장음표시 사용
41쪽
ab alio hac sola intentione: ut se uindicet:& satisfaciat animo suo
irato: mortale e: si uero sit sine consensu rationis: uel quid minimur ueniale est: ut quottidie accidit curam rei familiaris geretibus: si ira rixa fecit cum aliquo percutiendo ivicem. Nam si hoc fit animo nocendi uel iniuriandi: seu uindicandi in adultis: mortale est. Si tumo re metis inflast uarios modos se uindicandi ex cogitauit: Zchis mul tum mentem implicauit: potest esse mortale: 8c ueniale: secundum Processum. Si dixit alteri uerba contumeliosa: animo iniuriandidi cendo ei desectum culpe Clar adulter: uel homicida de huiusmodi: uel defectu alio.Crustice: strue:& huiusmodi: hoc tamen proprie dicitur conuicium .s. in properan. beneficium: quod ei contulit: Nam in his omnibus mortale est: si ex liuore odii.s.causa dehonorandi:&ulsciscendi: secundum thoma: si dixit uerba iniuriosa seu contume fa familie sue discipulis: uel sibi subditis correctionis causa non est peccatum: nisi excedat: uel nisi diceret aliquid unde sequeretur eis infamia: uel scandalum: uel pesset quid notabile falsum: nam tunc esset mortale: uel ueniale: secundum excessum uerumtamen si pre latus subdito suo: pater filio: uir uxori magister discipulo: dominus seruo. dicit uerba contumeliosa ex correctione: & excedit modum: non tenetur petere ueniam a talib'. Si uero odio: & liuore uindicte dicerent: tenent uenia petere:& reconciliare lesum priuate: uel publice: secundum Fata fuerit iniuria: si tamen post c6tumeliam: qui
iniuriam recepit: cum iniuriante conuersa stari Didetur ex hoc remi
sisse iniuriam: si ex ira uocem exaltavit contra aliquem inordinate: seu confuse contra eum conuiciando: peccauit plus: & min' secundum quantitatem excessus: si ex indignatione quam habuit subtraxit alicui signa charitatis extrinseca:& ostedit expressua interioris rancoris: peccauit mortaliter: quia c5tracharitatem: Nam ut dictit theologi ex iniuriis illatis: quoquo modo tria solent oriri tela: prima est rancor in affectu. Secundo rancoris signum in effectu .Tertio est actio contra iniuriantem: primum .s. rancorem tenetur statim: quis dimittere etiamsi non rogetur: Secundum tenetur dimittere: &ueniam concedere ueraciter eam petenti. i.parato emedare secundum facultatem suam: tertium autemno tenetur dimittere nisi facta satisfactione nec tenetur de necessitate salutis: ille: cui irrogata e iniuria. querere amicitiam seu reconciliationem iniuriantia: ne ei sit oc
42쪽
easio mali: puta quia ex hoc iniurians superbiret: uel audaciam su/meret talia faciendi: nisi in casu.Cquum crederetprobabiliter Gopter hoc liberaret animam eiuS a mortali peccato: licet etia iniuria to subtrahere se ab eius familiaritate O maiori sui pace: sed ei loquellam orio tenere siue obuiando; siu uultu toruo aspicere nunQuam licet: quia sunt iudicia odii mortaliβ. Si blasphemavit alique animo deliberato: ut eueniret illi talis blatemia: mortale est: si maledixit creaturas rationales in detestationem creatoris: uel in damnum domini earum: mortale est. Si blassemauit animas parentum suorum defunctorum: uel etia aliorum: uidetur mortale ride si se isim ex ira maledixit: si blassemauit diabolit: si fuitpartialis: & ita animo obsit nato: stappetiuit damnum:exilium: uel exterminium cotrarie partis per fas: &nephas: paratus etiam in his: que sunt peccati sequi suam partem: mortaliter peccauit:& est in statu damnationis & liuerbo: signo: uel facto partialem se ostendit: mortaliter peccauit. De Accidia. Ccidia:que secundum damascenum:e insitia aggravas ani
