장음표시 사용
11쪽
tas, contra Rus, ossicia in societate lius ' ere, mana uaria, unde fit ut alii aliorum i , indigeant opera. Hos neruos leta ipsa seu magistratus, qui est ueluti uiua, quaedam lex, stabilire, conseruare ac ἡρει regere debet, cauebitc ne his neruis,
pila aut nimium laxatis, aut omnino rup/tis, corpus Reipublicae enervetur, ac Paulatim concidat.Hac enim de causa
Ridisti legi praescitur magistratus ut custos,
hi qui ut anima in corpore, ita ipse in res olenta publica neruorum iusticiae moderator Iano sit.Membra autem quae nolunt se his hae, nerui regi, aut corrigat magistratus, viso, aut si se corrigi non patiuntur, de cors
hori ore abscissa abῆciat, ac imitetur sapisti illo entes medicos, qui membra hominis ei die sunt,bona uictus ratione,at in alna legibus ad conseruandam sanitas lia rem pes tantibus, conseruant, affecta
autem curant si possunt, alea,quae messiim dicina uon emendantur , sed putresii et ab cunt magis, abscindunt, ne contagio, ne sua, sana paulatim inficiant mems ab I , donec totum corpus insectum
12쪽
collabatur. Huc respexit Poeta cum
sed medieabile vulnus Ense recidendum eur, ne pars cera trahatur. Et illud: Morbidasum e uotum corrumpit ovile, Ne maculet alias inseparanda grege. Romam cum inter plebem Patres distensiones ortas, legibus a Romulo alis componere nequirent: tres legatos in Graeciam miserunt, hoc mandato, ut leges Solonis describe irent, ct mores occinstituta reliquae Graeciae cognoscerent,ut uel isto paeto componi status ciuitatis Romanae, exsemplo Graecorum posset. Postquam autem nauiter negotium a legatis transactum esset, proximo anno redies runt, creatim sunt Decemviri legum ferendarum, qui primum decem tabustas iuris ciuilis Rome scripserunt, deuinde addiderunt duas, approbataeFiunt omnes comitiis Centuriatis, alcyliae sunt nobilissimae leges quae dicun
13쪽
tur duodecim tabularum Sapienter
etenim iudicarunt Romani,non tam umbus quam bonis legibus, quae bos norum morum sunt normae, concor diam ciuium es fouerim , at, adeo ciuitatem ipsam non tam muris,quam motibus murum
Huc pertinet sestiuissimum quodadam Plauti dictum: rogat histe uerbis uirginem Sagaristio seruus, ut munis tum tibi uisiim est oppidum: respons det illa,si incolae benesinimo ait,pulachre munitum arbitror perfidia ecpesculatus ex urbe ec auaritia si exulant: Quarta inuidia. Quinta ambitio. Sexta obtrectatio. Septima periurisum. Odiaua indiligentia Nona imitaria. Decima, quod pessimum g gressu scelus. Haec nisi inde aberunt, centuplex murus rebus seruandis pasrum est. Huc proinde leges perti*nent, ut iusticiae norma homines retisneantur in officio 8 inter sese iusticiae neruis ueluti colligantur. Quare Scis
14쪽
pis praeclare dicit,tune esse Rempublilacam, hoc est rem populi, cum bene ac iuste geritur, gemur autem tum desmum bene ac iuste com iuxta iusti, Ciae normas, hoc est, leges uiuituri huc
Moribus antiquis res stat Romana viri Osentit enim grauissimus poeta, mos rum probitate iuxta Iegum praescripstum Sc sortitudine animorum constas rereipublicae incolumitatem Etsi autem omnes sam una nos hiscum fatentur unam iusticiam esse, quae domos, quae ciuitates, quae prosvincias, quae regna conseruat Nam Carneadem,qui disputandi gratia insrusticia conseruari rempublicam assi mauit, & Romanos qui antiquum lalud dictum, quod ex Plutarcho supra adduximus inuerterunt dixerunt F, sine iniuria rempublicam regi non posse, contemnendos iudico, ille enim acuminis Iaudem in defendendis conauarijs sententijs quaerebat, hi autem respexerunt ad invium Romanae rei s
15쪽
lecti publicae, nam isto dicto false significa ,hant, si iusti uesint esse Romani, hoc est, si aliena restituant, ad casias esse res deundum,ct in miseriis tabescendum)Tamen fuerunt qui de iusticiae origisne, non eodem modo iudicarunt. Nam ut ex Platone constat, alii iustum
natura talem esse, ali tantum opimox
ne hominum disiputarunt, ic hi susam sententiam ex eo pol simum con firmare indebantur, quod leX, quam tapetusticiae normam esse testati tuumus, non sit eadem ubicio apud om nes, nam alios populos , aliis uiuere legibus extra controuersiam est. Miunos apud Platonem , quo confirmet iustum, opinione iustum esses non
natura contrariaru legum haec exemussa recitat Carchedonii, ut legitimum 5 pium, Saturno litamliberos Bocles
gestatuunt Fenses lege coacti pastria, suoruna mortuorum funera osmi suae humant. Sed utrunc Athenirenses ut illegitimum Z impium recte detestamur, immo lege contraria cas
16쪽
Uent, nequis uel liberos Pos litet Sat, turno, uel mortuum domi sepeliat. Adduci possent multa, non barbarae impietatis exempla, de legibus contra: xijs, quae confirmare eorum sententi iam uidentur, qui dicunt iustum non natura sed opinione tale esse. Verum horum sententiam falssssimam est sapienter disputat Socrastes Platonicus, hic enim ass1rmat iussea, iusta esse,ct honesta, honestari ccontra niusta iniusta, Sc turpia,turpia: idc ubi*d apud omnes homines, re definit legem non est opinionem ho aminum, sed movτος ευσεσέμ, hoc in Uentati inuentionem. Nam ea de anum ex legis nomen rite sortitur quae non blum authoritatem princiis sum' magistratus habet, uerum etiaam id p multo magis ratione firma
Haec ratio aliunde peti non desvet, quam e duobus, nempe, e nastura ipsia, ecfine legis In natura ipsis sunti inpleti siet
17쪽
b, sunt semina quaedam iusti 5 honesti,
ita praeterea iudicium,quoiusta dolione baia sta iniustis 5 turpibus praeserantur. EX
R etra, his seminibus oriuntur leges quae des Dinantur incolumitati reipublicae, non
seni da aberranti ab ultimo fine, ad quem msi ni referri oportet.Quscunm leges isto pacto sunt extructae, sole merentur e rari L es dici, ec non quaevis Tyrannorum at Scin decreta aut potentum placita. finiatis MDi Imperator quidam legem tulit, qua sanciuit licerein marito simul
laesar duas habere XOres, hanc legem' iamplectebantur, parum soliciti dei legis latae iusta ratione, uerum, quia haec lex non manet intra iusta metas, hoc est, non proficiscitur a natura, ec, tendit ad incolum1tatem reipublicae, aberrantem ab ultimo fine, nes
il φ . quaquam legis nomine digna censerin atra debet, sed potius turpissimae libidinis coenum dicenda est. ecpenim alia de causa tulit hanc legem Imperato ste, pyjge quam ut legis praetextu suam tegeret iuueri libidio
18쪽
sibidinem inicum p ergo isti impuro
decreto obtemperarunt, non excusanuitur Imperatoris authoritate, sed a linenaturae quae est re Dei, damnantur.
Nam Sc a natura aberrarunt. Deum naturae opificem contempserunt insQiroci,ca in qualibet lege ratis, quam dixi, diligenter spectanda esta ad quam cum ex congruit a magistra tu legitii no lata , iustum censiebitur quicquid secundum lepem latam sit contra iniustum quod contra Iegem committitur mel hoc opinione ius itum aut iniustum aestimandum est, d natura e reuera Sed de hac quaesitione copiosius suo dicetur loco. Haec diligentia reuocandi leges iuxta qua uiuere in hac humana ocis etate nos decet, assiuam originem proprium finem, digna est imprimis donis uiris, Nam huius rei obseruatio non stolum amorem in placidis naturis erga lege excitat, uerum etiam alium
19쪽
ὶciculi, iucundissimum seu stum habet. Quid uilia enim quaeso iucundius esse potest, ii id quam uidere methodum pulcherri iiij I ' nam quam sequuti sapientes uetes 7isit ii, , si δὴ lege eXtru erunt; ut intesrim taceam, non parum esse, ubi uel S, minimum deflexerint legum Iatores a iusta legum ratione, peripstere. Paulus fatetur gcntes haurimes modi duictu eo peruenisse, quod cas dem, quae Deus sua lege proponit, ag ii allii nouerint: etsi ab agnita hac noticia, legis uitio naturali: dc consuetudine malosi lonem rum uicti postea aberrarunt. Quare t, agnoscenda est haec lux, oc gratiae Deo ii qm agendae sunt, quod ipse hac luce natus ala d. ram humanam ornauerit, ac etiam post lapsum gnidulos quosdam mma: I tura reliquerit, qui dum excitantur,a cogitatione, pulcherrima uirtutum aconsimi legum harmonia 5c ueluti aedificatio ei quaedam agnoscitur. illis alia Huius rei dignissima admiratio obiaior me impulit,ut de fonte legum , quem
20쪽
legem naturae usitate vocamus nons nulla scriberem: idc methodo certae Philosophica, quo initia, progresesus, metred regrestiis clare conspician tur. Videmus omnes artes suis methoddis esse comprehensas,ut Grammatica, Dialectica Geometria, Arithmetica, Musica,Physica,aim alis,et quslibet ars ut magis perspicua est scripta methodo, ita di in admiratione est maiori mediue etsi Ba axiomata a Physica mutuans tur: tamen non postremas laudes ob artis suae methodum merentur.Habent ei leges ciuiles suam methodum, quishus axiomata suppeditat Philosephia
Etsi autem multi, cum Poetae ut Pythagoras, Theognis, Phocsis des, Cato, alii 3 non pauci tum Phralosophii ut Plato, Aristoteles, Plutarochus, Cicero, praecepta morum tras diderunt, ac nostra aetate Philippus Melanthon cuiustinetissimi uiri de scuti nec uiperina multoriIm ingratitu