장음표시 사용
41쪽
De Igne Subterraneo. Is Insulta campis Item, si urgites risir,
Felix fruge nova, saecundisque et ber arsis. Ni denuo reuocaret manum ad tabulam Cornelius Seuerus in AElna.
Gacumqs immens iter g se porrigit orbis
Extremaeq. maris curuis incingitur undis,
N)ntoisi ea filidum desit aq; omnis hiatu Secta somnis humus,penitu . cauata latebris Exiles fuspensa Italas agit, Cuius rei illa adducit firmissama argumenta in progressu carmini S.
quis enim non credat inaneis Essesinus penitus , tantos emergere fonteis cum idet,ac torrente imo se emergere hiath 'Non ilie ex et ut , voc0 agat acta nec se es, Cum fluit errantes arcessant undiq; et undas, Et trabat ex pleno quod fonte cotrahat amne. Flumina quinetiam latis currentia rivis Occasus habuere suos: aut illa Dorago Direpta in praeceps fatali condidit ore Au occultasuunt i ctis adoperta cauernis, Atq; inopinatos ferunt procul edita cursus. odsi diuersos mittat terra canaleis
Hospitium fluviorum s aut semita, ulla proficto Fontibus, striuis confie, ia, pigraq, tellusco Ena insolidumsegnis obpondire cessit. αuo si praecipiti conduntur flumina terrae, Conditas redeunt, qua ante incognitasurgunt
42쪽
Haud mirum clausis etenim, silibera mentis Spiramenta latent certis sibi pignora rebus Atque oculis fura vias dabis ordine tellus. His, qui non conuincitur Terram esse cauernosam, perperam, plurima, quae adduci poterant, expetet, expectabitu e testimonia.
p. VIII. Di uirtur e ciens au s. Ignis Subterranei. FAces nihinc prophani, quibus Mundus
casu constitit procul absint, quos neq3 ornatus mirabilis, neq; inconcussus ordo sat erudiuit cilicet praecessisse necessario Architectu, atq; Legislatorem, cuius verbo Caelifirmatisunt,io: ritu oris eius omnis virtus eorum. Illum inquam per quem omnia fae Iasunt m sine πο factum e*nibi quodue m est. Sumus etenim hic Mundi opifex initio dum terram landasset, si naulq. reliqua sublunaris plagielementa mirabili ratione pio duxisset, ne flabili suadente sapientia, dispositam Elementorum congerie secuit,sectamq; in menabra redegit. Hinc ni
uersi consulens decori, nec non vluentium, eorum 4 praecipue, qui terram incolunt, indemnitati, portionem Ignis elementari conclusit in serrae visceribus, non secus ac aere ae sub
43쪽
stantiae,&aquear, ita ut Macrocosmi, quasi faceret nouum prodigiosumque compendium. Cum lusum qui audis Ignem in terrae cauernis, ne tibi fingas alios carceres, vel compedes, praeter rerum quarumlibet perenne obsequiusum. mo Conditori, firmas insuper sanctiones, ata
que priuilegia, quae Munificentissimus ille Naaturae Auctor, iure inuiolabili Naturae addixit, atq; donauit. Sic praescriptas sibi, dum ser
uat leges Ignis Subterraneus non denegat mortalibus Diuinae Prouidenti arcana interim scrutari, quod pro virili posthac tentaturi sumus Phaud tamen silentio praetereuntes derisionem Ethnici Poet in reliquos Vates, de credito Promotores, qui Subterranei. En ipsum canentem. Priucipio ne quem capiat fallacia vatum Sedes esse Dei, tumidisq; e faucibus Ignem Vulcani ruere, d clausis resonare cauernis Fessiuantis opus non est tam fordida Diu scura, neq; extremas ius est dimittere in arteis
Sidera subducto regnant oblimia caelo
illa , neq; artist cum curant tractare laborem. Discrepat prima acies sc altera vatuis. illis Cyclopas memorant ornacibus sos, cumsuper incudem numerosa in verbera fortes Horrendi magno quaterent sub pondere fulmen, Armarentq; Ducmaurpe est sine pignore carmen. Exclu-
44쪽
Excludit tandem δε alterana Tragoediam Gurgite Trinacri morientem Iupiter ina Obruit Encetidum: vacti, qui pondem montis influat, ε patulis expirat faucibus Igneis Haec e dimendosae vulgata licentia Iau, a. Vatibus ingenium est. Sed mittamus anilia deliramenta.
