장음표시 사용
111쪽
Quamuis vero natandi sint peritissimi,non libenter tamen aquas ingrediuntur nec temere mari sese committunt, idque metu cuiusdam 'μm'
pilcis,qui allis quidem quum, Lusitanis vero Tubaron, dicitur, Hollandi nos Galeum siue Hinnulum marinum vocamus, Ab hoc enim pisce natantes in mari saepe comprehensi vel brachio vel crure aliquo mutilantur,interdum etiam prorsus abrepti deuorantur. Natantes Ratio Meoti=i- autem morem Lusitanorum obsieruant, brachiis enim supra aquam siem tM H -'-- perferuntur,unum altero semper praeponentes, pedibus Veroranarum
instar sese promouent atque protrudunt, Unde admodum celeres sunt,&natantes Batavos, multis paras angis post se relinquunt. Sedri mulieres, si non omnes, pleraeque tamen, natandi sunt peritissimae, Accidit enim non ita pridem, ut ad Hollandos in portu ciuitatis z,mia Mourre navigio subsistentes, Nigritae quidam . merces quasdam coemendi gratia venirent, mulierem quandam in scapha secum habentes, Inter contrahendum autem,cum pelvim eam furto surreptam Bataui animaduerterent, fustibus eos aggressi, ut ablatum restituerent urgebant, qui metu perterriti,omnes sese ex Batauorum naui in mare phaecipites dedere, sola muliere post se relicta, quae viso hoc tumultu&ipsa protenus desiliit, non summa solum velocitate viros insequens , sed etiam fere innatando praeuertens, ita ut una cum eis enatarit&litrus apprehenderit.
DE AVRO IPSORUM, EVOMODO NEMPE ILLUD EXTER-ra eruant, agnostant purgent se probent quamque propterea
VAM ante haec tempora auri cognitionem habuerint, sciri quidem non potest, ex relationibus tamen ipsorum constat, notitiam eius eos habuisse perquari exiguam nec etiam in magno precio aurum apud eos fuisse,cum nemo fuerit, cum
quo cotraherentri aurum suum permutarent, Verulum temporis pro Notitia auri,
pressu viderent Lusitanos auri cupidos esse, &multas propterea merces πι- ρ ρ advehere, coeperunt Magnoscere aurum,& in precio illud habere,unde valor eius eo iam ascendit, vitanti apud illos,quanti vix apud nostros aestimetur. Subinde enim augeri precium eius coepit, cum viderent Batavos auru adeo sitire,ut posthabitis omnibus periculisvi laboribus, nauibus suis ad littus illud appellerent, multo plus mercium pro eo permutarent, quam a Lusitanis ante haec tempora factum esset , eos enim Hollandi in negotiationibus suis adeo superant,ut vix dimidium bonorum Nigritae pro tanto c. auri precio a Lusitanis antea acceperint, quantum a Batavis hodie,ipsis offertur. Itaque non immerito a quibusdam affirmatur, toto illo tempore quo
Lusitani negotiationes has exercuerunt, tantum auri ex his regionibus Lysianam transportatum non esse,quatum Bataui paucorum annorum decursu 1nde acquisierint, frequentiores enim longe, splendidiores iam a Batauis ibi exercentur negotiationes,plus etiam bonorum & mercium eo a Batavis advehitur,quam antehac unquam a Lusitanis factum, unde tot etiam ibi mercatores iam existunt,qui Batauorum commercia omnes expetunt, utpote ex quibus plus commodi, quam ex Lusitanorum negotiationibus percipere possunt. Aurum
112쪽
Aurum autem quod hisce in locis permutatur, ex terra quidem eruitur, sed non in locis maritimis, verum in locis longe a mari distantibus, quamuis quidam ex Nigritis dicant, non procul etiam a mari, fodinas aliquas auri reperiri, nempe in loco quodam qui ipsis foetu dicitur, unde etiam aurum illud, hoc nominis obtinuit, quod Chihariem, hoc est au-Au, D io rum X Fartu Vocatur. Non facile tamen dictu est, explicatu, quo in lo- v. co Auri fodinae certo inueniantur, cum pauci etiam in maritimis ciuitatibus Nigritae inueniantur, qui earum exactam notitiam cognitionem habeant,vel unquam aurifodinis praesentes adfuerint, cum OcCultae admodum habeantur, inani studio a Dominis posses ribusque suis abscondantur. Quilibet autem Rex proprias peculiares Aurifodinas suas habet,
