장음표시 사용
131쪽
cta est autem haec templi destructio circa annum Christis 6. cum Carolus quidam Husrus Castellum expugnare decreuisset. Habitatur autem hodie non multis admodum Lusitanis, numero nempe eorum indies magis magisque decrescente, ita ut vix triginta Τ' '
in eo numerata possint, quorum tamen plerique CrIam Inhrma ivntva β.θώm L. h
letudine decumbentes nimirum in os comio extra Castellum, quod Ferme0 dictum,usibus aegrotantium destinatum est. Qui bona adhuc utuntur valetudine non sunt de Communi populo, sed personae illustres qtu tempore necessitatis sese defendere,&aduersus hostem tueri non diu possent. Gubernatori moderno nomen est Christophoro de t cena, Himc ordine sequuntur,unus qui ipsis Padre&4lter qui Mordicitur, post eos numeran rur Procurator Regius, Praefectus praesidiariorum militum siue centurio, Procurator mercatorum in
Lusitania, cum paucis aliis ui publicis funguntur officiis, Hi autem
omnes habitationem suam in castello habent, Caeterum gregari iri prae- 1idiarii milites, tonsor item alii ,extra Castellum omnes in pago prope illud sito habitant,&horas suas norunt, quibus ad excubias in castello agendum,ascendant,quibus tamen etiam satis negligenter praesunt,si nullas in mari naues adesse videant. At vero Nigritas imperio suo subiectos adhuc habent uuam pluri- mos, Ita ut septingentorum rere numerum racile colligere posse videantur, Hi ipsis Lusitanis multo sunt natura etiam ipsi deteriores CXasperantur vero, in dies magis magisque aduersus Batavos a Lusitanis excitantur, ita ut maximum ab illis expectandum ei periculum sit, qui bellu forte Lusitanis inferre conetur.Vaston. omnes sunt corpore nosagittis halte missilibusque hastis,sed, tormentisvi bombardis uti norunt
optime, ita ut non parumlhostibus facessere negotii posse videantur. Ad commeatus bellicos quod attinet,illis quidem ante haec tempo- - ra melius etiam instructi fuerunt, quidem parum ipsis ex Lusitania ..Hς bellicorum commeatuum hodie transmittitur. Cum enim Rex Hispaniae videat, lucri se ex hoc castello non tantum hodie percipere, quarnsuperioribus annis factum est, sumptibus etiam quodammodo parcendum existimat, Vnde misere hodie cum illis agitur,morbis enim confecti, famem tolerare&inediam Lepe cogerentur, nisi necessitati ipsorum qui Insulam S. Thomae inhabitant Lusitant,subuenientes,eos interdum subleuarent, quibus quod etiamnum Castellum hoc possident,vel solis
Nec vero dubium mihi ullum est quin sipatavis fide habere,& eorum expetere familiaritate auderent, i a pride relicto castello suo ipsis sese adiunxissent.Verti cum iniuriarii quas ipsis saepe intulertit, memores, mortis periculu extimescant, atq; ita ne scylla vitantes in charybdin incidat, sua culpa merito vereatur, castellii hoc vel inviti,magno culabore, periculo metu tame periculi maioris o seruare cogutur, in talo hodie metu viventes ut non facile pedem extra castellum &pagum suum ponere audeant, ne a Nigritis , forte quia Batauorum sunt partibus, Compro-hensi trucidentur. Sic igitur Castellum hoc quo adsitum loci&aedificium ipsum, satis firmum est nec facile expugnatu, At vero Lusita tus
norum tortuna&conditio hodie prorsus immutata est, nam cumma rara.
uesante haec tempora ex Lusitania&Insula S. Thomae magna frequentia quotannis adventantes numerarenrplurimas, vix hodie Barcam aC
132쪽
118 VI PARS INDI Ecipiunt unam atque alteram, cum transitus ipsis interclusus fere sit,&praepeditus Batauorum nauibus , quibus haud raro etiam praeda ferr
Q d attinet ad tormenta minora maiora aenea, ea quidem ipsis UT,. H., non desunt, multa enim ab altera potissimum parte, qua mare respicit, i. im disposita in vallo&propugnaculis cernuntur, nec tamen omnia CX Rrmamentario protracta ibi conspiciuntur, ut iudicari de multitudinei quantitate ipsorum posset. Hoc enim Gubernatores tanquam singulare aliquod secretum nemini aperiunt, attamen cum haud Nigritarum, ad naves tacite ablegatorum opera, in redimendo a Batavis puluere tor mentario tantur, auro eum preciosissimo, si pro voto copiosum satis habere possent, libenter praeponderaturi, facile inde coniicere est, tormentis eos quidem in castello melius quam puluere tormentario in-4tructos esse. Sed haec hactenus de Castello L. ina,dicta sufficiant. Iam quo cursu& tramite naues Batauorum, peracta mercatura domum reuertantur,vi quid in reditu ipsis occurrere plerunque soleat, paucis ut exponamus restat.
