Isaaci Casauboni Ad Frontonem ducaem S.J. theologum epistola; in qua de Apologia disseritur communi Iesuitarum nomine ante aliquot menses Lutetiæ Parisiorum edita

2쪽

S. I. Theologo, T. Cl.

S. P. D.

Eoi superioribus diebus, Front .. Ducaee, vir eruditissime, librum Apologeticum nuper isthic ab uno PatrumSocietatis vestrae scriptum, & de communi omnium sententia publicatum. Legi autem eo diligentius & accuratius, prieter morem sane meum,qui nullitu cuiusquam mortalium famam solitus appetere, inpolemicis hoc genus scriptis operam non amo abuti meam: in non solum, quia in magna exspectatione eam Apologiam priusquam prodiret in 'lucem fuissse intellexeram: veam etiam,& multo quidem magis, quia Epistolam non ita pridem a te acceperam, quae Responsiopis eius legendae cupiditate non mediocri me accendςrat: quippe qua ita aiebas esse confutatas famoli cuiusdam libelli calumnias, ut iam multorum animi 1 So-

3쪽

cietate vestra prius admodum alieni, eius lectione pacati & vobis penitus sint conciliati. Quin etiam literis ijsdem, si meministi, me pro ea consiletudine, quae plures annos Lutetiae Parisiorum inter nos intercessit, rogabas, ut Serenissimo Potentissimoq; MAGNAE BRITANNIAE R EGI, omni maximarum, exquistissimarumq: laudum

genere Principi dignissimo,hoc ipsum significare vellem a & pqstquam per nquam hanc Apologiam caussae vestraetaequitatem cognouisset . id agerem apud M A I E OET A T E M ipsius, quo relugionis vestrae hominum persecutioni, sic enim dicebas , & ita multis credere lubet;) finis tandem aliquis imponeretur. Atq; haec eadem alium etiam societatis vestrae non o oscuri nominis Patrem, a spectatissimae virtutis & integerrimo viro D. Fabiicio Boderiano Christianissimi Regis Legato, qui munere suo felicissime sic perfunctus, in Galliam ante paucos dies est reuersus, per literas enix. peti j illa, & erat litetis a chum Apologetici exemplar, non clam me Orata Itaque nihil mediocre iam de eo libro miti spondebam, cuius steti genio&tu, doctissime Fronto, &ille M alteribus ου-ς ς, Regi maximo , li- . teratissimo, iudicijq; acerrimi, cuius ostensiun3 i

erga Societatem vestram animum reformidareu poteratis, probati ipsum tamen posse nihilo secius confideretis. Mirifice vero gestiebat animus milii, ex eius lectione cognoscere quid at ctor ad illa resp uideret, quae a grauisiimis viris, atq inculpatae vitae, eaodem vobiscum religionis formam pro fitentibus, multis ex ordine vestro solent passina obiici: quasi erga Reges &

4쪽

ad Frontonem Duc. Epistola. 1

Principes praepostero quodam religionis et loparum inui essetis ,& iura ipsorum ac dominationem alienae potentia amplificandae studio, multimodis, quotiesie daret occasio , scriptis, factis , iretis imminutum. Equidem persuas insimum habebam , fieri. vix aut ne vix quidem posse, ut quae tibi scriptio tantopere probaretur, vide quanti te faciam,) cuius essectus adeo insignes prςdicares, de qua tantam spem concepis

ses, quicquam eorum assine contineret propter quae non Magnae tantum Britanniae optimi cle

mentissimique R gis ostensionem incurristis: sed de multis alijs Illustrissimis Principibus,multis Rebuspublicis prudentissimis,uniuerso etiam

ordini amplissimo Senatus Parisiensis , & de

quo vos video non dubitare, ac multum queri,in omnibus Politicis Societas vestra duddm grauis euasit&suspecta, tae dicam ingrata & inuisa. Quo magis sum demiratus, & stupore quodam inter legendum defixus, cum exspectationi meae

