장음표시 사용
231쪽
dubitantes adinventum fuit iuramentum.ut inquit glo. 2 2.q. I . in summa.quam commendat. Andr.siculus. in rub. de iureiu.in clem. licet superuacaneum esse,quidam dixerint iuramentum.pro ut Cicero.in oratione pro.QRoscio. circa medium. dicens,'qui propriam fidem spernit,& iusiurandum quoq; spernet.&qui mentiri facile solet, peierare consueuit.& quem inducere possum,ut mentiatur, ut peieret,eXorare facile potero ,&qui semel a veritate destexit, hic non maiore religione ad periurium,quam ad mendacium perduci conasueuit.c era nostis.Hinc Dyonisius Tyrannus dicebat, ut .est apud Valerium q, quemadmodu pueri talis decipi uturi ita viri iureiurando Hinc multae nationes fuere,quq iusiui an Hum cotempsere.ut poeni Galli,& alij,quos enumerat Aleria ab Alexandro.d.lib. s.cap.X.quorum opinio comprobari po test.quia,si uir probus est,ita promissum seruabit ab iura mento,quemadmodum cum iuramento. Hinc Athenienses Xenocrati crediderunt absq; iuramento.quia 'ut dicebant γvir probus erat,quod si est improbus dicebat periurii occasio dari non debet.c.ille. 2 2.q. r. Et ideo diis noster hoc ani anaduertes,ait.Sit sermo velter est est.c.& si Xps de iureiu.mante Christi tempora Clinia Philosophus obseruauit.ut Basilius resertun libro quomodo ex lib.gentiliro fi poss. & diccbat Ange.in l.post persectam.C. de euic.quod iuramentusuo tempore non ualebat obolum . quod Alexandrinus re fert.in consit. 36.& supradicta non obstant. nam quo ad orationem Ciceronis pro Q Roscio.rcsponde,quod ut supra dixi.alibi contrarium dixit.Nec est facienda uis de ijs orationibus .cum sint temporum,&causarum,non ueritatis. ut ipse mei Cicero inquit.in oratione pro Cluetio.ita in simili videmus de iure ciuili, quodextollit ipse inci in oratione pro Cluentio,& in oratione pro Murena deprimit,secundu ca sarum statutum . Minus Licit dictum Dyonisij.quia suit sacri egus,& poenas perfidi suq dedit.pro ut de Poenis videmus, quorum civitas ob periuria a Romanis destructa fuit.Nec iaconuenit
232쪽
conuenit,non nullas esse nationes,quae sprcuerint iuramentum. Quoniam ut ait iurisconsultus. in l. quae sub conditio ne.1Lde condi. iusti. illi,qui religionem,& Deos contenunt, iuramentum etiam spernunt, scd secus, quoad nationes bene institutas. Et not. quod maiorem habet authoritatem hodie iuramentum de iure canonico, quam olim haberet de iure ciuili .nam olim, si non ualebat contractus principalis,nec ctiam iuramentum ualebat. l.non dubium.C.de legibus. l.iuris en . S. fi.ffide palmi.i quis inquilinos.S.fi.1Lde lega. I .Hodie non est sic de iure canonico, dummodo possit seruari sine peccato.c.cum contingat. de iureiu.& ponit Paul. de Castro in consi.9 o. in a.uol.Quae personae teneantur iurare, pO
nit Tira quellus in tract. de praescriptionibus .in S. I .in glo. 8.vide omnino. An in iureiurando sit opus scripturarum tactuZict communis est opinio, quod non .ut ait Soarer. in suo the sauro communium opinionum. in uer. iureiur. Fallit, ut per dominum meum Alcia. in rub.de iureiur. & Cassan. in consi 2 col. f. &de his satis .. reliqua dic, ut per me dicta sunt ire meo tractatu de argumentis .in loco de iuramento confirma,torio ad assertorium . ubi fusissime de hoc habetur. Staturii punit iuramen tu talium.Pone,quidam respondis inquisitioni,iurauit contra ueritatem. An punietur statuto rixespon. Alex. in Apostillis ad Bar.in l. i. ff. de bonis eorum , qui sibi mor. consci. quod non . & ita fuit per alios consul- .ut ait Neui Z. in sylva nupt.lib. Imu 3.ubi dicit,st alibi noe Iegisse. uide Marsil. inl.quaestioncs.subnu. 