Caroli Sigonij De lege curiata magistratuum, et imperatorum, ac iure eorum, liber

11쪽

CAROLI SIGONII S. c. neque sors intercedebat, lege obtinebat. ut Caesar, qui neque s. c. neque sorte, sed lege Vatinii tribuni pl. Gallia adeptus est. sic quaestores primu tributis comitiis

accipiebant magistratum,deinde ex s.c.sortiebantur pro uincias, aut sit neque s. c. neque sors obseruaretur, extraordinem lege aliqua.i. plebiscito eas sibi parabant. obiicit ergo Antonio Cicero quod quaestor factus neque s. c. neque sorte,quae erant ordinaria,neque lege,quod siebat extra ordinem, sed uno Caesaris uocatu in Galliam ad Caesarem proconsulem uenerit. Atque hoc declaratur ex epistolis ad Atticum,ubi scribit: Pompeius 'Cassum

rem sime forte delegit Caesar Antonium,ego Coelium forte datum offen

derem' Quam enim legem nominat Cicero, ea pertinet ad prouinciam quaestori mandandam, non ad auspicia quaestori danda, aut ad quaestorem confirmandum. tua uero interpretatione non dabatur Antonio quaestori prouincia, sed priuato quaestura . quas uero quaestura post s.c. & sortem prouinciae fuerit confirmanda. quo nihil ineptius. Age uero prior legis curiatae a te excogitata consuetudo titubat,at posterior est & auctoritate, & ratione firmis

sma. neutrum. Consuetudo est haec, Ciceronis aetate, nono riis triginta, ut olim, conuocatis, sed lictoribus curia rum triginta tantum legem curiatam latam esse. auctoritas autem una est ipsius Ciceronis in eodem agrariae loco. Sint igitur decemviri neque iueris comitiis, hoc est populi sussiragiis,neque illis ad speciem,atque usum pationem uetustatis per triginta liciores austiciorum caussa adumbra tis constituti. Cum autem ego contra hanc.consuetudinem

sc egissem,non esse uerisimile qui consul propter excel-llentem uirtutis opinionem certo iudicio ab uniuerso populo centuriatim lectus erat, permissiun esse, ut eum triginta

12쪽

DE LEGE C VRI ATA. iaginta curiarum lictores suis suffragiis inconsulte repudiarent, tu ita respondisti, ut negares,te ullo loco diκisese, adumbrata per XXX lictores comitia liberam habuisse suffragiorum potestatem, ut possent, id quod rogabantur,pro suo arbitratu iubere,aut non iubere,&,quod grauius est,addidisti, me non tuum dictuni,sed meum commentum oppugnare atque antabatarum more pugnare. Verum de isto antabatarum more alias. nunc, quod instat uideamus, lex ne curiata a lictoribus iuberi,aut antiquari potuerit. antiquari potuisse iudicat,ut supra dixi, i Rullus, qui timens, ne antiquaretur, cauit in lege sua, si curiata lex lata non esset, ut decemviri optimo iure essent. At nulla erat ad XXX lictores ferenda lex curiata.neque haec fuit sententia Ciceronis, triginta lictores pro curiis triginta suffragium tulisse. quid enim futurum erat turpius, quam praetorem, consulem,dictatorem agere cu&κκ lictoribus,ut cum uniuerso populo ξ aut quid absurdius, quam legem curiatam de adoptione a triginta curiis, etiam te teste, esse iussam, de imperio magistratuum a triginta lictoribusΘ& cum in his de imperio comitiis cetera seruarentur quae in iustis seruantur comitiis,obnunciatio, intercessio,& reliqua hoc unum excipi,quod non a populo inirentur Quid autem uoluit CiceroΘ dicet ali quis . nimirum hoc.Rullus decemviros creat comitiis tributis, sed impersectis,quia per XV o tribus creat, eosdeconfirmat lege curiata,led ita confirmat, ut si lex curiata

lata no erit,etiam sine ea iustum decemviratum habeant. quo fit,ut neque uera tributa afferat,neque curiata etiam falsa. quibus reprehensis concludit permissione rhetorica,quae tum adhibetur, cum ad aliud transire uolumus,

quod grauius esse putamus,quam id,quod permittimus.

