장음표시 사용
81쪽
AsTRONOMICUM.fledasi ut nobis ridetur motu stupotius terra quotidiana conuersione describit circa um Mundi qui polus punctum quoddam inuisibile o quandamperiphenam eande
ab ipso polo remotior, eo maiorem. o contra quo propior ipsi, eo minorem,per 3. Trian- lum quo
guloruisset sphaerici flamentum, lictori omnium minimam ipsa sella polum, quia, polo proxima es Diu navis descriptaperipheria erit ipse distantiastella apolo. Sive turi a descriptaperflectam peripheria maior e minor existat, nil minus tamen omnimper beriarum altera adi perpendiculum erecta Diameter esitarcusseuportio ipsius quare
Merialianae altera vero tra uersa atspmrim
flens ipfanis pertransiens Diameter est arciustuportio quaerenda potiris. in ipse concursu
seu puncto intersectionis ictaru duarum dia. metroruseu in pse cetro desicriptae per quaint belsella peripheria, exsit ipse quaeredus Em Mundi tum Aequatoris polus nec no ex Norn- uento polo aequatoris, cripsi iuxta Aequator in caris versus Meridiem, ini ipsaMeridiana supra Hortaruntem eleuatus,facile depraehoditur: distat enim asuoseu Mundi polo victomnes Maxima per quadratem seu ρο.gradus,per a. nostrum sphaeracum Elementum. Ex quibus omnibus tale veleiusmodi f-
Messium intersummam ct infimam Altitudinem Meridianam alicuius esiae Bore. lis perpetuae apparitioni eu Horaetrantem non subeuntis, est locus per quem transit potiris peripheria Mediam vero inter eiusdem ella extremam versu ortumo occasum egressonem est locus quem pertransit Meridiana: infit o concursu eupuncto,in quo mutuo ad angulos Rectos intersecantpolarisse Meridiana, it se polus tum Mui tum sequatoris a quo ipse sequator distabit versus Meridiem insepia Meridiana perquadrantem nullsiupogradiis.srcm autem Merissiara interceptu inter simpolumo Horit intem versus Maream, Elauatiopoli dicitur: idipropter discretionem aliarum altitudinum utitus Elea tio poli peculiaris quaedam altitudoseu distantia puncti polaris supra Horitontem emdema semperimmota permanet: quia neuterpolorui se omnia mobilia circa Ubio re ca xeni Mundi mouentur Eleuationis verὸpoli complementum erit tum distantia inter ipsum polumis punctum verticale quo spolus Hori: ntis tu altitudo sequatoris ver sus Meridi supra Horizontem eleuati Alfi hac deprimo obseruationi principio Ex quo iuxta constat prima computanorum istantiarum Habitonumssequatore facile ct iuxta deprahendi poterit per captam abcumfleta altitudinem eiusdem ob eruata elia Declinatio se ab ipse aequatore Distantia, persibductionem nempe minoris amatore: relinquitur enim Lmai requi habet aequator Altitudine, Declinatio Borea seu sieptentrionatu. e minore verbaustrinaseu Mer a Verum ad inuectigationem reliquarum tritim computandarum Distantiarum, opus eritfecundo obseruationuprinc Ecliptica dependente: quando videlicet
82쪽
centrum B in ipse equinocti puncto alterutro seu inpuni sequat u in seseq ore Versaturis quo fisonia aequino in Vernum menseMartio .c quo tempT3iomento in ipse alterutro aequinoctu puncto cent Iare,cmaturhocsequens cinnata successipriori vita Inuestigare Aequinoctium Vernum.