86 pag. I 38. isdae quaestio .ubi dicit,quod reis multoti cs in osscio finxit eis uelle deferre iuramentum de ueritate dicenda, & cum uideret Cos manum extendere super scriptura, retrahebat ad se scri-Pturam. Vcrum enimuero. Hadrianus Papa, quod libro I. Char. 29. prout cum sic refert Neutra . in sylva nupt. lib. 3. subnum.-.ai quod iudex tale iuramentum deferre potest,etia
233쪽
consi.crimi.cons. t .ubi dicit hanc esse communem opinionem,quod non est periurus. quia, quando quis iurat,non ex mera uoluntate sua,sed necessitate iuris scilicet municipalis, cxcusatur. ut est tex.in l .fi. ff. de in litem iuran. de quo ad re Alba. in cosy. nu. a.dc uide Berotu in.q. 134.ubi si minor respondendo inquisitioni peierauit, potest aduersus consessionem restitui, & non punitur, dc q. ultima. forte uoluit allegare glo.in c.irreligiosum.in uer.paruulos distin. 8 . quae uidetur facere in arg. Sed secus, si a parte, quia iudex, debet communi hominum utilitate prospicere. De iuramento autem purgationis rei de delicto suspecti .ponit Archidiaco. in
summa in titu.de purga.cano.lib. 3.titulo ix.c.X.de Plot.in repeta.si quando.C. unde ui. sub num. Αο7. dc Damuderius in praeh.crim.cap. 3.cum seq.ubi habentur plurima de purgatione reorum . de Plot. ibi.num.372. dc Rota in decis 294. in nouis. de Plotus ubi supradicit . quod in causa criminali nunquam est deserendum iuramentum. uide Cassan. in consueta Burgun.S. 7.adfin.pag. 79.&Clau.in regu.ctim.6I.dc quando casus est excusativus a poena,ne eam quis incurrat, casus sortuitus probatur petauramentum. si dicti casus finiuiti difficilis est probatio. l.non omnes .g.a barbaris .isde re milita.&.l.fi. C. de fide instrumen. secus est dicendum, si faciliter potest probari.quia allegans casum debet probare illiu manifestissimis rationibus. l.creditor. C.de pigno.actio. cum si init. de probat Pet. de Vbal.in tradi.de societate.circa.8.par. pri .sub nu. I .quem uidere necetae est.
Si quis habet mandatum ad iurandum speciale. si falsum iurauit,ob quod ex forma statuti poena erat iactura causae,no tenet. ut ait Capiccius in decis.Neapoli.67.
TaetvrvM , quod iussus iudicis excuset a poena. intellia O gitur. dummodo em anauerit causa cognita, quia alias CL set nullus. secundum Marsil.in prael. crim. in S. nunc uiden- . dum
234쪽
D. Hippol ti Bona Cosse. 1 1 σ
Or o M o v o intelligetur statutum, si dicat, quod n onfiat alicui iustitia ξ respon.ut dicit Marsil.in prac. crim. cc Falis de Puteo.in tract.syndic. S.I.per statutum. in Lfi. C. si a non compe. iudi.
Rou Iaar statutum,lanam exportari extra diuitatem,seri districtum. Pone,aliquis exportat pelles lanulas, an incidit in poenam statuti Θ respon. Alberi .in qn.ad statu. q. I a .parte. I.quod sic. l.si cui lanar.uer.Sed an pclles. E. de leg.3.Et nota,quod pilus nouςnit sub nomine lanae,ut ibi dicitur. ii Lan ea. DIeret statutum, si quis lanceam porta uel cum Iancea percutiat,puniatur tali poena.Dic, quod deserens ha-sam, vel percutiens hasta, non comprehenditur statuto. ut ait Ange. lG.snde ui & ui arma.