13쪽

& alti Sint igitur decemviri consituti neque ueris,nequesaltem in spe ciem per xxx lictores auspiciorum caussa adumbratis comitiis. idest

non adhibuerit no modo tribus omnes, sed neque etiam curias ullas,neque solum non curias, sed neque lictores quidem curiarum ad speciem aduocauerit auspiciorum caussa i. ut auspicia obtineret,quae initio comitiorum captantur. nam ut cetera falsa essent, quae sequuntur,& auspicia,ex quibus deorum uoluntate ipsa approbari comitia intelligitur rite captata initio comitiorum essent, si iis iusta futura fuisse uidebantur. quod ille praetermisit. Rullus enim nulla omnino adhiberi comitia curiata uoluit, tum cum sine lege curiata decemviros magistratum habere uoluit. quasi uero ossicio suo satisfacturus fuerit, si saltem curiata comitia in speciem triginta curiarum lictoribus aduocatis adumbrasset, ut postea Caesar dictit tor in comitilis suis , de quibus Lucanus . t -- Fingitsolemnia campus, . Et non admisse dirimit suffragia plebis, Decantatq; tribus, uana uest in urna . . iacaelumseruare licet. tonat auguresurdo. Et lata iurantur aues bubone sinistro.

Rullus autem ne triginta quidem lictores, ne dum ginta curias aduocabat. Quae si ita sunt iam satis intelligi posse arbitror, uter nostrum antabatarum a te commemorato more se gerat.

14쪽

DE LEGE CURI AT A.

De leve curiata magistratuum Sigonii opinio. Cap. II.

A CT E N VS de tua opinione sit dictum,nunc

de mea agamus.Sane cum locum Ciceronis ob scurum haud temere immutadum existimarem, dedi operam, ut incolumi uulgata lectione aliquem l de sensum eruerem. itaque excogitaui illum,de quo dixi: antiquitus bina comitia esse habita centuriata de consulibus,&bina curiata de ceteris patriciis magistratibus. haec aute curiata no ita multo post obsolevisse,neq;ad ullos magistratus creados, aut cofirmandos adhibita esse. cum aute hanc sententia more paraphrasar, sic. n. res admonebat exponere multis uerbis,in iis tu uitio uertisti, quod multa ascripserim Ciceroni, quae non sint Ciceronis.quae sunt ista tademὸ olim,inqua,antequam tributa comitia

instituerentur bina erant comitia,centiniata, curiata. non ne hoc

uerum negare non potes. est enim a te traditum . si uerum,quomodo repugnat Claeroni' .at Cicero,inquis dicit,

ius a maioribus acceptum in creandis populi magistratibus,ut de omni bus bissententiam ferret.nurn ego aliterequod ius in maioribus magistratibus obseruatum es iam inde ab eorum institutione,in minoribus, quando minores magistratus patricis tributis comitiis creari coepti sunt.

iam haec tua sunt.quibus neque mea uerba repugnant. Etenim si te interprete maiores magistratus,ut consules a sua institutione creati sunt centuriatis,& curiatis comitiis aliquot annis antequam tributa comitia instituere tur, atque adeo etiam antequam minores tributis legerentur,quo modo hoc non potest agnoscere pro suo Cicero,antequam tributa instituerentur bina comitia fuisse centuriata, & curiataὸ Iam uero cum dico ex persona Ciceronis: Verum quia uos trisula pro curiatis introduxistis, sit ,

