장음표시 사용
51쪽
se perpulcra per venerabilem Philosophie Magistrum ac et si iam inclite Argentin. Civitatis civem mme Ηeinriciamsi rigustem summa cum diligentia impressum est, Anno si Dom. MCCCCLXXII. V h Mitioillaec ex Faustianis a. I 6s. & I466. expressa est, sed literis sculptis.
Instituti, Eodem a. I 472. rigesteinius typis quooue sculptis inura ustin, lucem edidit Diimiani Institutiones, quibus injunctae Con=- μ' iurisnessetidales lat. cum noc rubro in fine: Hic laudoriim usus liber una cum apparatu suis rubruis cationibus peroptime distinctus per venerabilem Ρhilos se olite Magistrum ac inclyte Argentinensis Civitatis civem is bene meritum DOm. Ηetricum Eggineyn artis impressi forte peritissimum summa cum diligentia ac maturitateis impressus Anno MCCC coΙ. XVII. Kal. Octobr. V i Ex rigesteinianis his libris nonnullos possedit Sch-Zius, de quibus ita loquitur: h)0D Vid. Tab. VI. Docum. Extat in Bibliotheca Comniendae S. Johannis, Argentorati. Ciceronis ossicia a. I sis. Μoguntiae edita primum typographicae artis specimen putavit T Η Ε o D. Zwi NOER Theare. hum. Voc XX. Lib. L par 3629. ι Iusiniani histitutiones a. I 68. ediderat Petrus Schoenerus, pausto jam mortuo. Fallitur ergo LunΕwIGIus in Vita uinulam par a . ubi scribit: primam figi montim mi mnian. editionem esse Romanam anni 1 76. faltam quoque suta jungens rationem , quod Germania noluerit prelo commi tere librum, in Germaniae iris nondum receptum. In Programmate Inissumo a. I73S. n. 3. Disjtirco by Gorale
52쪽
is Henrico illo Ε teinio , Argentorati impressos, in qui. - bus eo facilius xyporum ex ligno sculptorum vestigia aris parent, quo minus vel unius literae xypi, si1 vel tricies viis una pagina Occurrant, ex omni parte sibi tam aequales, is quam quidem fuit typi, viderantur. V
Ceterum uti primus Iiber Iigneis literis, Ioci, temporis Vincentsi& typogriphi nota conspicuus, Argentorati impressus, fuit
Decretum Gratiam; qui a. lucem asperi ita primus lit .ris fusis Argentorati impremis, fuit VINCENTII BELLOVACΕΝ- sis Speculum Historiale,quod a. I 473. quatuor maximae chartae
voluminibus ex Joh. Mentelii π graphia exivit quam tamen alia, literis sculptis & inaequalibus, sine anno & loco impressionis ac sine *pographi nomine, praecessit editio. lo Mentelius nimirum homo dives, impensis in ititeras iusta faciendis par, iteratam operis, tum avide quaesiti, impressionem expessivit, & suum denique nomen, locum impressionis, annumque posteriori adjeciti In fine operis enim haec legitur inscriptio: Explicit Speculum Historiale fratris Vincendii ordinis . Predicatorum impressum per Johannem Mentellin anno. Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo tereriis quarta die decembris. V . Operis tam vasti impressio Iabor suit plurium annorum. Nescio, qui factum, ut Lexies Historis Basiliensis concinn tores , viri. certe doctissimi, asseruerint, nunquam visum G Hanc in Bibliotheca mea asserva Diuitigod by Corale
53쪽
fuisse librum, in quo Mentelius ejus dicatur impretar. m)Non enim Speculum rasoriale modo , sed & Morale , cn H Pum & Doctrinale Mentelii Wpographiam annuntianti Vinum hoc decem maximae formae voluminum onus, a. I 476. terminatum, quale nec JΙ0guntina, nec ulla Argentinensis ab eo tempore ossicina typographica produxit , Menteliano nomini gloriam conciliavit &opes. ρ Aliali inis Henr. Emesteinius tamen, Dorius Η nerus, Ceph, ipsi leus molphius, ρ, libros literis sculptis continuarunt imprimere. BERT HORII Reductorium morale a. Isq. per