CAp. LIIII. DE RATIONE ITINERIS EVO PERACTA IN HOC LIGiore mercatura otituiturplemnque adregnum Benino Rio Forcado S.
ERACTA iam exanimi sententia&voto mercatura, cum
domum redire Bataui constituerunt, plerunque a pago uourre itineris initium facientes solutit, cum locus iste pr6pter rerum omnium abundantiam, & altitudinem vel ele- uationem suam, nauibus discessum parantibus omnium aptissimus de prehendatur, quippe ubi sibi de rebus ad iter necesssariis ero Ipicere, cursum ita instituere possisnt, ne ad vallum propellantur. Solent autem plerunque cursum suum, versus Insulam S. Thomae, vel etiam ad Rio de Gabom, locum nimirum sublinea aequinoctiali situm, dirigere, cum ad superandam S. Thomae Insulam, multum lab0ris re quiratur propter fluctuum nempe rapacitatem & vehementiam, qua naues plerumque vallum versus aguntur, vel ad sinum a Ferdinando nocognominatum abripiuntur, qui quidem sinus diligentissime cauen- Avulis ad laus est, siquis enim in eum incidat, non facile se inde rursus expediet,m' mpem sed in extremo versabitur vitae salutis periculo, nisi ventum forte se-Ν tentrionalem accipiat,sine eo enim vix quisquam inde euadet&liberabitur , cum aliqui ibi sex vel septem septimanis haeserint antequam ad promontorium , quod cibo Lopo Gonsalve vulgo vocant pertingere
potuerint. Ad ventorum vero rationem quod attinet, sciendum est, ventum
quo quis ad lineam aequinoctialem accesserit propius, eo magis in austrum inclinares, ita ut linea hac superata, ventus deprehendatur vel Notus plane, vel Euronotus, ubi vero quis quod similiter notandum est, pisces volantes maiores deprehenderit, non procul sese ab Insula S. Thoma, vel ab Inlula DelPrincipe esse, statuat. Cum
133쪽
Cum autem Auriferi littoris terminus non longius sese extendat, quam a promontorio,quod de tribus punctis vocatur,vsque ad fluuium, Eio de Volta dictum, solent plerunque qui ab hoc littore discedentes, regatam Benm inuisere volunt, cursum suum iuxta Vallum tenere, praetereuntes flumina aliquot, quae vocantur Rio de Volta, Rio de Edra,&uio de Lago, Nam ad haec loca nemo accedit, eo quod nihil ibi reperiatur,vnde lucrum percipi possit, prarier Eboris paululum,quod laborem&molestias itineris reco pensare non potest, si respicere periculorum magnitudinem velis, quibus sese , loca ista compellantes propter fluctuum,
ventorum Vim maximam, CXponunt.