. 4,iam. Vnde aurum perlubdito tuo erui&in lucem produc curat, quod ita erutum,mercaturae beneficio ad alios postmodo peruenit, ambulans ex
manu in manum, donec tandem ad Batavos deuoluatur qui in ollandiam illud transportant ubi propter communem utilitatem in monetam redigitur, cum pro fulva ista seu flava quae exim affertur terra, victum, amictunn acquirere quilibet, de rebus omnibus ad vitam necessariis sibi prospicere quam optime possit. Nec vero etiam qua ratione aurum illud eruatur sciri potest, aliter Κ-aHs ni quam ex Nigritarum quorundam relatione, qui dicunt Ioueas eos satis rμ' - ερ profundas facere, Cumque inter fodiendum vena sese aliqua auri aperiat, pergere eos solere& vestigiis istis insistere, donec metam vel ter minum venae assequantur unde colligitur fodinas istas arbori propemodum similes esse, quae radices suas ad omnia latera passim extendatri
Sed in fluuiis aurum reperitur, inter arenulas nempe vi pluuia tum&imbrium a montibus detractas. Ibi enim videas multos in aquis sedenteS,aurum arenis permixtum, cochlearibus ex fundo eleuare, simul cum arenis in pelvim colligere. Et hoc quidem aurum non eadem semper quantitate inuenitur interdum enim particulae occurrunt digitorum, fabarum, pisorumq; magnitudine, interdum instar limaturae cupreae,warenularum tenuistimarum illud sese osteri. Quin imo raro in fluuiis purum a terrae permistione liberum reperitur, Itaque lotionibus, abstersionibus&purgationibus multis opus habet. Et arenosum ouidem illud tatim in fluminibus istis auua eluunt atque purgant, sed
o absti sumi nunquam purum plane emcere, accius luis liberare prorius pollunt,
semper enim arenarum aliquid ei admixtum manet. Iam vero non sine magno laboreri ingenti periculo auru excavernis& fodinis eruitur, multis cum iactitra& dispendio vitare colligendo&eruendo insistentibus, In foveis enim illis& fodinis multi subinde nimio aestu susso cantur, non pauci etiam fame liti confecti misere per-Merce 'er m eunt, ut ita mercedem suam bene promereantur, Ea vero dimidium I.. ''f' semper est , de omni auro quod colligunt&inueniunt, illud enim in duas aequales semper diuiditur partes, in quidem Regi vel posses ri fodinarum cedit, altera vero metallicis illis qui aurum illud collegerunt relinquitur. 9. . ., Porro Aurum ipsis Chi a dicitur,& ad naues Batauorum, per diuites nam optimum quosdam mercatores, non procul a GDine habitantes rude assertur, queadmodum scilicet inuentum: ex terra erutum est,q, ipsum etia pro utimo
113쪽
optimo habetur, Quamuis enim arenis prorsus non careat,preciosius tamen est altero,& a fraude doloque magis alienum, ita ut malleo percussum& ventilatione ab arenis purgatum nemineri decipiat, talis enim purgatio non intermittenda est , licet Nigritis odiosa existati damnosa, arenulae enim diligenter excutiendae sunt, si pondus tuum iustum habere velis,licet aliqui Batauorum reperiantur, qui vim rcatΟ- res Nigritas ad se invitent& alliciant, absque excussione ventilatione aurum illud accipiunt. Postquam igitur Nigritae isti &2Ethiopes viderunt propter auru plures quotidie ad littus illud naves appellere Qtatum a Batavis propterea IF s
deuorari laborem, coeperunt non olum magni aurum 1uum aettimate, ,Ἀρνομὸν amsed etiam cristas erigere non parum propterea insolescere, multi e μ' nimio die tam insolentes ibi reperiuntur ut vix aliquem alloquio dignent ur,cupientes nimirum omnibus notum fieri, se preciosissimo auro instructos esse& prae aliis abundare, quod quidem etiam Deum Batauorum, per contemptum appellant, cum eos tanto flagrare amore videant, ut posthabito omni laborei molestia, mille sese dummodo eo potiantur,exponere periculis non dubitent.
