De imperio virtutis siue Imperia pendere a veris virtutibus non a simulatis libri duo. Aduersus Macchiauellum. Auctore Thoma Bozio Eugubino ..

91쪽

Aduersis Macchia uestum s

A. tunae vices aeuum traducere, quam in omnibus mihi prospere caedere tu itaque mihi obtemperando, hoc aduersus prosperiatates agito,dispice,quid tibi est, quod phirimi facias, quodque amissum tibi maxime doleret id ubi inueneris, ita abiicito, venumquam ad homines veniat. Quod si prospera tua deinceps non variabuntur, aduersis med a re tu tibi subinde eo modo, quem sibi subieci. Haec cum legisset Polycrates,4 in animum demittens,tamquam bene sibi ab Amasi praecepta,disquirebae quodnam ornamentorum suorum esset,quo amissis maxime ipse molestia afficeretur. tque hoc tandem quaeritando inu B nil erat ei gemma signatoria smaragdus,quam gestabat auro inclusam,opus Theodori Sami j Telecte geniti. Hanc ubi abij-ciendam statuit, ita abi jcere libuit.biremem conscendit eam dehinc viros, quibus illam instruxerat, in pelagus educere iubet. postquam ab insula procul aberat detractum sibi sigil lum dictis, qui una nauigabant, inspectantibus,abiecit in pelagus. Hoc acto renauigauit reuerso domum, cum ex iactura afficeretur, quinto, sextoue, quo haec acta sunt,die, hoc ei casu

euenit piscator quidam captum a se piscem, grandem sane, ac pulchrum putauit dignum quo 'olycratem donaret eum ad C ibres cum attulisset,dixit se in conspectum Polycratis ire velle. a ianitore permissus donas Polycrati piscem, Rex, inquit, hunc

ego,quem coepi piscem,etsi operis manuariis vitam tolero, tamen non indicaui ferendum a me esse in forum, sed te,tuaq. p tentia dignum eum itaque astero tibi donoque His verbis ille delectatus, ita respondit tu vero probe nec facto solo, sed etiam oratione apud me in isti gratiam. Ad csnamq. te vocatum volo. Haec magni faciens piscator, domum abiit piscem ministri rescindentes, ostendunt in eius aluo sigillum Polycratis quod ubi viderunt, sumpseruntq ad Polucratem laetabundi quam celerrime pertulerunt eoq. illi reddito, referebant quo pacto suisset inuentum Polycrates,quemadmodum res diuinitus contigit, singula quaeque a se gella,retulit in libellum maee Herodotus de secunda Polycratis felicitate . Cognoscamus

nunc quid Diodorus lib. I. antiquarum rerucap. I. scribat Post

hunc, ait ille, legibus multa addidit Amasis Rex. inter Egyptios quem tradunt. de eis, quae ad monarchas pertinent, deq. omni AEgyptiorum oeconomia praecepisse Hunc admoduperspicacem fuisse scribunt, iusti, aequi ci amatorem: qua ex re ab AEgyptiis est Rex constitutus, cum Regio genere ortus non

esset.

92쪽

Imperia pendere a veris virtutib.

esset cum Elienses circa Olympiaciam certamen occupati le- satis ad eum missis quaesisset, quo maxime modo id certamen iuste fieret si nullus Eliensis certaret,respondit Polycratem Salaiorum principem, qui secum societate coierat, cumin ciues, externos eo nauigantes violentius tractaret,per legatos ad modestiam hortatus est, quo sua consilia aspernante, per Pistolam societatem diremit scribens cum sciret breui illum tyrannidis impis poenas daturum, nolle ex amici casu dolere .admirati sunt Graeci plurimum viri prudentiam, cum Polycrati breui,quod praedicium fuerat, euenisset. Haec Diodorus, quid euenerit refert Herodotus eodem libro. Cum aliquando, ait, pro foribus Regis Cambysiis considerent Orstes,&alter qui da Perses nomine Mitrobates, praefectus gentis, quae est in Da- stylio, verbis ad iurgia peruenerunt. cu de virtute disceptaretur, Mitrobates obiiciens Oroeti inquit, tune in precio virorum es, qui insulam Samu tua prouinciae adiacente regi no acquiris,ita facile captu,ut quidae popularibus Polycratis quindecim armatis fretus occuparit, eamq. Tyrannide occuparitZHoc iurgium audienti Oroeti adeo doluisse quidam aiunt,ut affectauerit non de iurgante vindictam, sed Polycratem prorsus occidere. d. mox. Itaque Oroetes in Urbe Magnesia dege S,quae