p. IX Refellitur opinio negant uno ignem inesse actu in Terra aBernis. REuocant nostr ratis cursum non e triuio
Auctores,ut qui illud sibi suaserint, conspicuos ignes e Terrae visceribtis erumpentes,
nouam semper forsan que niue tam nancisci generationem ex spiritu agitato montium praecipue in antris etsi nullus praecesserit pridem, ut ipsi rentur, vel Ignis, vel Incendium. Audiamus primum disserentem Lucretium. Nunc tamen im modis, quibus irritata repente Flamma oras vasta Erna fornaciί. s. Et Expediam primum totius j bcava montis Eunatura,sere silicum sussulta caucrnis. Omnibus II porro in Speluncis mentus, s aer. Hic ubi percaluit, cal ecitque omnia circum Saxa furens, qua contingit, terramque ab ollis Excussit calidum remis velocibus ignem e
45쪽
Tollus , ac rectis itafaucibus ei; cit alte, Fundisq; ardorem longd, longeqssuillam D fir ,s rasia moluit caligine fumum,
Extruditq, simul mirando poudere axa Ne dubices , quin baec animai turbida sit vis. Non dissi inflem credit Seruius suis e Virgilio coin.3 is mentelia inussit na. Habet vero causa huius incendi, secundum Elnam Virgils', haec ea sunt terrae resudant effulphur, misere totus tractus Campani , ubi est Oeuus, Gaurus montes e quod
indicat aquaru odor calentium . Item nouimus ex aquae motu ventum creari esse etiam concauas terras Etuam concta ab ea parte qua Eurus
et et Africus fiant , habere speluncas plenas subpburis s ad mare deductas . Haespeluncae recipientes infe fluctus , mentum creant, qui agitatus ignem gignit ex sulphure, unde est, quod videtur incendium. His consonat Iunior Philostra tus, inquiens , quod si quispiam in huiusmodi re philosopbari voluerit , Infula a balli , ac fulphuris
naturam praebens cum a mari abro fuerit , multis accenditur spiritibus in Seneca quem Spiritus concitat, aquae,si ventun detrabas,inertes sunt. Ueium pace tantorum Virorum, si rem adamus
sim expendamus, dubio procul alsam, atque erroneam deprehendemus,quam illi tutantur, sententiam . Spiritus namque , qui e motis, diff
fractisque contingit aquis , frigidus semper
46쪽
humidusq; est, hincq peregrina asscitur aer qualitat quae perquam aduersa est ignitioni. At neq; aer praefores flatu validissime concitatus cincalescit tunc, ut quis' experitur; vel alteri potis est tenuissima substantia, praeterquam a duriss)mis corporibus inter se se validissime colluctantibus. Nequit igitur spiritus hic, qui tenuis, frigidus,5 humidus, Ignem excita
re in materia, quantumuis apparatissima quapropter praecessisse Igne maci u intra terrae viscera necesse est, cuius actione incendantur fossilia , vel mineralia , aut si quid aliud profert combustibile Terra ipsa Non negarim tamen, quae debetur Antiquis reuerentia posse meliorem sensum habere illorum dicta, quam prima fronte praeseserant. Quid vetat,quo minus spiritus nomine indicauerint caliditatem, atq; vivificam Ignis illius substantiam, quae vernaculae, tenuissimaeq; insidet materi e Squam, an mam quis, ne tripe nostratis, non inulli dixere ' Verum qui flammarum promotorcia spiritum, non ignis auctorem indicasse Antiquos dixerit, subscribentem habebit seniorem hialostratum. Terra bitumini, sulphuricyr commisia, ardet quidem, atq; ex ima gtiis nascitur, quamuis alicubi forsan non emittitur:quod sit caucrnosam terram esse contigerit, ut pc ipsa piritus aliquis in-ρrediatur,tuncflammas attollit. Neque refracra.
47쪽
bitur Iustinus Historicus, quam de Sicilia verba faceret Ese autem ipsa terra tenuis, cfragilis, cauernis quibusdam , fissub , ita penetrabilis,
Ut ventorum tota ermestatibus pateat, nec Non, signibus generandis, nutriendi i soli ipsi ius naturalis vis . stippe intrinsecus uratumsulphure bitumine traditur: quae re iacit, Ni piritus cum ne inter tuteriora luctant , frequenter , complur bus locis i nunc flamma Ic aporem , nunc fumum eructet. Quapropter, ut verisimile est spiritu ab aquis commoti excitato, Ignem Sub terra ueum excitata, velut ventilabro quodam,
atque flabello, adeoq; extollerem mmas Saxaque obtei Zare arenae tollere nimbos. sic nullam prospicio pro Claudiano euadendi rimam, dum haec profert. S u Mare Sulphurei ductum per viscera montis pr si sim sit aquis , pondera librat . praesertim si ea fuerit Poet mens, quam illi tribuit Scaliger quod scilicet, aquarum ille concur. sus raptum secum spiritum in imum fundum trahit,
atq; ibis focatum tandem tenet, donec per piramenta terrae de usus , nutrim2enta Ignis incendat.