C. IV. id est, Cephaleum molphium; RODERICI ZAMORE Ns Is Epeolum a. Is s. per Mamtinum Flach;. In voce Guteuberi, Menteliana haec Speculi editio in ipsa Bibliotheca publica Basileae servatur. Iidem Auctores mei chronismo peccant, quando literas fusas a. I 74. ab Argentunensibus demum adhibitas fuisse scribunt. Aliquot volumina jam a. I 473. Comparuerunt, literis fusis impressa. M Speculum morale a. I4 6. impressum, hanc in fine habet epugraphen: Impressum in inclyta urbe Argentinensium ac nitideis terse emendateque resectum per honorandum Diam Dnm J is hannem Mentelin artis impressorie magistrum famosissimum. . Anno a partu virginis salutifero millesimo quadringentesimo si septuagesimo sexto die mensis novembris nona. o Mentelium brevi laetiam esse opulentissimum, v I rip Η - LIN GI u s testatur in Epit. Ren Germ. Cap. 63.
54쪽
NIDERI Praeeptorium disinae legis a. I 76. per Jeorium Husner, omnes solii majoris libri typis sculptis excuti sunt. Hos inter tamen rigeste iani typi magnitudine & forma eminuerunt ; ipsis quoque Mentelianis sculptis praestam
Henricus Knoblocligerus a. I 78. Proesum Iudiciarium Tui Belial foliis formae majoris Argentorati excudit, addita imscriptione, quae librum aeneis literis concinnatum fatetur, his verbis: Processus judiciarius Belial intitulatus de latibis no in vulgarem stilum mirifice translatus . . . finiti Quem is ereis figuris Heliaricus Knoblorier in Cesarea urbe Argemis tine feliciter atque dignissime perfecit a. I 478. in die E -- dii. V Eneae hae quidem literae fuerunt, sed sculpinquia inaequales. Sub Gmningero autem, Prusso, Scito to solae denique litenae fusae obtinuerunti Transitus a stultiris ad fusas cum fieret, utraque subinde species simul adibita est; quod in libris non ullis, inter a. I TO. & I48O.' impressis, observavi. g. I s. Gutenbergianam ergo imprimendi sermam per quinque eonstet lustra Argentinenses continuarunt, postquam Moguntini iam literis usi sunt fusis. Quin & Schuesteriana cum Gutembergiana aliquandiu Argentinae limul exercitii fulti Nasciturninc canon : Libri literis sculptis, rudibus & scabris, sine anni, loci & artificis indicio impressi, ex Argentinem
O Liber hic & praecedentes extant quoque in Bibliotheca Commendae S. Johannis Hiero1OL Argentorati.
55쪽
sum prela maximam panem proelierianti Ceterum per omnem lare seculi XV. decursum Fausti & Schcineri officina Moguntiae fere viguit sola, cr) &ad Iohannem Schoe strum, Petri filium, transivit, quum eodem intervallo plurimae Argentorati typographiae nanc artem urgerent, ut infixi ostendam. orietes cinius, Husnerus, de sculptura typorum plus c teris lolliciti, Gutenbergianam artem eo denique perdux rant, ut dubius subinde haeserim, iussis an sculptis literis vere sint usi. Summum ergo beneficium literis mobilibus scum attulit Gutenburgius orbi, qui fusilibus literis p millet carere, sculptisque solis artes atque scientias non minus ac fusis propitare.
Q ORLANDI Eme e Prorro desia fama p. 34 nonnisi unam officinam praeter Schoenerianam memorati
56쪽
CAPUT Vnsulosa Argentine iam de originibus Opur phicis traditio.