Pausto ante iam imminens quinoctium Vernum capiatur in 'ummiusltitudo centristas Meridiana sim semper contingit in ipso Meridie. Notetu sect
nu excessus upra Aequatorem. Postea, in δε integros concludatur*: Unus Anguli maxima Decimationi sola ad Radium seu mquadrantis Maxima, tonM l efectus Altitudinuciura sequa cante instans raequinoctium ad num Distan usi scentris si supra starem post elapsim sti Osis ab quinoctiis. Postimentus diisserentiarum portiones distribuatur iam deinceps intercessum interutrumi terminum utrius facta obseruatio 'empus per vulgarem Regulam cietatu, erit inuentus alternumerorum terminus, rempus postfactam priorem obseruarienemsuturam alter vero, tempus antepos erinem obseruationcmel sum hodixit apparet ex
In quos sequator B A C. Ecliptica E si eorum interfectionis punctumseu so stinoctium Vernum . Desectus astitis biis centrifolis Meridianae ex priore obseruatione XL. Excessu vero eiusdem expositaiore observatione III. v gulus maximae Declinationis listi mirata, tum C A D. vii sus P DF DG sti iam deincepspatet in- 'ficationis ratioperbial Triangulor Am. Simili etiam in agine abra Dinio reperitur uinoctium aut inam inuerso tantaxat ordine desectulo excessui viveto 1 viros aequinoctio,
83쪽
ASTRONOMICUM. 3 pic temporassensib
pu mira Solem nouaso alprope aequinoctiac δε angulo recto existens, aequatorem, E icam es C. sol torum com- prahc um sim quadrantus barici, ideoleritper communem animi notionem, ut totum adtotum, itaOparsadpartem Ati habito iam moi obseruationisprincipis quatoreputast Aequinoctio .ctoi iam deliter omnis obseruationis primo rivo undamento, ad ipsum calculum reliquarum trium distantiarum, quislperalbarica Triangula,
II nota altitudo vel Declinatione solis cotidiana raperire certum locum fini Ecliptica id It, quotograduo minutos frupulo in Ecliptica quotidie versatur. Adinuetigationem iras sensionis Rectae,quae videlicet enumerata HVuprasecunda computandarum distantiarum species se per Triangula quidem prima, adhutin inquam inuestigationemprius explorare oportet verum locum lis in Ecliptica ui quotosigno, adu, ac minutosolquon re versetur. Ea itas veri loci lis invenligatio eo eripoterit exactius, quὸ ipse lalterutri equinoctiorum in Ecbqtica versaturpropius idi ob modo dictam magis sensibilem obsprope Aequinoctia, quam alibi,scansionem. Ideos, ta ex obseruatione altitudineseus meridiana notas iuxtim ante ictispersubductionem Declinationeeiusdem acile deinceps inuestgabitur verus locus lis in Ecliptica. Erit enim visinus Anguli Maximae Declinationi olis seu obliquitatis clipticae ad aequatorem adradiu eulum quadrantis Maximae, ita in quotidiana Declinationis lis ad num Distantia lis ab alterutro puncto equinoctiorism.per o EI. Triangulorum xetpex'. Unus Anguli maximae lis Declinationis adsinum quotidia technationis solis, ita Radiusfusinus anguli recti seu maximus in Canonesinus adsinu Distantiae lisab alterutro puncto Aequinoctior . Ab alteriιtro inquam, supisper 3. Elementum Triangulo λιθ Qsa ac ratio utrius bapparet ex hoc adiuncto Diagrammate ex quo cum omnia intuenti primo, intuitu apparent, fusiore declaratione non indigere videtur.sequitur itas propositum.