adeo pleraq; animaduerterem non respondere, ut caussam dicere aut cominisci nullam possem, cur tibi viro intelligenti & perspicaci, cur cuiquam alij, non plane Mam acutho & communis etiam sensus experti, eos facere animos scriptum ei tismodi potuerit; quod rectre aestimantibus non caussae vestrae iusta proferre in lucem

queat videri : sed illam potius opinionem de vobis , quae plurimorum mentes occupauit, scitis ipsi, & in I EN A. i ci MAGNI morte experti estis) voluisse confirmare , & magas magisq; in legentium animos defigere. Atq; ego iani hic

profiteor, de ijs dyntaxa t loqui mς, quae ad Prin-

5쪽

cipum iura, dignationem, securitatem . salu tem denique Sc vitam pertinet. Nam si quae alia vestiis hominibus a quoquam obiecta eadem Responsione diluuntur: nihil ad hac caussam: neque ego iam illa quicqvim moror. Opto magis eam ut vestri ordinis Theologis mentem ses. G. Mias Deus immortalis inspiret, ita det se gerere, ita

si omMG - αι nihil vi posthac inimici vestri praeter calumnias &ficta crimina habeant, quod vobis

m, '- Scio quam hodie in multis orbis Christiani re- 'gionibus locum Societas vestra obtineat, quid

'θ' quantumq. valeat 1 qtiae si a defensione doctrinqHildebrandicar & Bonifacianae animiq; rigore illo praefracto, quam in pleri'; vestrum homines ειρ λοὶ obseruant,s ad aequitatem , lenitatem, & illam quam pii Patres Graeci appellant

γκροαζααν Latini condescensionesn , animitus . traduceretur , magnum haud dubie ad communem Christianorum concordia & re & exemplo momentum asterretis. Me ut haec ad te simplici animo scriberem, vir amicissilii e , non odium aliquod impulit, aut obtrectandi cuiquam prurigo ; quo pestilente morbo , nimis hodie late 'γateriss gratiante, mores meos abhorrere ' nisi fallor, vel tacente me fidem fecerint: sed illa ipsa, quam dixi, Epistola, petitioq; rua, ab optima qui denari credo, voluntate profecta: verum quae male polito prorsusq; ruinolo nitens fundamento, plane mihi visa est parum equa de ivr- ιοσψς ac proinde superuacua & α ιur ατα s.

6쪽

aa Vrontonem Duc. Epistola.

Magno enim in errore versati estis, & tu, optime . Ducaee,&tuus ille --ἰνη ς, cum putastis eius modi Apologiam , eo filo contextam , eo scopo

seriptam , & Principibus ita apertξ inimicam, non dico Magnae Britanniae sapientissimo Regi, aut ulli alii principi, cui salus sua non fuerit vilis, placere posse; sed cuiquam omnino, qui Pria' cipi suo,& dignitati securitatiq ipsius optet esse consultum. Equidem sic a libri illius lectione

distesii, ut prosatis comperto haberem, te cum illa ad me licriberes aut ipsum non legisse, aut non tam iudicium fuisse tuum secutum, quam alienae voluntati obsecutum. Novi enim te de quam miti ingenio sies neque memoria mihi crebri illi in mutuis colloquijs nostris sectmones tui exciderunt, omni moderatione &mansuetudine conditi, in quibus te semper publicae tranquillitatis studiosum , subditum

innatis ante pauca secula contro- Reth uerses, nostro hoc acerrime agitatis, quae adiura m num