RS, paucos inter socios lento cum successu im M. Venta , & per quinque fere lustra in occulto exercita, st) posteritatem de auctore & tempore si recidit incertam, nemo forte mirabitur. Gutcnbergio Argentinae li nulla cum sociis, nulla Moguntiae cum Fausto fuisset discordia, typographicae Origines in perpetua obscuritate mansissenti At testes litium occasione producti; sententiae a Senatu & arbitris latae, instriimentis condendis occasionem dederunt, in quibus Vera Originum memoria servatur. Registra, in quious acta perscribuntur Senatus, in arctiore custodia sunt. Ars, Argentinae primum duo per lustra, atque Moguntiae dei,ceps per tria delitescens, quum a. I 62. denique evolasset in orbem, non potuit non variis rumoribus apud populares exterqsque agitari. Gutenbergi , qui nonnisi a. I 468. decessit, veritatem facile aperire potuisset, sed tacuit comstanter, de fallaciis Fausti nunquam, quod miseriS, comquestias. Tacente Gutenbergio, qui haec Moguntiae audivit & vidit, tacuerunt quoque Argentinenses. Inter haec primi Argentinenses socii, rei gestae gnari, perierunti Gutenbergit Argentorato Moguntiam reditus; Gensfleischii& Gutenbergit in duos homines divisis; urbium, ubi Gm o Vid. Cap. UL S. 8.
57쪽
satenbergius natus est, & ubi artem invenit, diversitas; liter rum finitium & sculptarum confusio; non incertas tantum, sed fabulosas quoque hujus artis origines reddiderunti Res variis per ora hominum Volavit sermonibus, quibus plerumque aliquid veri & aliquid falsi commixtum.
imph. Factum hinc, ut π I ri P Η Ε L I N G I U S, Vir aIiaS amamtissimus veri, qui a. I s I. Selelladii natus, Argentinamta. adolescens appulit, in qua Gutenbergius vix ante quatuor
lustra exierat; in qua Mentelii & Eggestuinii tum prela
ferbuerant: ut mimphelingius hic, inquam, origines has primus nostrum describens, jam deflexerit a vero. Act rum it Ie Senatus & D. Thomae ignarus, ad vulgares tradutiones confugiens, tribus in libris, ubi de originibus typographicis loquitur, eas male exposuit; addendo aliquid vel omittendo erroneus. In Epigrammate, quod a. I 499. in haudem Geniueischii, quem Abicarum vocat , composuit, typographiam aeneis typis ab eo exercitam praedicat; cubligneos typos, Argentorati ab eo prius inventos, omittens. Scripsit haec extra Alsatiam versatus. In Epitoma Rerum, Thomae molnhio a. I poet. dedicata, distim
. Imp. regnante, magnum quoddam ac pene divinum ben . M si Felix Ansicare per te Germania selix
Omnibus in terris praemia laudis habet.. Urbe Moguntina, disino fulte Ioannes,, Ingenso; primus imprimis aere notas. Extat hoc Epigramma in fine Memoriae MARSILII AI IN G Η EN, editae Heidelbergae a. I 499. in MO.
58쪽
rysi ficium collatum est univeiso terrarum orbi a Joanno Gmis tenberg, Argentinensi, novo scribendi genere reperto. Isis enim primus artem impressoriam , quam latiniores e . cusoriam vocant, in urbe Argentinensi invenit. Indeis Moguntiam veniens eandem feliciter com evae ' Bene naec mimphelingius , in anno tamen inventinis, ut & in eo deceptus, quod Gutenbergium Argentinensem. α)nstitui
pto, circumitantias rei additurus, in avia plane dilabitur: is Sub hoc Roberto Episcopo Argenti nobius ars impresis soria inventa fuit a quodvin Argentinensi, licet incomis plate , sed cum is Masulitiam descenderet ad alios, in is hac arte investiganda l1militer laborantes, ductu cujuLis tam Joannis Genlastetsch, ex senio caeci, in domo Bonuis montis Gutenberg , in qua hodie collegium est Iurist,
is rum, ea arS completa & consummatam 'Multiplex in Ioco hoc mimphelingit error. I. Inventoris nomen reticet, cim in Epitoma Gutembergium nominaritia. Inventorem anonymum appellat Arguntinensem.
