Nova methodus medendi ... lectionibus publicis explicata, et recens suis locis capitibus distincta / [Girolamo Capivaccio]

11쪽

D4 4 imi N. rar quinam huctisq; Galenum recte intellexerit, in tanto igitur negotio tria praestabimus. Primum quidem versabimur circa nomen Methodi. Secundo huius Methodi essentiam explicabimus, ex qua patebit quo tu plexio sat esse Methodus medendi Tertio, cum Methodicilentia constituatur ab Indicatione, diligenter etiam loquemur de Indicatione, fortasse ea cum diligentia, ut om-iae Galeni autoritates, quae sibi inuicem videntur aduersari facillimae nobis reddantur, perspicue appareant omnes in unicam veritatem conspirare. Rem igitur aggrediar. DE NOMINE METHODI. . M. . . Vo ad Nomen ex Galent . Meth. . per

ZMethodum oportet intelligere viam v-

niuersalem, quae particularium est comunis, hoc est,uiam uniuersalem uae cuilibet indiuiduo est applicabilis, hoc est, viam uniuersalem, quam dum eritis apud aegrotantes scietis applicare: Hinc sequitur, quod via nihil aliud sit, quam transitus ab uno ad aliud, sed ino dicatis more quorundam opus esse intelligere viam qua quilibet sibi parat, propterea quod etiam asinus iteradiens a vico in alium vicum sibi parat viam quae tamen non est Methodus, e ideo per viam intelligatis transitum ab uno ad aliud cum ordine dein hoc Medici dogmaticia reliquis distinguuntur. Haec veritas fuit proposita caleno pri-r, m. ria Methodi capite quarto, ubi ait Methodo' inuenire non est fortuitis inuenire, sed ordi

12쪽

ne quodam; magis explicans Galenus loco citato ordine hunc, subditivi aliquod sit primum, aliquod secundum, aliquod te titim: significans esse progrediendum a genere generalissimo ad genera sub alterna, generit, sub alternis ad species: verbi gratia Si se-bricitet Socrates, ita est progrediendum, ut prim b per pedamus Socratem febre affectu, esse correptum inoi l , ecce genus generalissimu deinde verbin hac via progredimur dicentes, sebrem esse morbum calidum:&magis adhuc descendimus dicentes, esse morbii calidii ut duo: ecce est via a genere ad species, que progressum significat Galenus 2.M. a. M . . dum ait, auspicandum esse a primis indicationibus, hoc est genericis, Messe progrediendum ad specificas: ob idio est qua libet via, sed via ordinata a primo indicante ad secundum, ad tertium, a generico ad specificu. Sed fortasse quaeret iunior, quaenam haec via est Galenus a. Meth. r. statuit hanc viam esse a.Qu. res oliuiuam in via resolutiva progressus ex neces itate est a sine ad ea quae sunt proptersiae, cuiusmodi est via in hac Methodo, propterea quod nos progredin tu ab indicante ad indicatum, recte intelligatis, quia non omnes intellexerui hanc veritatem, dum progredimur ab indicate ad indicatum est progressius astae ad ea, virtute quorum fine consequimur: do exemplum, dum adest febris, dicimus est miri bus calidus, ergo erit indicatio refrigerandi: morbus calidus est finis in- dicans,

13쪽

dicans , praesidium restigerans est indica tum, est illud quod dirigitur in finem, respicit finem, indicans morbum calidum,qui remouet morbum calidum Est igitur haec via, via ordinata,&est via resolutiva, cui tamensam utitur diuiso hac sententiam proposuit

Galenus volo praestare quod sum pollicitus)primo ad Glaucum i quod caput nescio ego

a quo intelligitur, hoc unum certo scio fieri non posse, ut qui recte asse quitur hoc caput, imaginetur asserere venae sectionem indicariamo ibo magno, via cum sanguine sue plenitudine: Declaro, Galenus loco citato dicit, ille Medicus qui scit haurire indicationes omnes per diuisione inuentas, hic solus quantum humanis permittitur viribus, medendo non errabit pecce hoc in loco euidentissime Galenus patefecit Diuisionem famulari Methodo medendi, quia oportet haurite Indicationes, quae inueniuntur per Diuisionem: ecce Diuiso famulatur;& tanti Galenus fecit hanc Diuisionem ut asseruerit hanc solam, quantum humanis permittitur viribus,medendo non errare, quare qui non calluit hac Indicationum per Diuisionem inuetionem, dubio procul errabit, Minfelices aegrotantes manebunt, unde diuinisam e Galenus loco

citato, ne in tanti mometi prouincia deficeret, proponit tres errores, qui ab imprudentibus facile possent committi.

Primus error esse potest, quando Medicus diui-

14쪽

HIERONYMI CAPI VAC. diuidetis vi inueniat Indicationes, non per transit genus, quo fit ut inueniat tantum per diuisionem indicationem generica, quae nobis manifestat indicatum generi cum quod non sufficit procuratione, ideo qui ita diuidunt sunt diminuti.