est ad eandrum flumen sita, milit Myrsum quendam Lydum Gygis filium cum nuncio in Samum ad Polycratem cuius animum nouerat . etenim Polycrates primus extitit Graecorum dumtaxat eorum,quos nouimus, secundum Minoem, siquis

alius isto prior maris imperio potitus est, qui in animum indu

Xerit,utimari potiretur. Primus,inquam,extitit ex eo genere,

quod humanum vocatur, qui multam conciperet spem Ioniae, atque insulis dominandi. Hoc igitur in animo cum habere certior Orci testat ius,inis nuncium in haec verba,Orcetes Polycrati ita inquit Audio te res excellentes agitare animo, sed Proposito rem pecuniariam non suppetere.Quod si ita feceris, ut suadeo prospexeris tibi, salliti meae. Nam ex Cambyses,ut mihi pro comperto renunciatur, de me interficiendo cogitat. Nunc igitur me plum recipito, atque pecunias, earum partem tibi habiturus,partem mihi permissurus, ipsarum pecuniarum beneficio omni Graeciae imperaturus.de quibus si mihi fidem non habes,mittito quempiam tibi fidissimum,cui ego fidem faciam.quo audito Polycrate gauisus est, atque obsequi

volebat.maior en enim in modum pecunia auebat mittit ita que

93쪽

que prius ad rem inspiciendam quendam e popularibus sui Maeandrium Maeandri filium, scribam suum, misi non longo pol hhoc te napore ornatum conclauis Polycrati ruratum digna templo Iunonis omnem dicauit. Hunc Oici tes cognito specu

latorem esse circumspectum, ita sibi agendi putauit. Octo seri ni alapidibus implet praeter admodum paruam partem circa ipsas oras ac superficiem lapidum auro inducit caque scisi iii allistat in expedito habet . quae adueniens Maeandrius cum inspexisset Polycrati renunciauit .Enimuero ne se illuc conferret magnopere dehortabantur, tum oracula Mamici, tum praeci-

pue somnium hoc,quod eius filia viderat. Videbatur ibi cernere patrem in aere sublimem eis, qui a Ioue quidem lauaretur,a solet autem inungeretur. Hanc visionem conspicata instabat omnino di illa adere patri; ne a praesentia proficisceretur ad Oroetem;quinetiam ad bireme me uti male ominabatur. cui cum ille minitaretur, si sospes rediret, fore, ut diu maneret virgo. ipsa ut ita sibi csit ingeret,sibi imprecata est malle eni in se diutius Virginem est e,quam patre Orbari Polycrates omne consilium pro nihilo habens ad Oroetem nauigauit, cum alios secum ducens,lum vero Democidem Calle phontis Crmoni e-sem iraedicum qui artem apud suos praeclarissime omnium exercebat. Vbi Magnesiam peruenit Polycrates tetra morte est affectus, indignaq; aut sua persona, aut suis cogitationibus. nam neque eorum, qui Syracusis Tyranni extiterunt, neque aliorum Graeciae Tyrannorum ullus est magnificentia cum P lycrate comparandus Eum Orcetes,quod indignum relati est. cruci sum xit.eorum, qui illum comitati fuerant, Samios quide dimisit, iubens eos gratiam sibi habere, quod liberi essent, hospites autem,atque seritos iure captiuitatis sibi vendicans, re tinuit Polycrates ergo suspensus omnem filiae visitonem ex sol D uit. nam ab Ioue quidem cum plueret lauabatur: a Sole autem exsudantec membris abdomine, Vngebatur. Hunc exitum habuerunt tot prospera Polycratis, quem vaticinatus ei fuerat Amasis Rex AEgypti. Ex hac narratione liquet eos,qui malis artibus ad summum felicitatis euehuntur, infelicissimo omnium fine vitam terminare dolosque ac simulationem nihil denique hominibus pro- .desse. Plurima in hoc argumetum possent a nobis exempla colligi, quorum magna pars est recitata superioribus capitibus..hic nonnulla addi ub.

94쪽

Imperia pendere a veris quirtutib.