DE VALORE ET PRECIO AVRI RVOD IN HIS REGION
bin reperitur, itemque de multipliciei tu deprauatione quomodo do- animadverti atque caveri possit. VAM VI Nigritae aurum suum satis magno expendant,&permutent precio, tamen cum videant quam preciosi resit, quam avide ab omnibus expetatur , acquiescere tali precio non possitnt, sed in omnes intenti sunt occasionesi
vias, Quomodo per fraudes, deprauationem precium eius augeatur,
ex uncia una Vellelcuncia nat Aurum igitur Illud optimiam nabetur, Otimisis. quod rude est & nondum liquefactum,arenulas admixtum habens, quae tamen diligenter excutienda sunt,ut aurum probe purgetur uod autem diffurentia quaedam vel certi gradus in auro reperiantur,&alterum re 'altero interdum sit praestantius, inde fu,quod vena auri alia aliam geneta 'rositate superet, Nam, in eadem vena, quo profundius ea perscrutetur aperiatur,eo aurum deprehenditur magis magisque a praestantia sua discedere degenerare, praestantissimum enim quodque est quod insuperior parte vena alicuius reperitur, quod vero profundum magis est, illud propius ad argenti naturam accedit, cum eo magis est per
Verum quod ad disserentiam auri attiner,cum ea non omnibus perscrutaturi scitu necessaria sit, decessarium non esse arbitror, multa hoc loco de valore&precto auri verba facere Ne tamen silentio ham plane praetereantur, breuiter sciendum est,auri quod in his regionibus expenditur praestantiam versari inter 22.&23. Carata unius Bessis vel arcae - - quam vulgo vocant,idque de purodi nodum liquefacto auro, quemad- procium. modum scilicet ex terra illud producitur accipiendum est. Alterum vero quod ex liquefactis armillis,inauribus Maliis eiu1modi clinodiis confusum, commixtum cernitur, aliquanto semper inferius estri minus
114쪽
generosum. Ingens enim saepe deprauatio&dolus huic auro subest, ita ut aliquot grana sint de marca detrahenda, quibus priori non lique tacto scilicet superetur. Quamuis autem omnes eo sint animo,Vt peregrinos decipere,&aurum corrumpere expetant, potissimum tamen hoc vitio qui tenuioris Iortunae sunt mercatores laborare videntur, Quibus enim nerui ad exercendam mercaturam necessarii desunt, plerunque astutiores sunt magis fraudulenti,aurumque summa celeritate corrumperein deprauare solent, idque saepe tam occulte& recte, ut dolus vix deprehendi Manimaduerti possit. Sed huius tamen deprauationis causa prima a Bata-uis dependet, quippe qui materiam&instrumenta ipsis, quibus addeprauationes eiusmodi utantur, vendiderunt, dederunt, gladium ita in suam ipsorum perniciem,Nigritis porrigentes. Antequam autem deprauationem metuerent,& de dolo quidquam Cogitarent Bataui,circumueti saepe sunt& decepti, Atqui cum fraudem persentiscerent tandem Molfacerent, ita Nigritas acceperunt,ut etiamnum hodie pudore confusi cohorrescant, si tantum mentionem fieri eius audiant, Cui poenas fraudis suae primas dederunt. Sed Lusitani non parum eis terroris incurserunt, feceruntq; Vt ne-Lossis, se , mo auderet Vel granulum auri corrupti a castellum H in portare, a corruetore summo enim rigore cum eis processerunt, nullo personarum habito respectu in crucem egerunt quotquot vel minimae fraudis deprehendebantur rei&suspecti. Sic enim aliquando accidit, ut pater Regis de Comendo aliique eius legati ad castellum H MDia,Commerciorum cum Lusitanis exercendorum causa proficiscerentur,afferentes secum non exiguam auri quantitatem, Verum cum illud corruptum aliquo modo,deprehenderetur,absq; vlla cunctatione&mora omnes in patibulo suspe-
si, laqueo sus cati sunt. Eiusmodi quidem rigorem nondum ab Hollandis Oxperti sunt, mi
