Fragmenta historica Hungariam attinentia

81쪽

herisionem, Praelati evadunt, atque juxta Io. gen 11ohilitari donantur jure. - Tales olim fue-xari Abbates et Praepositi Regulares; qui postiquam Per Conventus suo Pro talibus canonice electi . per superioritatem Ecclesiasticam o firmati, et in officium introducti suissent hoc ipso Praelati effecti, atque Ohilitati fuerunt, Tale erant etiam Canonici cclesiarum Cathe dralium, qui conformiter legibus, signanter Articulis l. 526. item 55. Irm: per piseopos Suom nominati : aeque in Capituliae installisti, Per hanc stalli sui obtentionem Statui Capitularium anonicomam. Velut nobiliruri innexi ac inmemiati fuerunt Tales sunt hodie quo is Abbates et Praepositi, quorum nominatio ad Privatos Patronos pertinet, uti Aunt nominatim Praepositus de: Vagh-l hely, de Fels6-ors, dodali, etc. hi quoque per Patronos suos nominati, et in beneficia introdrioti, sine rivilegio lationali vel Confirmationali ratione solummodo Status et dignitatis obtentae notalitari potiuntur praerogatiVa, et aliqui porum etiam ad

Vorum non in solo statu eclesiastinorumst Regularium, sed esiam in statu Saecularium datur nobilitas atatua et conditionis absque ui a privilogiali nobilitatu, aut natiua nam foeminam agnobilem, si Varo nobili inibat multo ubium magis si alis marito rare minetuo vidua

82쪽

evadat, nobilitaribus gaudere inribus, e Imi-hua nostris Indisium est cujusmodi nobiIitatio, nee privilegio, ne nativitati adscribi potest, sed soli statui et conditioni, per legitimum com jugium obtentia, adtribuenda est. Exiatit -- inde inmungaria nobilitas status, dignitatia, et officii, atque ad hanc etiam Parochi Catholici Pertinent. Tert a Meetio desumitur Oxarticulo 2 to III ti qui ale habet Nemo de rustica rogenie nratus, ira Disco'um, die Archi laec ram, tabie eluam raemissae rustiorenae roditi/nis memoriam, eri Regiam Μαfestatem ro--Usatur. Unde hoc nectunt argumentum Si

sacerdotibus Catholicis illi, qui de ignobili

Progenie nati sunt, ad dignstates majores, velut minus apti, promoVeri vetantur, sequitur , Reerdotes hos, nisi nativitate nobiles sint, non haberi pro nobilibus, neque eos per sacerdotii eharacterem nobilitari. Respondesu primo Hoc argumentum, Siquid Valeret, nimium probaret, proinde nihil probat. Ex hoc enim argumento equeretur, etiam Archiepiscopos et Episeopos, nisi de nobili progenie nati aint, nobilitate carere, cum tams sensu Part. I. tiuor. 2. Otaci lati ad ximum regni utatum pertineant, ac propter dignitatem auam etiam inter Barones et obile emi-

83쪽

- rarierint his proinde nec ipsi adversarii nobilit

tem negare sustinent.

Respondetur secundo directer maeerdotes Catholici, duplici nobilitate in uno eodemque nubjecto gaudere possunt, una nempe nativa, si de nobili progenie sint orti , altera autem Ohilitato Status et ordinis sui sunt Vero multi e Sacerdotibus a tholicis, qui de ignobili stirpe geniti, sola et unica Ordinis au saeri potiantur nobilitato. Hoc praemisso, facile jam ex fine Iegia et ex ipsis Articuli verbae intelligitur degislationem IIungaricam hoc Articulo illud de-caernere Voluisse: ut, ad loetendam etiam in Posteris rusticam progeniem, illorum ratirps, etiamsi Sacerdotium amplexa suerit, ad Archis et Episcopatum eluctandi nullam spem habeat,ae ad has dignitates soli Sacerdotes duplici scilicet etiam nativa gaudente nobilitate , -- minatione Regia promoveri possint Praeter poenam seditiosis rusticia irrogandam, aliam etiam loliticam in praecitata deges serenda Status et Ordines habuerunt considevationem; scilicet, cum Archi et Episeopa in Hungaria, gnum semper in negotia publica habuerint in-

'fluxum, Praesules autem etiam nativitato et genere nobiles, ad sustentanda principia Aristo-eratiae, quenda item nobilitati privilegia; et terrestrium dominorum in rusticos jura an tenenda merito proniores, ferVentioresquae ex,

