장음표시 사용
21쪽
ri eorum numero , quam ut ad legum fontes reeur
rant; quasi periculosum sit vel inter vulgaria dissidia
limpidam legis sententiam aut eponere. Verum ea est rerum condilio, ut quram semel a recta via aberremus, rabi tandem pervenerimus , unda progredi amplius non permittatur, tum meminisse eo. gimur erroris nostri; atque non prius mentem in illam convertere cogitam Us, nisi res ipsa monuerit. Enim vera utcumque romani iuris maiestas oppressa iamdiit detineretur inter forenses ineptias, attamen qui in longo temporis cursu adeo excreverit doctorum turba , varietasque opinionum , ut universa fere iuris doctrin in disceptationem adducta nec amplius distingueretue quid magis sequendum sit, quidve respuendum nam vel absurdiora suos agnoscunt fautores multoque minus liceret modum quodammodo imponere huius inodi tam perturbatis dissentionibus: res plane veluti iii desperationem redacta essecit, ut nostra aetate ubi lueiam cogitari coeperit de restituenda iuris arte in pristinam eius ganctimoniam , eoque aliquando redire, unde forum inconsulte discesserat. Experientia enim compertum est, ut quo maiori studio forenses scriptores hactenus ela horarint in transcribendis , colligendisque ieiunis pragmaticorum sententiis, eo implicatior laetus git earum usus: utpote quae avulsae a suis principiis , nee sibimet constare possunt, nee regulas umquam constituent, ad quas referri commode valeat varietas quotidianarum quaestionum. Itaque in tanta opinionum contusione rectius sacere existimant doctissimi nostri causarum patroni, quum neglectis pragmaticorum figmentis non raro confugiant ad sincera iuris principia . quae nec amplios abhorrent; quin quotidie tentare conantur, ut res forensis in meliorem viam remittatur.
Quod etsi nequeat oblineri uno virium impelia , cui quidem resistit tum vel cistissima contraria consuetudo, tuti
imperitorum perfidia, haud tamen animum demittant; aed paulatim 3i non aperia, demissa lallem voce pro . Tom. V. S
22쪽
mere student solidiora, ut ita re gensim procedente nomva aliquando reddatur vita iuris pria dentiae serensis. rHaec autem tiaris restauratio , qriae nostro ne VO SUmma cum laude excitari coepit vel in forensibus contro versiis, quo plurim rim utilitatis a Terro potest, eo ma toribus subest difficultatibus quantum ad reclum illius usum. Etenim plura sunt, quae non ita lacili negoti αexpleri possunt; sive exprimenda sit mens genuina Veterum iurisconsultorum, sive committenda veteris tu ris observatio cum novis imperatorum decretis ; sive de Dique perducenda veterum instituta ad nostros mores Iquod sane nec temere , nec sine seria meditatione habeia hitur, ac potissimum sine purioris dialectices usu. Falso quidem sibi persuaserint, qui vel nuda iuris romani te otione, vel non persecta varia iuris prudentiae aetate ,
variisque proinde eius principiis, vel minime insoriamati cultioribus litteris, accesserint ad legum intera
Pretationem, qDum romanae leges non suerint e trivio sumtae, sed ductae ex honestate naturae , atque edaea. tae inter abstrusiores philosophiae contemplationes , mp. mam veluti receperunt ab Universa romanorum sapientia. Atque nihil magis hodie verendum videtur, quam obi vitare studeant salsa pragmaticorum dogmata , in sua incidant , eaque absurdiora, quae tamen nata ex cor. rupta legum interpretatione, saepissime non tam docto ribus, quam legibus ipsis tribuuntur; quasi impune lipeat errorem suum legum sententiis adscribere. Atque huc , ni fallor , referre crediderim spe diosam . quamdam disputationem editam a Iusto Henningo Boeliis mero de codicillis sine testibus validis ; .quamque novisissimo loco rescitandam suse opimus. Is quidem alioqui eruditissimus , at leviter fortasse versatus in iure civiseli, ut falsam assertionem, quam sumit , legum Senintentiis tueretur, saepe corrumpit sinceram illaram intelligentiam ; quin verbis magis imistens, quam rebus nova quaedam protulit laris principia , ut non modo in proposita quaestione turpitur tandem cogatur cum prag. malicorum deliramentis ineptire , sed repetita codicil
23쪽