Edoardus quartus Angliae Rex obiit anno i 83.' elictis duo Abus maribus Eduardo de Richardo,ad quos regnum spectabat, ac sarminis quinque. Defuncto frater erat Richardus,qui impuberum tutelam suscepit. is principio quasi maleficos de medio sustulit principes quosdam,qui nefariis ipsius conssiliis aduersari possent. Dein nepotes compositis quibusdam dolis. atque ita ad se regnum transtulit. multisque operibus bonis, ut aboleret infamiam patrati sceleris fucum populo facere conatus est. Verum post adepta regni gubernacula cum sibi videretur in maxima tranquillitate esse,omnium defectionem passus regno,ac vita exutus ipso etiam sepulturet honore,atque omni suisceris officio caruit. Idem fuit exitus Henrici terti j, Friderici secundi huiusmodique aliorum Imperatorum,ac Regum de quibus est supra a nobis dictum;vt Christierni Daniae Regis, Ludovici Sibrtiae cognomento Mori Mediolanensium Ducis. Verum,quod nos haud attigimus, haec maxime elucescunt in posteritatibus Regum quae finem plerumque insedilicissimusortitae conciderunt, ac funditus extirpatae sunt, nullumq illarum vςstigium, vel tenue remansit. Quod adeo verum non est inter Catholicos ut eorum nulla stirps Regia defecerit, quae nos abunde ostendimus signis de felici posteritate Regum Catholicorum,&infelici alienorum; duratq. adhuc gens antiquissimorum Regum Burgundionum. Francorum, per foeminas Propagata,& conseruata. Contra vero familiae alienorua Catholica religione ad nihilum redactae sunt, miserrimo fine liberorum,ac nepotii. Na qui quaeso, quam lachrymabilis exitus

Assyriorum,AEgyptiacorum, Macedonicorum Ptolomaeorum, Seleucidarum,Persarum,Saracenorum, omnium, quos recensuimus adducto libro Verbi gratia progenies Assyriorum desij in Sardanapalo, qui se ac sua proiecit in flammas, Lin Labinito, qui a Cyro captus est,atque obtruncatus.

Similiter familia Dari Histaspis desecit in Arse, qui una

cum tota stirpe regia ab Eunucho Bagoa fuit extinctus, siue in

Dario,quia Besso praefecto suit interfectus. Seleucidae torro cum mutuisse bellis obtererent, periere,ac

Postremus eorum Seleucus Gryphi filius ad aram Mopsi est combustus , quod si Antiochus Eusebius regnauit aliquando, spoliatus omni imperio miser decelsit veluti hin lippus, a

95쪽

l piis , quid Gabinio captus memoratur.

Sic Arsacida interierunt, cum peremptus est Artabanus ab Artaxerse Persa, cuius gens periit abducto Horimit da vita cum filiabus a Saracenis in seruitutem. Sed inter Egyptios Psam mitici posteritas defecit cum strangulatus est Apri es ab Amala, cuius filius Mysammonitus epoto is anguine taurino mori est coactus. Notum cunctis Ptolomaeorum gentem per ijsse, cum Cleopatra viperam sibi a Lubera admouit. Quid vero de filiis Mithrsdatis Pontici dicemus, ipso l. patre, quorum miseranda euenta refert Appianes quid de Mace- , donicis Regibus. Alexandri liberis λ Constat enim filios Ala an ra Magni Alexandrum post luin una cum auia, matre Herculemq. iiii, latos veneno Cassandri insidiis, atque ita des j genus Alexandri ab Hercule, via D serim non nillil. leductum familia porro Antipatri, quae postea regna uit, ita periit Antipater Cassandri filius matrem pere-imit iplba socero Demetrio est interfectus, si ut de frater eius

Alexander.

Post hos imperium acedoniae tentiit Antigonus,cuius agna-G tio interiit in Demetrio ac Perseo, e quibus ille veneno necatur uisu patris instigante fratre, confictis q. criminibus, Hic captus cum filiis Philippo, MAlexandro, filia late unica in triumpho Romae ductus est. QPhilippus quidem mortuus est, una cum sorore ne arcere,Alexander scribendo sibi victum compa

Sed nihil aeque 1ppa et nasserandum in his rebus, ac finis Mah6rneta nurum initium. Nam 'sa utimi inter se cognati atrocissimi, ad extremum luctuosissimo funere Regias familias extirpant quae nos explica uiritus latu signo nonagesimo octa-D Iu lib. 23. Iam vel Oricu Reges, Regiim q. posteri qui virtute solida haud innatulatur qua nivis iii axime videantur aliquando felices, grauiori casu concidunt, libilite Mi nationes ad interne ciψnem dantur, quae fucatas irruit illi psexatae ant. cum con Isistere in altissimo prosperi tutis gradu dicuntur. Exempli gratia Uandalis, quandri regnarunt in Africa, nihili beatius apparebat,cuncta illis ad votiim contingebant. Romam diripuerunt e portu Carthaginis soluentes quotannis e re

96쪽

Imperia pendere a veris virtutib.