15쪽

ni centuriata,ae tributa prima dest praecipua sint,s a populasere plebe magistratuum caussa hieantur, curiata uero nullius in mandandis magistratibus momenti si liquippe qua auspiciorum caussa remansierunt, id-- est haeserunt in rep.religionis caussa non in magistratibus sed in rei mi

litaris imperio mandando. quid horum est, quod repugnet Ciceroni an uero quia ab interpretatione tua discedo, me ab ipso Cicerone discedere argues ξ credo. siquidem iam tum te Ciceronem esse tibi perluasisti, ex quo quae in oratione Ciceronis uerba deessent, quae superessent, qua ii; suo loco mota essent,mira felicitate ingenii diuinasti. At remanserunt,inquis, sublata sunt interpretaris. immo uero retenta sunt. Quamobrem quod quaeris, cuius auctoritate mea haec opinio innitatur, respondeo, niti auctoritate non contemnenda Ciceronis,& quidem expressa non extorta, ut tua. Cum autem scripsissem, hanc consuetudi nem ne per quinquaginta quidem annOS usurpatam,ocia curris,ut ostendas,curiata comitia plus quam per ducentos annos usurpata,& ais,quanquam anno urbis CCLXXXII lex Publilia lata est,ut plebei, magis tus posthac tributis comiti's,non cu .riatis crearentur, ex quo tempore etiam quaestores creari coeptos ueris mile est, tamen aediles curules,quipost id tempus institutisunt, curiatii creati uidentur. ex quo apparet,ab eo tempore curiata omnino non esse intermissa. Probe. Neque uero omnino ego

intermissa scripsi, scd intermissa in magistratibus iis, quitum erant,creandis ita ut si qui postea magistratus patriacii instituti sint, curiatis etiam comitiis creari potuerint,

quousque tandem tributis creati sunt. Instas inde uarie Si Cicero cum dixit legem cumiatam ceteris patriciu magistratibus latam, intellexisset omnes alios praeter consules,dixisset, ceteris omnibus magis,atibus absque isto uerbo Patricise , ita titetiam tribunos, ct aediles comprebenderet. praeclare.quasi uerbiribu-

16쪽

aediles significatos dixerim. Item, Si Cicero duit, eteris, non non sol ος, si extraordinarios complectaris. Item: Si uera epropositisset, de omnibus magistratibus bis apoprio ius tum es se , iduaxtae tempus aniletis cohupiendum es I quo nulli magistratur e Murep. fue t. uοdfuit eaedecim , , Noli quaeso illa in me tela iacere, quae egb in te mei retorque re nullo negotio possim.' non enim &tu hanc propositi nem ueram essede patriciis solis siue maioribus, siue mi, noribus confiterisΘItem, eodem tempore, inquis, M. Laetorius plebeius dedicationem aedis a populo accepit o curiatis. si binis emi

sis, ergo non sisipatricii. Gid si curiatis,sed non binis)quid si sacerdos fuit 'Laetorius, &non magistratus Θ Item, Si deprimis consulibus bis iudicasset populus centuriatis comitiis, ter iudicasse non bis. nam praeter haec etiam rex curiata lata est de imperio militari, quod es in Magistratu insitum. n o esse insitum, atque hoc me refutaturum esse in fia , polliceor. imi An igitur censes, ii uies, hisc Ciceronis esse sentem. tiam hanc omni sit . ut uulgo legitur,locus ille legaturiat si ut in ueteribus libris legitur,& ut mihi recte lese uidetur,aliqu*nto secus. sic autem, ut nonnulli quoque litteris pro derunt in iis scriptum reperitur. 2 amcu'

centuriata lex censoribus fereba tur, cum curiata ceteris patriciis magi,

struitus in iterum deiisdem iudicabatur. Miru est autem,quantum una uox cum addita lucis uerae sententiae excogitata.dae asserat. quam spem,te,ubi cognoueris pro iudicii tui magnitudine arrepturum, ac pro aequitate animi probaturum. neque enim a tua sententia omnino rec it, &meam etiam aliqua ex parte attingit. neque tam multis,

17쪽

maiores bis uos iudicare uoluerunt. Nam cum centuri ta lex censoribus iam designatis' serebatur, cum curiat item ceteris patriciis magistratibus pariter iam designa tis ferebatur, eo tempore secundum iudicium faciebat populus,ut posset reprehendere,si beneficii sui prioribus comitiis delati pomiterer. Non erat autem idem designare magistratum , & Jegem ei centuriatam; aut curiatam iam designato serre , nam prioribus: comitiis si consules exempli gratia creandi essent populus rogabatur his uerbis, suos uultis confides fieriῆ posterioribus,quibus lexeis curiata ferebatur,liis,Velitis,imbeatis G, ut ii consedatum habe ni quoi mpQus semia: luod osteditAsconius cum scribit.

