Fragmenta historica Hungariam attinentia

71쪽

mioribus provisi,st Venistiis uii erant in uia Regiis, ac montania civitatibus, item plebant de Berek - , asMina, et Patav. a singulis centu et tardius a iangulis ducenti florenis Us-xum pro entum unum arm tum equitem p 8ae in castra expedire, et intertenere oblis an

Artisiui 3Mi anaei 1545. decem Personae te'ehant unum equitem, ad exemplum nobilium uinnius eastonia, ' quibus juxta sta' tum Artic lorum 25 1542. et 14. 1543. quinque Curiae unum equitem dabant confirmatur id ipsum aliis etiam diaetalibua Articulis, aisn-ter 5-to 1662. item 46 168 I. in quibus ηndatur, ut Pi barapa aeriores Ma α ζ m 15 45, α decem

72쪽

ipsorum vero vi nunc Misaem Draducer . et pro defens re pistriae is matris tenero sirit ob isti emophrlog Hunorie ad inaudigendum in persona, si statuendum loe auae persunae equitem inligatur, nisi indubitata nobilitari gauderia pra rogativae, quales sunt Pra Iati,

tio mi inter militantes non persi eant; et tamen per leges ad statue os et intertenendos Pro se equites o tritigantur, maniferium ex eis eat, ipsos per lege inter nobiras .etiferi.

Atque ex hoe principi fatale refellitur dis inuas, quam , hae materia oggerere solent, hempe ex eo quod Paroelii Catholici concurrant ad principalem obligationem nobilitarem, scili-eet insurrectionem , non recte inferricina ipso-xum nobilitare, eum iuxta u.spiam regni Arti-evios etiam homities eri nulla nobilitate gat aentes, uti quaestores, molitorea, opiliones, lignicidae, carbonarii, et alii ad onerarium xectionis concurrant. Respondetur enim istoseoncurrere ad insurrectioriem solvendo laxam pro eonducendis et alendi gentibus Comitarnum, ut id ex ipsis in hanu rem legibus manifeste apparet non Oheurrere autem eosdem ad insu

73쪽

Tectiomem in persona insurgendo , vel Ιοe sui alium intuendo, quod juxta sensum praecitatanum Iegum praestare obligantur sicut unius ses-nionis nobiles, et amaalistae, ita etiam arochi Catholici; quapropter hac disserentia in legibus ipsis funda a stante, isti sunt Veri nobilem, non autem prius enumer ti. Porro ad confirmandam Im argumentia jus, merito addueitur etiam Articulus 8-vus anni 715.., qui inter leges novellares nus est ex Aeticulis regni fundamentalibus Nobiles, in- qint, et omne illi, suos sub nomenclatione Λαα, et rassuraque in honoris, dignitatis etaeatus Peroonae. in Ungaria lex eo lectitur Dro regni dUmθisne militars, indeoque Per3onα- Iiter inaurgere, ouaque re estive nonderia sermducars, est mesoare intentur Si in lego hac an existit Logica, Ton eam huic legi inesse apientia legislationis aevi illius supponere jubet, aut Vero, quia offrelatorum eadem et

mutua vicissim est rati , sic e conVera argumentari et concludex licet omnes igitur, qui pro regni defension militare, adeoque perso-'naliter insurgere, auaque respective arideria praestare tenentur, nobiles sunt, et omnes hos lex in Ungaria sub nomenclatione nobilium complectitur uuapropter eum Plebant Catholici

sensu citatarum Supexius leSuin, utpote 23 1545. 5. Iosia. et 46. I I loco Persona suae Pro

74쪽

insurreetione militem statuere, et tenero omngati suerint, et a Patria Postulet, hodie q-oque obligentur, liquidae onsequentiae est, eoadem nobilitari gaudere praerogativa. Denique omnes has argumentandi rationeu, licet laetenum auo loco et non inutiliter ex ipsis Iuris atrii principiis propositas, Me suas reddit lex videns et manifesta, utpotis articulus 7-va anni 16ετ qui sic habet Pro legitima iurisdictione Regni et sacrae Ororaram iurisque patrii in maritimis quoque artibus