re littora omnia Siciliae, Italiae, Graeciari. praedabantur, nihil Aa illis erat tutum. classes potentissimae quiaduersus illos misiis suerant,& quibus obsisti nullo modo poterat, disiecta omnes

fuerunt. Ad extremum tamen concisi plerique omnes paucissimi superstites in seruitutem sunt adducti, nullae totius nationis reliquiae memorantur ex eo fuisse. Quid vero de Ostro trotthis dicemus, qui tot annos tanta felicitate sunt Italis dominati Lipsi similiter victi a ducibus Iustiniani Imperatoris , ad nihilum redacti nullos post se, qui

vel nomen solum nationis illius tuerentur,reliquerunt,quem Osomnia discimus e Procopi libris de bello Gotthico, Nanda B

Eamdem sortem subieriit antiqui Parthi, quorum crudelitas maxime insignis extitisse videtur a Persis enim deleti, Cora-Xanis Turcis,Saracenis,Tartaris nullas posteris irentium suarum progenies reliquere quamuis hoc sit commune Asiaticis pene cunctis populis, qui fuerunt Olim celebres, ut amiserint omnem vetustatis pristinae stirpem cum nomine, ac politioribus doctrinis; quod Fguptiis etiam contigisse conspicimus, a pud quos liberaliores disciplinae, sic olim dicuntur exculta', ut Graeci ad illos earum percipiendarum causa proficiscerentur, quod nobis fidem facit Plato in Critia, multis in locis Herod

ius lib. a. Diodorus Siculus lib. i. 4. alij. Illos adierunt Orpheus Trix, Linus Thaebanus, Musaeus Atheniensis, Homerus, Hesiodus,Lycurgus,Solon,Thales,Pythagoras,Xamoixes, Democritus Abdemta,Plato ipse,Eudoxus.

Quocirca mirum sit; ad nos peruenisse scripta istorum quaecumque posteris illi reliquerunt,periisse omnia AEgyptioru monumenta neque ad rem facit, siquis dicat AEgyptiacos libros vetustiores. Nam quo tempore vivebant Graeci illi, quos memorauimus, Egyptiis erant celeberrimi disciplinarum Magistri,& tamen ipsorum ne litteram quidem habemus, Graecoruuero plurima,& nobilissima scripta Vnus Mercurius Trismegistus a Graecis est coseruatus. AEgyptiaca namque lingua omnimo periit. Adeo germanae virtuti adiuneta est immortalitas. ac, ita falsitati interitus,& deletio Adeo quicumque populi culmen felicitatis in quavis re visi sunt obtinere, ubi a veritate discedunt prorsus exterminantur,atque abolentur,ut grauior sit eorum ruina,quam quorumvis aliorum.

Quid

97쪽

. duersius Macchiauellum.

Quid vero dicemus de Chaldaeis,Babylon ijs, Assyriis quorum nullum peruenit ad polleros monum e tum, cum plurimos tamen olim sapientes habuerint,4 excellentes in omni genere doctrinarum' Quod autem dicimus de ciuiliori literatura , idem de resionis ornatu, urbium frequentia aedificiorumque magia incentia potest a nobis affirmanter, ac ver si- me asseuerari. Verum spectat hoc ad aliud argumentum, de quo mox agemus. Interim sit illud verum, plurimisque, ac nobilissimis euentis comprobatum,quod cecinit vates pr phanus.

celsaegrauiore casu

Decidunt turres feriuntq ummos

Fulmina montes .

Et Vis consili expers mole ruitsua,

Vim temperatam Dij quoque prouehunt In maius: ijdem odere ires Omne nefas animo mouentes . Regessimulata irtutis numquam tam diu, ac tam late dominatifunt, trieritatis culiores o, opinetur ullus tamen istos sucatae viri tis assectatores imperiis latissimis praefuisse,quasi retribuatur eis hac parte, quod e su perioribus est detractum . ac si quis eorum villae breui fuit usura,regionibus tamen ampli&simis idem sit dominatus cognoscet enim, qui comparare volet interi qua veniunt in disceptationem, hac in re mendaciis praestare veritatem, sin-'cerumq imperium tectoriis inanibus virtutis adopertae. Et quidem Romanae ditionis confinia suere olim longe pertinen

98쪽

Imperia pendere a meris et irtutis.