In ipso fluminis Greudo ingressit, instula sita est, flumen vero ipse nn ,, totus ipse tractus, tam longe lateque extenditur, patet, ut prae aliis agnosci discerni facile possit, nam regio ipsa ad O. fere miliaria Gallica, usq; ad fluuium, is de Mea dictum ex cim it, Visitatur sepe a Lusitanis,& passim nota est, non quide propter terra bonitate,sed propter 'iu mancipiorum copiam, qua ibi magno numero diuendita hinc inde, vel '' ' ' ad Insulam S. Thomae, vel ad Bratiliami alia loca transportantur , ut praeparandeo melli arundineo,& Saccharo conficiendo adhibeantur. In his rivis nihil praestans, eximium reperitur quod alicuius esset momenti, praeter genus quoddam caeruleorum, viri tum migrorum lapilloru, ex quibus orbiculos suos coralino parare solent, qui propter coloris praestantiam ab aliis thiopibus valde expetuntur,quemadmo misi ridum etiam in Guineaestitorea Ni ritis plurimi fiunt. Vtriusque sexus homines nudi ibi incedunt, donec vendantur&inseruitutem redigantur, tunc enim pudenda sua obuelare, tegere incipiunt. Lusitan magna ibi commercia exercent, frequentes ibi sunt in coemendis mancipiis siue se ruis,unde etiam maior incolarum cum Loe sitanis, quam cum aliis populis familiaritas existit. Quin etiam habitan. tes ibi quidam Lusitani reperiuntur, qui bona omnia, qtiae in mercaturam venire possunt redimant. Rio de Adraus ead Rio de Lago, miliaria Gallica Io. numerantur, in quo toto tractu, nihil quod ad mercaturam faciat, reperitur. Auio de β γ y
Lago usque ad Rio de Benm miliaria et o vel circiter numerantur, Estque a in absit. communis haec opinio, Regnum Iimii,a littore Guineae, nempe a ourre,
ubi naues plerunque soluunt, centum miliaribus distare, cum descendentis fluminis beneficio vel unico biduo eo pertingere naues possint, quae sela fere septimanas in reditu a regno Benis ad littus Guinea usque
C p. et v. DE MAGNITUDINE ET SIT CIVITATIS BENIN,
Una cum omnibus quae memoratu digna ibi
I Benis prima quidem facie admodum magna videtur , quamprimum enim eam ingrediaris,longa&lata ti pia ra=ὸ isbi platea aperitur,quq amplissimam quamque in nostris Ciuita- -- aemum tibus plateam vel octies latitudine sua superare cernitur, Re - , ' i' incta aute adline viq; mitatis excurrit absq; ullo sinu,&licet quis quadra maxima. tem horiprocedendo absoluerit,terminu tamen no modo non videbit, sed elonginquo cacumen arboris sese ei aperiet,tanto interuallo,quantum
134쪽
tum acies oculorum assequi vix potest, A qua quidem arbore,plateam clongissime adhuc extenditur, ita ut licet eundo ad arborem hanc perue-nctis finis tamen nullus tibi appareat, sed aedificia tamen post arborem istam aliquo modo prioribus minora, ex parte desolata, cernuntur,ut colligi possit finem plateae non procul adesolatis istis aedificiis abesse. Arborem hanc antequam quadrantem horae eundo absolueris, non videbis,visa autem ea,dimidium adhuc miliare tibi conficiendum restat antequa eam assequaris unde quidam pro certo at firmare non dubitant, plateam hanc recha,exceptis suburbiis, vel integrum miliare longa esse. Porta ingressis vallum sese offert,ex aggesta in aggerem terra ingenti Maltitudineri latitudine,formidabile,similiter sit ossa lata atque profunda,quae aqua quidem nulla habet sed multis est altissimis arboribus consita. Haec latis longe sese extendit, sciri tamen non potest,an tota ciuita-t m ambiat, Porta vero ciuitatis ex ligno facta est,ita ut claudivi aperiri possit,& ad eam semper reperiuntur qui excubias agat, Antequa autem ad portam venias, suburbium trasire necesse est satis magnum, In platea vero illa magna de qua antea dictu est,constitutus, ab utraque parte diuerticula satis spaciosa ampla& lata videbis, quae ambages quidem non habent,tanta vero sunt longitudine, ut oculis terminu nultu assequi possis. Plura autem hac de ciuitate scribenda essent, si integrum alicui esset kpermissum,eam probe cotemplariri perscrutari, At vero hoc nemini conceditur, Quamprimum enim quis portam ingrediatur,adiungitur ei statim comes aliquis,qui eum per plateas deducat, cuius rei hanc qui- dc causam praetendunt,ne peregrinus aliquis a via recta forte deflectens aberret, sed recta ad