Quomodo Pindarus chori persona usus sit ...

31쪽

In his duobus paeanibus ergo PindaruS choro cantandum dat id quod choro proprium eSt. ChoruS ipse haec omnia quae monet ac praedicat ipSe quaSi compoSuisSevidetur.

Rationem habet poeta chori naturae aeque atque in illo parthenio. Quomodo nunc reS Se habent in epiniciis 3 Quae est natura epiniciorum 8 Solebant Graeci, Si quis OlympiiS Pythiis, Nemeis, IsthmitS vel aliis in ludis victoriam reporta-Verat, victorem celebrare carmine. Plerumque victor cum

rediit in patriam, a choro iuvenum et amicorum vel Omnino civium carmine epinicio celebrabatur: Vel in pompa a victore et civibus instituto odae Pindari concinebantur. Sed si minus fuit idoneum victoriae reportatae tempus Sive bellis Sive civilibus dissensionibuS, epinicia poStea agebantur redeuntibuS ludorum diebus vel alia occaSione data. Num lex quaedam de chori usu pro rerum natura Statui potest Θ Minime. Primo obtutu credideriS horum carminum Sententias eSSe choro civium tribuendaS, qui canebant haec carmina. Sed non ita eSt; et id quod iam inter omnes conStat, hoc loco repetere mihi licet. Multis locis choricantuS Sunt poetae reVera verba. Loquitur de Thebis patria, loquitur de sua arte poetica ac vi dicendi ingenua, gratiaSagit pro victoris hoSpitio quo fructuS Sit. Id quod poeta SenSit, quod ipSe victori dicere voluit atque omnibus qui audiebant, choro mandavit, a quo velut tuba late resonanti poetae VoluntaS, lauS, laetitia late proVulgatur. Inveni apud nonnullos viros doctos de horum carminum actu sententias quae mihi non arrident. Putant enim e. q. durent a tener Sitet ungsber. 1896 I, p. 4) multa Pindari carmina non eSSe Scripta ut canerentur et recitarentur, Sed ut legerentur a SinguliS, velut iacere Soleant nostrorum temporum poetae. Nequire illos 299 versus Pythici quarti cantari dicit hic vir doctuS: carmen tam longum non poSSe SuStineri. TaleSOpinioneS non Sunt dignae viro qui non ignoret antiquorum

32쪽

temporum moreS ac conSuetudineS. Immo vero treS tragoedias

et fabulam Satyricam, quae 4000 certe Versus efficiunt, antiquae aetatiS homineS unum per diem atque uno fere tenore agi bono et aequo animo patiebantur. Haec Pindari pulcherrima ac divina carmina quamViS longa cur eis qui audiebant molestiam attulerint, equidem non percipio. Animadvertite horum dierum homineS, qui in hac re minus patienteS Sunt quam antiquorum temporum: audiunt libenter tot et talia verba ac verSuS cum cantu recitata per complureS horaS, audiunt ac bene excipiunt haec Opera a Sebastiano Bach, ab Idaen delio, a Beethovenio compoSita quae oratoria vel miSSaS dicimus. Quanto libentius Graeci illiuS aetatis hos cantus auScultabant, quibuS celebrabatur vir patriam per totum fere orbem celebrem reddenS, quo celebrabantur urbiS praeclare facta, nobilium urbiS generum atque urbiS i pSiuS μυθoc, qui tum idem valebat fere rebuS Vere geStiS. Ueteres tum Graeci non tam erant ineruditi in rebus muSiciS quam n OStrae aetatiS permulti qui contextu non adhibito opera coniecta a ViriS Summo ingenio a MuSiS praedicatis intellegere non POSSunt. Atque concinebantur totae hae Odae atque univerSae

mea quidem opinione a toto choro nec probo Dissenti Boeckh, Pindar ed. 1821 II q. p. 322ὶ aliorumque recentium Sententiam, qui confirmant a coryphaeo, qui parteS egiSSet Pindari, niSi ubi ipSe poeta coryphaeuS fuiSSet, prooemium vel illud quod

e poetae perSOna dictum eSSet, pronuntiatum eSSe. Sed quo loco in carminibus agit coryphaeuS, cum poetae perSona loquatur tum in prooemio, tum in media parte, tum in concluSione carminiSΘ COnnexae atque aptae Sunt inter Se Strophae, antiStrophae, epodi nec possunt diripi in parteSa coryphaeo recitataS et a choro concentaS. PerSOnae cantantis mutatio debebat e carminum forma elucere. DeSidero aliquam deSignationem loci quo mutatur ratio actus. Sed nuSquam tale quicquam inVenitur. Animadvertendum denique illud praeclariSSimum exemplum carminiS