I A mum hominis:ut nihil ei ager liceat:ex ira oritur:& secundα genus suum est mortale: si ex rationis consensu in his: que propter deum cuilibet imminent facienda: puta quum aliquis cosentit in detestationem boni diuini carne contra spiritum omnino prevalente. Si tamen est abso rationis consensin uenialeci& habet sex filias si maliciam: racorem: qusillanimitatem:desperationem: torporem:&mentis uagationem: ideo potetit sic interrogari. Si ita contristatus est & adeo eum teduerit: habuerit i horrorem bona diuina:&spiritualia: seu opera uirtuosia: adque tenetur ex deiprecepto: uel ecclesie: seu sterius sui superioris: nam hoc es mortale: si assuerit cosensus rationis: si ita st contristatus est: st nollet esse natus: nec creatri uel uellet mori:qualitercunt: dummodo uitam finiret: nam quili hethorum est mortale: ut supra: si ita contristatus ede aliquo casurm penitet eum benefecisse. uel proponita bono desistere: mortale e. Si ita contristatus est de aliquo casu aduerso: incurrerit xpter hoc
infirmitate miderit somnia: dimiserit cibum: uel huiusm6i: ut mortale si in hoc se potuit iuuare:& noluita reliqs: q no sunt pcepti: uel etia si sint precepti: sed abso cosensu ronis: veniale e huiusmodi tris u
43쪽
llitia. Si eontempsit scit indignater sustinuit corrigentem: Senter
hoc eum odio habeat:mortale est. Si ex uagatione mentis fuit som/nolentus distractus:& inquietus in oratione:predicatide:& officiis diuinis: uel etia extra diuina cogitauit uana: & inutilia hoc uenia laestinii addatur aliud peccatum: uel si uoluntarie seu negligentia accurata evagetur:Per totum officium: ad quod tenet cx pcepto.
De Maricia. HVaritia est inordinatus appetitus habendi. Comittitur tripliciter.Liniuste acquiredo: tenaciter tenedo: & inordinate amado: & in his tribus auaricia est peccatum mortale ouum contrariatur charitati dei uel proximi: ut si propter amorem diuitiarem:quis non uereatur facere contra amorem dci:& proximi: uel cum amori& appetitus est ita immoderatus temporalium bonorum: ut consti tuatur in eis inimus finis:alias est ueniale ex ea septe peccata ori Otur.Cobduratio: inquietudo:uiolentia:fallacia: periurium: raus de
proditio: sed quia plura de pertinentibus ad auaticiam tacta suntlapra precepto Septimo: que rectant breuiter dicentur. Illicita acquisitio. I ex immoderato appetitu lucri hinc inde discurrens maiore
licitudinem adhibuit circa temporaliar quam saliati neces raria: mortale est.Si ex avaricia prodidit ciuitatem: siue terram aulserens ab eo: cuius sunt:alteri tradendo:qui ibi ius non habet: mor/taliter peccanit:& tenetur de omnibus damnis inde secutis:si tradidit dominum suum: uel alium in manibus occidendum: uel impediedum a negociis suis:mortaliter peccauit S tenet ad omne itereTer Si secreta domini iniuste reuellat peccat mortaliter: secus si secreta iniqua: ut puta coniurationes& tractatus contra rempublicam: uel quemvis alium prodidit ex charitate: Si no seruauit pacta:&fidem promimm:&conuentiones licitas: mortaliter peccauit: & tenetur
ad intere si vera sigilla corrupit:uel sigillum littere clause apulta mortale et nisi poneret spem in ratiliabitione dirigentis: uel eius in
eui dirige Si aliquid illicite: di turpiter acesiuit 2 luduae taxillore r
44쪽
ie est: si uero non lusit ex cupiditate: sed causa recreationis pro estuleto dc poculeto: nec cotra lege ludit.i.cumdolo: his ossius cocurretibus: talis ludus non uidetur prohibitus. Si tali ludo aliquid acquisuit ab his: qui alienare non possunt: ut sunt furio si: minores.xxv. annis:&precipue pupilli: mentecapti Turdi: muti:&ceci:& qui perpetuo morbo laborant: religiosi: cletici quantum ad res ecclesie: filii familias non emancipati: nisi peculium infrense: uel quasi habeatruxores nisi habeant res .pprias.Qui igitur ab his per ludum acqui
