장음표시 사용
21쪽
DISPUTATIO IM ECCLESIASTEM SALOMONIS .
sitne felicitas hominis in Voluptat , vel prudentia civilico stituendaὶ
HENRICI ALDXIRCHII, Anno salvatoris nostri Iesu Ch.
23쪽
THESIS: N Ecclesiaste Salomonis , hq prae-
cipue versatur in quaestiones Quodnam , sit bonum homini propositum , ut in illud
tanquam summum suae felicitatis scopum , omni conatu feratur. Digna imprimis co templatio , cui multum temporis invita tribuendum e quippe in qua utilitas cum, necessitate contendat. II. De hae quaestione cum jam olim, variae extiterint homunum opiniones , alijs in alijs rebus veram felicitatem statuentibus: horum Sententias Salomon in Ecclesiaste expendens,err
res atq; inceltitudines esse ipse audacter pronunciat. III. Exposita autem superiore disputatione ex cap. r. sententia Herilliin aliorum , qui hominis felicitatem studio sapientiae G finitam voluerunt ratio ordinis exigit, ut nune quaestioneis cundi: Tertiscap. deinceps excutiamus. U. Hic autem primo se offerunt Epicurus Eudoxus, Aristippus similes voluptatum carybdes. Postquam enim demonstratum est, felicitatis rationem studio sapientiae haud continerti quod hoc sit laboriosum molestiae plenum, proindeq; plus vanitatis quam selicitatis in se contineat: illis hi proximi sunt inve t , qui per antithesin felicitatem quaesiverunt in voluptate tanquam re suavi Lotiosa, prioriq distincte opposit .
Sed ostendit Salomon ab initio Capitis secundi, cum verae se licitatis ratio initur, nullam in partem cadere voluptatis quaestionem intelligens non illam virtutis& pietatis , sed corporis sensus, quae non in hominis, sed animalis est natura.
24쪽
Ut autem humanareogitationii voluptatum fluctibus assu antis imaginem apertius ante oculos statuato orditur a μιμησει, qua se ipsum compellans,hortatur, ut posthabitis rebus omnibus, Genio&voluptatibus effuse indulgeat. v. LVII. Et quae fuerint novae illae de novo vitae genere cogitationes, post explorata humanae Lipientiae mysteria , his verbis ostendit. . Dixi in corde meo; veni nunc probabo te in laetitia , videbis num&c. Quod genus locutionis notat de re quapiam Ita cogitare, ut certi quippiana concludaturi sicut videre bonum, est voluintatibus se oblectare eis is in solidum perfrui. Inde nato apud Hebraeos loquendi genere, quod in eam rem quam amamus, animum tente atq; oculos defixos habeamus.
Sed quaestionem de voluptate, ut indignam de qua proIixa disputatio instituatur, abrumpit, a fatis esse ratus, qualis ea sit cominus ostendisse e duobus satellitibus,'itibus ea stipata inc dic Risu videlicet insanoa effusa Iaetitia. Ac serma ratiocini, salis ex Voluptas comites habet stultos&insanos et Ergo ipsi est stulta ansana IX.
Risui autem daetitiae hic attribuit, quod illis qui risut
daetitiae praeter rationem: modum indulgenti vulgus hominum attribuere soleis genere locutionis eo, quo exclamat ille oten pora, o moren
Et sic appeIIatione risus intelliguntur quaevis ludicra, quibus satagitii ortalis infirmitas molestiam carnis excutere , ut Ubertim genio indulgeat per Izetitiam vero ipsa qua sensus se perfunduntur, ut affatim delici js diffluant. Porro vocat risum insanum, seu instituta voluptatis pros popeia, eidem in faciem exprobrat, quod insaniat. Nempe de industria eam velut praesentem compellans , ut rem penicilli ineat, ostendatq; voluptatem homines vecordes o insanos redderes
25쪽
dere, dum obfuscat mentis Iuce, in ipsorum animis rationis officium interturbat.