locu que petit perueniat, cum error in tam vasta&magna urbe sit facilimus,sed interim tamen ire quo velint, omnia pro libitu contemplari peregrini ab adiuncto sibi comite prohibentur. Pecoribus fructibusque iucundissimis incole, admodum abundat,ut inde vivere&sese sustentare quam optime possint. Vinu generosissimum habent,duorum generum, aliud enim Vino de Palia vocant, aliud 'node sordon, quorum illud horis matutinis circa meridiem, hoc vero horis vespertinis bibunt libentius,quod diuersis istis temporibus vina haec diuersa conuenire melius existiment. Sed peculiare adhuc fructuum genus habent, sapore allium nostrum referens,coloris aute plane purpurei. Et quide vota facturi,vel iuramentum prςstituri,promittunt se ab illis quidem allii huius capitibus,quae in tot vel tot, numeru certum exprimentes particulas recidat, plane velle abstinere,Quidam autem se fructum hunc omnino vitaturos vovent. AEdificia sese ordine optimo cosequuntur,& eodem fere modo quo in nostris ciuitatibus passim sibi cohaerent, quae vero personis nobilibusvigenere praestantiorib'inhabitatur, Caeteris magis lunt eleuata, ita Vr per gradus aliquot ascendere intrantes oporteata vestibulis, porticu quasi quada exornata sunt,ubi in umbra solis ardores imbres' declinates, obambulare&sedere possunt, in quem quide sum primo statim diluculo
scopis per mancipia purgata, martis siue storiis ex stramine cotextis insternuntur. Cubicula internamur alicuius instar costrata sunt&forma quadrata obtinent, His tectum ab omni parte superimpositum, in medio apertum est,ut soli, luci ingressias pateat.Caeterum in his cubilibus non modo dormiunt, sed cibu et capiunt, que tamen in culinis seorsim structis re parat,queadmodum eiusmodi mansiunculasvi cellas mutitas sub eodem tecto&varias habent. At
135쪽
At vero aedificia vulgaria hoc modo constructa non sunt, pariete enim siue muro unico tantum costant, in cuius medio ianua lignea costi ituta est. Fenestraru usum prorsus ignorant, luce adrem per tectu recipientes Carlprum aedificia omnia rubrarunt,parietes habent firmos admodum crautas, ex terra nonnihil rubente constructos, terram enim
istam aqua modice assus ainstar argillae vel figularis terrae praeparant, madidam coaceruantes exaggerant, ut calore solis postmodum indu rata, murum quasi repraesentet. Duorum autem pedum ut plurimum crassi sunt isti parietes, ne iniuriis tempestatum facile cedant, cum fieri interdum soleat, ut vi imbrium &pluuiarum paries unus atque alter destructus atque solutus in terram praecipitetur. Aula regia magnae est capacitatis,& multis areis quadrangulari forma Aoti,uia factis conspicua, quae atriis constant quam plurimis, quorum quodlibet porticum habet, sub qua Satellites regii excubias agere conspiciuntur. Tantae autem magnitudinis haec aula est,ut terminus eius nusquam apta at si inruis pareat, Cum en mi defessus ambulando, existimas adfinem te iam peruenisse,ianua statim alia occurrit, qua aperta, area patet vel priori longe capacior. Mansiones habet non tantum pro hominibus, sed etiam pro brutis animantibus, utpote pro Equis & iumentis, quamplurimas,
sed, Equi in stabulis satis generosi nostris tamen multo minores,repe Εἰ riuntur, unde apparet, multi Regem ipsorum militibus instructum es se, quorum etiam passilii aliqui in aula conspiciuntur. Caeterum Rex multos habet auli eos nobiles, in aula sibi ministrantes, qui cum aulam ascendunt, equis feruntur, insidentes iis instar no Nobdon au-bilium in gynecarissceminarum, pedibus ab altera tantum parte demis I'a'
sis, Ab utroque autem latere seruos habent sibi adiunctos, quorum hu-ν.. meris innitantur, A tergo sequitur eos magna seruorum hancipiorum caterua, quorum aliqui umbellas tenent ad arcendum a capite nobilis istius solem aut imbres eo inparatas. Et hi quidem Equis proximi incedunt, reliqui vero certo interuallo subsequentes, partim tympana pulsant,partim cornibusvi tibiis ludunt Equus porro non solus incedit, nec a nobili ses re regitur, sed per ministrum siue famulum aliquem ducitur,atque ita quidem cum tympanorum& tibiarum cantu, nobilis quilibet aulam Regis quotidie ascendit. Qui nobilitatis sunt prae caeteris