Dissertatio medica inauguralis de lithiasi renali

11쪽

Lithiasis, quo nomine morbus, qui calculorum in Corpore humano existentiam supponit, insignitura Vocabulo graeco λίθος, quod lapidom, Significat, unde λιθιαω, caseulos patior, derivatur. Adhiberi igitur nequit

ad generationem liet erogeneorum illorum corporum eXprimendam, quia tantummodo eorumdem praesentiam denotat. Litigua Romana hic morbus exprimi nequit, nisi duplici saltem vocabulo utamur. Adjicitur praeterea adjectivum, quod Sedem calculorum recte exprimit, quia Observatio docuit hactenus, nulla peculiaria Organa corpori S humani reperta fuisse, in quibus non aliquando calculus niduletur. Itaque si renes occupet, vocatur morbus Lithiasis Renalis, dum in Vesicae urinariae ca, o sedem fixit, tum Lithiasis vesicalis dicitur, et Sic porro.

Alii auctores variam denominationem aSSumpserunt, qua morbum Signi sicarent. Vocabula Vero, quibus utuntur, rem non tam reCte, neque tam

praeciSe eXprimunt, quia potius deSumpta sunt a symptomate individui morbi comite ; Dephi algia calculosa, Verbi causa, praecipue dolorem a calculo natum in renibus indicat, dum lamen probe scimus calculos in renibus Saepius diu haerere , quin tamen ulla ingrata SenSatio percipia tur; itaque nephritis calculosa potius renum inflammationem a calculi PraeSentiam natam , quae iterum potius essectuS, quam morbum ipsum denotat. Hisce rite perspectis, credimus nos, vocabulum Lithiasis omni bus illis praeserendum esse, adiuncto scilicet adjectiVo, quod Sedem calculi accurate exprimat. Quare morbum, de quo tractaturi Sumus, Lithia

HISTORIA MORBI.

Symplomatum Lithiasin Renalem concomitantium mira VarietaS, Ccalculorum magnitudine, numero, si gura, Superfficie, asperitate Vel te

12쪽

itate, majori minorixe eorumdem mobilitate, aegrotorum constitutione oriunda uota parum ObStat, quo minuS ampla et ex ipsa Observationis

sonte deducta illius morbi detur descriptio. Quare occurrentium Sympto malum enumerationem praemittere Consultum duximus, ubi de gravella si peger conqueritur, quo Vocabulo intelligimus arenam sabulosam e pluribus particulis magnitudinem graui milii reserentibus compositam aut calculos parvos in renibus latitantes, qui eX ipsis renibus cum urina pro miscue in vesicam urinariam descendere, et ex hujus cavo simul cumlita more illo excrementilio possunt excerni; unde deducitur gravellam n calculis renatibus, quorum in liuiusce historiae decursu Sequitur descriptio, nisi magnitudine disserre, et calculoS par os juXta mentem 11 tram eos dici, quorum volumen Ciam Capacitate uretherum ita congruit, ut illorum e renibus Solis naturae viribuS eXpellendorum adsit possibilitas.

Symplomata gravellam concomitantia in idiopathica et symphatica

commode dividuntur : quorum priora non raro sequenti Ordine proce dunt: ab aliquo, antequam morbuS CognituS fuerit, tempore, urina paulo post ejus excretionem Sedimentum furfura Ceum deponit, aeger conqueritur de constrictione et irritatione in regione lumbali obvio, cum ponderis et gravitatis Sensu conjuncto , quae ingrata SenSatio Cum levi musculorum lumbalium rheumatismo initio confunditur, praesertim si urina huc usque sine ullo dolore et tantummodo cum levi ardoris sensatione excernitur, qui Vero morbus Saepius sine praegreSSiS Symploma libus post motum Corporis Vehementiorem quae causa ut maliam homi nem subito invadat non ita requiritur) hocce modo in conspectum Pro dit: dolorem punctorium in lumbis, in utroque vel in alterutro tantiam latere Cito aeger persentit, urina saepiu5 et parciori quantitate cum ardore et dolore emittitur, Dunc limpida, nunc muco, sanguine, Sabulo Vel calculis mixta , interdum Sine illorum excretione, nunc etiam ConCO mitante SanguiniS profluvio, cui ipsius urinae suppressio vel Salieni

i) Vox scilicet barbara, adhuc lingua medica vulgo usitata.

