat ex condicto et sensu gentium. ruitia quia tali adepto imperio legitime utebat sicut apparet in cronicis in quibus referunt gesta prilicipii romauora. Ille ergo iure humano quo dic 'impator clare me/morte tenebat:imptu poterat beato Siluestro et suis successiorib' imperii concedere dignitate sic et concessis: ut apparet epistola directa uniuersali ecclesie cuius tenor in jlis est. ln nomine sancte et in diuidue trinitatis patris , et filis et spuit aucti. Im=pperator cesar nauius costantulus in xpotela imo exeodes a lacte tritiitatis saluatori diro deo nost ro fidelis:masuetus:maxim' beneficus: goticus:firmatic':germanicus:brilaicus: viaic 'pius: feliI: victor ac

trilip bator:*auguit' sctissimo aebiissimoifi patrii siluest ro urbi ome epo et papciatm omnib' et' successoribus in sede beati petri vi min fine seculi stellitris pontificibus rectionet oibus reuerentissiunis et do amabilib'catbolicis episcopis eidem sacrosancte ecclesieromane

subiectis iii uniuerso orbe terraruimc et in posteris cuctis et retro temporib 'constitutis: Gratia: pax caritas:gaudium:longaminiras:mi sericordia a deo patri' potente:etiesuripo filio eliis et spu sancto cu3oibus vobisas ost j docente beato siluestro tertia i mersione unda salutis purificatum et ab omni te pre squalore mulidatu beneficiis

beatissimoria Petri et Pauli apostolorii agnoui utile iudicaui una cu3oibus satrapio et uniuerso senatu oblimatib 'itia et cuncto popu/lo romano glorie impii subiacetiti: viscutili terris vicari' filii dei ee videt constitus etiam et pontifices qui ipsius principis post olorii gerunt vices principatus potest a te amplius q3 terrena imperialis non riserenitas mansuetudo habere videt concessa a nobis nost romi/perio obtineant. Eligentes nobis ipfunipncipem apostoloru et ei' vicarios firmatos api, deum ess e patronds. Et sicut nostra est impeperialis terrena poteria eius scam

romana ecclesiam decrevimus ve

ilerant honorare:et aptius quint, impium et terrenii tronii sede sacratissima bii petri gloriose et exaltare tribuentes ei plate3 et glorie dignitatem atm vigore3 bonorificentia3 impialem Him decernentes ubi pncipatu sanciamus telieat causa

sup quattuor precipuas sedes scil

65쪽

anthiochenam alexadrinam costatinopolitanaetierosoli nutana: etia super es in uniuerso orbe terraru desecclias. Et pontifex quis ipssius lacro sancte romane ec clesie extiterit celsior et piaceps civictis sacerdotibus totius nitidi existat et eius iudicioque. ad cultu3 dei vel fidei 3 panorum stabilitare procuradam fuerint disponantur.

Iustum quippe cutibi lex sancta

caput teneat pisci pat ubi sancta/rii legu institutor saluator noster brin petrum apsatus obtinere precepit cathedra. ubi et crucis patibulum substinensite mortis sumpsit poculum: suisq3 magistri et lini imitatio apparuit: et ibi gentes Ma pilois confessione colla flectant ubi earubtiis paulus pssya poextenso martyrio coronat e Illicvsssim sinem querant doctore ubi scin doctoris escit corpus. Et ibi pili ac bulantiati celestis regis dei saluatoris nostri iesu Ipi Iamulentur officio: ubi superbi terreni re gesseruiebat imperio. Interea noscere volumus oemiplinilliuerysarum gentili ac nationii per otii orbem terraria coistruxisse intra palatium urni lateranest idem saluatoriis diro deo iesu po ecclesia3 ac siindamentiscit baptisterio. Et duodecim nos sciatis de eius fuit=damentis sin numerub duodecim

apso copbinos terre bonustatos proprijs asportasse humeris. Qua

sacrosancta romana ecclesiam:ca/put et virticem motiuiritum ecclesiarii uniuerso orbe terrarii coli:dici venerari et predicari sentimus:sicut per almani a impialia decreta statuimus Costruxim 'itam ecclesias beato* petri et pauli primo πquas argento et auro locupletiui νmus ubi et lacratissima eoru corpora cii magno honore recondentes techas ipsoru ex electro cui nulla pualent elemento Construxim et crucem exauro purissimo et gemmis Miossis per sina fas eo plectas posuim 'et clauis aures texuimus

Quibus prococinatio luminariorum possessiones et pdia cotulimus et rebus diuersiis eas ditauim tper nostras impialium iussionii sacras litterastatoriente Fi occidete: vel etia3 septetrionalia plaga et meridiana: uidel3 in india Uretia

milia: Tratia: Ufrica: alia diuens insulis nostra largitate concessimus arati susione: ut per inati' beatissimi patris nostri Siluestri pontificis succestarii steius ora dijsponat. Gaudeat enim una nobiscum ora populus et gentili natioes in uniuerso orbe terrarii exhortantes oes: videonio et saluatori poin mesas una nobiscit referat Mas . Qui ipse diis in celis desup et iterra deorsum qnos psuos apsos visitas scin baptismatis suci inicipe

66쪽

et corpus sanitate dignos effecit.

apsio 'diiis ineis beatissimis petro et paulo et per eos etia bis Siluestro psi iis o summo pontifici et vli Vrbis ronae pape: et oibus eius successoribus pontificib' 'sQui finem mundi in sede bii 'Petri ei ut

se suri:am de pnti cedini palatium imperiinpi laterani se queoibus in toto orbe terrarii prefertur atque ycellit palatiis.Deinde , ademam corona capitis si sinis 4stigiu.