conserNatione, atatuitur ac decernitur . - Ut

nobiles et Ecelesiastiet Disi in illis artibus com

morantes, ad instar aliorum nobilium, et πι- cIesiasticorum, sicuti iisdem Praerogativis reclibertatibus, ita etiam iisdem furibus regni uti, 'ui, ac subessa deberent, atque Possinae. Haec lex viros Eeolesiastieos et nobile subramgitima iurisdietion sacram regni Coronae Hi dem juribus, praerogativis, et libertatibus uti et frui adeo manifeste edicit, ut paraphraaiuberior haud indigeat omine autem Virorum Eccleaiasticorum hoc loco etiam Parochos intelligi inde constat, quod de capitulo Segniensi, quod solum existit in illis partibus ejusdem articuli Siho 3- speciatim statuatur. Illud etiam pro superpondio horum omnium

addi potest , quod parochi catholici olim in

75쪽

Hungaria officia civilia gesserint nobilibus com- Petentia duce nim historia et diplomatibus facit eat edocere, quod Parochi IIungari Legationes Regum ad alios Reges detulerint, ita Ulaclislaus II-us Rex de conciliando inter Fratrem auum Sigismundum Regem Poloniae et Barba

xam de apolya matrimonio consentientem οὐ

Iuntatem suam eidem Fratri Begi medio Legatoxum Casimiri Dueis eschinensis et inchaelis Ham e Bude is Parochi, et Archipresbyteri, quem nos hodie Vi χ-Archi-Diaconum diceremus, teste dedigno icola Isivan declaravit sto etiam et fidedignitate in consortio Homianum regiorum fuerant in statutionibus Parochi, ita anno a309- regnantes Carolo Roberto in Statutione terrarummilenthe et I hutha pro Μagistromartinomathaei renchiniensis olim Palatini avernico cum homine regio statuens testis interfuit Demetrius Sacerdos Iebanus de

Paak. Frier Dipi'm. ung. om. 8. Vol. pag. 34I Item I 314 sub eodem Carolo Roberto in statutione terrae inter gent inhalyet Oxkuta sitae, pro filiis Andruae de genere Te-kule adfuit, qua testia statuens Nicolaus Ple-banus de IasgoV, πιέ Dipl. Hung. Tom β. ol. I. Pag. 43. Parochi praeterea munia Secretariorum Regiaemajestatis gesserunt, quod

officium semper eum Praerogativa nobilitatis

76쪽

Vesκprimiensis et autopon etiarn Agyienassi minatus, ac demum ad officium Caneellari uegii evectus, ante obtenta has dignitates mitPIebanus de Bereglim g et Secretarius Rctgiae Μajestatis, de quo dommentum exstat Apud Schmidi iii Episcopia Agriensibus Τοm. I. pog. m. Sequuntur difficultates et objectiones, quae adversus Parochorum Catholicorum nobilitarctati praerogativam, et illi cohaerens jus suffragii

poni ex aliis fontibus solent. Prima objectio peti solet communiter ex usu et cons eludine, qua mediante Paroebi a jure dandi in restaurationi hus Comitatensibus voti exclusi esse praetenduntur. Ad hanc difficultatem 'sponsum fuit: Usum hunc, et consuetudinem hanc, Parochosa jure dandi voti praetensive excludentem, non habere illa qualitates, qua lex, ac in specie Prologialis titulus 10-us ad hoc requirit, ut usus et consVetudo vim legis obtineat. ain 1- Iuxta Prolog tit. o. Consυetudo estius quoddam moribus illius introductum, qui auctoritate publica legem condere Potest. Leges in regno hoc publica auctoritate condere potest Rex cum consensu Statuum et ordinum; at ver Rex ungariae Apostolicus nunquam

77쪽

69 Prohavit morem illum, quo Parochi Catholicia jure suffragii excluduntur quoties enim Ie-xus in diversis Comitatibus emptis dandis votis exclusum esse loe altissimo questus fuit, toties Mamajestas Parochos, Velut gaudentes nobilitatis praerogativa, ad jus dandi voti reponi clussit -- sed nee Status et ordines regni in Coimitatibus dispersi morem hunc probarunt, im faci contrarium ostenderunt eo ipso,

quod in pluribus aegni Comitatibus arochis Catholicis jus dii in Bostaurationibus detule-xint. Pruinde factum exclusionis Parochorum jure sitffragii, usus legalis, ex ipsa usus definitione compellari non potest, Pugnare inim idetur cum mente legislaturis. 2-da qualitas Iegitimae consVetudinis est, ut sit rationabilis Mationabilitas autem haec

inter caetera etiam in eo consistit, ne sit contrari juri maturali, ac divino juri item gentium, et positivo continiani sed enim demonstratum esse Videtur, consVetudinem hanc a-roetio a jure dandi excludentem esse contrajus commii nemungariae, utpote cum arochi

jure cummuni, pro 'bilibus semper habiti, et consequenter pro talibus, iii etiam jure suffragii in electionibus gaudent, agniti fuerint. 3- Consuetudinis egitima qualitas est, ut ait legitime prae3crUta seu ut Per decur-

