Nova methodus medendi ... lectionibus publicis explicata, et recens suis locis capitibus distincta / [Girolamo Capivaccio]

191쪽

pulmonis nisi fiat evacuatio per tussim per aliam viam non potest fieri puris euacuatio, ut harenon sit infima causa , propter quam pectoris&pulmonum ulcera vix possint re

spiciens ad ma eri an ut laedit partes determinatas, dicit inquam in febribus continentibus,in ciuibus putredo in toto reperitur, eX- pestere oportet per urinam, alitum, di sudorem: Raddit Galenus si ad os ventriculi materia sponto impeti m habet etiam per vomi tum, non aliter: Ego libenter intelligerem quomodo alii explicarent hanc autoritatem, audietis meam expositionem , poteritis me liorem ab aliis inquirere, Galentis hoc loco proponit quid agendum , ut indicatura materia putrida,&proponit quid agendum spe citi cum hoc est Diu reticum Deicctorium, Sudatorium ci quandoque etiam omitorii na, quae sane indicata specifica desumuntur a materia ut laedit hominem aegrotantem, secundum totum corpus , non indifferenter,

c uia loquitur de febri putrida continenti, in putredo est, in omnibus ferme vasis, ut cum materia putrida laedat totum , indicat ira ateria quodlibet vacuans, id est diui cti cum d sudatorium di deiectorium iso mi tortum, ob id Galenus loquitur coniunctim, non dicit vel vel, sed , , ut in febri putrida continctati materia putrida cuacuandast, diu retico, quia laeduntur partes ad renes spei stantes , indicatur sudatorium quia in

192쪽

Hi ERONYMICA PIVA C.

in febri materia laedit partes ad ambitum totius spectates, indicatur deiectorium, quia in hac schri peccat materia qua laedit has partes, ideo loquitur coniunctim, sed quo ad vomitorium indicatur, ut si materia ad os ventri culi sponte impetum habet etiam per vomitum non secus. Ideo in febri putrida continenti, ut licci ratione materiae uti cliquis remediis non ita indicatur vomitorium nisi sponte materia impetum habet ii ci ventri

culi. Q 'd voluit signiticare, nihil aliud nisi cum in prae sentia, quod ponat quod agendii, ut indicatur a materia putrida, ut laedit hanc 'el illam corporis partem. Contingere potest

in rebri putrida continente, ut a materia putrida quandoque I datur os ventriculi, quandove non laedatur, si materia non laeditos ventriculi, non indicat vomitorium, d hoc significauit, quando dixit non aliter, Sivcro haec materia laedatos ventriculi, indicat vomitorium, Mideo vomitorium indicatura materia, ut laedit os cntriculi, quam laeso nem, quam cssentiam indicantis nobis signi sicat motus materiae, unde hoc loco non sumitur indicatio a motu, ab impetu, sed impetus cst signum indicantis, hoc est materiae lae detis os ventriculi. Hinc in ut si in febri putrida continenti, si materia resideat inventriculo, sed laedat partem infernam non indicatur vomitorium sed deiectorium potius si qui dem materia putrida st potius per deo sum, quam sursum euacuanda, ut prohibeat hanc M va'

193쪽

NOVA METHOD MEDEN. vacia a tionem, hoc est per vomitum, os super-ntim ventriculi, ideo nisi laedatur os ventriculi, quod cognoscimus ex impctu materiae ex motu hoc spontaneo ita vocato a Galeno, nisi ita laedat non indicatur vomitori una. Constitutum sit deiectorium diu reticum, sudatorium, vomitorium tussiculare, de alia id genus remedia indicari a materia morbi sic ut laedit hominem aegrotante in , non indifferenter, sed secundum partes ae

terminataS.

D sv MATERIAE Morbificae. vero attinet ad sum breuissimi erii mus, quia quod dictum cst de Morbo sta, ita petendum de Causa. V. de quantum agendia sumitur ab actione verbi gratia si bili sit summa actio, indicatur summa ossis Rha- barbari, id st materiae remedii, unde Galenus Aphoris prima Aphoris . 7. dicit in vehementissi-a mis febribus in maximis inflammationibus, in summis doloribus esse uacuandum usque ad animi defeetum, esse moliendam uacua tionem unica vice. Propterea quod illorum malorum vehementia nobis signiscat summam actionem materiae, aqua summa adtion. non ab alio indicatur

quantum agendum.