lorum doctrina a veteri iure, quum Desi recte, nee satis attigisset differentiam inter ius vel US , ac D OV Um , utriusque rationem necessario pervertit ἔ indequi carpit, quod ad rem suam conducat. Summa quidem quaestionis a Boel, mero excitatae ita se habet: Quoniam ex vulgata constitutione , qnae prostat in I. ult. O. ult. c. de codicilliis stato itur solemnis . numerus quinque testium in quavis suprema voluntate Praeter testamentum , credidit Boeti merus , hane imperatoris legem non ita generalem esse, ut transferri possit ad cuiusvis generis codicillos. Distinguit porro codicillos testamento confirmatos, puta si testator ita caverit testamento:
quos codicillos , sive schedulas ut vulgo appellant γεermsi, Dei scripsero , vel reliquero , ratos USSU Mola tamquam testamenti partes : a ceteris , quor utri nulla ha
heatur mentio in testamento in his quidem admittit numerum quinque testium a in illis vero haud necessariam putat huiusmodi testium adhibitionem ; propterea quod ob eorum confirmationem in testamento habitam quam tamen pragmatici appellarunt Doluuialisaeclarationem per relotionem ad schediatam ) satis consultum sit illorum solemnitati ; quum ipsa testamenti solemnitas ad codicillos referatur. Ut autem vidi hanc Boetimeri disputationem, etsi Principio statueram quaestioni tantummodo incumbe re, quum nil magis absoncim dici possit, quam ut solemnitas unius scripturae ad alteram transferretur , neu magis alienum ab imperatoris consilio, quam excipere Codicillos testamento confirmatos a generali eius sanctione de solemni quinque testium niam ero , nihilominus quum animadverterim operis Progressu, rem integre conlici non posse, nisi quaedam necessario repeterentur a primaeva codicillorum natura, tum a nova eorum indole praescripta ab imperatoribus Iustiniano proximi Oribus, praesertim ut ita rectius convellerentur Boetimeri argramentationes , inam Utato consilio
Tem omnem duxi aggrediendam , quae ad codicillorum materia in pertineret, atque pro ingenii viribus absolu-TO M. V. 5
24쪽
tam pertractationem instituere de iure codieillorum tomveteri, tum novo. Quod postquam expediverim, iaci Iiori via ingredi liceat quaestionem peculiarem Boeli meri , quae sane ipsam codicillorum rationem consequitur. Plane inter tot praestantissimos iurisconsultos, qui ius civile explicarunt, neminem adhuc deprehendi, qui eo dicillorum materiam plenius , absoluteque comple-etatur; quum potissimum satis habuerint attingere, quod Iustinianos prodidit in suis institutionibus. Vel ipse sUmmus Coiacius, qui unus omnia fere docuit, pauca quidem monuit de iure codicillorum , nec satis distincta; ut haud inutile putaverim pro Varia eaque sparsim disseminata codicillorum doctrina tum in mutilis veterum iurisconsultorum libris, quos Tribonianus nobis reliquit , tum in eodicibus imperialibus commentarium consacere, quo simul ius vetus, ad novum omnino cognosceremus. Quo sane vertitur potissima
Boahemeri hallucinatio ; quum in proposita disputatione , quae ius novum spectaverat, probationes petierit ex pandeetarum libris, quasi veterum sententiae lintendere potuerint in posteriores leges. Quare, ne pluribus
immorer, rem omnem hoe ordine expediam: Primo se
monem habebimos de inde codicillorum ab Augusti aetate, quum primum eorum ius invaluit ad Constantini Magni usque tempora ; qua aetate Una sere , eademque iuris ratio in illis statui potest. Tum videbimus quidquid immutaltim fuerit ab imperatoribus ab Constantini aevo ad collectionem iustinianeam , quod
sane ad ius novum retulimus; quo pacto perspiciemus quid antiquatum sit , quidve manserit ex veteri iure, quod cum noVo recte conveniat. Quibus expositis Boeh- meri sententiam insectabimur; ibique nedum expendemus eius argumenta, sed Una complectemur quicquid hae de re senserint tum iuris interpretes, tum schola sorensis; quin nec pigebit descendere ad ea , quae moribus recepta sunt, quod profecto percipiemus exirecepi is sententiis, quas comprobarint praecipui Italiae
25쪽
genatus, Potissimum sacra tota romana suis quotinis decretis. Ne autem Iectorea fraudentur ipsam et Boehmeri voce ultimo loco eius quoque disputationem hic adiungendam duximus ; praesertim quum haec edita non reperiatur inter cetera eius scripta : cui tamen adnotationes adiecimus, quibus suo quoquo Ioco auctor notatur. Dissilirso by Corale
26쪽
Ne itire eodicillorum ab Augusto ad Constantini Magni aetatem.