poena leniori contenti, eos hactenus non semel dimiserunt, quod tamen bono ollandis minime cessit, poenam enim Nigritae, nisi satis grauis sit, aspernantur prorsus,&a prauis suis machinationibus non abstinent, ita secum cogitantes, si fraudem Bataui non animaduertant, bene est, si vero ea deprehendatur, aurum nostrum placide amiceque dimissi
Ipsi quidem auri cognitionem egregiam habent,ri facile legitimum
.. - 2 abadulceraso discernere possunt,quamuis margaritarum , gemmarum n.f.D.iis of aliorum preciosorum lapidum,notitiam nullam habeant , rubris ta-μην, men corallis in mari nascentibus exceptis, quae in magno apud eos pre-cio existunt. Argentum plus iusto etiam nouerunt,ad valorem auri mi- notandum,turpissime eo abutentes. Caeterum quomodo aurum liquefaciendum sit a Lusitanis didicerunt, cumque nullum aurum sine argenti vel cupri additamento liquari&sundi possit, quod alias non cohaereat, malleum in incude non ferat,quemadmodum illud a Lusitanis edoctius quotidiano Cognoue-z T runt, ipsi limites additionis huius praetergressi, nimis multu Cupri vel
sensibilis argenti auro liquefacto permiscentes, qualitatem eius incredibili fraude augere conati sunt,sio enim processerunt audaciae,Vt integras monetas argenteas auro liquefacto immiscere non dubitarint, unde integros
Regalesvi thaleros minores Bataui in auro absconditos aliquando invenerunt,
115쪽
ORIENTALIS. Io Ivenerunt,Quae quidem adulteratio&fraus talis est, ut non facile animaduertatur, neque enim lapide Lydio, neque ulla alia ratione, nisi forte securi aurum istud diuidatur, dolus in medio absconditus deprehendi potest. Atque hoc quidem modo aurum suum argento iupro deprauare solent, Cum autem quotidiana experientia didicissent, orichalcum huic permistioni non conuenire , quod cum aurum eo contineri non possit, dolus facile prodatur auro nempe isto, sub incudem reu' ato,aliam excogitarunt rationem, qua orichalcum etiam auro immiscerent, Cum igitur interdum nummis quibusdam, tantur qui quadratam formam obtinent, magna copia orichalcum eis affundunt, quod dolum in nummis istis praesertim recentibus, non facile animaduerti posse sciant; licet teporis progressu, olore mutantes,dolum etia prodant&aperiant.
Sed&aurum arenosum quod ipsi hi a Foetu nominant Orici alco Corrumpere caeperunt, Quamuis enim illud non liquefiat, tamen cum Bataui limas aliquando afferentes, sum istius instrumenti ipsis monstrassent orichalculi mare, in tenuissimu redigere puluere coeperunt, quem postea auro permiscerent, Et haec quide corruptio omnium pes sima est,quippe quam nemo olfacere Lanimaduertet e facile possit. Quamuis igitur summa eorum sit in corrumpetidori adulterando auro callichias & astutia, multi tamε etiam a Batavis imodi inuenti sunt, quibus fraudem facile deprehendant, ut ita circumveniri noli nisi in- eauti possint, Nam & ipsime plerunque dolum certis signis aperiunt,&sese velut sorices suo ipsorum indicio produnt, si enim male sibi conscii sint, Maurum falsatum afferant, timidi admodum accedunt, M attoniti quasi negotiationes aggrediuntur, cumque illis peractis Bataui aurum probare volunt,aegre illud ferunt,& ne hoc faciant modis omnibus deprecantur, Quin& colorem in facie mutant,& toto corpore quasi fe-hri correpti conorrescunt, ac tandem rebus suis summa Celeritate coti-fectis, ex naui discedere admodum properant, metuentes semper ne fraude patefacta male mulctentur:
DE VERMIBVS, VIBVS NON NIGRITAE SOLUM IN HIS regionibus habitantes, ed etiam peregrini eoproficiscentes assimum quentur, unde nimirum existant u-formae sint,
Meneta aurea qua utuntur , quomodo cor rumpar r.
Ruomodo dolusimorum deprehendatur.