XII. Eodem loquendi genere, laetitiam nil agere nilq prodesse a Frmat s quod non modo inutilis cin frugiferus sit voluptatis sensus sedin funestissima saepenumero illius catastrophe. XIII. Assumptum probaturias, adeoq hanc quaestionem singulari
experientia tua ad propositum perducturus, ait se experientia certissima monitum certo comperisse, vanissimam esse voluptatis huiuscemodi fruitionenia XIV. Si e breviter ac di IH cide discussa voluptatis quaestione ea le felicitatis regno eliminat, aditum sibi parat . 3. ad tertiam quaestionem de prudentia civili Quam sic instituit, ut primum species seu partes ejus proponat, deinde idonea remedia huic etiam vanitati opponenda investiger. XV.Cum autem civilis prudentiae partes duae sint, oeconomia ea qui ei re familiari constituenda occupatur Politica quae ipsius prudentiae pars est praecipua , nempe cujus species sunt νοὸ ωκuipta sic jurisprudentia quae sub dividitur in βουπιυ2κ ν consultatoriam , quae aestimatis causis principijs humanarum actionum,ad eventus moderandos consilia praescribit; ωλκα ιην
quae de eventis judicat primum de ea parte sibi agendum proponit , quae in re familiari prudenter constituenda facienda versatur , eamq rei familiaris augendae exornandae rationem, per enumerationem partium, seu distributionem integri in sua inelubra ordinate persequitur. XVI. Ait enim se aedificasse domosin plantasse vineas v. A. e struxisse hortos atq; in eis arbores omnis generis consevisse V. piscinas quoq; aquarum effodisse, quae sylvam pomiferam irrigarenti. 6. comparasse sibi servos&ancillas gregesq; pecorum isse numero v 7 coacervasse leniri, thesaurum ingentem auri dein
26쪽
-enti, magnum numerum cantorum, fiditanarum: mulierutruex praeda addidisse . 8 adeo ut opibusin consertissima divitiarum
omnium varietate& affluentia , reges omnes qui eum aetate a
tecesserant, facile superarit interea sapientiae studio non rejecto
Verum his ita paratisin operose constitutis, subijeit ex tot tantisq; laboribus exantiatis, nil se percepisse prarier vanitatem Lamictionem spiritus. Unde eadem: plane συνωνυμο esse vanitatis κια γνα , prudentia oeconomica concluditur, quae antea in scientiae voluptatis consideratione fuerat
XVIII. Licebit igitur hanc ratiocinationem hujuscemodi sylloginmi vinculis fortiter illigares: Si in omni apparatu Oeconomico felicitas hominis esset posita, utiq; eam Rex Salomon, si quis alius, expertus fuisset At Salomon in splendidissimo ordinatissimoq; apparatu Oeconomico non felicitatem sed vanitatem est expertiis: Ergo in prima specie prudentiae Civilis Oeconomiae C.administratione plane non est solida felicitas quaerenda. Nam ex aD sumptione partibus omnibus negata, conclusio negativa inferturi quodhaec imitetur partem debiliorem. XIX. Sie quoq; priore parte prudentiae Civilis negata v. . tran-stio est ad alteram v in figurata communicatione Rhetorica, per collationem imparium. Ait enim, quid est homo, qui venit post Regem' subindicans neminem mortalium esse, qui plura experiri potuerit, quam ipsumme Salomonem, qui 'ex dicissimus fuit, exactissimam rerum intelligentiam Divino munere en consecutus I Reg. 4. Porro in hac quaestione retinetur nomen sapientia sive scienti sicut prius cap. I. interim sapientiae vocabulo luc non ante,
I ad venit scientia contemplativa indagatra rerum, de qua superius verum Civilis prudςntia' actu*sa crum cognitio ut
27쪽
dictum est Quippe nulla importuna πυγα Salomonema
hic usum fuisse constanter arbitramur. XXI. Sed de humanae rudentiae inanitate acturus, nonnulla praefatur per προληψν , ne prudentiam: stultitiam temere comfudisse exputetur. Quia enim jam dixerat etiam prudentiae studium inane esse is quis inde colligat, inter Prudentiam&inanem stultitiam nihil esse discriminisci praefatur se vidisse,hoc est,
certo comperisse, quam longe maximum sit interutramq; disceris
Hoc declaratur, II explicata similitudine Lucisin tens brarum. ut enim lux formas rerum distinguit , ea , cognoscendas oculis exhibet; contra quae in tenebris versantur, permixta &confusa manent omnia sic prudentiae vimens illustrata , b num a malo, verum a falso discernit atq; distinguit cum e contra stultitia in obscura rerum ignoratione versetur.
XXIII Sed notatum prudentiae Hultitiae discrimen manifestius
explicatur, i . ab adjuncto sive eventu Communi per pano thosin. Etenim Prudentia sagax est perspicax, contra stultutia coeca improvida ration est ita cffcax, ut de rebus pro arbitrio constituat, earumq; eventus regat 4Mbernet. Und . non est, ut sibi quisquam inprudentiae studio placeat, quasi cum ,
prudenter quidpiam instituerit , plane sit successurum cum eta j/m optime cogitata saepe pessime cadant. XXIV. Ex his ratio per repeti tionem prioris illationis, talem paralogismum texit v. I. si stultos ac prudentes eadem sors manet ut communi eventui laborum& periculorum, ignominia deniq, mortis aequaliter subjiciantur praestat Bacchi cyphos movere,& veneris ludos exercere, quam ardua prudentiae obire munera . Sed utcunm antecedens admittatur ex parte fortunae ration
peccati , siquis spreto verbo Dei timore ejus, prudentiae suae
28쪽
eonfidat interim tamen quod hinc in eonsequentiam assumitur, unum de absurdissimis esse Salomon ipse assirmat. XX V. sed pergit Ratio confirmationem paralogismi superioris hane addere v. 16 Certa mors prudentes pariter fultos falae sua demetit, eosq; perpetua oblivione delete ergo inanis est labor, qui comparandae prudentiae impenditur. Respondet Ecclesiastes negative per interrogationem more Hebraeorum.&quomodo morietur sapiens cum stulto ind. latissimum ene discrime inter hujus&illius interitum. Quid, quod Ratio ipsa dictitet sapientem a sua savientia superstitem fore atq; immortalem.