uerit: reuituere omnino tenetur tutoribus: uel curatoribus: uel prelatis: aut dominis eorum: nisi forte sit:quid minimum: Si ludendo uicitper fraudes: puta utendo falsis taxillis: uel aliter decipiendor resti tuere tenetur de iure diuino et: qui amisit:uel habeti curam est seclidum thoma.Si tempore messium: uel uindemiarum: it gra num: vinum: ues fructus: ut congreget ita st ceteri cogantur ab eo emere:&ipse possit ad libitum uendere: mortaliter peccauit:& de bet lucrum erogari pauperibus. de consilio: non de necessitatemisi ex tali emptione aliqui tormedamnificati ci, probabiliter extimari uidetur: quando notabilem quantitatem respectu loci emisset: idem de his:qui emunt monetas: uel alias res: ut carissiam inducant. Iniusta retentio. I scienter:& animo retine di retinet: ear que restruere mestra mortale estsi conducens aliquem operarium. in opus: uel mi nisterium: quodcunt notabiliter paruo precio conduxit: uel mercedem opens ei dare multum distulit: quum potuit:seu de conuento pretio denicauit: aut loco pecunie dctite sibi res dediti quas opor tuit eum uendere cum amissione: in omnibus his ultra peccatum tenetur ad omne damnum:quod pertulit. Inordinata assectio. I appetitu completo appetiuit alienum tita inordinate: si facultas adesset: ope complerete etiam cum dei offensa:mortala est: si iuste acquisita: ita inordinate diligit ut eis inhereat: &fini: cuius signum est: si ea perderet paratus e facere contra preceptum
45쪽
ecclesie: mortale est: quum proponat creaturam creatori si migalirer expendit substantiam sua in edificiis i umptuosis:eqs: conuiuiis& aliis ornamentis: mortale est: si fuerit notabilis excessus ultra coditionem status sui: alias in modico est ueniale. De duobus peccatis carnalib' & primo de gula. Via: que secundum Augustinum: est immoderata cibi &po
I tus auiditas:ex suo genere ueniale e :&secudum Gregoria: habet septem filius scurrulitatem: multiloctum: ineptam: leticia:
hebetudiem mentis: immundiciam: castrimargiam:& ebrietatem:& peccatur peream quini modis: pre: propere: laute: minis ardenter: studiose: de quib' sic pol interrogari Si comedit: uel bibit nimis laute excedens mensuram sue complexionis inquatitate cibi &potus: aduertenter: dc ex certa scientia ingurgitauit: sicut fit a plerismin carni spriuio: mortale est: si nimis ardenter comedit: paratus trasgredi preceptum dei: uel ecclesie: puta absq; necessitate soluere ieiunium: uel comedere carnes tempore Phibito: ut satissaciat delecta/tioni gule: mortale est: Non. n. ulus cibor um: sed concupiscentia in
uitio est: Si nimis studiose cibaria: & uina preciosa: quesiuit & pre
parauit: ut cum uariis saporibus & diuersis modis circa hoc ponens finem suum non parcendo expensis ultra conditionem suam: nec laboribus aliorum: ut satisfaciat gule delectationi: mortale est: alias ueniale.Si propter gulam scienter usus est cibo notabiliter nocivor ex quo uerisimiliter credidit incurrere magnam lcsionem corporis: mortale uidet: Si comedit carnes in quadragesima: uel aliis ieiuniis ecclesie: uel sextis feriis: aut sabbatomon urgente necessitare: et cauit mortaliter: Si bibit uta ad ebrietatem aduertens quantitate nimiam: uel potentiam uini tussicietem ad inebriandum: uel de hoe dubitans probabiliter: peccauit mortaliter secundum thoma: ide si ebrietas sit frequens & assidua:si induxit aduerteter aliquem: ut se inebriaret: ponedo sal in uino ad hunc finem: mortale uidet si induxit alique: ut abis ronabili causa frigeret ieiunium: peccauit mor taliter: si habuit inepta laticia: idest lasciuiam carnis demostrauit in mente per gesta corporis extrinseca inordinata: ut solet fieri in iocis di choreis: que sunt cum peccato mortale in quinq; casibus. Primo
46쪽
quum fiunt ex libidine.Secit o quum fiunt i ecclastis: & locis deo