I. Clodie illorum nomen a eodkibus, sive caudicibus
ductum est , veluti parvi codices a). caudeae autem , et exinde coctoae, qui latine proprie lignum significat, pro tabulis simul iunctis accipiebatur. Ita Nonius b): Quod antiqui plures tabulas coniunctas codices dicebant;
a quo in Tiberi naves codicarias aρρellamus. Quum autem veteres in tabulis scribere consuevissent , hinc sactum, ut tabulae simul iunctae ad scriptionis usum accomodatae codicis quoque Vocem retinerent. Ait Seneca c : Pluritim tubulariam conteaettis caudeΨ astud antiquos vocabatur ; et nai eS nunc quoque, quas σα an liqua consuetudine Per Tiberim commeatias subvehiant, caudicariae vocantur. Tabula vere apud latinos , ut sentit omnigena eruditione cl. Alexing Symmachus Mainetochius d) laminam significat ea quavis materia tum dura, Ut eae marmore , metallo , ebore , ligno ἰ tum molliote , iat eae se Xm , membrana , rebus aliis. Quo sane spectat Ulpiani sententia se e tabulas testamenti acc*ere debemus omnem materiae figuram id est speciem ). Sive igitur tabulae sint ligneae , sios cuius ciamque alterius materiae , sive chartae , sive membranae sint , Del si e corio alicuius animalis , tabulae re- aa Horona. 4. Obser. l.
hὶ Ex Varronis libro S. de vita pop. rom. e) De brevi tale vitae ea P. IS. d) Epist. ad eminentissimum Quirinum de dypticho
27쪽
latione chartaο qtioque , et membranas continentur; Marmitatis etiam mentionem habet tabellae membranaeean; quo perspicuum sit, rit strata omnia ad signa udas literasi donea cuiusvis materiae essetit, si ve dur oris, si vo mollioris, tabularum, vel tabellariam nomine veteres significarent. Quamquam autem codices ex tabulis simul iuncIis conficerentur, uti et volumina, distinguebantur tamen covilicus a voluminibus , ut arbitratur idem Maetochius b) , quoad modum , quo tabulae variae digestae erant, atque ordinatae ; nam liber in cylindri modum convolutus voltimen proprie dic batur, qUum nempe plagia Iae sive schedae una deinceps post aliam in unam Superficiem oblongam invicem adglutinatae , yostremo ira
d ex ulro confi kebatur instar librorum , quibus hodie utimur ; ita ut ρaginae eae una parte in uno communi cardine simul iunctae , ea altera solutae, veriri, ac rursum ylicari possent. Quae codicis , ac voluminis
chartae, Do lumina , Dei membranae et Ahiliarae coutinentur. Codices quoque debentur, librariam enim amel- Iations non Doliam a chartarum , sed scr*turae modus,
qui certo sine concluditur , a Stimatiar. d) L. Ba. de legatis S. Libroriam aypellatione continen
sint, sive in quaυis alia materia. Sed si si in ρhiliara , et in lilia ut non itilli conficiant) idem erit dicendum. Quod
si in codicibus sit membraneis , vel chartaccis , vel etiam eboreis, Dei alterius materiae, Del in ceratis codicillis, audebeantur legata Oideamus8 Et Catias Cassius scribit deberi et membranas libris legatis : consequuntur igiliar cetera quoque dubcbiaiatiar.