Praerogatu eriaus dicebamur, quὸd primae ruirentur, quos uelliistans,ies fieri. & Cicero in agrari Curiatam legem ab eo prato re , qui sit primis actus , feriri iubet. at quo modo eurii decemvirati

bilemui quo plebs defigi erit. Prioribus autemcomitiis de signabantur, posterioribus' ge confirmabantur.Hoc autem ius primum senatus his uit. μ scripsi Dionysius &significauit ut tu quoque notetuli Iauius in Numa, cinnscripsit. terregem erecte. ita patribus uisvim . patres deinde si dignum,qui secundus a I 'ninis numeretur,crearitis, auctores fient. &post:mem populus in . yatres auctores facti.delibro VI: oeninaeo mitiora, meo anno tres auctoress icti Jahr. Significauit autem,

patres eo anno magistratus omnes,quos populus plebe ue designasset,id quod non quotannis accideret,comprobasse. Verum hoc ius senatus diu tenere non potuit. isnuit Cicero pro Plancio . modpatres apud maiores nostro m non potuerunt,ut reprehensores essent comitiorum,id Liberenti dices. tum enim magistratum nongerebatis, qui σperat ,spa-

α res non erant f in Hac autuc6suetudine sublata deinde

18쪽

D Ε L E G CA dt I AT A. hancin ductam ficile possumus iuspicata, auae nuncCicero, omnis antiquitatis peritissimus proditius populusis: magistratus a se.designatos conminare,autinfirma ure uellet. Verum &h anc sua aetate obsolevisse idem hoc loco indicat. Itaque Rullus in decemviris suis creandis ueterem consueriadinem renouauit. tulit enim,ut pretet legem cutiatam serret, ut i decemviratum habete quos plebs designauisset, ita tamen, ut etiam sine lege curiata iure optimo decemvirosesse uellet.squidem uerba legis

Rulli haec fueruntand -pLquihoclegem tuisit omitia πω dis decem habeto. tritasse Edecim forte educito. meas decem uires crean t qu sinemnibusfecerint is deceminitatem,eodem id Od iit in misi spontificis maxim I ipete .grasse profite tiari. at. Alia Ains factus- legem rima amfert ut ti' decem se risum babeam M plebs designaueritam is ferre non poterit qui postremas erit usi lineutiata lata non erit , tumὴ decemviri eossiis iure sunto, pis p prima lege. Tribani pL Haetari lege omata, forentine intricesimo si intercesserint, remin eadem potesates triata Lit te esset.Deum ri auspissi coloniariim deducendarum caussa μι, Lirios habento , quos balinunt tresinisege Sempronia. in quinque nium potestatem habento naritores,sciaras, librarios, praecones, ' tectos habento. mulos, tabernaculicanteri suppellectilem ab aer rio Amanto. sodes eorporis ex aerario duce uos in siligula, annos babent'. Xuiris uectigalia populi R. alienare liceta . summum iudicium

habento .. . Hiac autem legeta reprehens is . Cicero, quattuor Gi culpanda suscepit, designationem decem, uirum,confirmetatonem,ornamenta &potestat Andesignatione uitio in primis uenit , quod decemviros per tribus xvi i crearet, i. permnem populi. quire absol l in Dai R de potestate illorsi infinita qui uelleia quod grauissimum omnium crimen eram adplabem maxinis