33쪽

vere dramatice acti in Bacchylidis dithyrambo Theseo: ubi mutatio agentium, ibi Strophae est finiS. Sed redeamus adipSam quaeStionem, num quid choruS loquatur in epiniciiS. Cum chorus in partheniis et aliquot paeanibuS i pSius enarret reS, Suo precetur nomine ac celebrat homineS, cur hoc

aliter se habeat in epiniciis pSuspiciamus primum Pythium carmen quintum, de quo

jam multum diSputatum eSt. Atque indagemuS, cuiuS generiS hoc carmen Sit ac quo tempore Sit actum. Quaero igitur, estne hoc carmen Vere epinicium, eStne j3ctum, ut caneretur in ipsa victoria celebranda an eSt carmen aliuS

generiS, IalSo a VeteribuS grammaticis hoc loco insertum quippe quod multum de aliqua Pythia victoria narret 8 Agitur in versibus 20 53 de victoria Pythiade XXXI - 462 a. C. n. ab ArceSila, Cyrenarum rege, quadrigiS reportata. Eadem victoria in quarto Pythio celebratur. Late patet praeterea

in quinto Pythio Apollinis laus: in versu 80 Apollo inclamatur Kαρυγὶ ε; qua de cauSa hic Sic appelletur, aliter non intellegitur ac Si StatuimuS actum eSSe hoc carmen CarneiS.Carnea autem, in honorem ApolliniS Carnei acta sunt Ies- tum proprie Doricum, quae quotanniS Septimo die mensis Bucati Delphici i. e. Metageitnionis Attici habita esse Plutarchus, SacerdoS PythicuS ideoque certuS auctor QuaeSt. conViV.

VIII 123, atque paulo ante Olympia sci. Unger, PhilologuS XXXIll 23l in Herodotus Ulli J2) docent. Ita non eodem

anno, quo haec Pythica Victoria parta eSt, Pythicum carmen pangi neque agi potuit, quod ludi Pythici certe erant in media parte Metageitnionis: Sed Spatium uniuS vel plurium annorum inter tempuS Victoriae partae et poemate celebratae iacere neceSSe est. Stud nicZka vero dubitat an simus recte docti de Carneorum tempore ac putat compluribus tantum diebus post Pythicam victoriam acta eSSe Carnea. Sed num potuit, Si hoc Statuimus, tam pauciS diebuS victor redire in patriam, poeta lingere tale carmen quale non nisi post victoriam lingi potuiSSe e carmine ipSO apparet,

34쪽

Neque Vero puto quintum poSt quartum Pythicum eSse actum nec reS in quarto relataS reSpici in versibuS 29 et 62 quinti id quod post alios contendit ChriSi sed. maior, p. 1 Plin. Hoc non potest iacile diiudicari, cum eadem victoria eiuSdem victoris eadem in urbe eisdem tabulis celebretur duobus in carminibuS eiuSdem fere temporiS. Eadem res bis dici potest aut brevius aut latius pro loco atque occaSione data. Iam Boeckli Expl. p. 262 quintum eSSe priuS compoSitum et actum inde colligit, quod nihil dictum eSt in quarto carmine de ludorum et victoriae ratione, quam in quinto uberrime tractaverat poeta. Eadem ex re cogit hic vir doctissimus quintum carmen eSSe proprium epinicium. Sed in hac quidem re eum erraSSe puto. Mirandum vero, quod haec duo carmina tam Sero agebantur: sed Scimus e Pythio U 10 et scholiis ad hunc locum

fuiSSe eo tempore, quo parta eSt victoria, diSSenSioneS interciVeS, pulSum eSSe e. gr. Damophilum e patria Secundum P. IV 263 cum ScholiiS. Itaque non antequam pax et Otium reddita essent CyrenensibuS, victoria celebrari potuit.