13쪽

decrementum subinde succedit; crebro etiam praedictis symptomatibus dolor iungitur acerbior a regione lumbuli originem ducens, qui urethe rum trajectum sequitur, et in perinaeum Vel xericam urinariam terminator.

Ad posteriora symptomata, Sympliatica SCilicet, quorum longe major est numerus, ratione ConSenSUS renum CV m reliquis et praecipue nobilioribus corporis partibus, non immerito referuntur, primo molOStaponderis et gravitatis in hypochondi iis et ad scrobiculum cordis pei Cepta sensatio, quae S02pe aegrum diutius fatigare solet, prius IVam Nn lura morbi manifesta est, deinde Sequentia, quorum plura Cum si de cedentibus conjuncta paroxysmum ab auctoribus sic dictum nephriti Cum Constituere Solent: horrores nempe, pulsus parvi et Contracti, inquietudo, ructus, nauSea, materiae muCOSpe et biliosae Vomitus,d0lor l) et pruritus vehemetis glandis, praesertim si Calculus a rene descendens uretherem aut ab illius irritatione major quantitas maci se Creta vesicam eiusque collum obsideat; testis correspondentis vel utrius que Petractio, in SeXu Vero sequiori sensus stuporis ad partem intertiam senioris; porro dolor ille a regione lumbali originem ducens, de quo ante, ad femur reni assecto respondens extenditur, aut quandoque ad pollicem pedis usque percipitur, alias loco doloris potius de insen sibilitate et sensu stuporis conqueritur aeger super haec dolores colici atrocissimi aegrum eXCrutiant; Corpus de loco in locum continuo mutatur modo CUI Vum, modo erectum, modo alia etiam figura incedere Cogitur aeger, qui Summis anxietatibus et praecordiorum constrictionibus torquetur, SaepiUS doloribus, per quos pro Ocatae sunt, intolerabiliori hias ; abdomen tenditur et ad attactum dolori sicum est , intestina fla tibus distenduntur, qui ratione spasmi per anum educi nequeunt; ni xus , cujus deponendi continuus adest conatus, pertinaCiter supprimi tur , eademque faeces vel flati renem premittit et dolorem augent; in aliis diari hoea observatur continua aut D ex alVO mi CuS lena CiSSimuS,

14쪽

albus et quasi lacteus aut pure remixtus Sub prpesenti colica expri D mitur B l), aut per duos tresve dies post pari XJ Sinum cum San guine tinctus mucus ille albissimus aut ejusdem loco Sat magna quantitas sanguinis puri evacuatur, ut in me ipSO Sum expertus.

Ρai Oxysmus nephriticus, qui, ratione duratiotiis, Variare potest adeo ut intra aliquot horas ad aliquot dies usque Solummodo remittat vel intermittat, quo facto, praedicta Symplomata Selasim mitescunt, et lolium turbidum, mucosum, Vel adhuc arena gravidum excerni solet si perstat aut increScat vomitus aeruginosus, quin imo cruentus redditur, et insomnia, Singultus, sensus frigoris extremitatum, sudor saciei frigi dus, insultus epileptici, praesertim Si malum infantes vel subjecta irrita biliora aggrediatur, vel et convulsiones in ConSpeClum produnt.

Hactenus de s)mplomatibus gravellam Sic dictam manifestantibus, et quae utilitatis causa in idiopathica et symphatica distincta suerunt, nunc descriptionem aggrediendum illorum, quae Occurrere Solent, existentibus calculis renatibus, tali magnitudine aut formatione gaudentibus, ut non amplius e renibus per Uretlieres ad Vesicam urinariam deduci queant. Caeterum in eodem ordine et diStinctione manebimus, eo magis, quod Dunc Conjuncta, ut plerumque in graVella sit, nunc seorsim vel dis tincta, alias nulla morbum ipsum directe monstrantia, Sese manifestant, sicuti deinceps exemplis illustrare conabimur.

Symplomata idi0pathica, quae majoris molis calculum in renum Sub stantia latitantem comitantur, interdum prorsus desunt, Ut probant

i) I. P. Frank, epit. de inorb. hom. curand. vol. VI. Pars. III. pag. 588.