194쪽

QVo admodum indicatura passione materiae causae morbi sica ,si,vcrbi gratia, bilis sit crassior, Rhabarbarum exhibendum in bolo, quia ilicaciter magis agit, debet etiaagere,qui bilis ob cras sitiem dissiculter pati

tur,unde Galenus 3. 4. . dicit si ratione pu- I. as J.ris oportet partem incidere, xiii incisone longitudo latitudine debet si maior, esto dicit Galenus ulcus in inguine, logitudo per transuorsum fieri debct, non perrectum, reddit rationem Galenus, inquiens, quippe ita cum membrum inflectimus, naturaliter cutis sibi applicatur, quibus vel bis Galenus, ut fortassectiam a doctioribus Chirurgis in tellexistis, proponit modum agendi, pro ponit modum circa administrationem ferri indicantis, ut longitudo sit maior latitudine, ut longitudo sit per transuersum, hoc loco indicans remedium, Quid agendum, nolo test esse aliud quam cutis, ut suo loco diximus, ut habet rationem causae sine qua non,

quare cum proponit modum agendi, necessisario debet indicari a passione cutis,cutis haec cst passio ut promptius admittat puris exitii. Certe Galenus omnia cognouit,cutis haec est passio ut promptius admittat puris exitu navi promptius uniat, si incisio fiat pertransuer sum. Semper autem oportet respicere in Indicationibus ad ea quae permittunt, non debetis tantum considerare Indicantia, sed si adsunt permittentia.

195쪽

IS. dicit, in aere calidiori opus esse uti

sit hodino actu nisi do,in frigido aere tepido

cxirbo dino, quae dicta videtur parere ambiguitatem, nam in aere frigido gemus medicamenti actu magis frig do. Ratio est, namoxirho dinum, Piod habet vim reprimendi, magis reprim credebet, quando materia re-

xari r propici ea quod modus aetendi indica tur a passione in tempore frigido materia reprimcnda magis dissiculter cedit, patitur,r primitur, quam in aere calido, dicit oxirhodanum magis es sicacitc agat, dum actu fra i- dum administratur, igitur in tempore sn: ido deberct magis actu frigidum adminis ri Oppos iam dicit Galenus , Ego ignoro quomodo isti sine fundamento huius e tho i possint huic obiectioni satisfacere; ri

Gicula possent proponere.

plutone, an ullo alio, unde quoad materiam frigidam, in hac materia post imus passione duobus modis considerar altero modo ut paulo sequitur essentiam quae si frioiditas quae indicat calidum, resi quo ver ut eli pastio, quae sequitur essentiam, quecst materiae motus, materiae fluxus, qui fugias, qui motus indieat remedium reprimens, si pri

196쪽

H1 in ONYMI CAPI VAc. 9 ino modo capiatur passio, ut est passio materiae frigidae, materia ut magis frigida est, S proinde vidissiculter patitur ivlicat medicamentum actu magis calidum non frigidum, quemadmodun materia calida ut indicat frigidum quo calidior fuerit; quo eius passio erit magis dissicilis indicat medica montuo magis actu frigidum, si vero capiatur ut reprimenda materia fi gida indicat reprimen magis actu frigidum quam materia

calida reprimenda, ideo denion stiatur a tio proposita. Et ratio est , quia materia calida facilius reprimitur facilius patitur quam frigida Galenus ieitur considerans materiam omnibus modis, hoc est&ratione qualitatis primae,&ratione motus cognoscens, si inuicem conferamus materiam calidam&mat criam frigidam, licet alci a frigida ratione remedi reprimetiatis, ratione materiae reprimentis indicet magis diu fiigidum, tamen ratione passionis fragiditatis, indicatactu calidum, materia calida Omnibus modis indicat actu frigidum, Mob id ad b c fundamenta respici cias Galenus recte dicit a tione materiae frigidae, esse vicia dum Yo rhod in tepido, ratione calida aectu frigido,

quia duplex passo materia calidae indi tactu frigidum , materia autem frigida , una passio indicat calidum actu, nasi 'gidiim a O u, Galenus libr. r. Method. cap. . dicit si xstus fuerit , sue aeger sit 'igida siue calida potioni assuetus frigidum Uxime dabis, si

autem

197쪽

autem fuerit hyems,omnibus sine sint assii etifrigidis siue calidis oxime calidii dabis, hoc

loco proponit modum agendi, ut sciamus anoxime sit exhibendum actu vel calidum vel tu ιγ' frigidum,&voluit Galenus consi illud inciri si eth usu acre superari, quod sit verum, dicit si ho-peratur mo est assiletus calidae potioni in aestate dabis

ab aere frigida, ri tigidae, dabis in hyeme auidam,

quare aer superat consuetudinem, Galenus

ut ego puto ita si intelligendus, tignorema quo fuerit cognita haec veritas , Galenus proponit modum agendi circa Oximc infebri syncopali ex crudis succis r. l. 3. unde indicans hoc loco st succus frigidus viscidus, ut cum hic succus sit indicans, modus agendi indicetur a pas one huius succi, nunquam recedemus a nostris fundamentis, modus indicatur a pasione huius succi, quare hic succus ut frigidus ut crassiis, ut viscidus habet rationem indicantem Oxime a fili calidii cluia Oxime administratum actu calidum csticacius agit,vincit succum frigidum cras una, viscidum, quid autem est illud quod habetia

tionem prohibentis, est succus pituitosus, ut

non frigidus non cras iis non viscidus, sed ut liquabilis ut potest fundi, potest autem haberevi habet rationem prohibentis, nam ubi hic succus in febri syncopali liquatur facile est, petat viscus principale, & hinc sat actu syncopis Q gare de consideranda est causa ob quam potest i ari, potest liquari vi aeris calidi qui aer calidus habet ratione causa mor-bificae