, NAvDIr res est, quae legetitibus etlim haec, non parum mira videbitur, quod in corporibus eorum, qui hoc itinere Batavi mammas utuntur,& in has regiones frequenter nauigant, vermes na- inscuntur , praesertim si circa Castellum isomna frequenter sese contineant Q dipsum tamen non ita pridem Batavis innotuit, Cum qui ante aliquot annos nauigationem nanc susceperunt,nihil horum deprehenderint nihilque de plagawaffectione hac cognitum habuerint. Non tamen apud omnes, vermes hi apparent,nec eodem tempore
sese exerunt. Quidam enim citius quidam tardius illis torquentur, sic enim invenias, qui dum in itinere adhuc sunt eos accipiant, alii
116쪽
apud vere'es de his ermibus annotatum reperia
peracto itinere, alii post mensium aliquot, alii post totius annia reditullio decursum illis infestantur. Sunt vero etiam quidam ab eis proruas
immunes, etiamsi aliquoties h loca .frequentarunt. . . . Nigritae&AEthiopes ibi habitantes ipsi met etiam illis valde torquen
hou morbosob tur, potissimum tamen illi, qui altello de inarunt viciniores , Nam
i sti qui vel adas . miliaria tantum septentrionem versus, a Castello hoc remoti sunt,dolores hosce prorsus ignorant. Historici veteres multa quidem de hisce vermibus annotata reliquerunt, scribentes inter alia, Vermes eos veros esse, vermium aliorum instar vitam etiam habere, Nilia. tamen de origine&causis eorum asserunt, unde nimirum in corporibus hominum existant,&vnde nutriantur, Quod quidem argumento est Veram cOScausam aeque ac nos ignorasse, Cum verisimile sit, eos si veri aliquid hac de recognitum habuissent, illud posteris etiam communicaturos fuisse. Nam Graeci de AZ-thiopici scriptores eorum mentionem facientes, incolas quidem huius loci valde ab eis torqueri affirmant, sed circa causarum, propagationis eorum inquisitionem,uel piscibus magis muti deprehenduntur.
Quin imo non paucos inuenias Docti res, qui probare conantur,nec 'si' V ct vermes eos veros esse, nec vitam habere, qui quotidiana quidem expe-
rientia fatis refutantur, ex qua mani tellum in veros, naturalesti periectos eos vermes esse, vitam vere oblitiere.
Sed S hoc admiratione dignum est, hanc solam regionem, cum paucis adhuc aliis , quarum Iohannes Hago meminit in itinerario suo, huic malo subiectam expositam esse, Aliae enim Insula omnes in India Orientalii Occidentali, quemadmodum etiam in China, Bresilia, Malibi sitae vermes hosce prorsus ignorant,&quod magis mireris,ipsam etiam S. Thomaranhabitantes insulam, qui locus tamen omnium in toto mundo insaluberrimus habetur de hoc morbi genere nihil quicquam
Qi d attinet ad causas unde nimirum hi vermes in humanis corporibus nascantur, Nigritae quidem varias asterunt, sed nullam vere confirmare possunt, Quidam enim prouenire eos dicunt ex nimia cum mulieribus familiaritate&consuetudine, Ahi dicunt ex certis quibusdam piscibus, quorum quotidianus ibi usus est, eos oriri, unde reperiuntur qui piscibus in uniuersum omnibus,qui istis quidem in locis capiantur, abstinent, Alii ex nimio aquaeus eos procreari asserunt,nempe ex natando, potando, Alii terram ipsam incusant, Alii vino de Palma causam imputant, sedac panes quos Κankiens vocant,aliqui hoc nominea cusant,ut yere hic dicere possis,quo capita tot sensus,quilibet enim peculiarem sibi causiam fingit,eamque caeteris omnibus praefert, irae aliis tuetur, cum nemo tamen sit,qui rationes sententiae suae vcl in speciem probabiles afferre possit. Certum enim est causas hasce nullas esse,nec ullam etiam veram causam dari posse, cum contrarium saepe acciderit, Deprehensum enim est aliquos quibus chi Nigritis mulieribus nulla intercessit familiaritas,quia piscibus, panibus, vino palmarum quisque marinis plane abstinuerunt, lauando sese non oblectarunt,nec pedem etiam ex naui in terram posuerunt, plus tamen a vermibus hisce doloris perpestas esse,quam qui cum mulieribus crebro conuersantes,pisces panesque eorum comederunt,
Causa huius matitaria. Causarum refutatio.
117쪽
runt, vino palmarum sese ingurgitarunt, denique in terra& in aquis sese frequenter oblectarunt. Prat sumitur tamen omnium maxime ex aqua potabili eos progenerari quae a Nigritis redimitur, qui eam ex lacunis&stagnis suis haurire in .. &asterre solent, Et sane si rem altius perpendere velimus, videbitur qui dem hanc verissimam eorum causam esse, Nam&inansula quaeirmus dicitur,&huic malo etiam subiecta est, qui a vermibus tuti esse volunta- quam dulcem quam bibant, ad 8. saepe orgyas sub aquas alia existentem,mer rorum beneficio ex mari extrahi curant.