silendidioris, illustrioris, praeter haec commemorata instrumenta inunca, adhuc aliud peculiare habent, 'di quo ad aulam regiam contendentes viantur,serui enim ipsorum reticu 'lis quibusdam instruca i sunt, sacculos istos fenestratos siue cancellatos, quibus viri in forum piscarium apud nos egredientes vulgo tuntur,aemulantibus his nescio quid inclusum, si manibus pulsetur sonum edit, qualis solet esse nucum in vasculo aliquo commotarum strepitus.Nobile igitur ad aulam Regis pergente, ingens a seruis circa eum cursantibus, strepitus excitatur. seruos ancillas Regi Reginae ministrantes, in aula ista reperiris.His quamplurimos inde facile colligitur , quod passim cernuntur fructus varios,oleum palmarum, aquam, gramen pro equis, in capitibus gestare Solet autem Rex interdum cibis quibusdam lautioribus, nobiles honoris sitiuoris ergo donare,qui quidem per ministros eleganti ordine sibi inuice succedentes,ab aula portantur,praecedentibus quibusdam albo baculo instruca is, qui populum comprimant,®iis istis ministris
via cedere iubeant. . Caeterum
136쪽
Caeterum uxores Rex iste Complures habet,&binas in anno proces siones instituit, quibus aula egressus uniuersam ciuitatem perlustrat, Tunc vero uniuersas suas Vires &potentiam colligit, ut sese cum uxoribus suis oblectare possit, quarum ultra 6oo. eum tum comitantes, saepenumerantur, quamuis non omnes sint legitimae cuilibet enim in hoc regno uxores pro libitu plures habere concessum est, unde nobiles saepe 8 o. vel Sio . habere dicuntur, nec quisquam reperitur fortunae tam abieci ae, qui non decem vel duodecim uxores domi suae habeat. Porro loca etiam habent emendis&vendendis rebus variis peculiariter destinata Hoc enim in loco forum maius est, Diade Ferro ipsis vocatum, in alio vero forum minus est, quod Fem vocant, atq; in his lo- eis res Variae VenueXponuntur, nempe canes vivi,quibus passim vescuntur, Sinitivi cercopithec assati, glires&mures maiores, Psittaci, gallinae, lacertae calore solis induratae, fructus praetcrea varii,vinum depaI-mis alia quae ad sustentatione humanae vitae necessaria sunt. Afferunt vero etiam in forum catinos ligneos, poculaqueri supellectilem aliam, cum sisypio in fila diductori parandis vestimentis accom modato, pretereat instrumenta ferrea,capiendis piscibus, scindendo agro&aliis usibus quotidianis apta, cum hastis sagittis, armis bellicis aliis. Omnia
autem decenti ordine in foro di Iposita cernuntur, quilibet in forum procedens locum quo se conterat peculiarem habet, pro ratione mercium quas venum CXpositurus affert. Iuvenes&virgines, omnes nudi incedunt, donec ad matrimonium transeant, nisi forsitan a Rege priuilegium, potestatem accipiant, vestimentis nuditatem suam contegendi. Hoc enim pro magno beneficio habent, si a Rege potestatem sese vestiendi impetrent, tunc vario colore illuminati&vestibus induti,peculiare quasi festum celebrant, amicos,& consanguineos,qui ipsis de hoc honore gratulantur,conuiuio excipient S. Circumcisionem&ritus Mahumeticos alios o D seruant. Cutem tribus filsuris ab humeris ad umbilicum usq; secant,necessarium hoc ad salutem existimantes. Praeterea sincerieti sunt&iniuria nemine non ex
suis modo, sed nec ex peregrinis facile afficiunt. Laedere enim peregrina aliquem capitale apud ipsos est,qui peculiari etiam modo delinquentes supplicio afficiunt, manibus enim condemnatum in tergum reuinctis, Mobligatu oculis,ludex in altum protrahit, Vt caput eius versus terram propendeat, quod apprehensum spiculator securi abscindit, trunco postmodum inquatuor partes dissecto, in campum proiecto, ut ab auibus deuoretur. Aues admodum extimescunt,&metuunt poena capitis in eum sancita, qui vel exiguum ipsis inferre detrimentum praesumat. Nam&peculiariter quidam ad hoc constituri sunt ut auium Curam gerant, de alimento eis prospiciant, ab omni iniuria eas vindicent, qui quidem certum scum in montibus norunt,quo alimentum magna quidem reuerentia asportatum, exponant, quod postmodum ab auibus deuorasitur. Sed peregrinos omni honore, obseruantia prosequuntur,
salutantes eos humanissime, &de via ipsis cedentes, etiamsi ingenti onere aggravativi oppres
137쪽
