Specimen academicum: continens commentationem de Tograji Carmine

11쪽

poetae Arabis doctiss. nec non Dissertatio quaedam Abe Sinae; Lugd. Bat. 1629. Qui libellus ouduibus Schnurrero et V Emettio est

Golio auctori tribuendus. Deinde prodiit Carmen Tograi poetae Arahis doctissimi, una cum Versione Latina et notis, praXin illius exhibentibus, opera duardi Pocockii OXon. 66i. In quo opere in ba ipsa eruditissimis annosationibus i strantur et cum dialecto

Hebraica comparantur. Pococti textum, versionem et annotationes nonnullas repetiit . . Hirtius, partim in Institutionibus Arabicae linguae, en 177o, et plenius in Anthologia Arabica,

ibid. 774. et sola annotatisnes quasdam Mallius in Magaginfii alte besonder morgentandiscite und biblische Litteratur, Ersto Lieferting Casset 1787. p. 9 sqq. Ipsi ero hi nil mugnopere novi, iderunt. Porro editum est Poema Tograi, cum Uersione Latina acobi Golii hactenus in edita, quam X Sto Goliano, praefatione et notis quibusdam auctam edidit Matthias Anchersen Traj ad Rhen. 7OZ. cui liber rarissimus est, cum pleraque ejus ex pla in mori per naufragium perierint caeterum θ-ro praeter ipsam Golii ersionem et annotatione criticas, primam editionem cum Pocockiana comparantes, parum habet, quo se commendet. Postea editum est Poema Tograi, e versione Latina Iacobi Golii, cum scholiis et notis curante Henrico an de Stoot; Franeq. 1769. In praefatione traduntur nonnullae de Log fifta relationes, e Ib Chalicani libro de Viris Illustribus et eae Abdi edae Annalibus descriptae: enibus singulis praeter scholia Arctio subjiciuntur ariae lectione e codicibus manuscriptis petitae in annota ne vero milia docte ferunturis carmen illas Irandum , maaeime ex Arabicis ejus interpretation bus hausta. Denique in opere Nushut tot Sumun an Arabic Miscellany of

12쪽

Composition in proge nil verse, selected or briginal by huel hUhmud, Calcuttae A. 1811., ea stas etiam Arminis Arabicum exemplum, par lis interdum adjectis annotationibus Arabicis. Cujus editionis aliqua utilitas est in genuinis carminis lectionibus

conStituendis. - cinxersum autem recentioribus etiam Europae

linguis est carmen. Et primum quidem ranci gallice: 'Elegiod Tograi, par P. Vattier, Paris 166o. Deinde Germanice dedit eis ius Tograi' sogenanntes Lammisches edictite Dresd.

1736, carminis ensionem exhibens, in qua tamen erSus a. omis sus est; ersioni vero accedunt annotationes nonnullae illustrandi

causa , praemissis etiam quibusdam de poesi Arabica observationibus. Denique Belgice in opere Vertiandelingen, RedeVoeringenen osse Geschriste door . . an de Palm Amst. 818. II. p. 53 sqq. XStat Vertiandeling ove de Arabische oegh ubi Vir Clarissimus, ea qua placere S 6let rationis venustate atque elegantia de poesi Arabica agens, Togra se carmen magna eae parte attulit.

Em his, quae breviter indicavi , intelligi poterit, quibusnam

cum ad criticam mercendam, tum d ipsum carmen interpretan . dum usus sim subsidiis intelligetur ero etiam, quale sit meae commentationis propositum. Nessu enim hoc spectavi, ut in do torum virorum gratiam noxa quaeis et antea inaudita proferrem quod quidem fateor meam facultatem longe fuisse superaturum. Sed doctorum virorum observationibus ipse usus, cum nobilis sin i poetae Arabis historiam carminisque ab eo compositi opportunitiatem exponere, tum ipsius carminis dotes ad universam poeseos Arabicae speciem X ere, tum denique Singulorum versuum pulcritudinem et unirenorum vinculum indicare studui hoc tinio consilio, ut et ego poeseos Arabicae indolem quodammodo perciperem, ot