aus quidem si consona Vati, par est talia ipsum hausisse dogmata a Lucretio alicubi asse uetate
hac re fatendum, i, Lipenetrare mare, O penitus se cogier arcto,
Lucretius De Rap. Proslib. 2. in com.AEt
48쪽
Atq; es are foras. Inconsona tamen , quantum video, teritati, euidentiae tantum enim abest, ut oppressio causa sit proci eandi Ignem , ut illum nata sit penitus extinguere, quod neque anicula igno-iant Non minus falsum praeterea est, quod il-ila maris, vel spiritus aridulo Ignem generet: contrarium nam i cxperimur in hydraulicis, nec non in bellicis tormentis flatu solo artificiose comprcsi a pyra pulueris vicem supplente, quae neque Ignem, neque calorem inde concipiunt. Si quid vero inducta ar ratio arrogare sibi posset, efficeret, ut arctatus spiritus degeneraret potius in aquam aqua in terram. Spiritus igitur nunquam auctor, vixq promotor
in I Subterranei, alienam tamen materiam depascentis, a nobis agnoscitur: sed praestat magis ardua prosequi.
Cap. X. Cauga durationis Ignli Sub
terra ne i inueniatur, emergentes di cultates proponuntur. FEruent proinde Terrae viscera pr se Ignis Subterranei praesentia qui tamen, etsi corporeus,eiusdemq; elementi Lunae orbem lam
49쪽
bentis non dubia portio, nunc leuitatis conge nitae oblitus, vastissima incolit antra, quae proprio nacta est Terra in meditullio. Cuius ver suasu , vel imperio in tam dissito, infimoque
loco insederit, quave dura necessitate cogente, illinc haud auolet, nobiliores repetat, concedatue in sedes, se utari iam tempestiuu, opportunumque duximus. Praefecimus, ut par erat, insigni huic opificio Summu rerum Conditorem, qui tamen, neq; latis a se legibus derogat, aut nouas promulgat, dum Subterraneo ni Terrae pene centrum assignat, verum suo permittit uti Naturam plenissimo iure. Quum enim expediret terram ese cauernosam, recusaret verb Natura inane, tactum pioinde fuit,
Diuina dictante Prouidentia, ut obuius Ignis jacium illud sit compleret, ut nulla in posterum vi illinc avelli posset. Nil fortuitum, ubi Summa Sapientia cuncta composuit nil violentu , ubi posthabitis particularis Naturae pri. uilegijs, uniuersalis Natur legibus res obse quuntur, Non ignoro plures statim hinc emer
pro virili satisfacturi mox sumus. Ac primit m, incredibile videtur per tot annoru centuriaS, atq; myriades, Ignem illum perseuerasse, neque contabuisse, vel expirasse, extinctumue hucusque suisse praesertim nobis fatentibus,portio- nem
50쪽
nem illum esse Ignis elementarii. Verum quis ignorat prae alimenti penuria tabescere Ignes
deficiente enim alimento non potente calido recipere alimentum corrupti cImis. Felices porro
nimium fuissent Virgines illae Vestiles, quibus priscis temporibus demandata suerat Ignis custodia, si nactae fuissent compendiosum Ignis genus, quod absq; iugi pabulo tamdiu perdu.rare valuisht. Neq; minoris est, ubd tenui sima omnium substantia nullas hucusq; adin- uenerit rimas, fabrefeceritiae sibi foramina,quibus expiraret Mab iniquo ergastulo, in sit c5 uexa secederet. Esto adamantini sint fornices,asbestini,vel si quod proserim rorret lapidis genus Ignibus,non minus inuictum,quam imperuium, testudineato operi materia praebeat, nominor profecto qui Subterraneo imminet cla des ex denegata spiratione tum quod amplior congregetur calor, tum etiam quod debito sat fraudetur refrigerio, quibus,rs causis de fi cere Ignem,&marcescere, satis superq; monebat Anstoteles. Ncq deerantsingulae extin ctionis causae etenim praeterquam quod erat gnis ille in materia habebat quin etiam praesens contrarium: ita ut liceat cui linulla vi Prsceptori illata, in culpate sic ratiocinari. Cui est contrarium,&ubi est contrarium impos si bile utiq, est non corrumpi , Ignem verb Subter