Brevius rem expressit in Germania cis Rhenum, quam Sen tui Argentinensi a. iso I. dedicavit, ubi pag. 43. simpsiciter ris Urbs veltra plurimum excellere videtur impressoriae arti, is origine, licet in Moguntiaco consummatae..
59쪽
3. Moguntiae eodem tempore, quo ars Argentorati imventa , Geniueischium in eadem investiganda laborasse perscribiti . Geniueisclitum ex senio coecum fuisse ait, quum in vegeta aetate Argentinam reliquerit, viginti post annos imter Aulicos Eleotoris receptus. s. Geniueischium a Gutenbergio distinguit. Scilicet quo magis ad circumstantias rei mimphelingius descendit, eo magis in errores delapsus est; in eo tantum sibi semper confiniis, Argentinentiem Argentinae a tem reperissis. De Mentelio autem haec modo tradit: is Interea Joannes Mentet, id opificii genus inceptans, is multa volumina castigate ac polite Argentinae imprimem is do factus est brevi opulentissimus.
Gebvileri Ηigno Nurius GEB v ILERus, scholae Selestadiem sis, dein Hagenoensis Rector, a. I 73. natuS, Gutelabem gio praeterito, inventorem typographiae primus in scenam produxit Mentelium. In Panegari enim, Golo V. Imp. a. Isa I. dedicata, ob ita locutus est: μ Joannes 51entellis non infimnm locum inter praeclarae indolis homines is obtinet, ob calcographandi, seu staneis calamis em1
O Impressa est Argentinae Mo. vid. ML I9. a. Recusa a. I I. Gebvsserus eadem repetiit in Commentariis MM. de ortu C nurum Haloing. Lib. V. Dissiligoo by Corale
60쪽
. dendi libros artem, quam primus ante septuaginta Ais quatuor annOS in hac urbe mortalibus adinvenit; etsi Mo-- guntiaci cuidam Joanni Fusi: civi suo id acceptum feranti' Perverse haec Gebvsserus, typographiae infantiam omnino ignorans; stanneorum modo typorum gnar , quos apud heredes Mentelii viderat; inscius ligneorum, quos Specklinus, a. Is 89. mortum, Argentinae conspexiti Idem in anno inventionis artis graviter errati Calculus enim ejus
incidit in a. I 447. b) quo Guten inius jam Argentina discesserati Gebvsseri narrata tamen ' OpheIingit ex serore nepos secutus est JAc. SPI EGELIUS, qui Maximiliano, Carmio V. & Ferdinando a consiliis & epistolis stati Is enim in Commentario ad BARTHOLINI Austriadem e haec annotat: si Insigniter autem divina illa impressoria ars, Argentorati, primum per Ioannem Mentes, Schorei nostri avum, d is a. IAM. -enta, Germanos in aere tractando praestaro
Gebvsserus ergo triplicis accusandus erroris. I tembeipio tribuenda Mentelio tribuiti a) Inventioni artis amnum I 447. Mi nati 3 Ligneas omnino literas ignorati Patet liac, Gutenbergii memoriam, Gebviteri aetate,
O Panegyrin suam scripsit Gebriterus a. I say. dicitque artem ante 74. annos a Mentelis Argenus inventam, qui calcul ad a. I 47. ducitico Lib. Dc pag. 2 i. editionis Diu Schorei, ouae a. IMI in DL prodiit Argentorati, cruae princeps impressio est si imhaec Bellum Noricum sive Bavaricum, a. Iso . a. mrimili no I. Imp. gestiun, heroico Carmine Libris XII descistae,