DE FLUVIO VEL TRACTU, VEM RIO DE AN GRAvocant, cui Insula Corisco inserta es. VPE A Tis, de quibus sub finem capitis . dictum est fluminibus, fit interdum, ut nautae, praeter omnem spem & cx pectationem, inuiti quodammodo&fluctibus maris vehe- mentioribus abrepti, deueniant ad tractum seu riuum, que vulgo io de Wra vocant, in cuius ingressu Insula Coristo sita est, quae, locus est horridus, incultus,nullisque habitatur hominibus, cum prae ' ωρ ter aquam&ligna nihil proferat. It que quae ad hanc insulam propelluntur, de aqua dulci& lignis sibi prospicere naues solent,ri recto postmodum cursu promontorium, quod Cabo Lopo Gonsenes vocant petere, ut inde Europae rursus fines assequantur. . Caeterum in hoc fluuio vel tractu tres adhuc aliae Insulae reperiuntur, nullius momenti, quippe praeter ligna,vi lapides nihil fere suppeditantes, Insulae hae olim nonii ne caruerunt, nominantur Ver hodie Id de M.f. . t oucheron, eo quod quidam Balthasarus de oucheron eas occupatas, Ca-.hnon. stello vel propugnaculo munierit Anno Christi 16oo. sperans se ibi habitaturum, commercia ex locis aliis eo pertracturum. Sed fama huius rei ad AEthiopes in is de Gaiam habitantes perlata, cum audiuissent,peregrinos quosdam eo habitatum venisse consiliu de castello expugnando& omnibus funditus extirpandis caeperunt, quod quidem etiamin actum statim produxerunt, Antequam enim castellum illud perfectu ecset&absolutu, cum vix quatuor mensibus ibi vixissent sub imperio chi, iusdam Eduafri,si b AEthiopibus oppressi omnesvic cuncti sunt,propugnaculo dirutori euerso. Insula Co iseo a Lusitanis sic vocata est, quod perpetuis tempestatibus Camisi resu fulgurum,tonitruum, procellarum, imbriu sit exposita, quam ob cau-''--βη sam etiam nullis habitatur horninibus , Terra praeter cucumeres nihil proferre valet, Aquam vero bonam & salutarem,multasque arbores habet, quae vel Brasilienses rubedine superant. Lignum hoc instar politissimi speculi nitet,&tanta est duricie, ut vix ingenti labore inflectri ossit Carterum capacitatis haec insula tantae est, ut miliare integrum in circumserentia contineat,portum tamen, ubi naues appellant, conuenientem nullum habet. Et de graiad Rio de Gabom s. numerantur milliaria Gallica,Nullam vero haec loca vel vicinitatem vel familiaritate cum aliis colunt,sed modo bellum inuicem gerunt, modo pacem constituunt. Habent quidem etiam Regem proprium, sed potentia tamen illis qui insis de Gabomhabitant inferiores sunt,quos beneuolentia longe superant,ita ut Commercia cum illis melius exerceri possint. Tempore enim illo, quo AZ-thiopes in Gabom Castellum de uoucheron occupatum ,rnagna crudelitate euerterent, illi qui in sigra habitant longe sese ab illis separarunt, dolentes admodum populi istius vicem, sed impedire tamen hanccra delitatem non poeterant,cum qui in Pont habitant,cum illis in Gabom sisse coniunxissent. Caeterum in hoc fluuio vel tractu Dei et commercia summa cel ritate perficiuntur, Ebore enim abundant,Cuius mercaturam ibi facere mediocrem Bataui solent. Quod ad linguam attinet,ea quidem ab illis
in Galam nonnihil discrepant, religione vero vel superstitione potius ex
138쪽
omnia ferme, non solum cum illis qui in Gabom, sed etiam cum illis qui in cibo Lopo Gonsames habitant, consentiunt, ut paulo post fusius di
vocant, Itemque depromontorio, quod vulgo, Cabo Lopo Gonsalues vocatur, ubi naves Batavorum avellare coguntur. 'ua nimirum horum o-corumst conditio, es quid ibi notatu di
V o V ID E M illi qui in Rio de bom habitant, vicinitatem colant cum illis qui promontorium tenent quod Cc-bo Lopo Gonsalves vocant, unaque non solum lingua , sed, religione siue superstitione potius utantur, visum nobis est, eos coniungere, conditionem horum locorum Vno capite pertractare. Tractus autem lirc quem Rio de Gabom vocant,quindecim miliaribus
ad meridiem magis vergit quam totae astusque est recta sub aequinoctiali linea, miliaribus s. ab Insulari. Thoma distans. Locus alioquicognitu facili mus, nam in ipso statim ingressu vadum occurrit, trium vel quatuor orgyas longum,Vbi ingens exauditur strepitus,a fluctibus ingenti impetu ex rivo seu flumine isto in mare sese exonerantibus.