dicatis: quia quasi sacrilegium aertio: quum fiunt a religiosis cum mulieribus: ratione scandali .Quarto quum fiunt cum tanta inani gloria: stibi constituitur finis. Quinto: quando tales chorizates nocurant de scandalo proximi inductivo etiam ad lasciuiam Si ex nismia repletione accidit ei in somnis immundicia seu pollutio preter intentionem: ueniale est: Si uero hac intentione principaliter se re pleuit: ut.Lhaberet pollutionem siue in somnis siue in uigilia:mor taliter peccauit: etiamsi causa sanitatis fecerit: potest tamen contingere pollutio in uigilia absi mortali: si contingat sine procuratione preter uoluntatem. De luxuria. Vxuria:que ex gula sepe oritur: est inordinatus appetitus de - lectationis ueneree & ex suo genere est mortale: quia contra illud preceptum nomechaberis:&septem modis diiunguitur:&qantis dictum est de quinq; supra precepto sexto & nono: rectat interrogare solum de duobus ultimus.Lde colloquio:& lasciuio tactu: si quoq; modo uerbis & colloquiis lasciuiis procurauit iducere mulierem ad peccatum carnale: siue cantilenis: siue aliis huiusmodi mortale est: si litteras scripsit: portauit: uel recepit prouocantes ad lascis uiam aduertenter: mortaliter peccauit: Si associauit aliquem:quem nouit ire ad peccandum: mortalitet pcccauit: si fuit mediator inter aliquos ad huiusmodi turpia compleda: mortaliter peccauit: si osculatus est: uel amplexus uel alias tetigit aliquam muliererem: non suam: uel masculum: cum libidinosa delectationer mortaliter peccauit: etiamsi non prosequatur ulterius adactum turrem secundum stomam: & quicquid homo agit ex consensu talis delectation is ad hoc: ut eam nutriat: uel teneat: ut sunt aspectuS: tactus: amplexust& oscula libidinosa: uel quicquid est huiusmodi: totum est peccatum
mortale: uno tempore continuentur: habentur pro uno pecca
to solum: sed tanto graui quanto plura huiusmodi occurrunt. Si vero diuersis temporibus uel interuallis fiant:sunt diuersa peccatae Ideo in huiusmodi interrogadum' est sigillatim de necessariis circuncinuissubi comissum est peccatum:quando: & quoue . .
47쪽
De septe operibus misericordie spiritualibus 1 queuunctascripto uersu continentur. a insula: castiga:solare:remitte:&r:ora. Sic5suluit & docuit ignorantem precipue ad salutem necessaria: ut precepta Gr& ecclesie: articulos fidei:& huiusmodi: Nam ad hoc uidetur tene ii saltem: quo ad familiam suam:quatum potest bono modo: Si ipse predicta neglexit discere: & ad predicationem ire precipue existens indiota: mortale uidetur:si fuit negligens ad correcti m fraterna rquli tenem .s.de peccato occulto mortali: & sparet ide emedatione fratris: nam eo casu omittendo eam: nino mortaliter peccauit:secus aute si tardavit pro maiori opportunitate. Si tepore infirmitatis neglexit procurare sibi:& sue familie: sacramenta ecclesie:& si quis abis eis ex sua negligentia: uel dilatione defunctus e: precipue proles: une haptismo:mortale uidet. Si quatum licuit tolerauit malos:& persequentes natura: & conditione rudes motibus: & conuersa/tione insolentes: Nam in hoc consistit magna perfectio. Si orauit pro salute omnium pro ut tenetur. Nam quilibet de necessitate debet orare. Primo pro salute propria.Secundop iustis:ut in dei gratia perseuerent. Tertio pro peccatoribus etiam inimicis opriis: urconuertantur. Nam quilibet in comuni saltem tenetur orare pro inimicis: Mathei Septimo: alias qui excluderet eos a comuni oratione mortaliter pecearet secundum doctores: Quarto pro de functis: qui sunt in purgatorio: ut a penis citius liberent':&cum beatis uisione diuina perfruantur. De septem operibus corporalibus:que in hoc
UIsito: polo: cibo: redimo: lego: colligo: condo P horum decla/ratione sciendum:* hec misericordie opera sunt omnibus taquam obligatoria: dc cadunt sub precepto de proximi dilectione:ad cuius precepti dilectionem: pertinet: non ut diligamus tantum uerbo:&lingua: sed opere:& ueritate: sed quoniam hoc preceptum euaffirmativum: ideo licet obliget semper: non tamen ad semper: sed loco:& tempore:iuxta st exigit ratio: dc ordo charitatis: si vult:
48쪽
ς, exponatur corpus pro anima proximi: & substantia pro eius salate corporali:poterit ergo sic interrogari. primo si exposuit corpus panima primi stantis in periculo damnationis:ex li gratiar quum seduceretur a fide ab hereticis: seu infidelibus: si potuit eum a tali
periculo liberare sine periculo proprie anime licet cum periculo proprie uite corporalis:& no fecit: mortaliter peccauit sciam doctores . Si aliquando sciverit aliquem in extrema necessitate ab omnibus derelicta dolere: sitire: clamare: anxiari: auxilium posulari:& a nemine subueniri:Nam hoc casu:quum uerisimiliter non tantum de corpore:sed et de eius dubitetur anima: quilibes talem homine derelinquens nec subueniens: homicida est.Quo ad subflatiam: Semnst, do ii quum potuit: non uisitauit infirmos uel tribulatos subnenienstdo eis de medicis:& medicinis: quum idigeret: nam ad hoc tenetur
quilibet p posse iuxta modum inferius annotatum:& qui de subsatia non potes subuenire: studeat dulcibus uerbis consolandor si nudum quum potuit uelamentin cooperuit: Nam lue. Tertio dicitur qui habet duas tunicas: det una non habenti:& pro nna tunica in/telligitur uestimetum: quod est habenti: 5c est familie necessa inmepro alia uero intelliguntur cetera que sibi&eius familie sunt sup/nua: de de his precipitur pauperem nudum uestiti. Si peregrinos in domum propriam hospitio collegit: nam ad hoc multipliciter indu/cimur exemplo sanctorum: proinde apostolus hebre.xiii. ait hospis talitatem nolite obliuisci.Si pro debitis icarceratos inopes redemite magnum est opus misericordie: precipue quum iniuste retinetnr coua multos crudeles exactores:qui delectantur eorum cruciatu cor/porali: quod es ualde detestabile: nec licet quacnnm causa debitostri inopi auferre uesimenta adorsin seu a lecto & quibus necessario ipse utit :de uxor de filii ei': Exodi. xxii.nec cotra hoc uallet ulla laxs sepulturam mortuis exhibuit: precipue quum nemo ali adesset rqui hoc saceret: Nam & hoc numeratur inter opera misericordie. Nunc autem: ut sciatur: quado quis ex precepto teneatur subuenire & elemosinam facere indigenti: duo consideranda sunt.s facul
eas habentis:&misericordia indigetis. Si igitur quis habet aliquid superfluum ultra id: quod ad necessariam sustentationi nature proprie ac familie sue: Ae non subuenit existenti in extrema necessitate
scilicet ν apparent probabiliter signa extreme necessitatis suturer
49쪽
& hoc ipe nouit: mortaliter peccat secundum Thomam de necessa
rio uero ad sustentationem nature proprie & familie sue.s.sine quo non potest uiuere ipse & familia eius non tenetur elemosinam facere secundum eundem. Si quis habet aliquid superfluum nature su/Bentationi: necessarium tamen decentie status de tali necessario tenetur ex precepto dare elemosinam:&subuenire proximo non tantum existenti in extrema necessitate: sed etiam existenti in arcta: si immineat signa probabiliter extreme egestatis: ut uidctur innuere illud Iob:qui habuerit substatiam huius seculi:& fratrem suum uiderit necessitatem habere: & clauserit uiscera sua ab eo: quomodo charitas dei manet in illo:quod uidet sonare no solum de extrema: sed etiam de notabili & uerecunda necessitate proinde Luc. xi.dicitur:quod superest: date elemosinam: nisi quando dare elemosina Henulli necrssario condecentie proprii status: cederet ad magnum disnum:& periculum corporis:& anime: Si habet aliquid superfluum utril necessitati.Cnature:& condecentie proprii status:& non subvenit magnas necessitates:& miserias sibi notaS: uidet peccatum. alia cum tempus dabitur.
e Impressum Taurini per Ioannem Angelum &Bernardinum fratres de Sylva Anno mi