Principum pertinet, plerisque alijs animadue ii multo aequiorem . deq; auctoribus doctri me adeo exitiabilis sanE , pieque & liberε non semel audiui iudicantem. Quo diligenyius faciendum duxi, ut non magis meum, qui m Regis ipsius , de aliorum virtute praestantium virorum, qui Met ροῖ τὸν Obis , de illa Apologia iudicium & hidicij potissimas caussas indicarem: si '' forte multarum rerum praesertim Anglicarum, quae ibi ceu verissimae produntur, & tanquam indubitatae fidei affirmantur, horribili falsitate cognita , impetrare, qua auctoritate es a Soci se tuis posses,ut post hac fasias narratiunculas sperneret,

7쪽

ueris, certis, atque adeo publicis Asia fidem ne - H -- abrogarent, & ad necessarium , nedum iustu niti mu-. sui odium Regem pi λη ac simul omnes veri amantes prouocare desinerent. Quod si fecerint , honori suo, mihi crede, & totius Socie- tatis vestrae mestus in posterum conssiluerint. lnimuero quam parum candide, parumque ap-

iEad conciliadam vobis Principum bρneuolen- tiam Apologeticqn illud vi scrip tvidi, non est

disiicilis demonstratio. Nempe hoc 3gitur .magna totius libri parte, ut dixta quaedam re Leritentiae defendantur nonnullorum e vestris , er ditorum quidem hominum, Dico sed quorum opiniones non paucas Principibus δc Rebus publicis este pernitiosas magno consens Nudentes

coiitendunt,& tristissima confirm e perientia. Et appello conscienti m tuam, mi Fronto non iudicio tuo omnia probentur, quae in xuorum li- bris de hoc argumento legistiὰ an paratus sita om- Ratas cer- nes illorum sententias , ceu ην ritas defen-ὶ quod tamen sine. vlla exceptione Auctot Apologiae facit. Omniae 'efendit . Omne tu e tur, omnes lauda , Vno Mariana aegiel excepto.

Equidem is non sium, qui si quid forte incau tius aut inconsultius viro dosto in scribst id heuiderit, protinus in deteriorem patiem. id. velim im iterpretari, dc in malae mentis argumenta apere. Bonum virii haec η ηαε αα Scina lignitas dion decet Christianam vero charitate inulto minua. At quoqties salus principum agitur,quoties publiqua rea, cuius incolumitas in Priticipis incolumitat rit, ' tur siue aperta molitione, uue per cuniculosindiscrimen adducitur, tum enimvcro loge alia res est, alia ratio;

8쪽

ad Frontonem Duc. Epistola. 9

alia ratio neq; ia vlli α, aut molliori inte pretationi quaerendae locus. quin immo haud se. Mucusac si esset Pyrrhus, aut Hanibal ad portas,co-

moueri tum bonos ciues,contremiscere totis ar .

tubus, dirissima quaeque exempla ob oculos sibi. . ponere, rae anxia solicitudine omnia etiam tu. in timere, non dico fas, sed omnino necesse est. omnis hic honestus pavor: omnis trepidatio fortis & laudabilis: omne durius dictum factumue iustae sius icioni mouendae idoneum est iudicandum. In patria presertim nostra, mi Ducaee , dc hoc maxime tempore. Quid enim ε, Vidit Gallia non ita multos ante annos, quia iura principalia vi'labantur, diuina humanaque iura foedum in modum subuerti, omnia sitisque deque misceri,

homines hominibus, ciues ciuibus lupos fieri. Vidit Gallia postquam Majestas Unctorum Domini in animis ciuium malorum,& praua doctri- .na corruptorum euiluit, duos optimos & fortissimos Reges suos teterrimo parricidio & quudem eodem fere pacto utrumqueὶ sibi esse ereptos ; vidit & luxit,ac nunc etiam luget. Et exit ali-- quis tamen in Gallia, qui caede tam recente Henrici Magni Regis heu nuper nostri, bonis omnibus acerbe gementibus , patrocinium eorum scriptorum securus siuscipiat, quos nouit Orbis terrarum Principibus omnibus esse infestos , eorum Coronas imperio Iouis Capitolini totis viribus ire subiectum ; Maiestatem modis indignis

minuere ; & clara iam atque alta voce, Cornua quae incatque tubata contendere , unicum esse mundi

uniuersi Dominum, unicum ut ipsi appellant,Wce- deum ; unum imperatorem, unuia Regem,