Verum quidem est, quosdam hoc malo non infectos esse, qui multum tamen aquam ilius biberunt, sed hi nauibus suis inportu Ochraeciuitatis substiterunt,4 in portum uourre ciuitatis venerunt, ubi potissimum malum hoc vires suas exercet. Nam qui ad chram ciuitatem loca ulteriora commercia sua exercent, raro hoc morbo corripiuntur, quemadmodum etiam Nigritae in hac ciuitate habitantes parum vel nihil de eo cognitum&perspectum habent,Cum econtra qui ad Ourram negotiationibus operam dare solent, malum hoc euadere vix possint: Nihil tamen certi, ut visit, hic definire de causa huius mali volumus, litem sub iudice relinquentes: Qui illis corripiuntur dolorem percipiunt incredibilem,Quidam e B.lari, blbia. nim nec stare nec incedere, quidam vero nec sedere nec decubere pos--im sunt, Aliqui quasi exanimes iacent, quidam in furorem aguntur, ut vinculis tempestiue constringantur necesse est. Sed&variis sese modis exerunt&ostendunt, Quidam enim cum ingenti frigoreri horrore, quidam cum ingenti aesturi calore praesentiam adit
vermis alicuius deprehendunt,quidam cum eo coflictantur, antequam ri- id ipsum sentiat, sic vermes ipsi sese in aliquibus per exiguam pustulam, apud alios per punctura rubentes,& pulicum vestigia aemulantes,ostendunt, In quibusdam cum ingenti tumore coniuncti sunt, ut sub cute latentes cernere exacte possis,apud alios per Vlcera&carbunculos erumpunt.
Praeterea in diuerus etiam locis apparent, nerupe insuris, pedi- ω buS,ingenibus&poplite, in crure,in brachio, in femore, in inguine, rata 'scroto, plerunque tamen in partibus carnosis, Intensissimum autem dolorem experiuntur, qui eos in partibus occultis accipiunt , neque enim Vllo in loco alio dolor ab illis magis exquisitus, vehemens depreheditur. Iam quod ad curationem attinet, non est quidem nece1se, ut ante Curatio vor quam appareant, te media eis adhibeantur sed quam primum in corpo re animaduertuntur, necessarium est, ut a labore quis abstineatri adquietem se componat, idque potissimum si pedes eo infestentur, tunc enim motus crebrior perniciosissimus,quies vero gratissima est, frigus diligenter caueri debet, quo enim quis magis quietivi calori studet, ebcurationem magis promouet,& citius hoc malo liberatur, Neque vero etiam promotione alia, utpote cutis apertione sectionibus, aliis opus est,ipsi me enim exitum sibi quaerunt,&caput perforata cute
Caeterum cum eo usque peruenerunt ut apprehendi digitis pollini, paulatim extrahendi sunt donec sequantur cauendum autem estneni 2' armis eos urgeas, ubi enim subsistunt, respiradum cst, Ma vellicatione pro h vi: .,z. tractioneque abstinendu,donec ipsi sese rursus mouere incipiant, interim
118쪽
vero pars illa quae extra cutem prominet, diligenter vel baculo implicanda,vel alliganda est, ne remeando,corpori sese rursus insinuet. Quoties autem exitus ita promouetur, toties copiosa tabi puris materia simul excernitur, promotio vero haru singulis diebus tetanda atque reiteranda est , donec prorsus extrahantur, interim tamen Videndumne abrumpatur antequam exitum in Venerint teneno enim constant prς- sentissimo&nocentissimo , quo infectum vulnus ita intumescit, ut in magno versari aegrotum periculo necesse sit. Non raro autem accidit, Vt uno extracto, alius statim ei succedat,&per idem foramen exitum sibi quaerat. Quin etiam alii pluribus, alii paucioribus torquentur. Quosdam enim invenias,qui decem vel duodecim vermes simul, semel ex diuersis corporis partibus prominentes habeant,qui quantum inde percipiant doloris, quilibet aestimare facili me potest. Ad quantitatem eorum quod attinet,ea quidem non uniusmodi est, Κη uti dam enim inveniuntur vel orgyam unam in longitudine excedentes, alii vero breuiores sunt, triciam crassitie sua fides crassiores annulantur, alii vero vix minores in testudine. quin imo vix tenuiora bombycina vel lintea fila