III. Alicuiusfesta fra Ascensionem Rectam inuestigare. to iam per proxim praecedeη vero loco ob in Ecliptica, nota erito pariter ipsiussit Ascensi Recta, per quartum nempe Excmplum Triangulorum Recta lorum stharicorum. ten meo em Triangulo a C, qHac civitatu si est quaesita modo distam s
84쪽
dicitur scinquam eiusdem Trianguli ABCDtu AC qua dem A T. qua distantia Ascens Rectas , innotescerct deinde Ascensio Recta alicumventaprius Ascensione Recta solis intercedente tamen Venere
Diagramina Ascensionis Rectae,eius i declaratio. Is Cius In quo tofo 2 min, Ssezaabiqua ra,cuius Ascensio Rectis quaerenda. Antii Ainuatoris G F ntai C, CD, DT, D amplitudines angulorum adpotum Aper . Et Triang. Nota itai ex ante dictis olis ascensii Recta BE Notas eiusdemi Declinatio Eo ex obseruatione Notumo ipsius Declinationis complementum S A, peria Ll. Triang. Idem,onstat de Veneris Declinationem eiusdemi complementora a. Nota deni1 ex obseeruationeperinst umentum extantis Distantia intersolemo Venerem OQ. Omnibus ulce nimium notu, nota erunt in Triangulo obliquangulostiaricosos omnia latera ex quibus notis quaeratur angulus O Assuetus amplitudo D , perprimu nostrum Triangulum obliquangulum 'haricum statum. Qui inuentus A ngulus erit prstapharesis,prout res exigit, siemnisectae solari aut addenda uisubducenda id ad ipsa dictabitati discernet ratio Attidem utpostea inter Venerem sellam xam S, in Triangulo nempe S A S. Notal demum ascensione Recta unitisseda xae acidore deinceps negotio reperienturo scensiones aliarum omnium ellarum rarum per eandem prorsus viam fiscitur 4 Serpat humi quiculi velit. Asie, o Recta octili es tanquabistera x omnium ex electione primae,ex certissenta O infallibiliol ruatione Illustrisiimiprincipis Ilviae adlabentem hestica L AMA,
85쪽
obseruatorest calculatore , inueingatas ais explora M. t sexaginta triumgradu-nm, cum extante. Ex qua nota,iam deinceps per calcitium aliarumstellarum rarum certa ac indubitata loca patekunt,per proximesequens.
IV. . Ex nota Ascensione Recta alicuius stella fixae, eiusdem latitudinem non gitudinem iuxta, reperire. Perinde ac Ascensio Recta, prima nimirum trium distantiarum per Triangula 'barica computandaram1pecies, per θιtionem prioris Trianguis Obliquanguli usitati inuestigaturi. ita reliqira duae distantiarum species, latitudo nempe ct longitudo,persolutionem posterioris Trianguli obliquanguli stati explorantur: Us Uaciliore negotio, quo indicata nostra pro 'taphaeresis ipsa sita proportionis operatione. quastper diosam Mustiplicationem, utper taediosam magis diuisonem facilior ac prolistior existit. Diagramma inti estigandae latitudinis Llongitudinis eiusque Declara tio. Victorino Schon it Budissino immolatum.
86쪽
3 ita . in Adiuncto Diagrammate, ICH sequator. C res tka Gmpria maxima lis Declinatis. Clinitium Ascensionis Fe D, CP mitium longitudinis. CE ipsa Ascensio Redrastella in puncto D sta eas Ascenseo Recta ex pracerente
nota D nota ex obseruatione eiusdem ella Declinatio. CF renda longitudo. DPero quaerenda latitudo. Ita, ABD soluendum Triangulum cum B latus notum ex maximastis Declinatione Latiuver a notum ex complemento Declorationis D. FAD tus ane diu compostus nimirum exangula Recito AC rnora censerae Recta a G. Caeterum M aequatur CR, ID aequatur CE per3. ELI V. Qua-ratur ita in proposito Triangulo ABD ex ictu trabiu notis latus BD eoi inuento,
constabit pariter ipsim complementum DF per ra. EL Triang. erit ipsum complomentum D F iusta latitudo. Postea quaeratur in eodem proposito I riangulo φη, Angulus ad B, per ρ. El. Triangulorum , cuius amplitudo erit GF per .. El. Tra- anetuI ex qua o pariter constabit ipsus complementum , sue angula Ff C, sue e an litudo C, quaeritq Longitudo e in puncto D posita. Constant italiam demum omnes ante dilecta at, uestiganda estarum distantia, ipsaruma per totum coetum sparsarum loca ac situs ston hunc modum tota ita veneranda, augusta ait venustis ima amplis ima vi effusellati corbfacies, successu temporis rite depingi ais describi, nec non caelestiglobulo manuali imprimi visu ispoterit, Praetereat, quod O omnis tum calculationis tum obseruationu nostra unicus propositiummac praefixus opis est, in quod laquam nostri si oti labori metam omnia tendunt ac diriguntur 9 Omnes omnium planetarum motus tum longitudinu tum latitudinis, is quam nimirum lesequi omnes praeterflem planetaferri videntur, visu loco apparebit flesiarum virumstubmprobem signitis an . descriptis,inuestigaria supputari eorumi motibus certat 'potheses consti- tuipoterunt: de quibus iam statim ac consequenter 1 sit dicendum nisi nos huius in sigmtionis longitudinu&latitudinuαντ pe seu conuersum micrpellare , quodHc etiam
inserere libuit, semifuit, id quod tala est a sequitur. V. contrario Ex nota longitudine latitudine alicuius stellae,
reperire eiusdem Declinationem, Ascensionem Rectam, ac pariter medium coeli. Ato sic indicatum a nobis It hactenus, quo ordine ac processu in obseruatione progrediendumst, ath procedendum directe: id est, quo nam pacto ex obseruata Altitudine Meria diana ct distantia testarum inter se computentur primum Declinatio sessienseo Recta,re-1'ectu sequatoru secundo ex illis deinceps longitudio latitudo,r lectu Eclipticae. Sin verbe contrariis alicui visumfuerit reciproce progredi, nimirum contraria vice ex longitudineo latitudine reperire Declinationem at, siccissonem Rectam, is ea acsequitur ratisneprogrediatur.