28쪽
II. Perspecta codicis significatione tum quoad va
riam tabularum materiam , tum quoad modiam , quis tabulae simul iungerentur , facile codicillorum quoque formam intelligimus , qui parvi coclices erant. Cocli Ces quidem componebantur tabulis grandioribus a codie illi vero brevioribus , atque paucioribus. Itaque tabellae in codicis modum compactae, quae tamen ceratae Erant, ae stylo exarabantur , codicilli proprie dicti sunt; atque hine Ulpianus a) codicillos ceratos nominavit ;qoemadmodum tabellae ceratae, quae ad pugillum essent, ac pugillo tractarentur , pugillares appellatae sunt. Huiusmodi autem tabellae cer, tae , sive codicilli tum quod deletiliae erant, tum quod ad scriptionis usum promptiores haberentur labellis membranaceis, vel papyraceis, quue et atramenti . arat rubricae , et calami exigunt ministerium, adhibebantur idcirco , vel quam quid considerate scribi oporteret , quod postea mundum reddere lud ab amanuensi ; vel in re subita , ubi chael a , et atramentum deesset b). Quo spectat illud Ciceronis c) . Acciabueram hora nou mi quum ad te harum eaeemplum in codicillis e.raravi: seripserat quidem ipse mei prius in codicillis, sive in tabellis ceratis illius epistolae exemplutri, quod muri dram deinde de more misit. Interdiam et ipsi codicilli miliebantur ; quum praesertim properato opus esset. Ita Sulpicius d) : stuum non longe a Piraeo abessem , puer Acidini mihi OhDiam venit eum codicillis. io quibus erat sor tum , paulo ante lucem Marcellum diem suum Obiissa ; in re enim tam stibila, quod de Marcelli morte nuntiaretur , ipsi eo
die illi missi sunt. Et Cicero e) : simul aeemi a Seleu-sa Cit. l. Ba. de legalis S. b Aldus Mamilius de quaesitis per epistolam ad Hu
29쪽
eo tuas litteras . SPATI M quaesivi a Balbo per eodi-eillos, quid esset in lege. Itaque vel quum subitanea res urgeret , vel quum commodo magis esset uti ta- hellis ceratis ad scriptionem , quicquid his scribebatur, codicillorum nomine veteres appellabant. Hinc Sene- ea aὶ eodicillos quoque vocat eas epistolas, quae fiunt inter praesentea; propterea quod Iahellis ceratisseriberentur : Video te , mi Lucili, quum marime uia dis , aduo recum sum , tit diabitem , an incipiam non epistolas, sed eodieillos tibi se ibere. Quare egregie hie altitor Boeti merus bὶ , quum voluit , idem Prorsus fuissa apud latinos epistolas, ac codicillos ; propterea quod promiscue quandoque usurpaverint vocem vel epistolarum, vel codicillorum; hoc enim omnino sol- sum est, sed quicquid stylo exarabatur in tabellis ceratis, sive epistolam contineret , sive orationes . . ive poemata , sive quid aliud , codicilli aeque semper dicebantur , habita ratione non ipsius operis , sed tum materia a , in qua scribebatur , tum m di , quo tabellae simul iungerentur. Hi ne Plinius e codicillos quoque appellat argumenta , vel e emplaria orationis, quae interdum domi mittebantur auditori hos , vel in ipsis auditoriis distribuerentur dὶ . Nec mirum, quod epistolas veteres quandoque codicil -
bὶ Cap. i. suae disputationis I. S. et seq. c Lib. S. epist. 8. cepi non medioerem uolusetatem , quod hune librum eum amicis recitare Domissem non per eodicillos , non per lihellos ; sed si commodum
esset , et si valde mearet, admoniti . . . conveneriant.
dὶ Bernardinus Ferrarius lib. S. da veterum a clamati ovibns , et plausu, cap. S. Libelli porro isti, et mmdieilli aliud nihil erat, ut ego quidem arbitror, quam orationis , aut raeitationis Dbandae , vel argumenta ,
30쪽
tos appellarint; quum enim ipsi eodiei Ili mitterentur Ctum epistolarum nomen adsciverant ea de caussa,quod epistola scripta erat in huissmodi tabellis ; at salso inde eonficies , aliod non fuisse codicillos , quam epistolas, quasi codicillorum nomen ad epistolas tantummodo reserretur a quum contra quicquid scriptum esset in tabulis ceratis, aeque codicilli dicebantur. Q saeadem ratione principum diplomata posterior aetas codicillos quoque appellavit a . Hactenus de latina codin illorum significatione. III. Iurisconsulti vero codicillorum nomen ac ommodarunt ei supremae hominis voluntati , sive is teis statua , sive intestatos decedat , cui ad differentiam testamenti iuris desint solemnia , Huiusmodi autem voluntas quum principio perscribere r in tabelli. ceratis , Iamquam expeditioribas in re subita , potissimum ipsa testatoris manu , ne ulli Pateret , merito codicillorum nomine donata est. Quemadmodomao emnes testamenti tabulas Ulpianus bin codices appellavit, quod scriberentur in tabulis grandioribus; hine
. . . . . . . . . . . nam codice 3aevo
Et quidem in testamentis necessario adhibebantur ta-hulae grandiores, quodpIurima capita continebant, testiumque subscriptiones adesse oporteret. At codicil Ii hrevioribus, paucioribusque conficiebantur tabellia eam nempe ob causam, ut recte arbitratur Hotomanus N), ut facile quo cuiqua commodum esset , circum. ferri, et in sinu gestari possent. Iurisconsulti igitur ot distinguerent 1 lemnem testatoris Voluntalem a minus a Inst. lib. a. tit. xa. I. έ. I. t. de exeusationibus ete. et t. 1, C. Ut omnes iudices etc. b L. r. I. s. de hon. Posses. see. t b. e) Sat. Io. ver. 236.