tulat ad illam quaestionem subdifficilem de persona chori et poetae. Cardo totius quaestioniS verSatur in VerSibus TS Sq. Sed prius examinanda ea quae his verSibuS perSaepe ac pervarie explicatis antecedunt. Apollo inde a versu 60 celebratur, qui Batto, Cyrenarum conditori ac regis Arcesilai proavo, DelphiS ediderat Oraculum atque SuaSerat, ut conderet CyrenaS, qui deus tum beStiis Batto hanc terram adeunti infestis metum iniecerat: deum esse tum Apollinem medicinae artiS, quam promoveri inprimiS apud CyrenenSeSab Apolline narrat Herodotus III 131: deum porro eSSe cantuS, muSicae artiS, poeSis, quaS det arteS cui velit. Fortasse his verbis designatur ArceSilas, de quo comperimuS V. 114 laudem:

35쪽

Apollinis denique iacultate praedicendi Herculis et Aeginali gentes in Lacedaemonum terra eSSe collocataS. Talem Se praebuit Apollo erga OmneS quos vult: celebratur dei potentia, praedicatur inprimiS dei benevolentia in Cyrenas

in omneS CyrenenSeS, in regem, cuiuS Victoriae Sane eStauctor. si Sed erga me quoque eximie ' - ita fluit optime orcttio V. 72 Sqq. - . Apollo Se praebuit benevolum, qui meam gentem CyrenaS in urbem duxit ab urbe celeberrima Spartae, inde oritur meae gentis gloria. ' Apollinem huius enuntiati eSSe Subiectum veteres ac recentiores interpreteS non intellexerunt: NilamowitZ demum rectam invenit lectionem γαρυει, de qua Verba iacere mihi non opus est. Hic enim - ut breviter repetam, quae iam dixi - eSt Ordo Sententiarum: Apollo est benignus erga OmneS homineS, eSt benignuS erga CyrenaS, eSi benignuS erga me, qui nunc in- colo CyrenAS.

At Pindarus ubicumque loquitur' i - Num actum eSt carmen Thebis3 An Pindarus dixit Cyrenas venisse gentem Suam Sparta primum Theram in insulam, tum Thera CyrenaSatque debere gloriam Suam Spartae, qua esset orta Z idem PindaruS, qui Saepe celebrat ThebaS, matrem Sunm, urbem celeberrimam 8 Cur ducat gloriam e Sparta urbe ΘConSpiciamuS VerSuS Opinione non ante concepta. Summi momenti est harum Sententiarum contextuS. Contemplemur haec duo ennutiata , Gloria mea Sparta derivatur' et Unde e 10ὶ πατερες Aegidae venerunt ' simul cum illis verSi-buS qui Sequntur. QuiS tandem atque qua de cauSa in CarneiS σεβίζει Kυραυας αγακτι μευα, πολι, Θ Num PindaruS Thebanus 3 Cuius rei gratia Θ Num PindaruS, qui numquam patriam Suam infitiatur, urbem praeclaram atque notiSSimam, pronuntiaVit gloriam suam esse Sparta ab Apolline CyrenaS latam, celebrare nunc Se Apollinis eiusque iacti memorem et gratum CyrenaS urbem. Non nego aliquoties in carminibus Pindarum et chorum Simul loqui, Sed numquam in carminibuS, quae Sunt e per-

36쪽

Sona poetae, poeta per chorum aliquid dicit, quod in Pindarum non quadret. An celebraret PindaruS CyrenaS αυαδαα 1ευος πολυθυτου εραυου Θ QuiS SuSceperat Carnea Θ Nempe στα- τερες Aegidae Su Sceperant, omnino Aegidae qui nunc Cyrenas incolunt, qui nunc celebrant CyrenaS. Idem vero Pindarus de Aegidarum patria haec dixit in Isthm. VII 12 sq. , ubi alloquitur 1μακοαραυ Θοα, Atque enumerat Thebarum urbiS Ornamenta:

Pindarus hoc loco Pythico carmini U contradicit, Si ipse qui haec dicit, iam illa dicit. Profert vero in Pythico quinto Sententiam quae probabatur a CyrenenSibuS, ab AegidiS Cyrenarum urbiS, quaeque non fuit Pindari vera sententia. Quid hoc est 3 Sane idem quod demonStravi in paeane quarto, ubi Cei celebrant Suam patriam ob gloriam Ceiorum poetarum Simonidis ac BacchylidiS, qua quidem in re Pindari prorSus diversa fuit Sententia. Canit vere choruS, quod chorus Sentit. Chori naturae ac Sententiarum rationem habet PindaruS, cum choro pangit hoc

carmen.