Secundus error est quo diuidetes progrediuntur a genere generalissimo ad subalterna, in quibus persit tint, non vltra progrediuntur, quo fit, id isti sint diminuti, quia per Diuisionem inueniunt indicationem genericam sub alternam, linc indicatum genericum sub alternum, sed dimittunt specificum, quare in curatione aberrant, exempli gratia,

si homo se bricitat, febris ut morbus, indicatrem Ouens, ut morbus calidus, frigidum, sed hoc non sussicit, sed oportet descendere ad speciem specificam, ut si verbi gratia, febris est morbus calidus ut duo, indicat remedium specificum, frigidum ut duo.

Tertius error est, quo Medicus vitiosam seu pravam facit Diuisionem. Quid oportet intelligere per vitiosam, praua diuisionem ZDiminutum h)cuti fuimus, Galenus loco citato primo ad Glaucum primo, seipsum non declarauit, quia cognouit hoc pertinere ad logicum, sed Galenus omnia ferme cognoscens,applicat veram doctrinam suo proposito,ut interpretemur Galenum per eudem mei Galenum, dicemus 9.M. iq. tria esse quae

15쪽

DE METHODO MEDEN.

primam curationem indicant:sed in praesentia nolo explicare quid velit Galenus perii cveiba, quo dixit tria sunt quae primam curationem indicant, quia licet hcc vel ba sint dis-ficillima vi explicatione egeant, non licet tamen ut in prcessentia a nobis explicentur, sed suo loco,sed solum in praesentia ad nos pertinet intelligere, id quod attinet ad diuisione. Inquit igitur Galenus, tria sunt quae primam curationem indicant, Morbus, Temperatura,& Aer: subdit autem Galenus morbii diui- di in diisei et ias, sed no in causas. Temperatu- Dotr V ram autem aerem diuidi non in differen- θ tia sed i causas ego vellem, ut qui asserunt cui secti velle sectionem indicari a magnitudine mor-η- ς' sanguine explicarent hunc locia; ληιλ νε quia ubi intelligerent, nequaquam in absur- 'r' dum usq; adeo insigne inciderent locus hu- η iusmodi hunc in modum est interpretandus: ἔμφης in Galeni loco citato, hoc est, ' Method. I . - ψ loquitur de Indicatione tantum curativa, de

indicante tantum curaturo, quod sit verum, dicit tria sunt quae primam curationem indicat, quod curationem indicat&vere indicat, est tantum morbus, . hoc pro nunc supponatis, indicas curationem esse tantum morbum, hinc sit ut morbus sit diuidendus in dif-

scientias, species, non in causas, na licet morbus habet causas, hoc tamen loco non potest diuidi in causas, ratio est, quia hoc loco sermo sit tantum de indicatione curativa, non

de praeseruatina, quia indicatio praeseruatiuasum

16쪽

H1ERONYMI CAPI VAC. sumitur a causa curativa a morbo , specie morbi, a morbo, a morbo calido, ut duo, si hic morbus fiat a sanguine, a sanguine sumitur indicatio praeseruatiua , sic Galenus loquitur de indicatione curativa tantum, quareno potest non debet morbus diuidi in causas, quia nos colanderemus indicationes curativas cu praeseruati uis, Mob id dicit Galenus primo ad Glauc. i. illos errare qui vitiose diuidunt, hoc est qui confundunt indicationes curativas cum praeseruatiuis, qui diuidue morbum in disserentias Min causas, veluti iuli faciunt, qui dicunt venae sectionem indicari a morbo magno una cum sanguine, miscet morbum cum causa, id est, sanguine, qui est causa morbi.

LECTIO SECUNDA.DVm loquimur de voce Methodi, dici

mus opus esse intelligere per Methodum viam quandam ordinatam, cui fais mutatur Diuisio .ut diuisio ea esse detur, quae sit perfecta, nequaquam vitiosa. proponit ita esse procedendum ut beneficio diuisionis hauriantur inprimis indicationes genericae, deinde subalteria , tandem specificae, in hac via ac diuisione hoc esse seruandum, ut non sit vitiosa prauaq; Diuiso, hoc est, dum sermo sit de Indicatione curativa, ut non confundatur cum praeseruatiua, Se ob id ut Diuisio quae respicit morbum, non com

17쪽

D METHODO MEDEN. plectatur causas: Diuiso quae respicit causas, non complectatur morbii, non oportet confundere, tuo loco dum loquemur de Methodo intelligetis quomodo procedendum iit in quocunq; indicante. Hactenus consti-y.M.rit tutum sit ut asserit Galenus 9. Meth.ca.vit.in hac Methodo in hac via hauriendas esse Indicationes in primis primas, hoc est, genericas,deinde secundas, id est subalternas,vitiamo specificas ut verbi gratia, si respiciamus Deven ad sanguinem,&proinde ad indicans pr ser-BJ-ς uatorium, sanguis ut quid morbi ficum praeter naturam indicat auxilium remouens;descendamus, si verbi gratia, sanguis peccat, &peccatum sit vehemens, indicat auxilium remouens sanguinem, sed non ita generi cum, sed vehemens, quia peccatum est vehemens,&si verbi gratia, sanguinis peccatum vehemens fuerit secudum motum indicat remedium adhuc magis determinatum, imo specificum, quod est remedii vehemens, sed reuulsori u Et haec dicta sint generice, quia suo loco diligenter de his loquemur; cum igitur per Methodum oportet intelligere viam or-

dinatam, cui famulatur Diuiso, notetur quoad vocem, nos in praesentia non modo versari circa Methodum, verum etiam circa Methodum medendi, ad disserentiam Methodituendae sanitatis,uth qc vox, id est, Methodus

medendi, significet artem medendi, ut idemst inscribere libros quatuordecim de Methodo medendi, Midem de arte cuiadi,idem est