Ingressus huius fluuii ad . miliaria patet, sed latitudo haec paulatim decrcscit,ita ut circa Insulam Porio, ultra duo miliaria amplius non habeat. Ab utraque ripa elegantissimis arboribus conspicuus est. Insula vero ipsa magis ad septentrionem quam ad meridiem Vergit, non procul ab ea adhuc alia conspicitur, multis fructibus, utpote Bannanis, Inia-mu,malis aureis&id genus aliis abundans. Ad duo miliaria in flumine hoc progressis, vadum sese offert ware- na 8 orgyarum Litius vero in hoc flumine alterum, meridiem, alterum ero septentrionem versus excurrit. In medio profunditas est 12. vel 13. Orgyarudi , quae ubi dimidio miliari a vallo abfueris, in . 6. vel . orgyas desinit, ita ut littus legere possis,& naui ad vallum quam proxime accedere , propter fundum mittendis anchoris conuenientissimum
fluuitis porro hic tribus tres Reges potentissimos, Dominos agno- ἡ- .. stit, quorum Vnus in plaga Septentrionali, nempe in Catombo , alter in meridionali, nempe in Gabom, resident. Tertius vero Insulam Pongo, excelso admodum monte conspicuam, possidet. Atque hic omnium potentissimus est, bellum subinde cum Rege in m gerens, cum altero vero in Catombo amicitiam colens, Cum econtra qui plagam meridionalem seus antenent, familiaritatem cum vicinis populis inpromontorio seu Cabo Lopo Vises habitantibus colant . . dad religionem ipsorum attinet, non est quidem in ea dignumquid annotatu, Deum enim&verbum eius prorsus ignorant, Solem Glunam venerantes. Quidam arbores pro Diis habent, Alii terram colunt, quod alimenta eis suppeditet, unde& conspurcare eam&aputo commaculare indignum putanti Non
139쪽
Non multum in plateis consibiciuntur, egressi vero sicam semper in manibus gerunt, Cutem habent per uniuersum corpus varie fissani& dissectam, ita ut aspectu tam viri quam mulieres sint admoduna mirabiles. Inter edendum non bibunt, sed finito tandem prandio se ad ebrietatem usque ingurgitant. Est autem potus ipsorum vel vinum de ρ palma Vel keueo, qui potus est ex aqua melle permista facilus, similis melicrato nostro. mane surgentes praefectum suum, uul ipsis chaveponfio dicitur, Di . .
Iutaturi conueniunt,aummique ad eum in genua procidunt, manibus
perstrepentes redacetes no no no quae verba salutem ipsorum lingua significant. Propensi admodum sunt ad furta. Mulieres ad Scortatio hem&-i libidines summo impetu feruntur, inprimis autem peregrinor ut appetunt concubitus, honori sibi maximo eos ducentes, Vnde etiam viros videas peregrinis uxores suas ipso sine adducere, Et Rex ipsemet non veretur eis uxores suas offerre. Quin& incestus esse inuicem contaminant, sic enim&pater cum filia, mater cum filio suo , ubi ad annos maturitatis&pubertatis peruenerint, scortari fornicari nondubitant. Ad partes corporis obscamas tegendas, storiis utuntur ex arborum vos ii corticibus mirabiliter contextis, rubro colore infect is, quas Simiarum, Cercopithecorum& aliarum ferarum pellibus formidabiles reddunt tintinnabulo in medio appenso. Capite ferme nudo tam viri quam mulieres incedunt, capillum habentes mirabiliter attonsum vel colligatum. Sunt tamen, qui pileos gestent exiguos, ex viminibus vel co licibus arborum, quas Cocos vocant contextos. Quidam etiam ingentes plumarum fasciculos in capitibus gestant, qui laminis aut filis ferre is capillis hinc inde alligati sunt. Corpora interdum rubro colose inficiunt, qui ex decocto arboris vel ligni cuiusdam paratur. Quidam annulos in naribus, auriculis dabiis gestant. Quidam segmenta cornuum vel dentium Elephantinorum,labiis naribus, auriculis inserunt,i per labium inferius perforatum, linguam interdum exsistunt. Quidam annulos ab auribus dependentes habent quadrantem vel etiam trientem assis ponderantes. Sed&baculos eis inserunt interdum s. vel6. digitos longos. Plerique cingulum gestant ex corio Bubali crinibus n6ndum liberato, quod ad palmi unius spacium non coit, connectitur vero funicu 'lo ex arborum