Uirorum illorum doctissimorum alias opinioneS ambageSac circuituS eSSe puto', qui opinione praeSumpta rem inda-δ Breviter referam de aliquot tantum horum doctorum Sententiis: Boeckli Pindarum nomine Aegidarum Thebanorum quorum poetam unum esse dicit, ita loquentem inducit: Hinc oriundi venerunt in Theram Aegidae mei avi non sine deis, sed latum deduxit victimis multis celebratum epulum . TalibuS Sententiis male coniungi ευθευαυαδεξώ11ευοι recte monuit Tycho MonamSen: Boeckhius enim explicando pergit ounde nOS SUSceptam, Apollo, in tua, Carnee, commiS-Satione Cyrenes puchre conditae memoriam veneramur' . Tycho MommSen a. l. p. 10 et εμ οἱ ad Pindarum eiuSque gentem, δυα- svot ad CyrenenseS refert: diiiicultates neglegit dicendo p. 16: DaS iSi So gut wie gar keine Kuhnheit dag sicli das Partigip aut die Kyrenaer allein, das Schlugverb aber aut diese und den Pindar be-

37쪽

gant Tychonis Monamseni lege obstricti et in magnas incurrunt difficultates Suis explicationibus quae tam facile posSunt evitari. Hunc locum ita non posse intellegi iam Godolredus Hermania OpuSc. VIII p. 9J) recte confitetur et multum mutat et conjicit. Sed difficultatibus bene perspectis quae ratio melior eSt 3 Utrum corrigam US ac mutemus textuS lectiones non prave traditi an rescindamus legem a viro huiusce aetatiS inventam ac Statutam 3

Pindarus igitur non eSi qui hoc loco, non eSi qui toto in carmine loquitur. Omnes difficultates desinunt esse difficultateS, cum tribuimuS hoc carmen choro Aegidarum, qui Cyrenas incolunt, Velut tribuimuS Secundum paeanem AbderitiS, quartum CeiS, parthenia virginibuS. Hi Aegidae Cyrenenses ducebant suam gentem ab illo Aegida Spartano qui ApolliniS iuSsu reliquit Spartam, ut SuagenS CyrenaS veniret. Spartam eSSe quaSi matrem Aegidarum fuit fabula ab omnibus credita qui canebant hoc carmen. Chorus igitur Cyrenensium Aegidarum Apollinis enumerat dona, quae Sibi tribuerat Suaeque genti. Hoc idem vult illea nonnullis male intellectus versus T6

Apollo est θεος, Apollo est interpres dearum quae di

Tibi, o Apollo, in omneS dieS agemuS gratiaS - Sic pergit choruS - pro tua benevolentia; bonam tuam ergo gentem n OS-tram Voluntatem iam priuS procereS mei agnoverunt; ita te colebant ac veneratione proSequebantur: ita illi nostri maioreS, illi ἐ1μοὶ πατερες, Carnea Sacra tibi propria Spartae SuSceperunt; ita nunc haec Sacra tenemuS atque poStea tenebimuS. Te Semper celebramuS atque urbem noStram quam nunc colimuS cuique Semper conSul utSti, Cyren AS.

38쪽

Sed nonne mirandum, quod Aegidae Soli hunc agunt chorum 8 Hoc quaerat quiSpiam atque iam quaeSiVerunt multi. Nam concinebatur epinicium ab amiciS regis omnium nobilium gentium vel a choro eiuS Solum gentiS, e qua fuit natuS princepS Victor. ArceSilaS autem eSt e gente Battiadarum, quod docent quartum ac quintum carmen Pythicum. Sed noStrum carmen est actum diebus testis Apollinis Carnei, quaS inStituerant Cyrenis Aegidae, quas IeriaS deduxerant Sparta ex urbe. Non igitur eSt mirum, quod Aegidae agunt carmen in SacriS AegidiS propriiS. Hoc carmine in Carneis acto quis celebratur 3 Deus Apollo mihi inprimis laudari videtur. ChoruS cantum Suum

dedicatum, quo delectatur deus quasi puer ludis: deo dicit

gratiaS, qui Sit cum Victoriae tum multarum aliarum rerum auctor V. 25

In caelum effertur Apollo versibus 60 81 enumeratis dei donjS, quem locum iam Supra explicavi, praedicant deinde V. 90 deum σωτηρα qui praebet opem contra morbOS peStiferos. Praetermitto locum quo confitetur chorus decere