78쪽

sum temporis adiraescrimionem requisie , metur Iam vero modus in restaurationibus ad electionem per vota singillativa procedendi Tecentior est, antea enim, prout e legibus et hitsoria constat, sicut Reges, Palatini, et Cor nas Custodes in Comitiis Regni, ita etiam I dices et Magistratus in Comitatibus per acclamationem AEligehantur, ad acclamationes Vero has etiam Parochi concurrebant. Ex hoc Proinde sequitur, quod usus et consVetudo, quae antea non viguit, sicut non potest pro proham

do jure voti singillativi allegari, ita nec a iIlud idem jus refellendum adduci, proinde necyro, nec 'ner instar argumenti adferri possit

Ae ideo

4-ta etiam Consuetudinis qualitas, utpote ut coalescat ex actibus requentatis, in hac materia evanescit, uti enim dictum est, actus restaurationis per vota singillativa antea nonsuerunt usitati, multo minus frequentati. Unus Proinde praetensus vota singillativa in Restaurationibus edendi, aut Parochos ab hujusmodi votis excludendi, Velut hactenus novus ob d fectum actuum frequentatorum pro legali usu et consVetudine in neutram partem adduci potest sed usus nobilitaris praerogatiVae, qui Purochis Catholicis non deest, pro fundamentopidem cohaerentis juris suffragii sucticit. Alter objeetio, quae opponi solet, haec

79쪽

notitIIum resertur, et natisram, quando quis nohilibus per nativitatem condescendit Pro Brgument et prpbatione hujus difficultatis ad-μrri solet Part. I-ae tit 34 S. 7-us. Neque enim Princeps, nisi er nobiles, eligitur 9 meque nobilis, nisi per Princ*em, creatur, ratque dignitate mobilitari decoratur Unde inquiunt, cum Parochi per litteras privilegiales nobiles non sint, nisi nativitate a nobilibus condescendant, pro nobilibus haberi nequeunt. Difficultati huic responderi potest Paroelii Catholici, qui per legem ipsam in numerum

nobilium referuntur , sunt nobiles eminenter priυilegiales, quia lex regni manifestam Regis eoronati Voluntatem complectitur; unde qui aensu legis Voluntate Regia conditae, ac usu firmatae, nobilibus regni accensentur, eminenter privilegiali gaudent nobilitate istud autem quoad Parochos Catholicos sensu legum regni

hujus Verum esse, censetur esse ostensum.

Primus Videlicet Rex Aposisticus, qui juxta ejusdem Part. -ae tit. 3. S-um 6-um Hungaricae Constitutionis fundamenta jecit quemadmodum Episcopos, Abbates, et capitula, ita etiam a-mehoa, quo ille, et ejusdem Sueeesores iisdem cum nobilitate cardinalibus juribus, iisdem leti

80쪽

bus teneri statuerunt, ipso egi ediet nobilitate donarunt. Obilitas aut- Parochorum sicut et aliorum ex ordinis Praelatorum et metorum Ecclesiarum, non pse generationem Propagatur, sed per legitimam in officio et ordirict sacro successionem continualux. Unde Parochorum legalis nobilitas, quatenus ordini et officio proprio est, nati am non requiri nobilita

tem.

Porro responderi potest illud, quod Probas oriectionis hujus sumitur, scilicet jus nobilitatis in Hiingaria esse solum Vel privilegiale,

vel nativum est erroneum fundamBntum, neque juxta loges nostras subsistit, certum enim ex his est, dari praeterea in regno hoc nobilitatem status et dignitatis. Ita elemen Iuris prudentiae omo I o. S- 164. Pag. 209. Quod porro nobilitatem Statua et dignitatis a tinet licet piscopi praeter nobilitatem char ateria et Status sui, etiam Litteras Regia Collationales super sui Mominatione, ac bonorum et proventuum largitione obtineant, adeoquove harum virtute nobiles Vadant, artum tamen est, dari in reliquo etiam statu Praelato rum et virorum colesiasticorum , quospiam qui sin litteris Regiis Collationalibus aut cun-nrinscionalibus, ver viam officii et idignitatis adeptionem, is bonorum et roVentuum AEPPr