15쪽

exempla paragrapho decimo allata, et quae alii Scriptores circa hanc rem memoriae prodiderunt, ita latetur, exempli causa Lleutaud, pluries se idisse calculos et arenulos renes refertos, ubi dum vivebant, nullam nephritidis insultum passi fuerant : etiam Morgagni, magnum calculum in renibus invenit, et antea numquam conquestus fuit aeger de dolore ronum apud celub. SWietentum 1 haec Scripta inveniuntur D malorum, D quae toleraverat miSer, Causae manifestae inveniebantur in cadavere D sed praeter haec reperiebantur alia, quorum nulla umquam fuerat sus D picio et quae non respondebant malis perpeSsis. Numquam enim urinae 3, sabulum neptiriticum deposuerant, numquam de nephriticis doloribus D conqueStus suerlit, numquam urinae SVppressio adfuerat. Ren tamen D dexter mole ingens inveniebatur et cartilagineae duritiei, ita ut dilli D cile potuerit descindi, continebatque calculum ingentem ponderis sex unciarum , qui totum PelViS Cavum replebat non tantum et inferiories apice uretherem ita grediebatur, Sed et ramis quasi undique emissis, D figurae admodum irregularis implebat reliquum statum. V Vel ejusmodi sumptomala adeo sunt tenuia, ut quod ad ista quidem attinet, aegri to lerabilem itam vivant, contra aliis in casibus perpetuis vel post bre in intervalla doloribus incidentibus, qui minimis ex momentis, SiVe motu sive aliunde accreScunt Vel renovantur , adeo excruliantur , ut VitiIS adauctis non amplius vitalis x ita sit, et morti axide inhient, ut ea doloribus finem imponat.

5 VIII.

Eorum Symplomatum discrimen vulgo Oritur ex calculorum supersi Cio et forma, atque eX reniS renumve statu, quibus insunt ; si calculi supersi cies glabra est, ejusque sorma et situs ita comparatus est, ut liberum urinae

fluxum non impediat, ut cel. S ietentus 2 secundum Eustachium 3 refert, qui calculum oblongum xidit, in medio perforatum, qui hunc liberum descensum Don impediehat; tum sorte aeger Dialia de his idio pathicis symplomatibus animadi ertit, vel saltem dolorem sentit hebetatum

16쪽

et obtusum, cui adjungatur, ponderis quidum Sensus ex male assectorene prosectus: Si vero aSpera et anguloSa eSt Superficie vel si ramosa est forma, Vulgo accedunt vel perpetui vel intermissi dolores acuti. Porro ad haec Symplomata reseruntur urinae diminuta Secretio, cui plerumque flocci mucosi, Carunculae aut filamenta Capillorum adinStar innatent, mictusque Sanguineus pOSt agitatum CorpuS per equitationem vel vecturam. D Si urinan sanguinea post ponderis vel Obli Si doloris Sensum admotum auctum, D una cum lexi DauSea CXCernatur, merito calculum renalem suspicari, licet. l). Etiam istius excretio aegra est et subinde prorsus Supprimi tur vel renum spasmatico Statu, Vel Si Calculus ejusve aliqua eminentia aut ramus urethri Obstat. Prima alteraque ad calcem hujusce disserta tionis Subjectarum Observationum, Brgumento Sint .

Si quis talem calculum in alterutro renum gerat, aSperum nempe, tanti voluminis aut talis Configurationis aut Situm tam Dei Vei Sum , ut e renibus per Ureuieres ad vesicam urinariam duci nequeat, non dubitamus , quin plerumque post motum Vellementiorem, equitationem , animi pathemata, SpirituOSOrum abusum vel causas similes renem asseC- tum irritare vel concutere valentes, Sentiat augmentum doloris, nunc sensationem Constrictionis substantiae renalis reserentis, quibus brevi sese

adjungunt Symplomata Symplantica , inquietudo nempe , corporis jacta tio, pulsus xlxidi et frequentes, nauSea, vomitus, insomnia et Omnia pleraque phaenomena morbida conSensualia, Supra, ubi de gravella dictum fuit, obvia: quae Si adsint certisSime paroxysmum a medicis sic dictum nephriticum constituunt; hunc quidem frequentiorem a calculis miti

ribus , aSperis et mobilibus, quin sex rerum vulgo non naturalium dic tariam abuSUS anteCeSSerit, quam a majoribus, glabris et Substantiae renati impactis produci ex observatione patet et miSer expertus Sum itide tamen non statuendum est, paroxysinum nephriticum Semper a