13쪽

quam e jucunditate utilitatemque cepia Sem, hanc cum meis communicarem Com litoni, S, qui in omni studiortam cursu et jucundissimi miti fuerunt et utilissimi. Opportune autem, ut hoc propositum exsequi possem, mihi suo currit Vir Clarissimi Hama eri benevolentia. Nam cum in Lo-grsi historia essent plurima dubia et incognita, ille cum obser Gitonibus suis ommunicandis , tum vero maxime XScribendis Mesorum Arabicorum locis gravissimis, multa mihi Prquam humaniter suppeditavit. Haec cutem quantum lucis meae commentationi astu irint, quisque facile videbit, qui obSeryaxerit, quae unque ex Lugduni Batavis codicibus a me afferuntur, omnia huic Viro deberi. Me vero et benescit utilitate et humanitate ipsa singulari Vir celeberrimus gratissimum erga e reddidit. Caeterum vero si quid in scriptione mea est probabile , qualecunque demum est, id certe omne gratum refero praestantissimis,

quos habere mihi contigit, Praeceptoribus. Hi enim non modo discendi materiam mihi praebuerunt egregiam , quod ipsum magnum aliquid esse judico; sed, quod longe etiam majus esse Sentio, cum privatis admonitionibus, tum publica institutione, discendi cupiditatem insanimare, judicandi acuere facultatem, et Ilari, eri bonique amore me imbuere studuerunt. Di bus eximiis eorum erga me studiis etiamsi saepe non respondero equidem plane autem respondere nunquam potero; ipsi tamen velim persuasissimum sibi ha

beant, optimo me Praeceptores veneraturum semper et maturum.

In his vero ipsis Praeceptoribus primum locum tenet carissimus Pater. Hic, qui commentationis scribendae mihi auctor fuit, idem et omnem librorum supellectilem et Suas annotationes ad ipsiuycarminis interpretationem uberrimas suppeditaxit. Idem ero etiam

14쪽

eum in toto hoc scribendi negotio, tum in universa litterarum Orientalium disciplina atque in omni omnino studiorum genere dux L hi exstitit optatissimus imo a prima inde pueritia ingenium animumque paterna et sapientia et caritate informavit. Desid ero omnia enumerare conor Ut alii homines magnis me beneficiis ofecerunt singulis singuli, ita unipersa in me maxima beneficia

Pater contulit, eaque paterno amore cumulavit. Diare huic praesertim sentio me nullo unquam modo dignas posse gratias aut agere aut etiam habere. Sed, quod possum, hunc ipsum libellum m

i dedico in publicum grati animi pietatisque testimonium.

15쪽

COMMENTATIONIS ORDO

CAPUT PRIUS.

De Tograjo auctore. g. r. Exordium. o. - . pag. f. et Tograji aetas , patria, nomina. - s. Graji in litteras merita et inde promens honos . f. . Magnis ingenii dotibus ad fortunatissimam evectus est To-grajus rerum conditionem. II S. s. urbis cipilibus et inimicorum inpidiis miserrima facta est Tog: si conditio per omnem reliquam ita ad mortem usque. - S. 6. amninis compositi tempus et opportunitas. ... - 23 S. . Togra i animus in carmine conspicuus PS 8 Carminis argumentum .... - SI

CAPUT ALTERUM. De carminis dotibus ac virtutibus ad poes eos Arabicae indolem exigendis f. I. Carminis nomina et genus. injusdem dijudicandi rati o. pago S. 2. A poeseos Arabicae forma universe phantasiae is, jectianum pehementia et judicium cernitur minus explicitum. - s

16쪽

-. VIII

S. 3. I unipersa Arabum oratione poetica et gentis conspicitur indoles , et ero ipsa naturae observatur simplicitas pag. 8S. . Antiquioris et recentioris poeseos Arabicae discrimen. To-gr i inter recentiores poetas praestantis S. s. Mores, sensus, studia in Ursi carmine conspicis et plane Arabios -- 55

PARS POSTERIOR.

Pag annot. . in I. pro tres lege quatuor' - 37. in I 8 pro uvarum lege pluviarum

17쪽

COMMENTATIONIS

DE TOGRAJ EJUSQUE CARMINE.

