Institutiones medicinae practicae quas ad usum juventus digessit Petrus Aloysius Valentini in Romana universitate professor ... Vol. 1. 10.. .. De febribus

31쪽

23 morieni accidat, mala dicitur . Datur etiam 'imperiecta risis, si scilicet mutatio ista putidus morbum non resolvat. Docuit Galeritis in initio morbi nunquam fieri pers istam crisim in ejus statu omnium optimam Asori in augmento vero impors ulnin minusve securam Ilippocratis, et Caleni sectatores Ona edim , honas i et

perseelas rises in quibusdam determinatis diebus absolvi, qui dies critici appel-I:oitur. Dierum vero criticorum doctrina quamvis plerisque comprobata , tamen pluribus admodum dubia videtur , si qui-ile iii apud ipsos undatores maxima reperitur contradicli, sed lanc quaesti riem missam iacimus. Recentiores in Productione morborum, et ebrium , materien morbiscam non admittunt; sed potitis mulatam partium dispositionem, aut ni ateriem aliquam incongruam inter a te haerentcni recognoscunt hinc ut redint sanitas, aut artes in naturali dispositione restitui debere, aut demotas ahor- punica textura particulas, nec amplius vi, talibus polentiis obnoxias , per emunci

32쪽

29ria expelli arbitrantur. Probabiliter hujusmodi demotae particulae aut a vasis lysi phaticis absorbentur, aut ante absorptionem aliquam mutationem patiuntur Quocumque autem modo res procedat, inter bonos essectus febris aut subactio et elimina tito matelia e morbiscae veterum aut praeparatio, et absorptio recentiorum illarum partium ab organis sejunctarum nec amplius vitae legibus obteinperantium , recensenda M.

S. . Quin aliquando febris gravis-stinos morbos sanet, ut sunt paralyses

mania podagra, etc. indubium est. Empore forsan frigoris quia validissime partes O utiuntur , agitanturque viscera aut tempore caloris i quia libere , et Celeriter humores circulant, et in vasa agunt sortiter rengentia sit omnium miscela Oh-

structiones reserantur, impervii canales, humoresque tenacissimi resolvuntur. E perientia etiam probatum est , non Mosebrem aut in alium morbum , aut in mortem desinere . tenim nimis humoriun motus vasa laudit, et dum liquidio-

33쪽

vehementi motu aliquando Vasa rumpuntur , inflammationes accenduntur , o mors sequitur . Dum autem motus febrilis languet, ut vitae vires infirmae redduntur, saepe immanitati morbi natura succumbit. Interdum materiei morbiscae nietastases ad loca nobiliora fiunt vel materies critica super aliquod nobile viscus deponitu es tunc temporis alii morbi excitantur, accedit Iu frequenter fati dies. Maxima solertia veteres ebrium exitus respiciebant , ut ad impetrandanhsalutem naturae , et artis molimina opportune suscitarentur tamen eorum medicina plus apparentia perpendebat symptomata , et minus quam hodierna E-raim, et intimam mutationem , et oeno- diu rum OrbOSi status originem scrutabatur . Recentiores enim primarim, et Secundarios processus in morbis admittunt. Primarii aut simplici modo procedunt', aut insimul uniuntur , proindO- quo morborum complicationes ortum habent. Ex primariis processibus secundarii

34쪽

nascuntur. Ita recentiores laenomena modi

hos status explanant , aptisque medicamentis ad novas aegritudines superandas intendunt animum. Non semper reVera in ebribus a principio ad finem processus uti unime sunt. Febris in turmittens non raro in suo cursu, aliqua accedente caussa processui inflammatorio adjungitur. Ftibris intermittens perniciosa propter processus secundarios saepe interminatur vitam is imitum tanta est nervorum debilitas, ut prosundus sopor, aut aliud lethale symptoma nascatur . elastases etiam tamquam processus secundari habentur, qui interdimi periculosi sunt Non raro enim perierunt aegri, Si male ria morbi in aliquod nobile viscus transvo. hebatur. Ex hisce igitur patet , tam veteres , quam recentiores febris exitus, et in alios morbos transitus diligentur ob

S. o. Ex caussarum symptomatum,

et essectuum sebris cognition generalis prognosis elicitur. tenim caussae leves levem inserunt subreni ut alimenta ni-

35쪽

3arnis nutrientia, desectus alicujus sanguineae exonerationis in juvenibus , maxime tempore verno, excitant saepe febremunitis diei. Ex ad verso si caussae in faci-guineum, aut in nervosum systema Vehementer agant, aut utriusque yStematis vitalitatem prosternant . gravissimae febres inflammatoriae . vel nervosae proficiscuntur. In ebribus epide cis inter epidemiae initia arduum est statuere praesagium , aptamque medendi methodum; siquidem earui genius incognitus ad Cissi attenta vero observatione ut jusmodi genius ocon ve nientia medicamina , et ratio qua ad sanandas febres natura medicatrix utitur, deprehenditur. Si quis autem morbi imen prospicere velit, per varia ejus stadia perpendat symptomata. Quo enim

graviores sunt lanctionum laesiones e Pe-

brium aliquando sub benignitatis specie Periculum latet. Quapropter ad quaeda in indicia mentem intendere portet, quao de gravi discrimine semper admonent. Ex istis sunt anxietas , magna debilitas, ca-