calculis minoribus produci, in quem errorem aliquis duci P0sset, dum

17쪽

legit apud cel. S ietentum t): D Ingentes calcul0S mictus Sanguineos D quidem producere, ad motum corporis aut Vectionem in rheda, sed D non eXCitare paroXJSinum nephriticum': Aut dum vidit apud Sydentia inum scriptum esse: 2) D Cum ratione judicabam, me calculum mole in D signiorem in renum pelvi geStare, qui Cum major ESSet, quam ut ex D pelvi dicta in uretheriam ductus elabi posset, praediCta Symplomata paroXysmum nephriticum concomitantia) non intulit . Aut dum Mai Cetum contendentem animadvertit 3), taleS aegrotantes probabiliter tunc Primum acerbissimis doloribus vexari, cum calculi e renibus ad vesicam tranSeunt, et minime dum gignantur. Nam haeC conclusio maximo detri mento illi aegro esse posset, qui a talibus mediciS DOXia Semper indiscrimi Datim per irritantia diuretica educere conantibuS tractatur. Quods1 talis tractandi methodus nonnumquam Succedat, cum Calculi minores Sint, in aliis permultis casibus, et praecipue dum illi Volumen majus offerunt, in flammationem ciere atque promOVere poterunt, quηm PraecaVere, et SI adsit tollere, praecipuus cordati medici ScopuS eSSe debet. Contra doctri nam eam S Wietenti, Sydenhanii, Marceti supra allata Verba objici possunt, et medicum quemvis inducere. Alio etiam loco Clare constat, Sydenhamum Stimulantia consideraxisse, ut causas parOXySinum nephriticum inducere valentes, in illis, quibus calculus major in alterutro rene latet, dicentem sequentia ): DEtenim, si calculus renibus inclusus ita magnae molis D sit, ut per uretherum ductus in esicam propelli nequeat, istae aquae Μ minerales) paroxysmum ut plurimum excitant' : quod cum theoria modo allata congruit.

Antequam huic dissertationis parti sinem imponam, Sequuntur descripti morbi tria eXempla, praeter quae adhuc multa alia apud ScriptoreS me

18쪽

dicos inveniuntur, sed haec mihi susscere videntur, ut probetur calculos

vitae tempore in renibus latere posse sine manifestatione symptomatum morbum ipsum directe monstratilium, quique solummodo Symphaticis, plus minusve gravioribus, Sed talibuS stipabantur, per quae eorum eXistentia suspicari non licuit, ita ut oculos medicorum etiam acutissimos fefellerint: post obitum vero, instituta cadaverum autopsia in apricum prodierunt. Primum horum celeberrimus Rega nobis relinquit, hominis per longum tempus dolore genu continuo laborantis, post mortem in rene, ubi numquam dolorem sentiebat, magnus calculus inveniebatur. Alterum accepi a Venerando praeceptore, Clar. Prosessore Van Rotterdam, qui nobiscum in praelectionibus suis communicavit, se hominem novisse in cuius cadavere magnus calculus renalis inventus fuiSSet, quique num quam antea, nisi solam sibi doluisse VeSicam fassus esset. Tertium uoti minus relatu dignum ex tertia nobis patebit Observatione.

DIA GNOSIS.

Certis dignoscere signis liancce malam Valetudinem, Sive diagnostaedere multo est disicillimum, quod inde quidem manifestum, quod vel

peritissimi medici non solum in aliis, sed et in Se erraverunt: exemplo sint Galenus, Sydentiamus, Boerhavius, aliique. Nec mirum. Saepe enim accidit, ut multa, quin et praecipua Symplomata Supra Commemorata, unde adesse morbum colligere est, deficiant, et talia tantummodo agnos- Cantur, quae et per alios morbos creari possunt. Quod quidem etiamsi locum habeat, saepe tamen alias morbus iste sabulo Vel calculis emittendis clare designatur. Qua re fit, ut et caetera symptomata, nos dubios CSSe, non Sinant. Quamdiu vero ista emissio non appareat, de genere morbi adhuc haesitandum est, idque tantum, caeteris symptomatibus junctis diligenterque collatis, assequi possumus, ut adesse morbum aliquantum Suspicemur. Quam Suspicionem confirmabunt et aegroti natura, causae, quae morbum excitarunt, et absentia symptomatum confinium

morborum.