Apollinem celebrari a iuvenibuS v. 103 Sq. . Totum igitur per carmen Apollinis ducitur laus. Etiamsi plerisque in epiniciiS, praecipue - haud mirum - in Pythicis Apollo non neglegitur, tamen haec Summa dei laus late cantata in epinicio hominibus proprie dedicato non invenitur.

Praeter hunc celebratur rex ArceSilaS: rex enim ipSeadest hiS Sacris. Neque mirum mihi videtur quod huius laus ac victoriae narratio maiorem tenet partem carminiS quod non eSt epinicium: eSt rex Cyrenarum; Superat quamViS iuvenis alioS aetatis Suae indole atque ingenio v. 109); curaverat gloriam Cyrenarum urbiS prouulgandam victoria reportata; est omnium Cyrenensium tum in Ore atque Sermone: Sed eSt admodum adulescenS, cui magna imminent pericula,

39쪽

dissenSiones civileS, cui etiam altera victoria, Olympica, ab omnibus deSideratur. Sed non puto chorum adoleScentium hic canere, qui non SatiS multarum rerum habent uSum et qui certo minoris sunt Sapientiae, prudentiae, ingenii ArceSila rege quippe qui hac re Superentur ab eo v. 109:

Idcirco non recte mihi videntur iudicare viri docti velut Stud nicZka Kyrene, p. 80ὶ chorum eSSe iuvenum, inniSi V. 104:

πρέπει χρυσαορα Φοῖβου απυ ιυ. Quid hi versuS velint, Statim aperiam. Sed Viri Sunt, qui cantant, viri qui regi aetate minori Suadent; ipsi dicunt V. 22:

Aegidae nunc vero Sunt hi viri; cauSam Suscipiunt Aegidarum gentiS; neque Sane nego interfuiSSe paucoS iuveneS, Sed maxima ex parte viros egiSSe adultoS hoc carmen mihi exploratum eSt. UerSum autem 104: του ευ αοιδώ υεω, κτλ. aliter intellego atque alii: haec αοιδα υε ρυ non eSt cAntUS γυῖρωυ VerSuS 22, Sed eSt aliuS choruS, choruS iuvenum. Atque ineSt voci πρεπει actio activa vel futura; Significat haec VOX: convenit

dignum eSt, decet; id vero, quod decet, poStulatur ab aliquo, ut iaciat aut Statim aut poStea Suo tempore; laudatur, quod iit; monetur, ut aliquid fiat quod neglegi nefas est. Similiter admonitionis loco utitur hoc eodem verbo PindaruS in carmine n OStro v. 43 44:

ChoruS igitur qui superat regem aetate et USU, monet et ut erga aurigam Carrhotum cui debeat victoriam non facile partam gratum Se praebeat v. 44 iam allato et v. 26:

40쪽

et ut Apollini summos reddat honores qui vere det gloriam victoriae Pythicae v. 23:

Duabus his adhortationibus bis pronuntiatis commonere volunt iuvenilem regem, ut jaciat quod facere omisit vel non satis ample fecit: Apollini deo et Carrhoiae aurigae reddat gratias iustas ac debitas. Ac mihi exordium quarti Pythici

Per se tale dictum in Pythico carmine non mirum eSt, sed optime quadrat ad SenSum omnium verSuum, dictorum mea ratione explanatorum. Praeterea nullum inveni locum Pindaricorum carminum huic loco Similem, ubi Pindarus loquatur de carmine alicui deo debitum. CommotuS igitur eSt Arcesilas a choro Aegidarum, qui auctoritate fruuntur Summa ut Spartae Herodot lU 149ὶ ita CyreniS ut a Pindaro peteret carmen Vere epinicium, quod Suo tempore non potuit agi propter turbas ciViles. Praeter hoc carmen Stud nicZka iam contendit alia carmina velut Pythicum octavum et Olympicum quartum decimum non e poetae, Sed e chori perSOna pronuntiari: at