necno et supbumerale:v3loni qui impiale circudare assolet collu.veruetia et clamidem purpurea:atm tunica coccineam et oia impialia indumera:seu etia dignitate impialitapstdentili eqtum costrentes: Etia3 et impialia scriptasset cucta atm signabalibeu diuersa ornamenta

impialia: r laycessione impialis culminis et glorieitatis,fe. viris

enim reueretissimis clericis in t Luersis ordinib' eidem sacrosancte romane ecclesie seruietib'illi, culmen singularitate potentia eticententiam bere.Sancimus cuius amplissimus noster senat videt gloria adornari.i.patricios atq3cosu/les effici:necno et ceteris dignitatibus impialib'eospmulgates dejcorari. Zt sicut impialem militiam ita et clericis sancte romane eccille ornari decernim Et queadmoduimpialis potetia diuersis cubiculario inempe et hostiarioVat*'iu3

excubio p ornatum pulchritudini γbus.ita et stam romana ecclasia decorari volum':et ut amplissimum decus pontificalepfulgeat decer/nimus. Et hoc ut clerici sce romane ecclesie manipulis et liteamini/bus.i candidissinio colore eorum equos decorari:et ita eqtari. Et siciis strat ' calciametis uti cu do,nibus.i.candido linteamie illustrari:vissicut celestia ad laude dei decorent. Preoiblis aut licentia tri,

buentes ipsi scissimo piulipsi siluestrourbis romane epo et pape: r ibus iupost eu in successumspetuis ibus aduenerit brissimis porificibusui bonore et gloria desiis ii et in eademagna ecclesia catbolicam et a plica3exnso itidito queadmoduplacasypoclero clericare voluerit: in numero religioso p clerico :conumerare nullu et oibus psumetes supbe agere. Decrevim itam et boctode venerabilisit noster siluester simus potifex vel oese successores potifices:t, adema,3 corona qua ex capitonso illi pcessimus et auro purissimo emis preciosis uti debeantnet eo*capiti ad

laude dei pro honorestia etri gestare. Ipse i obeatissimus papa: sup corona clerica quam gerit ad gloria3 beati petrioino ex auro loest passus uti corona frigium 'o candido nitore splendidit resurre

67쪽

ctionem timeam designans eo sa/cratissimi vertici nimbus os Dposuimus Et tenentes stellii equi eius reueretia beati petri sui toris officium illi exhibuimus.Statuentes eodem stigio oes eius successores singulariter uti in xcessionib' adimittatione impii nostri.vnde ut

no pontificalis apex vilescat s magis aptiusque terreni impii dignitas et glorie potatia decoret is palatium nostruit prelatu3 est romevr/bis et oes Itali seu occideirtalium regionuyuincias loca et ciuitates

sepefatobtissimo pontifici finio Siluestro si papepcedae almrelinquetes vel successo* ipsi 'pontificii potestati et ditioni firma myperiali censura plancipam et tua leni sacra et pragmaticii constitutudeplemus disponedum ac iuresce ecclesie pinanendii. Unde cogrue M peximus nostru3 imperium et regni potestatem orientalibus transferri ac transmutari regionibus et impi antie prouincie in optimo loco nonauit nostro ciuitatem edificari:et nostrii illic constitui imperitusnuonia ubi principatus sacerdotum etcbriistiane religionis caput

ab unperatore celesti constitutum est:iustum non est:vt illic impera γtor terrenus beat potestate3. IPec omnia vero per hanc nostram inarperialem sacram et imperialia dijualia decreta statuimus at 3 con

firmauimus,sm in finem mundi illibata et i cocussa permanenda:decrevimus. Eliade coram deo vivo qui nos regere precepit et cora terribili eius iudicio obtestamur per hoc nostrum imperiale constitutuomnes nostros succetares impe/ratores,exa 'Enctos oblimates satrapas etiam emplissimum senatu uniuersum populum in toto orbe

terrarum:nec non in posterii cun/ctis retro temporibus imperio nostro subiacentem nulli eorum quoquo modo littere hec que a nobis imperiali sacratioe sacrosancte romane ecclesie vel eius omni b 'pontificibus concessa sunt restaga, re atq3 constigere vel in quoqua3 conuelli.Si quis autem' nos decrevimus intemerator aut contenapior extiterit eternis codemnati nibus subiaceat innodatus et san/ctos dei piacipes apostolorum .petrum et paulu3 sibi militi et futuravita sentiat prios atq3 in inserioripdemnatuscudiabolo et oibus deficiat impiis.llBuius tuo imperialis nil decretispriis mainb roborantes sup venerandii corpus bilin/cipis aplax possvini' utiq3 eidem

eicia pl)ssotadentesilos cucta ili/uiolabiliter coseruare et cuctis nostris succetarib 'intratoribus conseruanda mandatis relis. aleatissi

68쪽

mo pater, o Siluestro sumo pontifici uniuersali pape eiusque Reu

cunctis successoub' potificib'dnodeo et saluatore tela xpo aniluente tradim'pbeialter aliaue feliciter possidetida subscriptio impialis diuinitas vobis conseruet y multosanos scis inii billsimi patres.Datur e st die tale' i dito nostrostauio costantino augusto quarto et

gallicano clarissimis iuris sulib' Explicito pusculum de peste ecclesiastica cotinens tracta duos Impressu Taurini pNicolau3 de dictis et Iacobinusvigii de