19쪽

Inter illas aegritudines, quarum faciem prae se subinde fert, et cum quibus confundi potest Lithiasis Renalis, sequentes annotare Oportet, Scilicet : rheumatismum musculorum lumbalium; ischiudem nervOSum; co licas menstruas; molimina liaemorrhoidalia; dolores intestinum colum peressentiam assicientes; nephritidem veram; ps itidem; passionem hysteri cam sceminarum; calculum vesicalem; concretionem illam, quae in urina

Distinguitur a rheumatismo musculorum lumbalium 10 indole doloris, qui magis Superficialis est, quique augetur per pressionem et imprimis dum truncus flectatur vel erigatur : n pete ab aegro, an, dum in terram D incurvatur et exinde erigatur, cum dissicultate erigitur, adeo ut per D medium quasi scindi videatur; si haec adsint, pro certo habeto, dolo-D rem illum non esse nephriticum, sed rheumaticum' si). 20 Febre con tiuua, quae Scenam aperire solet, et rarius in calculo renali Occurrit. 3' Vomitu, qui non in rheumatismo observatur, quique a Sydenhamo Pro signo pathognomico habetur. 49 Vitiis uritiae eXcretioniS, quae mi ni me in rheumatiSmo adSunt.

Ab ischiade nervosa 10 sede doloris, qui quidem ad lumbos pel Sentitur,

sed in alterutra coxa et retro trochanterem majorem pertinaciuS haeret, et ab his imprimis superne ad os sacrum, et inferne ad SuraS propagatur, latus eXternum femoris Sequens, quin imo ad maleolum externum uSque extenditur, id est ad omnes partes, quibus nervus iSchiaticuS magnuS ramos Suos tradit. 20 Testiculi retractione et urinae dissicultate, quae inischiatica assectione non observantur. 30 Motu, qui morbum ipSum non auget, dum in Lithiasi contrarium obtinetur. 49 Denique, ratione Symp tomatum, quae ad Vesperam semper intenduntur, in us sectione calculosa Vero eorumdem recurSus nullas definitas periodos agnoscit.

20쪽

A colicis doloribus, quae jam erumpentibus vel instantibus mensibus,

sexum amabilem affligunt. 19 Aetate ipsa sceminarum , qua calamenta sese manifestare solent, probe ObserVato diScrimine, quod circa eam functionem in certis regionibus ac familiiS obtinet. 29 Tempore, quo menses jam instant, quae debito tempore apparuere, nec una Suspicio moveri potest de una Vel altera CauSa, quae praegreSSa fuit, fluxum menstruum dis turbare valens. 30 Ratione doloris, qui in regione lumbuli quidem percipitur, sed tantum circa temPUS , quo menStrua suere Solent, quique ad regionem umbilicalem vel ad pubem tendit, nec trajectum uretherum sequitur; praeterea comitatur dolore capitis, respiratione dissiciliori, lassit dine , sensu gravitatis ad pubem, etc. 4' Per menstruorum apparitionem, qua Omnia in Statum naturalem restituuntur. De praecedentibus liquet, morbum utrumque a Se invicem facile distingui.

Interstinguitur a moliminibus haemorrhoidalibus : 10 quia hi naturae conatus imprimis sese manifestant Symplomatibus ad anum apparentibus, et dolore in regione lumbali quidem percepto, sed hinc juxta os Sacrum, tractum intestini recti sequente, cum frequenti desidendi stimulo conjuncto. 20 Batione augmenti illius doloris sub et post alvi excretionem. 3' Ratione sanguinis, qua mixtae faeces deponuntur, idque nec nauSea Velvomitu vel urinae excretione dissicili, ut in Lithiasi obvia fit, jungatur. 4' Sensu ponderis ad scrobiculum cordis cum leviori spirandi dissicultate, vertiginibus vel somnolentia conjuncta, quae quidem Signa, mensium adinstar periodice redeunt, imprimis in subjectis haemorrhoidariis. Haec

Omnia Sane Sese non Osserunt in assectione calculosa renum, Vel Saltem modo prorsus diverso sese manifeStant.

Dolores, intestinum colum per essentiam assicientes, a nephriticis