84쪽

stimetitur; ideo ad antevertendum impos Erram similium rusticanarum seditionum periculum, firmamen&mque juribus suis procurandum, Con-atituerent, ut posthac Archiepiseopi et EpiScopi, qui magnam habent in publici agundis partEm, non solum Saeordotio et dignitate, sed tiam gestiere a nativi te nobiles sinoe, nec Deus ad as dignitases promoveri valeant. Castorum Diaetae hujus amio I 51a in se volt vindictae aduersus ehel es austino Cel bratae, quemadmodum compInres alii Raeticuli, iis illam praesens, de quo agimus, Articulus adaua nunquum in usum venit, nec in effec3uin, iit, mansitque lex ista alii is ore, et effica-eia, in sola Codicis littora subsistens Ad hujus ae rampa ο trationem 3rodncitur articuliandus ultima relausula , quas sic habet Etsi qetriamαm Promoveretur, nemo si decimas dare teneratur agna cum paeobabilitate, et quan- tuta memoria praeteritorum temporum hactenus Ostendit, aine temeritatis uota affirmari potest: Etiamsi insignes in Regno mom ex I. Statibus Μagnatum et nobilium stirpes sollicit, labore

et magna accuratione, sive acta publica se suosque antenatos attinentia pervestigarent, sive Familiarum auarum Archiva excuterent, neutiquam deprehensum iri legale aliquod vestigium, voL indubitatum exemplum, quo demonstrari valeret, legem hanc in usum ivisse , atque Ar-

85쪽

chiepiscopo Vel Episcopo Micui, ea de causa quo genere ignobili natus ii, eum proVocationiae articuli hujus jecinae denegatas auis ' Pal. Proinde Statua et Oxian ea pollebant

menti perspicacia, eamque ηι ex praeses exetiunt unimorum moderationem, ut legem han aio Minctu jacere et Vetustate qua obsolescere aluere consultius esse judicaYerint. - uis

autem et tempore latae deos, et postea in sulea ignobili genere natos, Iustoria vi litus docet anno latae legis, ut e subscriptionibus apparet, rimas Regni fuit Thomas Baries r-doclitii in Comitatu Sκathmariensi ignobilibu

genitus majoribus, dominatui Dragnorum Ohnο-xiis, quod ipse magnus hic vir fateri postea nouerubuit, quemadmodum id Tubero coaevus ei dem, et icolaus Isivan incliteras retulerunt illidus Successor Georgius 'κ mari Cassoriae parentibus civilis conditionis natus fuit, ut id Archivum Civitatis Cassoviensis ostendit huens vero Successoria LadisIairagatha adeo notoria fuit ignobilitas, ut eum in laetis Rakοsiensibus rusticum autoria filium nobilitas i iam troclamaverit. Atque ita lex haec consensione Regis, et Statuum Bani efficacitate destituta permansit usque annum 1606. quo P cificatio Viennensis inita fuit, cujus occasionBEvangelici Postulatorum suorum unci 5-

tiquam hanc refricuerunt suam des Episcopis, et Praelatis Hungariae Ideam; sed in resPonsis

86쪽

ec sollitionibus Regiis, quae dein paeem ivnam constituentes Codicem Iuris ingressae sunt, de hoc objecto ista habentur ad quintum S. 3-ior

maneat iste quoque articum antea concrusras ;n Sacra esaream et Regias Masaestretis authoritati et 'otestati qui iam derogeera , in ejus arbitrio relinquitur Disco'O' quos νο- merit, eligere. -- Et inter hos quidem, rat Emrum, qui ex nobili prosapim oriundi rarabiles

auris, condigna ratio prae caeteris, sicut rarat' ita imposterum observetur Caesarein et

tur reducebatur totum, quidquid in hac re, tam ante quam os pacificationem Viennensem Iegale fuit; ex quo quid contra nobilitare jus Catholisorum Parochorum deduci possit perAPDei nequit. 4-am Dimcultatem ita adornant Praecismum mobilitaria praerogativae Parochorum Catholicorum motreum in eo reponitur, quod Parochi Catholici cum caeteria Baronibus, agri tibus, et Regni nobilibus iisdem legibus utantur, eadem habeant judicia, et coram iisdem judicibus in caussis civilibus, violentialibus, et contractualibus agere, et juri stare teneantur proinde ab exemplo etiam et ab analogia nobilium, quorum praerogatiris gaudent, judices Votis

auis eligere jure suo possint ex adverso eo traxiae sententiae adhaerente ita arguunt si

87쪽

f inclamentum hoc nobilitaris praerogativae auis. nisteret, tum Vero etiam ii, qui honoratiorum Homine veniunt, ut Professores, et pensionati x ilitares officiales, qui coram Vice- mitibuavit Iuditum in jus vocari solent imo istiam ignohites, quibus juxta iovellares articulos in Caussis Successionis et ontractualibus proprius actoratus admissus est, eandem Iudices Comitatenses votis suis deligendi activitatem prae

tenderent. .