in A N n o statutum loquitur per nomen iuris impo tantis doIum de sui natura, ut sertum, & falsitas,Lata culpa non aequiparatur dolo, sed excusatur propter temeritatem.ut ait Ang. inl.plagij.C.de pla3ia.&Areti.in Un actionibus.ff.de in litem iuran. &Plotus in repeti.l.si quando.C. unde vi.vide Iul.Clar.in prac.crimLq. 8 in prin. in uendixi. & in uericulpa dicitur.in S.homicidium. &ego plura de dolo,& culpa,& caeteris dixi in meo tracta.de argumentis.in loco a dolo & culpa.Latro o
235쪽
SI ex forma statuti latro famosus intelligitur, quia tria sumta secit,Decretum illius statuti habet locum, siue quis ea recerit simul,siue successue.secundum Bar.in l. si quis ergo . f. quod ait.:f. de ijs,qui no. infa.Dum tame sint distincta Sed Bal .contra.quoniam requiritur temporis distinctio, quando Punitur propter consuetudinem furandi. quae consuetudo non inducitur in instanti tempore. Latrunculator. SI latrunculator uehementer errat in criminalibus,siscus non habet restitutionem in integrum.se nndum Arno.in Epitome.37. qidicit in actu practico memoriae comedadu Si statutum dat formam proscribendi, siue banniendi, illam seruare tenetur latrunculator.secudum Bal. in addi. Specula.intit.de execu .sententiq.&Marsil .in singu. 293. Et dicitur latrunculator,vulgo iudex maleficiorum .i.solernuS.f.la' trunculator.isde iudicijs.quandoq; dicitur quaestor parricia diarius.ut dicit Iodocus in prac.crim .cap.37.pag. 8 .DCJa- trunculatore , fusius loquitur Cassandis; in catalogo gloriae mundi.parte.7.considera. 26.Et no.quὁd latrunculator in iudex competens stiper damnis datis.ut ait Vantius in tracta. de nullitatibus procesi .pag, 9.nu .infi.in parula.
AN hodie perstituta tollantur leges,quq loquuntur de
maleficijs ponit Spec. intit.de poena temere litigatiuis
Legitima. SI statutum obligat patrem ad solutionem legitime pro
delicto filij,pater tenetur eam soluere,habito respeetii ad patrimonium, quod habebat, quando deliquit, quia si post commilIum delictum,creuit patrimonium patris, ista poena statuti non extenditur ad futura bona.ut dicit Bal .int .si plures.S.lex Cornelia.Ede vulga.& pupilla.argua.si tibi mani dauero.
236쪽
dauero.*.is,cuius bona. ff.manda.&Bal.in l.si qua poena. Ede ijs,qui sunt sui. alte.&Cassane. in catalogo gloriae mudi. parte 6. considera. 26.&Ias in auth. nouistana C. dqinoifi . testa. ubi legitima curialium filiorum est nouem vn.eiarum.vide Viuium in tracta. communium opinio.ver.statutum disponens,quod pater.&c.pag. 2o8.in I .par.&Cottam in tract. rerum memor.uer. pater obligatus. Item statutum, quod Perusij,& in tota ditione ecclesiastica est. quoa pater teneatur soluere legitimam pro filio condemnato , no' habet locum, quando pater ultra filium, haberct etiam nepotes ex filio . prout de hoc decisio est Perusina.xi.num. 27. Et si ex statuto pater teneatur pro filio condemnato ad legitimam, pro filio bannito in contumaciam,etiam solucre legitimam tenetur. & haec communis est opinio. ut tradit Chis couius in suo tract. communium opin. centur. 2.conclu. 69. pag.6 8. Et statutum ualet, quod pater teneatur soluere legitimam pro delicto fili j.ut ait Michael Grassus in tract.de coi in.lib.2.c. . q. 23. Leuare manum. LEvANoo manum quis pro percutiendo aliquem, punitur statuto,licet non percutiat. ut ait Ange. de Arctio in tractatu malefi.super uer. admenauit. quod uerum putat. Guid. Pap. sing i et .si per cum no stat,quominus percutiat, si autem poeniteret eum,nec percuteret,cum posset, tunc secus. quod probat. uide eum.
OF p r c 1 A L i iudici maleficiorum ex statuto electo,nsi creditur sine literis, & patentibus. ut dicit Amodeus in tract.syndic.ubi plura dicit ad hoc.&Cassane.in consue. Burgun.in prooemio.super ver. commission.pag. M. Locus certus.
ST A et v et v M dicit,quod bestiae possint pascere in certis Io D. Hippolyti Bona Cossae. Go cis,
237쪽
ris,&pratis.&non in alijs .Pon quidam accusauit, 'ata bestiae pau crunt in aliquo prato: Si non probat, quod in prato prohibito,non obtinebit.quia cccius locus est de substantia actus.ut ait Lanfian.de Oria. in c.quoniam contra. sub num. a Fq. de probatio.in uer.testium depositionem. Et locus quadoq; accipitur pro tota villa. secundum Alberi. inqq.ad sta
St A et v et v xi de delictis in uia publica, Etiam habet locu, quando sint commissa in Lodia publica. ut dicit Floria in I. I.Ede ijs, qui deiecerunt,uel essu.
LV o a N s falsis taxillis tenetur furti,nec fit dominus pecunia'.quam lucrisecerit ut ait Bal. in i .fi.C.de condi.ohcausam. argv.l.falsuS.sside fur. in princ.&Paris de Puteo in tracta.de Ludo.& ideo teneretur poena statuti. 2Statutum loci vetans,vel punicias ludentes,licet ludus noesset turpis,tamen,quia esset reprobatus a statuto, victor te-nςtur victo.ad rinitutioncm.Se in uia fori,& in uia poli.alias,lecus. secundum Bal .ind. l. fi.C.de condi.ob causam.An tali statuto comprehendetur iud usticsp.ut per Barba.in consi. 6 3.in 3.Et not. quod percutiens receptatorem Ludi, aliqua poena no tenetur.immo nec ad expclas. ut ait Paris. in trach. de Ludo. nu. 6. immo etiam nec ciuiliter potest conueniri.
di sit etiam furto aliquid quis ab illo subduxerit, uel surripit rit. non punietur ut tenet Stepha.Cdsta. intracta. de Ludo.& ibi illait,quod iudicis arbitrio venit puniendus.ibi in S. . sub nu. I .vbi glo.Ver. ludibrio.in prag titu .de spcctatulis. Mon fac icn.in ecclesia.pag. 22 7 .& Grammati .in cons.3 I .adsi.& Blancus .in practici bi de ludo agit. ludens autem ad Pseum,vel pisces &ssimi .non punitus poena statuti de ludentibus ad dennarios. secundum Ange.de vise . in consit. inci'
238쪽
Statutum dicit. Si quis si Mauerit ludentem ad taxillos,
puniatur in X. pone, si mandem tibi,quod tu videas,an habebit locum in te statutu respon .vipei Abl. in l. non id co minus.sub nu. 28.C.de accusatio.Item si ludentes se inuice im- Pellentes crus,vel quid simile sibi frangant, nolstcnetur im- relictis statuto, nisi studiose id agata secundum Bal. ini. si exi lagis .g. cum pila .per illum tex. s. ad I. aquil . Item statutum potest negare restitutionem uicto in ludo. l.pen.f. r. s. quai si Terum.& tradunt canon istae. in c.eserici .in c.cum dilectus. &in c.pleriq;. de constit.& Paris de Put. in train. de ludo. in L mirum statu.num. I r.limita tamen, nisi statutum negaret repuetitionem eius, quod quis fraude,& deceptione vicisset. quia non ualeret. ut tenet Caccialupus in tracta. de ludo. sub nu. 8.uer.quartum.vide Grammat. in decis Neapoli. o. Item statuta contra lusores, habent locum, etiam contra participes,seu socios Ludi .Quod intellige, ubi poena esset constituta in rem. Puta,quod reus Ludi puniatur. ut tenet Paris de Puteo ubi supra.g. an poena. & habetur fusius. in decis. ThoEt ualet statutum, quod Ludu) sit impunitus .Limita tamen hoc, si statutum permitteret ludere tempore feriato in honorem Dei. ut dicit Paris de Puteo. ibi. in g. virum sta tutumΘ&glos ver.ludibria.in prag. de spectaculis,nu. a.pag. .ar4.item si dicat statutum. Quod domus,in qua tenetur lu- dus, debeat deuastari. Dic q*od si actor, uel procurator te-sauit luduis in ea. domus illa non debet de uastari. sed ipse puniri. ut dicit Archiepiscopus Flo. in cius summa lib. a.ubi agit de turpi lucro. ubi de hoc habetur plene.& vide Menochium in tracta.de arbitrio iudicis in casu. 399. & qo Q.
239쪽
TA T vr v M quod nullus de magnatibus ingrediatur palatium,sub tali poena, non habet locum in muliere volente uti beneficio velleiani contra instrumentum, aduersus ipsam productum. ut ait Bal. in l. in multis.ffde statu hominum.Item si statutum diacit.quod si aliquis de magnatibus intrauerit palatium, puniatur. non sufficit,si testis deponat se uidisse intrare, nisi dicat,& uidisse ingressum. seclidum Bal. in l.arboribus.S.Iulianus.sfide usi istuc Qui nam vero sint Magnates ξ ponit Bal. in l. r. in fi.C.de natura.libe.ubi dicit, quod sunt homines indignitate positi.tex.est. in auth.sed nouo iure.uer. magnatibus. de glO.Ver magnatibus.in proh mio.prag.pagi .s . & C polia. in tracta.de impera. mili.deligen.in S.ratione.sub nu. Is .
IN statutῖserim;nalibuc,riori omniet e tumeIta est blasphemia,sed maledictio.ut ait Fely. in prohemio Grego. subnum. 1 2.Et si statutum dicat.ouod maledicens deu puniat. si uis ex communi usu loquendi maledicit deum, & ipse quia em venit puniendus. ut dicit Immola in l. his verbis. S. illa de haere.insti.& Al .int .item apud Labeonem.in prin Tde iniurijs .vide Ang.&Immol.&Ioan .ind.l.his verbis. c. I.&α. de maledic.& Sozi.in cons. I I9.in q.
STArvet v M . quod de maleficijs inter coniunctos non cognoscatur,intelligitur de maleficijs circa personas, & no circa res,ut sunt surtum &, vis turbativa. ita dicit Bal .in l. si quis in tantam.C. unde ui. & AleX.in l.iniuriarum.S.si quis.ff.de iniurijs . Item statuta,quae puniunt maleficia improbata de iure naturali,vel gentium tanquam concernentia utilit
240쪽
.tem publicam,debent late interpretari, secundum mentem,& non secundum corticem uerborum. Nam multa sunt recepta propter utilitatem publicam contra rationem disputandi,& uerborum subtilitatem. ut inquit iurisconsultus in . l. ita vulneratus .ff. ad i. Aquil .in fi .& Paul.de Castr. in l. bona fides.sLdeposi.& ita limita regula.c. odia.de regu.tur. in s. Et si statutum dicat,quod committens maleficium puniatur tanta poena. si quis .n.dolose latitat, maleficium facit, & habent locum,quae dicuntur. in l. i. s.fi. ff. de eden.& ibi no. &Bal. in qq.ad statu. uer.arbitrium. Item si dicat statutum, quod de
malefi. cominisso in diebus paschalibus non possit fieri concordia .an intelligatur de totis quindecim diebus, an de sola die festi paschalis)resipon. ut per Bal. in l.omnes.C. de se-rijs.vide Federi .de senis. inconsi.qq. & in consi. 2 36. Et no. Quod delicta,quae uerbis committuntur, dicuntur maleficia. secundum Iuli.Clar. in suo tracta recep.sentcntiarum. S. I.
verssed qu ro .nunquid maleficium.
CTAT vrv M, quod punit committentem delictum, exten ditur ad madantem .secundum Bar. in I.quemadmodum. C.de agrico.& censi. uide Lan si an . in tras'. de interpretatione statutorum. col. fi.in fi.& Boss. in prac.crimi.& Iuli Clari inpiac.crimi g. fi. q. 87.&seq.ubi demandante, sciente, persuadente,exhortante, 6 sina ilibus habetur.&Placam .in Epito.delicto. lib. s.cap. II.&Menochium. in trac.de arbitrio iud ici s.casu.3 32.3 I.& seq.nam mandans dicitur proprie facere.l .ccrtc. S. 1 .is de pisca. l. 2.S. sed quia diuine. C. de uetexi .iure enucleam .c.mulieris. infi.de sententia excommuniaca. &Caireri. in piac. crimi .in titu .de homicidio.subnu .i 8.& nu. I 29.Sed secundum veram conclusionem statutum poenale loquens in personam delinquentis, non comprehendit mandantem ex propria uerborum significatione, sed ex interpretatione,quae cum sit fictionis non habet locum in st