assequuntur, attingunt. Nigritae quidem remedia illis nulla adhibent, sed exitum ipsis liberarum contra rum relinquunt, quo absoluto vulnera sola aqua marina eluunt, quam illis admodum conuenire affirmant. Vt autem in pauca contraham,dolor hic tantus est,ut quis hoc iter abiurare,&locum hunc in perpetuum vitare deberet potius quam cruciatum ab uno tantum horum vermium persentiscere, experiri. Iohannes Hugo Lindschotianus, de his vermibus in Itinerario suo scribit,morborum omnium maxime detestandum,ab his vermibus existere, qui cruciatus exquisitissinio gignant, homines in Insula quae Ommu vocatur infestent,&ab aqua quam bibant ortum suum habeant. Al- salia ranius vero quidam in praxi sua cap. H. de his vermibus ita scribit: Reperiuntur loca quaedam, ubi in humanis corporibus vermesaiascuntur, quam aliqui passionem bovinam nominant, eo quod boves eiusmodi morbis plerunque obnoxii deprehendantur, vermes enim intra carnem & cutem nascentes sese extendunti tamdiu oberrantes sera punt, donec perforata cute exitum inveniant. Curatio autem consistit in purgatione & excretione abundantis pituitae siue ph egmatis. Vulnera post vermium eruptionem, butyro recenti, cui salis nihil admixtum sit, inungenda sunt, quo dolor quidem lenitur, sanitas mirabiliter
CAp. XXXIX. DE SALE UOD IBI CONFICITUR, AVO MODO NIMI
rum coquatur, o quales eo negoIiationes exerceantur.
ham quod ibi paratur candidissimum est, pulcherrimum,
ita ut qui illud non nouerunt,Saccharum esse affirmet cum praesertim sportis etiam eiusmodi infusum exsiccetur, te ita ut qui illud non nouerunt,Saccharum esse affirmet cum
ἐ' formam Sacchari, pilei instar acuminati referat, instar Sacchari etiam induratum, radi possit.Magna autem copia cibis assun
119쪽
ditur,Cum illis bene falsis libentissime vescantur, Interim vero foliis virentibus inuoluitur, ne candor eius feruore solis immutatus pereat. Commerciae bona faciunt, vehentes nimirum illud ex una ciuitate in aliam,&magna copia diuendentes Optimum vero quodque in
x ntro Chanta paratur, itaque etiam incolae norum locorum, ob 1alis
praestantiam, passim celebres sunt. Coquitur potissimum mensibus Ianuario, Decembri, Nouembri,quibus tanta copia conficitur,ut ad totum sufficere annum possit. Exiguo autem illud labore parare solent,cum sua sponte candorem Malbedinem istam contrahat,4 una coctione perfici possit Praestantia vero&bonitate tanta est, ut nostro sali, quantumuis maximo labore parato,non facile cedat,sed aestum solis nimium ferre, sustinere non
DE LUSITANORVM IN IN VIRENDA ET AC VIREN-d hac regione callidulite, quomodo nimirum hoc regnum exploratu bisubiecerint, or quanta crudelitate erga Nigritasor alios commercia falbiexercentes usi LVANTu ex historiis i relationibus hominum fide dignissimorum colligi potest, Insula quidem S. Thomae omni-Insiuia S. Tha
um prima fuit, quam Lusitani apertam occuparunt Eam e r'
nimiam ante poliederunt,quam ad continentem Artac ,& .ma. ita etiam ad regnum i in peruenirent. Postquam autem perlustrato hoc regno,animaduerterent terram esse bonam,®ionem etiam exercendis commerciis conuenientissimam , utpote cuius incolae rebus necessariis fere omnibus carerent, quas ipsi sine ullo labore transuehere ad has terras magna copia possent,abundarent vero contra rebus preciosissimis, maxime tamen auro quod omnium votis CXpeteretur,opCram dederunt, ut ex Nigritis quidem, qui tum temporis beluarum instar a conspectu peregrinorum sese occultabant, expiscarii explorare possent, quae Ioca regionis istius fertilissimaessent, quae merces populo futurae essent acceptissimae, ut ita rem facere, lucrari aliquid in regionibus istis possent. Exploratis autem omnibus, quae ad propositum suum facere videbantur, ad Insulam S. Thomae reuersi sunt, referentes Gubernatori istius Insular,omnia quae viderant, a Nigritis cognouerant,qui quidem non