9쪽

vnum verὴ Principei', Pontificem nempe Maxim una. cujus imperio sit quis Regum aut Principum parum se prsebeat morigerum , sue in spiria tualibus, ut multi saepe, siue in temporalibus, ut superior oculo Iohannes Rex Nauarrae ; hunc illa etiam falsa imagine Principatus, quam doctrina ista Regibus concedit, ipso iure, etiam ante prolatam a Pontifice sententiam , ut multis placet, vel certe statim a prolata sententia, excidere ; eius subditos omni vinculo nituralis subiectionis elle solutos; ipsum vel subiectorum popim 'ilorum viribus, vel aliorum Principum solio detrahendum , & tanquam piacularem victimam

finibus ditionis, aut etiam e numero viventium, si opus sit, esse exterminandum. Non ignota loquor, neque tibi incomperta. Teruntur omnium

manibus Doctoris Mariae Neapolitani libri quubus haec omnia totidem sere literis ,& quidem potissmia horum in Epistola ad ipsum Pontificem , Paulum V. cui opus nuncupatur , & cuius priuilegio est editum , continentur. Neque Vero .

infrunitus hic Maria quicquam dicit quod alii multi & ante ipsium di post: ipsum , ore pleno, non dixerim,& voce, scriptisq; docuerint. Nisi tu sorte ista oras, quae sit per hac quaestione nostris

temporibus ne vetustiora artingam) ab Alano, Sandero , Andrea Philopatro , Tres hamo, Care-rio, Bo Ziis Fratribus, Mosconio, Mancino, Pe-santio, Conitantino Vertina , Sina incha,& innumeris aliis; qua Iuris Canonici interpretibus,

qua Theologis, sunt scripta. Omnium instar esse lateant duo Illiastrissimi Cardinales , Baronius Bellariniaus, quorum ille cum Ecclesiasticos An

10쪽

ad Frontonem Duci Epistola. 18

nales,ingens opus & laboriosum, susciperet contexendqs d unum emunctae naris hominibus videtur negoti, sibi dari credidisse, ut hanc de infinita Summi Pontificis potentia inirificalia do-.ctrinam, per totam seriem temporum opportune 'o κοῦρος. confirmaret; qui etiam Paulo V. Pon ρυμος.

tificatum, ineunti, Gregorium VII. ceu perfectam aliquam ideam legitimae administrationis Cum proposuit ; hoc videlicet non obscure si gnificavit ; eum demum se iudicare laude dignum Pontificem, qui domin tionis suae catula

caesum terrae miscere , uniuersiam Europam

caedibus de parricidijs implere no dubitaret. Camdinalis vero Rellar minus quantum in simili proposito urgendo sudarit, quanta contentione eustudio negotium gessierit, tot editae ab ipso lucubrationes , tot libri nuper in caussa Venera, contra Patrem Paulum excellentis doctrine virum, re alios scripti, abunde testantur : omnium vero maxime qui postremus eo super a

gumento,ab illo est paulo ante publicatus , Liber aduersus virum doctissimum Gulielminii Barciatum I. Oum de qua scriptione quod debeat eorum esse iudicium, qui publicas res suas cupiunt esse saluas, ne vel ego, aut tu , vel qui C. quam alius posset ignorare : Senatus primum Venetus nam ad hos liber prius peruenit) deinde Parisiensis Curiat Patres, quibus salus nostro- .rum Regum propria salute charior ,.satis caue- .runt. Sed quid verbis opus Idem ille Cardinalis Besarminus in illo sitio infausti nominis.ToreoA alijs aduersus Serenissimum Magnae Britanniae Regem scriptis, hoc unum habet, cur Iuliuran-