18쪽

Hi ERONYMI CAPI VAc. sest asserere Methodum me sedi Martem eu-ratricem, laec dicta sint de voce Aggrediamur huius Methodi medendi essentiam,

quam consequi licet beneficio definitionis. Haec igitur sit Methodi medendi definitio.

MEthodus medendi est ars, qua per Indicationem inuenititur tuu ntia, ut depe dita sanitas hominis reparetur. Necessarium est ut vos cogitetis, an haec Definitio sit vel bona vel mala, quomodo cogitatis recte hoc intelligatis, ut ex vobisi ne tipsis citra praeceptores sciatis tradere definitiones, iudic rrian definitiones ab alijs traditae sint comprobanda . Perfecta Definitio, in se claudet formam, substantiam, essiciens, finem, quare inquirere oportet an hae causis,& qua ratione claudantur in proposita definitione. CAVs A FORMALIS.QV ntum attinet ad causam formalem, dilaetum fuit esse arte. Namq; cum Medica facultas sit ars, Medica sacultas i alias partes insec5tinear, tu potissimum Methodum tuendae sanitatis iurationes, necessariu est ut fateamur Methoducurativa esse arte:cum sit ars no est instrumentu Muthodus me dedi,

sed est habitus principalis potentialis, no scientia quide, non prudentia, non intellectus, nullus deniq; habitus potentialis nisi ars, ccum sit ars, de proinde habitas intellectus,

o dum

19쪽

D METHODO MEDEN.

dum proponitur' c forma, patet etiam subiectiam, quod est habitus potetialis non corporis sed animi intellectus. CAVs EFFICIENS , V vero attinet ad causa messicientem, .haec fuit proposita in Definitione, quando dictum fuit qua per Indicationes namq; Indicatio est causa efficies, namq; Indicatio,

vi suo loco explicabimus, est instrumentum, Methodus medendi non est instrumentum,

sed habitus potentialis effectivus, id est, ars: sed causa efiiciens huius habitus potentialis, est Indicatio; quia Indicatio est instrumentui

instrumentum reducitur ad causam ess cientem, ut omnes sciunt, quia omne instrumentum benescio cuius comparatur habitus principalis ex necessitate, est instrumentum logicum, ut suo loco demonstrabimus, dum loquemur de Indicatione, indicatione esse instrumentum logicum instrumentum inuentum logico, per hanc autem ess cientem causam Methodus medendi distrahitur ab ea curatione quae non pertinet ad dogmaticum, quiano inuenitur per Indicationem, non comparatur er indicatione, sed vel per Explica expetientiana,vel analogismo, vel alio instrutio. mento ab Indicatione. Unde Galenus, ut omnia etiam cum Galeno confiimemus I 2. M.

s. dicit, si alteratio in spiritu fiat, vel ab aliquo venefico, vel a quolibet alio veneno, esse negocium extra Methodu medendi. Quare est

20쪽

iERONYMI CAPI VAe. negocium extra Methodum medendi quia Monici est comparari Indicatione, sed alio instrumeto,unde Galenus primo Meth. c. . . . dicit institutu eius esse,sermonem habere de remedij que no empirice, sed Methodo sed per indicationes inueniuntur: constitutu gic sit efiicientem causam medendi methodies se per Indicatione quid aut sit Indicatio suo loco docebimus,& summa cum diligentia.

CΑvs A FINALI s. QVo vero attinet ad causam finaleni iactu ira suit indefinitione, qua per indicationes inueniuntur iuuantia ut deperdita sanitas hominis reparetur in quibus verbis ut manibus hanc veritatem tangatis, continetur duplex finis, ut alter possit vocari internus, reliquus externus, licet qui externus vocatur una ratione, alia ratione possit vo-ri internus Declaro, alter finis internus est, quando dictum fuit, inueniuntur iuuantia, nam inuentio iuuantium est finis internus indicativus Alter sinis est dum dictum fuit, ut deperdita sanitas hominis reparetur, qui finis potest vocari externus si respiciamus ad indicationem, potest autem vocari internus, quotiescunque respicis ad totam hanc Methodum medendi: utrunque sinem magis atque magis explico, in primis quantum attinet ad finem indicationis, qui erat inuentio iuuantium; Hunc finem proposuit Galenus . Method. ' ubi voluies. M. q. pertμ