87쪽
Diagramma reciproca obseruationis eiusque Explicatio. DD. Casparo Peucero Budissilio
devotum. Sitina timcIO Diagrammat CD Imriton ADBC eris ana. AB Oris rasis. GH aequator. r Ecliptica.Ideosporus sequatoris . Ecliptica vero I. Nora' longitudo M, seu per . Et Triang. RZ, Latitudo ver eiusdem etiam nota Mn Q rendas Ascenseo Recta P Declinatio P Mediami coeli T. Quoniam igitur in Trianga, Rectangulo si tria habentur data, nempe latus Z nota longi-rudo angulus Ru angulus inquam maxima Declinationis solis seu intersectionuulipticae ct aequatoris'. item angulus Zst ei tun mustentur ex tribus his notuctreliqua tria puta angulus Q Z, latera RQ ct si quo addito noto lateri as, notamquam latitu mi, cogigitur totum latus M trianguli 2P, cuius etiam nota
88쪽
I mutuumac reuolutio inplanerarum Cap. V.
89쪽
. . . . . Caput . De obseruatione motuum planetarum: ubi de nouis nostris Hypothesibus. T AIs demumpervenimM, Diuinafauente clementia a ratis tum ali proxum obisscopum 2 institutum nostrum nimirum a nouas nostri, nec non veras ac naturales II pothesis motuum planetarum e corporum Mundanoru, quuante lapsum iamfere triennium in extremo quodam angulo amplus imi regni Poloniae exco gitauimus omas Illustrisimo Principi Rasita obtulimur, uiuinummus artifex Iustus Byr Heluetius easdem oblata Hypo, beses ex orichalco extruxit. Earumi Hypothesium adminicula quivis homo priuatus, uae domi,minimos aere impense tale instrumentum astrarium. v vocant, extrui curarepotest, quodHosoliun moti mediosseu aquai planetarum motus, x pompos quadam ac siumptuosa magis quam artificiosa instrumenta relHorologia sint xat Qvix ac ne vix quidem factitare olent: sed etiam rei os ac parentes ninus omanii in corporum Mundanorum alis exacte indicat at commonstrat imis longe exactius. quam omnes omnium tabularumsupputatarum centuriae ais myriades Ea namo exfalsis Ofictilijs Hypothesbus extructa at 1 consuras , ideo h ut ipse obseeruationes conuin cunt uis docent Gai intra esse, suo tempore in nostra astronomia Demonstrabimus. Idcirc. tale inauditumnius, omnibus,siculi plane ignotu arti cium tradituri, flectan dumi toti terrarum orbi exhibituri, defacilitatenimirum obseruationis ct calculationis omnium motuum Mundanorum corporum , seu mobilium erum in Mundana compagine existentium,visumfuit,ut ipsam rem solito nostro more aliquaι τὸ aestius,ctab ipsa Manda nu compagestus' emate totiu saturae, Ommium1 rerum naturalium comprahensione ars eiusdem Donitione exordiamuri Theses Astronomicae: De Mundo ac mundanorum corporum motibus, deque nouis Hypothesibus. L Mundus ejici ema rerum naturalium persi existentium re omnium rerum naiaturalium,ins tota rerum natura existentium compagessu comprahensio. Omne erum id, quod in rerum natura existit,vno nomine comprahensum, constantissime acinamimiter ab omnibus, Mundus dici solet. . ΙΙ. I et Mundus,seu totum natur 'stema distinguitur in aerem, in aere
pendentia corpora,qua corpora Mundana dicuntur.