CAPUT PRIUS

Exordium. aepe mihi mirum accidit, bonorum hominum calamitatibus contemplandis plurimos delectari. Nam in vitae communis sermonibus sapientum sortiumque virorum et optimorum fata adverSa summo studio narrantur et audiuntur. Historiae praecipua quaedam commendatio proficiscitur a molestiarum spectaculo et dissicultatum, quas superare vel perserre debuerunt qui aut patriae quisque suae aut genti toti humanae suerunt emolumento. Bellorum vero tempestatibus objectos homine celebrant pica carmina Tragoediae amictos amicorum desiderio Ungunt mortales, aut quovis in moerore jacentes. Atque in universa illa gravi poesi et lugubri, quae humanissimos quosque maXime oblectat , tam frequenter optimorum hominum pericula vexationes, clades commemorantur, ut videatur summa quaedam ex ipsa horum infelicitate atque dolore nasci voluptas. Ast idem postea observavi, in heroicis carminibus quo plura quoque magis ardua impedimenta singerentur superata, eo virtutem conspici magis admirabilem. In tragoediis vero amicitiae benevolentiam , pietatis caritatem , atque ardorem amoris ipsa vidi luctuosa hominum fortuna excitari, nutriri, inflammari. Et vero historiae me docuit memoria omnis, asperis molestisque fatis ad prudentiam acui ingenia;

18쪽

benevolos generososque animos tum demum vigere, si lenire Glores hominum aut tollere mala possent, fortitudinis autem hoc veluti proprium quoddana mURUS SSe, Ut graVissimam aerumnasum molem vel sustineat, vel depellat. Quae cum intelleXissem, mirari desii, tantam esse oblectationem in maXimo

rum virorum spectandis calamitatibus, quippe quae plerumque fuerint virtutui humanarum theatra Scilicet haec ipsa fortunae mala sunt , quae animi vires eliciunt , et tantum aliquando homini amorem virtutis tantamque ejus neceSSi tatem afferunt, ut sine illa ne vitalis quidem vita ipsi videatur, illa autem

Sola munitus omnium malorum mortisque adeo metum abjiciat. Et vero in summis demum difficultatibus vim suam ni nem ac splendorem virtus declarare potest atque si quis in mediis rerunia humanarum tempestatibus suctibusque fulmina fortunae contemnens, serena semper constantique mente Se Suaque omnia gubernet, tum demum invictam sese virtus et admirandam praebet , ac fere in humana natura di 'inam.

LIaec quidem cum saepius animo volvissem , horum in me senSum cogitationemque Xcitavit et confirmavit OGRAJ , poetae Arabis, diligens Oatem platio. Fuit enim Tograjus nobili genere natus et in amplissimo collocatuS dignitatis gradu , atque idem animi ingeniique dotibus illustris, cum divitias. si bi maximas, tum gloriam summam acquisivit. Qui ero in bonorum omnium abundantia vivere poterat beatissime et vixit perdiu, tandem et desi derio cruciatus amicorum et invidiis inimicorum laceratus et fortunae con sectus injuriis, in senectute viaei miserrimo. Atquo in his afflictissimis rebus ille non persectam quidem ostendit virtutem et omnibus numeri absolutam, quam neque fert humanae naturae in becillitas, neque hominis Arabis indoles institutioque impersecta sed hanc molem, quam Sentiebat esse gravissimam,

tamen non moleste ferre visus est, imo ero tantam in carmine suo fortitudinem tam . eXcelcto sensus et benevolos, tantamque declaravit animi altitudinem, quanta non ingenium modo ornet Arabicum, Sed naturae humanae possit esse honori

Tanta ergo virtute in peregrino homine neque abscluta, qua no gaudemus, institutione uso delectatus sum mirifice. Accessit vero huic delectatio ni alia voluptas. Ita enim comparati sumus, ut etiaim si res quaedam indole Sua sit praestantistima, tamen aliquid semper desideremum nisi formae simul