19쪽

. WAR C I SI G O N oripereinebat, ut herisimile uidetur,a plebe avide exhei, batur. & proptere*, ut eius cupiditatiin speciem satis cerei,dixit, cognosciis nunciqua posestas, ctquama detur. . Quo dicto in sermonem de lege curiata ingreditur,quae ad coificinationem pertinet, non autem ad potestatem atque ita plebem, de nos fefellit Primu ergo reprehendit, quod lege curiata decemviros ornet , cum esset inusitatuna ; ut magistratui daretur lege curiata ei, cui nullis comitii; ante esset datus,t priuatb.nuIta enim comitia uocatNua per xvII tribus tantum erant hinita.de quoniam ferebat

ut praetor legent cumiamferret ii decemviratu haberem,quos plebs

designauisset, vitraque comitia ab eo adhibita reprehendit tributa,quia imper*cta allata sint,curiat quia ciun V, soleta essent, nec a plebe magistratua caussa amplius inirerentur,ab eo renouata sint. Itaque additu mete,quid inrisa maioribus acceperitis, quod absor mlamo pLusitani qua in muris res de milibusniagistratibus biInossententiam euola'- .t ' eum renturiat. lex cesota infernestinoum curiata e eris tristismagistratibus,tum uterum δε iisdem iudicabatur ut esset reprehendendi missas si populum beneficii sui paenimnerinunc quia prima ita tenetis camilia centuriata, O tributa, curiata auspiciorum caussa remanserunt . hic autem tribunus pl.quia nidebat potestatem neminem iniussis populi,aut plebis posse habere,curialis eam comitiis, quae uos non initis,eon:

Diauit,tricta,qua uestra erant,fustulit. Ex quibus uerbis apparet,Ckeronis artat populuR magistratuu eaussasbia cc mitia centuriata, & tributa tenuisse, curiata auspiciorum

caussa tantum in usu fuisse.idest populu magistratus designatos curiata lege non amplius, ut olim, confirmasse . quod uero Rullus in decemviris fieri uoluit, id exuere εie consuetudine a se reuocata ipsum sumpsisse,contra,vrque tu putas squidem atticuriatis eam comitiis,quae uos non imitiss

20쪽

DE LE, G E pCVM AT A. tis,confirmauit.nimirum significans,populum ad confirmandam decemvirum potestatem, ut ante,amplius non conuenitet; cuius rei argumento est, quod si curiata comitia magistratuum caussa in usu fuissent, non era cur Rullus ut supra etiam dixi,iuberet; praetores legem curiatam sente, & si lex curiata lata non esset, ut etiam sine ea potest tem habere statueret. Est autem quarendum, cum dicat Crator ,curiata remansisse a piciorum caussa., quid uelit. ac uti deo quidem te cen sere, remansisse aissiciorum cossa significa re, remansisse, ut magistratibus his comitiis auspicia da, rentur quod non procedit. siquidem neque consulibus . neque praetoribus,nequicensoribus senenda esset lex cu riata, cum centuriatis comitiis essent designati, quae erat

au*icatissimased Qtis minoribus magistratibus.& si populus conueniret curiatim non ad confirmandos magia stratus ut ante, sed ad auspicia eis tribuenda, tamen ma, gistratuum caussa curiata comitia iniret,contra quam Cicero diuid di vos non initis. neque enim.serre possum re sponsionem illam tuam,non conuenisse populum, sediuiares. Lubricus ergo locus. ego tamen, curuua auo, minica sa remansisse, putatim esse , mandandorum militarium auspiciorum caussa curiatam adhuc legem consueuissς Drri,quemadmodum a principio fuerat institutu. quem, admodum postea pluribus demonstrabitur,cum de imperatoribus disputabitur. ubi huius loci quoque metio necessaria renovabitur. Postquam autem eηplicauit, quae ad legem curiatam reprehendendam pertinebant, tuta

ornamentis agit, ab illo loco. Videte in Geos, qvi a uobis re hil potestatis acceperint,quanto maioribus ornamentis UMLu.p'suemo de potestate, ab illo Pessicite,quant potestas permittativiraquod dicturpauisus fuit iam tum, cum proposuit: Cogno'