198쪽

Usic colli quantis hunc succum pituitosum, ut habet rationem causa , cst etiam signum huius succi ut est liquabilis, ideo est signuprohibentis,cst signiani succi liquabilis pro bibentis, propterea cete dicit Galenus O- suetii linem superari ab aere, ut liccessit assue tu calidae, in t cmpore tam cia statis, quia po-tcst liquare succum pituitos ira, vin silique tur,oxime actu frigidum est cxhibendum; unde pat i modum agendi indicaria passo-

nctantii m.

LECTIO XXVII.

IAm constat Quomodo agendum indicari

a passione materiae morbi liceto.

dum, indicatur a praesentia materiae, ut sequitur cffcntiam vehementioris indican iis, quemadmodii dictum fuit etiam de mortabo, ut in huius explicatione non sit tempus conterendum: Propter iuniores notate a lenum a. a. iis ubi loquitur de picatione, de mcd. quae conficiuntur ex pice, assercre neq; assidue neq; saepe tendum csse picatione,&hyemebis in die, in aestate semel, Hic locus ita est intelligendus, ut Galenus proponat Quado agendum, ratione medicamenti cx pice: medicamentum autem ex pice si materia

remedi Indicati a parte frigida, unde dum adest praesentia indicantis, dum adest frigiditas

199쪽

ditas partis, licet ut picatione, nisi aliquod prohibeat Quid est quod prohibet Θ cst sans lis a partessi: tractu sic picationem , qui sanguis astriis tempore calido promptius digeritur, dissipatur, ut merito picatione v-ti lices tempore aestatis senui tantum, lyeme autem bis, propterea quod sanguis attractus non ita diis patur in hyeme non ita digeritur, non ita habet vim digerendi in bycinc, sicut in aestate.

et o ad' blabisidii indicatura subsistentia materiae, siqui dein id quod agit,

agit per contrarium, di ideo nec Tirium est, ut materia remedi accedat, deducatur, adnaateriam morbificam, verbi gratia, si materia morbi fica in ventriculo babet subsistentiam, exhibemus medicamentum per os, hoc est manifestum. Sed propicriuniores licet proponere Galeni autoritatem ex cuius intellectione noti Empirice sed Dogmati ce patet ulcerum curatio. Inquit Galenus 3 M. vltimo Si ulcus habc cauitatem pro- . fundam,& auitas sit in parte inferiori, ut sanies detineatur inquit Galenus, vel tota cauitas scindenda vel incidere oportet infundo tantuna, haec sunt verba Galeni, quia aliquis potuisset quaerere a Caleno; qua ratione cognoscimus an tota cauitas sit incidenda

200쪽

denda, an infundo tantum, Galenus respon

det, hoc docere viceris magnu udinem, loci naturam, ut, ait Calenus, si ulcus si magnum de locus periculosi a sectionem faciat, expedit in fundo tantum aperire, si contra est si victis non sit magni m po- ius paruum, o locus periculosam sect: nemnon faciat, tota cauitas scindenda. Haec stuat

Galeni verba in Caiae chirurgus vel balli tonsor quandoque o bene secabit totam ca- uitatem quandoque fundum tantum, sed casu, fortuna, in ratione, ita intelligatis a leniam, Galenus hoc loco proponi Vbi agendum, causa materiae remedij, hoc cli, causti ferri scindentis, ut patet an cutis sit scindenda vel in fundo vel secundum totam cauitatem, hoccst Galeni institutum eo in lo- c. Cum igitur proponat Vbi agendum ration materiae, ratione ferri, ut incidit cutim , n cessa tu in est, Vt quem ad modes m Cutis habet atronem indi is iii agendum, ita subsistentia cutis indicet Ubi agendum , cutis subsistentia in vicere proposito est secundum totam cauitatem,&ob id c se scindenda totae cauitas cutis , nisi adesset prohibens, quia hoc est perpetuae velitatis , ut non modo sit opus indicante, sed etiam permittente. Quid est illud quod prohibet,cst virtus quae non potest sustiner incisionem totius cauitatis, quo sit ut si ulcus sit paruum , locus affectus non sit in

causa periculosa sectionis, hoc est locus asi