corticibus facto,&post hoc cingulum gladiolos breues& latos, in vagina ferrea absconditos inserunt, gestantes eos plerunquo in anteriori corporis parte. Armis utuntur variis, nam non solum hastulas habent Veliaculamis post bis., msilia, sed etiam arcus .fagittas veneno infectas Praeterea nouum ali- ωσιω-enis quod habent armorum genus, nostris muricibus non absimile, nisi quod cuspides habeat magis extantes.Sunt enim pugiones tribus aculeis extantibus infesti, qui in hostem coniecti, quomodocunque decidant, semper haerent Ty mpana habent in inferiori parte nonnihil coa clata. Hastis utuntur artificiosissime elaboratis , fabros enim habent cudendi ferri satis peritos, Cum autem in bellum proficiscuntur, mu
lieres eorum arma portant. - τευ ἄ--
Feroces admodum suntes crudeles, semper enim in armis sunt,bella Alitis. 3 tam
140쪽
tam mari quam terra gerentes. Nemini vero, praesertim peregrinis nullis fauent. Nam& in Batauis,crudelitatis suae signum nuper statue runt, opprimentes Anno 16 os summa celeritate Barcam siue navim Hispanicam viduas Hollandicas alias, quarum altera Palmula, altera. Eibi opissa dicebatur, Batavis simul omnibus, qui in illis erant contrucidatis interfectis. Adornatum muliebrem quod attinet, Mulieres multas armillas ex cupro vel stanno factas, non exigui ponderis brachiis cruribusque circumdatas gestant, praecinctorio iunce pudenda obtegentes. De administratione vero rei domesticae, nihil attinet multa scribere,Vivunt enim more agrestium bestiarum. Ad somnum sese Componere volentes, in terram decumbunt, Quidam tamen stragula vel storias ex iunco contextas corporibus suis substernunt. Maximus mulierum labor est,portare aquam, Mallatos ex agro fructus in cibum praeparare. Cibus autem quo maxime vescuntur, sunt fructus, quos uiamos, Ba- tates d Bannanas vocant, his posterioribus enim induratis, panis loco v-tuntur. Solent vero pisces interdui carnes, vel fumo vel solis aestu indurare,ut ad futuram necessitatem asseruari melius possint. Habent prς- te reari Calamos Indicos,& radices alias.Cibum autem sumpturi omnes humi decumbunt, abstrue ulla verecundia manus patinis ligneis , solus enim suam, siue Praefectus eorum, Staraneis utitur imi nitientes, re bestiarum instar arrepta frusta abligurientes AEdificia habent ex calamis arundinibus artificiose constructa,&foliis arrborum Bannana ferentium, conteista, longe legantiori forma quam quae in Guineae littore visuntur.
Aula Regis , omnia in ciuitate aedificia alia magnitudine superat,
vocaturque Goset ita. Et Re quidem ornatu utitur vario, maxime ta- matui ruisi me orbiculis osseis testaceisque Hos enim colore rubro infectos, &Sphaerularum precatoriarum instar chorda traiectos , a collo suspensos habet, brachiis similiter&cruribus eos circumuoluens. Faciem plerunque albo colore pingit, subditos habet admodum morigeros,&sibi bene fauentes. Ante portam aulae eius, tormentum cum collocatum cernitur, Una cum siclopis, bombardis& armis aliis, quae a Gallis, facta aliarum rerum sermutatione ante haec tempora sibi comparauit. Admodum enirn armis elusimodi, inprimis vero siclopis, bombardis delectantur, lamore addiscendi usum eorum ingenti fla
Hyems apud eos ad Aprili ad Augustum usque durat, quo quidem
tempore aestum experiuntur intensissimum, dies habent plerunque tenebricosos, ob imbrium, pluuiarum magnis guttis destillantium frequentiam, quae tamen simulatque in terram deciderunt,aestu nimio statim consumuntur&exsiccantur, ne vestigium quidem ullum post se relinquentes. Caeterum flumina ab hisce pluuiis&imbribus magnasiimere incrementa videntur,&propterea copiosis praestantissimis pisciti
AEquinoctium habent perpetuum, nunquam enim vel creicere,vel AEDinomum decrescere dies ibi animaduertuntur. Quemadmodum hyemis initium apud ipsos in ver nostrum incidit, sic aestatis initium apud ipsos in autumnum nostrum, Septembrem videlicet cadit, unde calorem in