Dionysus Halicarnasseus initio historiarum suarum . Inter Imperatores autem Romanos nemo latius imperauit,breui licet tempore,quam Traianus,qui dictu est ψptim' sonantu suisse. in suam namque ille potestatem ad uxit Pei sicqwm Resu, sue Parthorum ditiones, sed exiguo temporis cur,riculo ςa S tenuit, ut non longe ab hac amplitudine abfuerint Antonini, &Alexander Mammes qui gloriosas e Persis victorias retuleruta Verum superauit hos omnes Collantinus merito Magnus, qui non modo Britannias tutas, antea non omni ex parte deuictas a Romanis tenuit, sed etiam Sarmatiam, Scythiamq imposito tributo subegit, ut iure suerit hoc illi monumentum in Urbe

excitatum.

D. N. CONST ANTINO, MAXIMO, PIO, FELICI, AC TRIVMPHATORI SEMPER AUGUSTO C A TAM TOTO ORBE REM P. FACTIs, CONSILIIS S. P. DEDI A TE G ANICIO PAVLLINO IUNIORE V. C. CONSUL AR, PRAEFE.s TO

Neque illo minor fuit Theodosius& ipse Magnus, quod rosius lib. s.cap. 3 . Pacatus in Panegurico tradunt. Sed hac de re tota nos egimus libro debellica qrtitudine Catholicorun fusius, ac distincte, nihil omisimus intactum, quod posset ad eam facere explicauimus l. post Constantinum quidem nullos in Orbe latius quam Christianos dominatos uno ex ipsis, aut ςtiam duobps plerumque imperiuna Romanum moderantibus usque ad Occidentalis imperiscasum inde Orientales imp .ratores imperi magnitudii e cunctis utes ritu erunt usque ad Caroli Magna laetatem is x. hoc eniin Imperatores ac Reges , Occidentis nullis cesseru0t,plurimos septu vicerunt. Osten , dimus etiam quana late tum nostri,tuna 'ςro a nobis dissentis itates imperarint . neque id modo,sed quandiu stetςxint utraqui Ue-

99쪽

imperia,vI Perspic: dilucidet possint, veritati amatores, qu les prae caeteris nostri fuerunt, inplioribus terrarum Consi nibus I pti se ,δ Pin diuturniori dominatos ut de illisve aliquae nati ones a veritate Catholicae religionis desciverint.

atque ob id fuerint opprςssae ab exseri sub imperium mis. De ab ipsis quod sinali nn ripi καί mus signo de interitu

fidei, infelicitate haereticarum nationum. Nunc satis est nobis indicasse nullii in maius imperium contigisse exteris vllis , quam nostris; cum tenuere utrumque Occidentale scilicet, atque Occidentale, sys diastantinius , Iovinianus, Valentinianus, Gratianuς, Theodositis senior, ac iunior, Leo

Primus, taliquot alij. Mibus succedunt Imperatores Orientis sque ad Michaelen i 'abologupa, quorum plurimi nobiscum sensere, inde a Caroli Magni aetate Occidentis, pollea Germanici Reges, Imperatores , quibus adiungi possunt nostro hoc saeculo Lusiitanici,& Hispanici, quibus tertia prope orbis pars et subiecta,& ab anno millesimo quadringentesimo nonagesimo secundo maxima incrementa sumpsere, cum tamem exordium tali imperiimulto altius repeti possit, ut ibi

ostendimus,ne toties eadem rescriaentes, actumq agentes inutili scriptione nos, ac lectore S Oneremus. Ex his vero omnibus, quae hucusque dixi inus, patet, reuera

nullam stimulantibus virtutum partem felicitatis sta , quae idi s attingat Vmbram , atque imaginem tantum, veluti de virtutum ipsi umbram atque imaginem praeferunt. Necessario namque beatitudo vel pertinet ad obitum, & quantum

spectat ad illum , sunt omnes isti interempti, vel ad vitae longitudinem , ac breuis , exiguaque ipsis fuit, aut adis gnandi fructum , ac saepius acti in exilium vixere in magnis miseriis, aut etiamsi regno sint potiti semper maxiniis su ne timoribus exigati, varijsque aerumnarum euentibus amictati. perpetuis suorum dissidiis, ac bellis, consa iguineorum feralis. sinias caedes experti. Quod siqui ad altius prosperitatis fasti

gium

100쪽

M. Imperia pendere a meris virtutib

gium sunt euecti, inam ducentes, allisi ad terram , contritiq. miserrimum sui spectaculum posteris exhibuerunt, neque ita . lata, ut sinceri virtutum Cultores,imperia, neque ita diuturna possidentes. Atque haec quantum ad ipsos. Nunc inspiciamus, quantum a ipsorum postem iros, gentes, terrasque subiectas, dogi

riami famamues; quae solet obitum sequi.