ΙΙΙ. Aerest Essentia tenuiomaosubtili si ima ea, quo a terrenoglobo remotior
velsublimior, ebimmobilior, tenuior ac
Por,eὸ mobilior, crasitor ac densior existit. IV an per ipsi aersisnitus o in istius remine mortalium adhuc exploratum aut Demonstratum est struemmphysici nugantur de caelestibus orbibus, qvibvistelli esse insxasopirantur, dei igne coelasti, quem ignemo non ignem einquam, omnia rana puta gmenta omisinsinto.
90쪽
V Credibile tamen nominime absurdi iniri rationi ac neumista ProetasMas aerem extensumati expans xas tanquam clades, per aut in nitum aula Cea ei asymm minime
Incamerato cuidam vesiplinico pauimento inhaereant praesint: Verum ob id magu,quia nimirumsemperi mia, eosdam os obtineant situs,paremi interse ab inuicem distantiavi.
V I. Corpus Mundanum, Gubstantia ua psius vi in aere pendens visuntstella
fixa, planetae,sol, luna, terra, una cum aqua.
VII Terra est corpus Mundanum, inters omnia Mundana corpora medium obtinens locum, ni medio omnium existens, expuluere o humore conglobatum, atthum ctandi vi cohaerens lotus immisso ais accepto hau scolare sing is tanqua laribus impraegnatastugrau da factara concetus tanquam chmentisima omnium vinentiam parens, ct quasi natura luxuriat opus.
D tan nobis clamentisi e eLirgrensat ommunicans cuius Cauerna humorum colle-
bionibus repletasunt,quae aquae dicuntur. Ideo, a aqua tanquam aliqua particula ter- rem,ob existens, unicum ipsa terra unum rotundumstharicumseuglobosam corpus 6
cit, constituit DVIII. Tria ita , in rerum natura quasiprimaprincipia ossementa, qυ attinge-
resin bina apprehenderepo sumus, mihi existere videtur nimirum ae e liquidum, aqua seu humidum, terrasi densum Soti horum triam diuersaequalitates interse adinvicem in tussi quadam naturaliproportione, ita viaeque ac tae e liquidumsua ut ita dicam siquiditate adaquamseu humrdum, itast quaseu humidum tanquam medium quoddam proportionala inter duo extremi sua humiditate ad terram seu densum insuadensitate. At hac est horum quas mutua quadam adse inuicemproportio in eorundem qualitate ineorum ver quantitate eorundem proportionem aut obaeris in nitatem nutilamfore credimus, aut opter eiu dem acris nimiam amplitudinem is incompertam magnitudinem ignoramus. IX. De reliquorum corporrem Mundanorum Usentia,quastate ac materia, nihil auidem mortalibus constat, nisi quod ignita nobis intuentibus appareant sis hinc staphy scorumfabula,se abulosapotius opinio aissuperstitio de igne ginem duxisse Miletur.De e vero lateriali essem uni apore lius exhalationis bus non est huius loci dicere. Ideos hactcnu de aere inpaeret ridentibus corporibus Mundanis sequitur eorundem Mundanorum corporum distinctio. X. Corpora Mundana sunt aut mobilia aut immobilia. XI. Corpora mobiliasunt, quκperpetu emperi regulari ali quali exiissente motu per aera reuoluntur semperi in idem ex quo egressa unipunctum post exactam per sectum ais absolutam reuolutionem regrediuntlir, a b eundem eorum periodorumstua sigiorum terminum reuertuntur. Idcoicam lemsemperperiiaumsuis moribusper aera reuoluta describunt. XII. Cor