Ad 4-tam Dis ultatis hujus expositione intervertitur series et Vis argumentorum quo' pro suffragatione Paroeliorum Matholicorum in Restaurationibus competente addncta fuerunt: is enim et praecipua energia argumentationis hujus in eo reponitur, quod Parochi Catholici praerogativa nobilitari gaudeant, adeoque qua tales in Comitatu residentes, officium item legale, et honoriscum gerentes, Xemplo etiam aliorum nobilitari praerogativa pollentium ad suffragia danda admittendi sint. Obilitaris autem pra rogativa Farochorum Catholicoxum , illiusque usus perpetuus, Praeter multa Mia superius adducta motiva demonstratur ex eo, quod illi semper, et ubi is cum caetexis regni Statibus, Praelatis, utpote Baronibus,magnatibus et Νο-

bilibus iisdem legibus, judicibus, et judiciis,

praeter usum perennem eardinalium tituli sintrari. -ae Praerogativarum usi ruerint, iisdem

88쪽

etiam gravamininus indiciariis obnoxii aerarit

. rint, ac in nexu horum easdem etiam aesta es nobilitatis obligationem adimpleVerint; quae omnia argumenta in ua Omplexione sumta, eoram tiocunque nobilitatis legitimatorio foro, valorem nancisci debere, e Piritu , et analogia Legum Patrias nostrae Induhium eat. At Vctro ista no per toto honoratiores, quibus Compeilatioriem hanc olitica administratis tribuit, absque ulla per leges tributa nobilitari praerogativa, in consequntiam trahi possunt; multo autem minus consectarium hoc ab igntihili-hus, actoratu Proprio per lege novel lares pol-Iontibus Vorendum eat, utpote quos legis ejusdem novellaria art. o. 8ω expressio ignobiles compellat, adeoque Taerogativae nobilitaris intuitu dandi in Reytauratoxiis Sedibus voti 4psa hac compellation bis pavea statuit. 5- Difficultas, hac argumentandi ratione proponitura Ad sum ia in Ressibus Comitatuum restauratoriis jureis uda, non sufficit noIanobilitaris praerogativa, Verum requiri Braete ea videtur, ut nobilis utum daturus, e ter-xitorio S. Regni Hungariae coronae portionem aliquam jure possessionario teneas, aut talem tenendi capacitatem habeat. Hac autem quali-eato Paxochi Catholica, praeter Parochos ratio-no beneficii Mochialis possessionatos quales plerumque expaue mut destituuntur, proinde vota dandi jure aeque arentis

89쪽

Ad 6-am Difficultatis hujus fundamentumauhaistere haud Posse censetur X eo, quod no-hilos etiam armalistae, quibus nobilitaria prae-.Togativa, et exemtio a coetu ignobilium, ac in- aertio in numerum erorum mobilium mensulit si pari. I-ae absquo ulla possessionaria donatione consertur, sustragia in Restaurationibus

dandi aetivitate tam sensu legum, ad obtinendis officia Comitatensia consensionem Universitatis nobilium aequirentium , quam etiam praxi et exemplo omnium in Regno hoc Comitatuum jure suffragationis in sedibus restauratoriis gaudeant. quod capacitatem portionem aliquam territorii S. Coronae possidendi concernit, hac omnis IIungariae nobilia etiam armatista pollet. In eliquo Parochos Catholicos noli tantum nobilitari praerogatria, armatistia Pari gaudere, ae vere Possessionatos nobiles esse ostenditur aequentibus jus decimarum iniungaria, velut jus et beneficium regium est eminenterjus possessionarium , eujus si Vel portio quaepiam conseratur a Resiam estate, aut ab eo, cui lex et regia aiestas hujusmodi jus collationis largita est, talis indubie possessionatus nobilis evadit, praeprimis at alias etiam Praeroinsativa nobilitari polleat Sed enim Parochos catholicos indo ab initiis constitutionis Hungaricae jurie decimas, secutis autem temporibus partem aliquam decimarium, utPote quartam,

90쪽

vel octavam, aut edecimam desumendi nemper gavisos suisse, et hodiedum gaudere, e tenori- hiis Legum Patriae indubitatum si nnm rora egum hanc in rem plurimarum aequentes duntaxat adducuntur articulo mo I 498-i Pra eipitur seu Praelati Ecclesiarum, Plebania Ec-

seclesiarum, his scilicet quibus tenentur, ne un- dum cona eludinem hactenus observatam, de seproventibus eorum decimalibus quartam AEOI- Vant Art. 55- I5464 Matuitur ut exactoridie Festi . Georgii liceat euieunque Hec

rimas ipsas conducere, sic tamen, ut solitam desimam, et modo antiquo in hujusmodi oru seroto, nec aliter exigant, Iebanisque auam, persolvant Sedecimam. Similiter rari. 2- ,, 557-i injungitur seu Praelati decimas pro se Aeolligentes, aut aliis in arendam Iocantea, misi eantur quarta et sedecimas earundem illis. Mad quos spectant, quiete aetnee, ac plenarie redderet Postremo denique art. I-ua I7234i Partem aedecimam decimarum, atque etiamoetaVam, ubi in usu fuit, Parochis Catholicis ubique praestandam esse decrevit, adeoque Pn tem hanc decimarum regalium leg1timia Paro-ehorum Catholicorum proventibus aecensuit, proventus autem hujusmodi Parochiales et quo vis eorumdem titulos, et quascunquε Portiones

Tedituum, dum per canonicam Episcopi collationem ae institutionem euipiam assignantur, id