19쪽

praestantia sese coinmendet. Et uti animus bonus in pulcro corpore maxime diligitur, ita optimas quasque mentis cogitationes sermoni ornat pulcritudo. Tograjus autem indolem suam eximio quodam carmine exhibuit, et quae senore ma ΠΣ fice, eleganter primens, rerum bonitati consentientem adhibuit formae pulcritudinem. Sed haec et virtutis oblectatio et poetici Sermonis commendatio ut rite per cipiatur, Togr i indoles ad universam Studiorum , Sensuum morumque Arabicorum rationem judicanda, et carminis dotes ad universae preseos Arabicae forinam sunt exigendae. Etenim multa quidem sunt in hoc carmine, quae, quam primum legantur, unicuique placeant. Fec mirum Quacumque enim in parte terrarum versetur homo, humanae naturae principia animo infixa habet, quae si humana ratione Verbi eXprimantur, ab omnibus intelligantur probenturque hominibus. At vel sic tamen uti unicuique homini, ita singulis maxime gentibus sua est ac propria Sentiendi et sensa Xprimendi ratio quam si ex nostro ingenio aut moribus aestimemus nostris, judices merito censeamur iniqui. Quamobrem ad hoc regundum judicium necessario id agendum est, ut ne in universa Arabicae oeseos ratione peregrini simus aut hospites, utque mores ipsos et instituta Arabum cognoscamus, in iisque veluti habitemus, et ut omnino in eorum Sensus, assectus ingeniumque totum ita nos insinuemus, ut quibus illi in studiis et cupiditatibus, iisdem et nos ducamur tanquam nostris. Sic demum, quae vera est in judicando aequitas, cx sua quemque indole dijudicamus, et hac univerSe perspecta indoles, tuto procedimus in peregrina ratione cum nostro ingenio nostr Sque moribus comparanda.

Neque illud tamen ad Togr i carmen intelligendum aestimandumque sui scit, aut omnino illud judicium fieri ullo modo potest, nisi antea ipsius

poetae conditionem , fata vitamque omnem quanta possimus diligentia enarremus et adhibita temporis quo vixit historia, explicemus. Nolo nunc dicere, quam suave sit celebrem aliquem virum ita contemplari, ut universo ae alis, qua scruit, theatro perspecto, hanc eluti praecipuam quamdam personam in illo agentem patientemque contempleris. Omitto etiam, quod, si quem virum aut amamus aut admiramur, lubenter omnia colligimus quae de eo dicta sunt scriptave, et hasce veluti carissimas reliquias asservamus diligenter, praesertim si ad illius laudem aliquid conferre possint. Sed quod maximum a est,

20쪽

est , dgrajus summam aliquam fortunae subiit conversionem , ex aliissiino pro peritatis gradu in imam conjectus fortunae humilitatem. Cum igitur in hac rerum conversione animum ostenderit sibi constantem et in ipsa calamitate altissimum: non poterit profecto haec ejus indole aestimari , . nisi perspecta omni ejus vita. Cumque et e hac ipsa omni commutatione omnique fato rum complexu natum mihi quidem videatur Ximium Togr i carmen, et ea ipsa indoles excelsae eodem hoc carmine exprimi neque mea haec poterit sententia dijudicari, neque aut poetae mens rite intelligi aut carminis vis probe sentiri, nisi quaecunque de ejus fatis relata sunt, studiose colligam, diligenter dijudicem, omnemque ejus historiam exponam dilucide. In his igitur omnibus ita procedam, ut indicata Tograji aetate, stirpe et patri , primum doceam , quibuSnam et ingenii meriti et rerum opportunita tibus ad summam adscenderit prosperitatem : deinde ostendam quomodo posteae ad innanum fortunae statum pervenerit: inde porro essiciam, Uale hinc et quo

modo fluxerit carmen et qualem viri infelicissimi indolem animique conditionem spiret. Quibus peractis, tandem progredi licebit ad hujus carminis do te poeticas et ad sensus assectionesque in illo conspicuas ex Arabum indola ingenioque dijudicandas.

Tograji aetas , patria stirps , nomina:

Quum ita magna Orientis parte languescerent et prope acerent hominuimingenia, novam iis vitam vigoremque praebuit flamismi ardor unde belli primum, deinde pacis artes Horuerunt. Itaque Mohammedis successores Chali Phae plurimas cum in Africa , tum in Asia regiones sibi subjecerunt et hierarchico tenuerunt imperio, longe lateque Victricem diffundentes gentem Arabicam. Et hic quidem novus gentium ardor initio artibus doctrinisque plurimum nocuit Sed ut in Europa modi, quod appellatur, aevo bellis sacris ad finem perductis successit iterarum instauratio ita jam antea in oriente, sedatis paulatim pro Mohammedis religione bellis, et sensim mitigatis ingeniis, idem ille animorum ardor alia eaque multo liberaliora appetens, Optimisque, quae eum alerent Opportunitatibus uSus, florentissimam produXicar

tium: