장음표시 사용
311쪽
EPis Totis MEDICINA L. 28 Iaegrotis non visu, dictarent: quibus vetus illud ad gitim. SAUου cun -, id est, ex libro nauta, recte objeceris. At Hippocrates,ct auiti degenere Asclepiadicorum Medici, nou ad ostentatio em dom, non ex lolio de morbi sub au- . tia statuerunt, nisi aliquando desii stantia renum, aut vestae aut in illa contenta, perurethra una profluxisent sed ex idus colore, substantia, ct postas ct en ore nate,
Ursutis naturalis iis praecordiis robur, hepatis assectione, buurorum in toto vasorum venosogeurre conco tionem ob-- seimarunt: ut in febrilibus morbo illortim tempora sic rutari futuram L crista, an salubris aut exitialis sit futura praesulae, o purgandi per pharmaca tempus designare possent. Id quod Galensis, frus Hippocratis interpres, Med
articulos, adde ct intestina seu stunt, quam ex lolio, cognitionis accidentia se signa ' qua omnia ab agro prudens
Melcus percontando explorare debet. Recte praeterea D
m sienus in Aphorimis ait: De aegritudinibus non facile proferas iudicium,nec amnam habem, ni postquam agrum rideris in praesenti . ct desingulis eum interrogaueris, O examinaueris. Cui Rusis medicus Arabs his verbis perbelle in Aphorismis suis astipulatur: Decet magistrum , agrum
inserrogare, ut causam aegritudinis interiorem cognoscat ut postmodum rationale iudicium praestare positi: nec erubescat agrum interrogare,ut siciat an aegritudo intra vel extra venas subsistat. At nostrates ex schaia Alexandrinorum Medici sedentari', ne a vulgo insicitiae auuantur, qui Medicos ex lotio omnia nosse credi de morborum causis cthmptomatis
312쪽
1rs Ex ioAN. LANGI Iniaris agrum per conctari erubescunt. ac xt se temerario inertis vulgi iudicio accomodent, de morbis ex rrina indicio' nugari non νerentur. O utinam illis veritas esset papulari aura potior: ct a Persio moniti, si quid turbida Roma et caret,illius iudicio non accederent. θ quam Dudulentum, nugax ct perniciosum si de morbis omnibus ex nina iudicium,ab neotericis Medicis ct impostoribus cum execra do mortalium exitis introductum , plebem ingenue doc
rent, ct faterentur: tum morboru naturas ex illorum cam
is, actione laesa, ct signis pathognomonicis diligentius sirutarentur. tunc certe plures curarent, celebris que illorum nomen apud suas ciues ct exteros in auras esserretur. Sin muls a Medicina prosione a Tria, circulatores, mona
chi apostata, perfidi ct Christianis infesti Iudai, indocti parochiarum sacrificuli, ch)mistae, o id genus nebulonum anus quoque fatidicas fere praeteriissem ) exploderentur.
qui cum nec prima Philosiophiae naturalis aut Medicinae ru-rimenta silicerint, impune per hominum mortes experimenta agunt: quo nihil reipublicae utilius contingere posset, quam ut tandem Christianorum populus ab illorum impo- florum latrocinio is tyrannide vindicaretur, qui vulgo ignotarrinae obstruationesuam celanti ignorantiam, ct nomen Medici bi vendicantes, in Mescina professionem, ut suci in aliena apum alvearia, irrepsierunt. Ex his tibi patere causas arbitror, ob quas Medicina, ct istjus professores, sub nostro ceu non magni ant. Vale.
313쪽
De differentiis signorum, quibus medici morbos discernunt, & futura praesagiunt.
X 'xtrint quoque, barbari ct scelerati illi in
re vico impost res, quod delirum ac disiernendis c plane temerarium eorum in morbis ex urina iudicium damnauerim. quorum, mi Andrea, calumnias ne gryquidem fecerim. Nam qui prodesse non queunt, quomodo obe sepsint, non video. Perinde ac ignorata morbi constitutione, quid medicus in cura morborum praestare potoris, non intelligo. Ob id veteres non ex lotio tantum, sed ex ignis ac indicii pathognomicis,uniuersaque sympioni tum morbisvndrome, causian Osubstantiam morbi,a quibus remediorum inricationes acciperent ,summo studio is obstruatione scrutati sunt: ipsim1 medicinam primario Auserunt in Therapeuticum, cuius communi finiusscopus
est, τα ὀναντια- ὀναντίων ἰαωιτα, Contraria contrario
rum messicamenta: ct in Diagnosticam, cuius primarius scopus est, Sana a similib. agra a s similibus sanis asternere. quae messicinae praestantior pars,longo interuallo Therapeutiacam pracessit,qua neDiagnosticanustsius fugi est mi usus. Et quia morborum exactam per signa pathognomonica, cuilibet morbo peculiaria, ct symptomatum coincidentias,
quas empirici σαυδρο ς vocabant αἱ πιες Lor συμέω - ν αγροώφωνα, qua erant accidentium aut casuum morbi per obseruationem collectiones) cognitionem tradebat , eam tandem iuniores m μειωτικίω appellarunt. ob
id merito qui 'iam admirabitur Galenum illum pol)historem, qui prater ducentos se quinquaginta libros, quos de parri risi sinis cons sit, eaers νπὸ singulis medicina partibus
314쪽
tibias supra qu/dringentos ediderit, ea si ad unum omnes rationali methodo expediuerit: quod hanc solam pra antiorem medicinae partem δαγνως iam, nulla exacta methodo excoluerit: sed tantum passim , pracipue in libello de Artis constitutione, eius femina starserit.'Attamen auu-cenna, Ra is, ct aur de Arabum sebola medici, ct posteri res de cla se Gracorum, Paulus aeginas, Aetius, Actuarius, ct Alexander Traianus squem Meyue iatron appellat) veteres empiricos imitati , ignorum ct accidentium buδεο-men in si uti morborum capitula congesserunt: sed adeo iudistincte,ut quod illorum sit pathognovucum,aut epiph
nomenum, aut syne revomenum, alterum ab rite το d e nere non posM: ut illorum medicinam es gnosticum recte
qui suam confusimn Democriti chaos dixerit. Adde quod nec doceant, quod morbi signum vel indicium viribus alteri praeponderet. Verum his longe ineptiores nostri seculi in Germania quidam logistri, qui, ac s omnia morborum gna in urina eluce sterent, selius loti, isectione de inor- hi sub lautia, patientis saltite vel inte tu , ob triobolaris fortis inrisi temere pronuntiat e snugari rectius dΞxissem nora erubefiunt. Vi igitur illorum impudentia omnibuo innotestat, pauca de B ioru dissereatiis huic epistola inserere constitui: rt iis me doctioribiis, quibus haec absoluta tractare methodo vacet, ansam praebeam: quam ct ego, i plus Ocij nactus fuero, ob Vrorum salutem, libens apprehendum : ut tandem semel hoc fugitium ex temerario de morbis urina iudicio, sucinus certὲ flagris dignum ex melicorum palaestrael iminetur, o recta curandu iudicandis morbos methodus instituatur. Atqui cu apud philosophos tum sud meditasonixes in cofesso est,escctus θ' accidetia sua prodere se imicare causam. Constat quoq. fmplomata esse morborum διαθέ ως, essectiu. Nemo igitur infriari poterit, s)mpto
Muta de quorum ηumero sunt actiones Issa, ct quaedam , essentialiter
315쪽
esentialiter inhaerentia inseparabilia) morbos, ct locum a se sectum quoque νelut eorum domicilium 2 nosconiium,
cui applicari is accommodari debent remedia, inacare. Dinplomatsi vero quadam Gracis diculure phaenomena,
sentialiter inhaerentibus ac fmul cum morbi constitutione orta, cum ea quoque distereunt. Haec sunt inseparabilia 2
certa morborum indicia, quorum tyndrome morbi leciem rectius ac verius omni lotio iudicat. Siι febris continua cum
dolore luteris pungitiuo, ac tussi anhela, cum sinui ct
quo rua irruunt, pleuritida morbum indicant. Alia vero quae deinceps succedunt accidentia , epiphaenomena auts ne reuonta dicta, quas morbi assessores, cui neque inecessario aut inseparabiliter cohaerent, nec una oriuntur, sed ν lurimum aut ramὸ res ἀμφιδοξως a est ancipiti ratione morbo a fident, nec bubstantiam illivi constituut, sed proprias morborum disserentias faciunt: ut in pleuritide stutum cruentum vel citrinum, dolor ad furculam , vel ad diaphragmatis inferna protensus, vigilia,delirium, somniorum spectra. Hac sane accidentia epiphaenomena dicta, vel morbi disserentium, aut illius ἔ minia, id ψ mansuetudianem, aut id est prauitatem indicant. Oportet certe in tali Ompto natu β'ndrome mericum sngulorum sumptomatum vires aqua lance ponderare, ct lethalia cum salubribuι acri iudicis expendere. Si enim perniciosa vel viribus aut copia, salutaria ct natura vires superauerint, tum periculum inortis non longe aberit: ct vicissim, si salutaria perniciosis potentiora extiterint, tum agem iam
fere Scyllam ct Charybdim eluctatus, in crisis impetu se
uus, in portu nauigabit. idque eo certius, si inter hac perfectu concoctionis gna assuerint. De numero vero ratiunt signorum, ailiqua fiunt decretoria aut iussiciaria, alia con- coctiexis aut cruditatis indicia, alia salutis aut mortis indi- T cativa.
316쪽
cativa. Signa vero concoctionis, nito morbi principio, ct ritu humore per calorem natinalem probe coricocto,
O a putridis seqxorata, in a mento usi morbi vigore in urinastuto, ct apostematum suppuratione qκoque, digestioni, qua in venoso vasorum genere si, =missima, ct alijs excrementis apparent: ncmpe cuiusque partis in corpore ct humorum excrementa, qua sunt coi
coctionis perit tomata, ct reliqui eam qua illis inest distο-stionem ostendunt: si quidem cocta fuerint, sanavi; si crκ-da, aegra arguunt. Vnde in aegritudinibim pectoris. ct stirationis instrumentis, sputum album, lene,aquaui consistentia concretum, semper est salubre concoctionis ignum. Si vero nihil expuitur, integram ostendit cruditatem: s vero n-cerum, aquosum, renue, liuidum, arietini smile istut eructatur, non cruditatem modo morbi, sed etiam perniciem minatur. At Prina, fecundae digestionis extrementum, qua in venoso genere vasorum, visceribus, hepate ct praecordiu sit, dum haec febre, phkgmone, sici Trho, aut i temperatura quavis obias fuerint cerim est crηditatis aut
concoctionis index. Quippes haec colore ct siubstantia sanorum urinisfuerit fruissima, hypost m albam, lenem, puri
exacte concocto vnilem habuerit, haec non modὸ concoctionem morbi praecipue in febribus, sed etiam virtutes naturales esse, viribus morbi longe potentiores, easque in crisis con lictu victoriam obtenturas, vere restatur. At ea ratione non est urina gnum pathognomonarum: sed cococtio-xis vel cruditatis in febribus, ct morbis vi sirrum, praecos diorum, signum obstraatione penitus necessarium. Proinde Galen. in Praedictioniblu Hippocratis concedit, urinam, Hath fm. id est morbum partium hepatis, ac renum. Ovesticae, ac sanguinem continentium vasorum. ac virtutis naturalis humcres generantis robur ct imbe iί2tatem india cara: at cerebri, pulmonis, Matrisis o nemorum, assectuAm
317쪽
Guκm Aia esse gnapathognomonica assii mat. Nec tamen quispiam temere asserem, urina e quorunda morborum, membroru per quae labitur, indice, vo primaria ratione, sed
per accides, ratione contentoris, quae sunt membroris esur ricorum excrementa. Proinde Hippocrates testatur quis
arenulas, furfures, aut siquan:uus furfuribur miles, carunculas, sanguinisgrummos, pus, aut capillamenta quadam alba, conglomeratissub cauda canιrorum renulis μι- mittara, emiiuxerit, haec vesicam fabae, ac renes lubiasi, suppuratione aut quavis alta nephritide, vel venae ruptura laborare. st ne quis temere h. ec urinae inscia ail alios quam praedictorum membrorum assec Ius reserat, venerandus illa
medicorum parens iu sne subiungit: Ne igitur decipiaris, inqxit, cave, ne vesica quavis modo asinu. huiusmodi
reddiderit prinis, te decipiant. tales enim non ad vitiser-
sum corpus. sed ad ipsani duntaxat vesicam referri debent. V ct satis verendus renum morbus, udrops ad matulam. aut diabetes, siue urina profluuium, ob inexplebile Abendi defiderium dip actis a Graecis dictus. hic renum P0-catque affectus, intestinorum lauitati, quam lienteriam vocant, similis est. ob idque subinde bibere coguntur. quod
tantina, ob virtutis renum retentricis, o alteratricis imbecillittatem, nihil in colore, substantiu ct odore immutatum, quale biberunt, exxberanter qnoque reddunt. Talavo o lotium, diabetes e se proprium 2 rogvobile morbi a cidens, quod Graeci pathognomontrum appellunt, nemo in- fciabitar. Reliquum est tertium siqnorum concoctionis Oexcrementorum gentis, nempe alui ex prima illigestione ex-c ementa, quae mollia st leniter pro coli cauitate figurata O concreta, s consueto tempore egeruntur,idi excreta ci-ιo i esto proportione correstondeant: tum haec, ut Hippocrates ait, naturalium ventriculi facultatum o concollionis robur recte indicunt. Tria igitur hac excrementorκm T 1 genera.
318쪽
genera, propriam cuiusque membri, per quod deseruntur, dis sitionem, o ririum naturalium robur indicavi, ventriculi vires, cibi excrementa. Ob id Antonini stabulariν, equi eius prasiniustercora quoti se olfaciebant, ac etiam δε- gustabant, an probe pabulum concoxisset exploraturi. At venosi vasiorum generis, ct hepatis, quod ardens humorum concoctionis focus est, uritiae: morborum ct humorum pector autum, sputa, sunt concoctionis aut cruditatis signa ct indicia. haec ut plurimum mala, nec ro etiam perniciosa; ista vero semper salutaria, acsalutifera crisis internuntia.
Sunt adhaec alia plurima, ut futura cristis signa decretoria, mortiissi ct saluti signa prognostica: quoru declaratio non epistola, sed iustum exigeret polumen prius ab Hippocrate adam im descripta, praecipue ex pulybim praedictionis ac
praestentis morbi is loci assem Igna admodum perplexa
quae libens ideo praetereo, quod horum vis, energia, ct Hgnificatio aflignis concoctionis depedeat, nec ultimi concoctibnis exfgnis pathognomonicis scitu messico magis necesria. Dic enim obsecro, qui medicus potis est ignotos curare morbos. nisi signa pathognomonica illi hos manifestarint'
in quoru cognatione adeo veteres medici desitaurui, ut non
modo signorum pathognomonicorum syndromen diligenter obseruarint, sed ad exactam morbi cognitionem, etiam *dores in balneis strigili exceptos, ac aurium sordes degusta-xerint. nerum cum non medicus, sed natura concoquat Ocuret morbos: maxime intererit medici, scire naturalium virium robur, an morbum evincere pesint, aut eas sub morborum tyrannide succumbo re oporteat: unde certiora
salutis ac mortis accipiuntur signa, quam vel augures Orates , quos ob aegros Romani alebant, νηquam statuero potuerint
319쪽
potuerint. quorum vera esse vaticinia, blec pucri credunt,nisi qui nondum aere lauantur. At ea qua a figuis conιοctionis prognostica accipiuntur,tam firma sunt, ut ictis nunquam se falsum Galentu glorietur. At nostrates medici, ex urina hydromantes, vel haec ignorant penitus; aut non intellecta, flocci pendunt: qus domi de des, ex solo lot:o de omnibus morbis vaticinari non er . besicunt: quique alteram praestantismum medicina pa
te, dia nostica ne qua Therapeutica sub istere non potest,
nec a limine salutasse videntur: tamen nec ignotis mederi morbis, uec se pro teri medicos pudet. Vale: ct qua nam methodo compendiaria, melcma diagnostica conscribi docer ueposit, aliquando mihi rescribe.
320쪽
Primns numerus librum i Secundus paginam notat.
Aη ς assVM externu urina non indicat I, IAcahia quos fontes ponit sumendorum medicamento-Tum 3, 2SI, 23 Actioi se Empiricis Vrosco pis agnota I, II 6 Actio hepatis & pulmonis 2,iI 9. Actio laesa quomodo cognoscatur 3, 2l7,2I 8
de urinis scripserunt I, IO. 2, IO . Adversius eos qui inuti e consideratione de urinis opinantur I, 6.a, 'T
Egidius de urinis scripsit et,
gri crebro inuisendi 1.2o7, 277. & admonendine ad edes medicorum uri-n as mittant 3,χ77
medicu admittut 3 18 .aegri dementes lotium ad aedes medicorum tantum mittentes 2,T ,i6ψAEgri interrogati respondere dcbent 2, IS 3. 3, 138
Egri quid facere debeant 3, Affectus proprius vel perconsensiim 3, IK vi Affectus ex quibus sontibus
Arabes causam coniunctam admittunt 3, tota Arabes non semper spernen
Arabu error de Avicennae notatur 3,ro Arbores praestigiatores som- niant in corpore latitare z,