36쪽

Ior ingens ad vitalia dum corporis extremitates rigent, delirium, pervigilium

Sopor, convulsiones , tundinuin subsultus, singultias, urinae tenues , alvus turbata , continuae ejectiones , et dejectiones, respiratio stertorosa , frigida lingua Sicca , nigra , tremula, copiosus sudor viscidus , rigidus , partialis , extremitatum frigus, praecordia innata, meteoris- Inus , Omitus materiei pravae , animi

deliquia peticulae , aliaque hujus genu-aeis . raeterea si acutae subres homines infirmae constitutionis, aliisque morbis laborantes , sensiles mulieres, et tenuissimae valetudinis , gravidas , puerperas Pueros, Serabs corripiant , periculosiores sunt. Maximi denique discriminis est sym-Ptomulum repugnantia , ut lingua arida stuca, et nulla sitic calor circa vitalia, ct extremorum frigus nec non magna 1aciei a statu naturali mulatio. Contra si vires vigentes sint, calor moderatus, au- qualis, humidus, qui lihoram humorum Circulatiora uni ostendat, facies parum immutata nullus spasmus , sigua boua D

37쪽

criseos appareanx, transitus subris in sanitatem praenoscitur. Quoad autem essectus labriles , si in cavis orporis locis plurima colligantur, et stagnent, ut in suo receptaculo bilis cystiea adeps in panniculo adiposo; uous in cryptis ventriculi; saepe per subrim in motum deducuntur , et hujusmodi collectiones resolvuntur. In paroxysmis validioribus febris tertiana diaegrotantes bilem evoniunt , qua in cystide quiescebat, et exigua quantitate in duodenum siuubat. b. agibatione subrili. attenuata bilis non modo copiosius esiluit. sed facilius absorbetur . et ideo colo flavo urinae, oculi, extem corporis su perscies tingunturi adem ration caeterii humore coacti, qui sanitati, et viIae injsidias struerent, per febrem dissolyuntur. In adversum si tempore aestivo febris synoch biliosa cum inito bilis lux evo vatur, hepar statu quodam im nanimatorio asscitur, qui vero graduit acutae O-

patitidis non attingit sed bilis tam afffluenter secernitur, et tam irritantem qualitatem acquirit , ut augiorum urus Cito

38쪽

delabantur, macescat corpus, ac vita umorietu mutulus. Ex hisce exemplis vis

duntissimo patet, ex ebrilium essecinunx observatione salutis vel mortis indicta .

S. D. Pro recta febrium curatione praecipienda motus subrilis , caussae re- uiolae , et symptomata in primis perpendenda sunt. Nimirum an motus febrilis moderatus sit, an excedat, an langneat. Si enim moderatus, ne turbandus , nec cohibendus asti, ne intempestiva curatia no boni sebiis effectus impediantur , o itu pejor fiat; si ina moderatus , Et vehe mens, Lelaen INLI est , ne ab impetu

quo vehitur sanguis plurima improba consequantur esstolai si denique languens

promovendus, incitandusque, quoniam suis viribus ad xpugnandum morbuin natura non sufficit. In caussarum remotarum Perscrutatione respicienda in primis est uetus, Sexu , tomperamentum , vita gemas , consuutudo, rogio nes, dispositiones aut con ni a B, aut hacreditariae , aut acquisitae, onstitutio auris et omnia ii quas

39쪽

ad febrem disponere , et ipsi accasionem Praebere valent. Quamobrem si plethora, Et ninua vasorum plρnitudo, juvenilis aetas , florida temperi s , caussae Tomolao sint, sanguinis missio , qua protinus ple- thora solvitur, praesens erit auxilium : si pravi humores , sordesque in ventricido stabulantes, ex quarum stimulo producatur febris, cujus sub initio , praeter Caetera astrio symplomata , aut vomitus aut vomendi voluntas dnotetur, latin vomitorium exhibendum est, ut morbi fomes expellaturri si saburrae in intesti ni sistant , alvus ducendaci si febris a praepedita perspiratione nascatur , PTO, movendus sudor , aut alia evacuatio , si id ad abigendam, vel corrigendam auS-sam opportunum videatur. Dum ero in Vacuationes comparari , aut remedia propinari oberit , aegri vires, temperamentum , aetas, consuetudo, febrium grassantium natura expendenda est. Itaquos sanguinem mittere oporteat, ejus detrahundi quantitas a lethorae signis, asymptomatibus , ab aetate , et tempera-

40쪽

mento indicatur. Dum autem calor, pulsusque vehementia persistat, maximum sit aegri robur, facies rubra , dissicilis respirati, iterum vena seca nida est. Non raro ob nimiam plenitudinem naturae vires op

primunturi hinc licet juvenilis sit aetas, temperies sanguine , maximusque Corporis vigor, pulsus depressus , obscurus , ac parvus fit risi hoc eveniat, sollicite an guis minuendus est nam depressio , et

parvitas pulsus nihil obstat, quoniam vela nimia quantitate sanguinis , vel a pastica sibrarum assectione dependent, quae ut ait urserius , sere nunquam , maxime inter initia, deesse solet. tenim post sanguinis missionem vis cordis , et arteririamin oppressa erigitur , pasmique re laxantur Generatim sanguis in initio R. bris mittitur, sed nunquam accessione inchoantes, nec frigoris tempore , siquidem res periculosissima foret Attamen quia in febrium decursu interdum variant modi hos processus , ut recentiores inquiunt

aut invalescit morbus , hinc quod prius non expediebat, postea expedit, quan Vis