quieuit donec paratas, populo, commeatu, tormentis armisque necessa3is instructas naues aliquot,ad portum Lamina ablegaret,ut cum populo isto contraherent,&amicitiam aliquam inchoarent. Has naues incolae quidem magna laetitia exceperunt,quibus quidem Ut-εrumis haec familiaritas eo nomine gratissima erat,quod populum istum amice 2 α' ωplacide secum contrahere cernerent,Fistulam enim tum Lusitani ha nimis asabebant dulce canentem,donec quod in animo habebant, obtinerentri capta volucri propositum suum in actum producerent. AEthiopes igitur hi videntes, quantis ab hoc populo afficerentur beneficiis,&quam amice honorificeque in nauibus ipsorum acciperentur, depΟ-
120쪽
deposita paulatim feritate sua, mitescere Lamore eos prosequi in dies maiori coeperunt, regionem suam omnem ipsis perviam facientes, permittenteS, ut domum quandam in loco, qui suis negotiationibus aptissimus ipsis videbatur, extruerent, qui vero hoc spectabant Vnice, Vesemel admissi, vires suas in dies magis magisque confirmarent, donec vel totam regionem sibi subiectam facerent,&incolas omnes subiugatos quasi, imperio potestati suae subiicerent. Cum autem Ethiopes ab initio non statim intelligeret subolfacere possent, quo fine domum ibi aliquam extruere peterent, facile petentibus assensum praebuerunt, commoti nimirum tot splendidissimis promissionibus, quae ab ipsis quotidie proficiscebantur , afferentibus scilicet subinde varia munera Regibus eius loci, quibus ingenium matura Lusitanorum nondum erat cognita aut perspecta. Post multas igitur&varias regionis huius explorationes, cum anim aduertissent probe , quo in loco castellum vel propugnaculum extrui posset, quod ad supprimendos incolas, tyrannidem suam exercendam quam optime faceret, tandem opus aggressi, caeperunt domum aliquam extruere, quam inhabitarent, idque in tali loco, quo cupiditatibus suis explendis, nullus aptior conuenientior esset. Cum igitur aliquot ex Lusitania naues, lapidibus caemento variisque instrumentis quibus ad aedificandum opus haberent, onustas, accepissent, princi pro quidem humilem tantum domum aedificarunt, sed progressu temporis eam mirum in modum amplificarunt&extenderunt, nominanteSeam La mina, Atque huius quidem castelli beneficio progressi temporis Domini totius fere regionis facti sunt, cum non solum agrum excole- rei suis commodis aptum facere, verum etiam , incolas varia multarum rerum cognitione instruere&informare coepissent, Qui omne fere quicquid habent hodie, norunt, ipsis acceptum referre co
Caeterum cum animaduerterent unum hoc castellum non sati. re explendo suo desiderio diffidentes nimirum ex hoc unico castello totam debellare regionem, eamque sibi reddere subiectam , occupato castro Achombene, quod tribus rantum miliaribus a promontonrio De Trebbu LM abest, nouo illud castello firmare conati sunt,quod hodie desi nivocant, sed& tertium hisco adiecerunt, intermedium scilicet inter dictum promontorium,&Castellum seu propugnaculum La Vi-na,in ripa fluminis a S. Georgio denominati, non procul a Castra quod quidem Castellum hodie Cama plerunque dicitur. Hunc Vero locum propterea elegerunt, quod eum rebus omnibus quae ad sustentationem vitae nostrae facere possitiat, utpote gallinis, o uibus capris, OryZa, Milio, tritico, frumento alio quod Bataui Grais vocant, calamis item sacchari& aliis rebus necessariis, abundare viderent, Cui& hoc accessit, quod piscoso flumine locus iste celebris eo set, unde toti regioni de piscibus prospiceretur, & tributum colligeretur non exiguum, cui quidem accipiendo, a piscatoribus exigendo Lusitani iam aliquot nauigia in is Hispani nominant, destinarunt, quibus ab uno loco in alium traiicere&ita tributum conquirere proli-bitu possint. His tamen nondum acquiescentes,nocte die' id agebant, ut imperi u suum promouere magis magistri cofirmare possent,progressi igitur