Interim manet generale enunciatum, II. Omnia vanitas, etiam quoad prudentiam civilem. Etenim quicquid conatur mortalis infirmitas, quibuscunq, se muniat sapientiae vel prudentiae adminiculis is tamen vanitati obnoxia . quod sapientia
humana non sit οὐ-M1 , duae ad veram felicitatem investiga
XXVII. Verum hine Ratio alium paralogismum texit,ab incomm quod prudentis mortem consequitur V. I 8. I. quia se futurum est, ut alteri simus bona nostra relicturi, incerti plerunque sapiensne an stultus sit haeres ille futurus ut vel hac ratione, laxandum sit impatientiae frenum , rerumq; omnium abjicienda
Hanc vanitatem Salomon ipse sensit, cujus filius Roboam, regnum praeclare constitutum sibiq; traditum vecordi temeritate perdidit. Interim consequentia illa solidum non tinnit. nam scimus in hae vita nos peregrinari tantum, ideoq; hinc emigra dum,in haeredem a Domino constitutunia. XXIX. Hoc tantum sequitur, quod in hae disputatione praeci-χυς intenditur , videlicet humanae prudentiae auspiciis felicitatem
29쪽
temne esse metiendam quae sententia continua disputation inculcatur ilene absolvitur,.2O,ar 22,23.
XXX. . Etenim si homo, qui nihil reliqui facit , quin summa pri
sentia summaq; industria res suas ita administret, ut felicitatem 3nde nonnullam consequatur , tamen in eas angustias saepe incidit, in quas vel insipientissimus quisque rar, si prudentia humana utcunqi sagax&circumspecta, avere tamen non potest , ut ignotus haeres non succedat : Ergo multo minus vera felicitas: manae Prudentiae auspicijs est investiganda.
Atq; hactenus ἡμιπαυὴ seu refutatio bonorum, in quibuaratio felicitatem aucupatur sequuntur remedia humanae prudentiae vanitati opponenda , in quorum commemoration i inora via sternitur adfuturam felicitatis demonstrationem v a . facto initio ab υ secta sive animi satietate. Ut enim ainanitas infelicitatis, sic ammi tranquillitas felicitatis comes est
Primum ergo remedium est αυλωσι , quae in vero te gstimo, si rerum, quas natura fatis largicornu suppeditat, ver, satur, Quem usiani hic vocabulis edendi iubendi simplicissume interpretatur nec alio sensu accipienda sunt, quae ait Salomon, nihil esse homini meritis quam ut edat desbibat, ostendatq; animae suae bonum de labore suo.
Et quia exemplum docentis a sua persona, ad discentium animos potentςr erudiendos est longe essicacissimum ait, aue suo experimento Condocefaetiis se didicisse, primum felicitatis gradum esse, ut homo rebus suis contentus , eisdem legitime utatur ud Dei creatoris celebrationem is proximi sublevatio naem nec quicquam aequius censeri quam eum rebus suis frui, qui eas i bore suo comparavit.
30쪽
Nunc solidnis rerum usum Dei donum esse proba v. d. per comparationem αἰῶρκειας, vanitatis. Ut enim anxiata, irrequieta comparandarum rerum solieitudo affictio est poena divinitus iniis improbis & hypocritisci sic αἰλκεια Dei donum est Marsumentum Divinae bonitatis erga pios c
Circa hunc rerum usum pec Can munifica manu Dei abutuntur , qui rebus , quas ille temperanti hominum usui permisit, seipsos velut mancipia substernunt. Quo in genere hic concurrunt , quanquam disparatis passibus Prodigi. illi immoderata cupiditate habendi aequirendi, hi insana intemperie perdendici illi nimia tenacitates abstinentia , dumtates attingere non sustinent et hi effusa prodigalitate, dum omnia stolide profundunt..
Allierum remedium est, I eap. , ne homo sua prudentia Gipsum regere moliatur , quasi rerum temporum momentata homin, essent subjectari verum potius , ut abjecta superflua cura&intempestiva solicitudine, de Dei providentia, cujus consiliodi curaeomnia sapienter reguntur intempore disponuntur, s etiam cogitationem instituat.
Haec vero thesis probatur per inductionem rerum diversarum, quae in tempore fiunt , iuniduum generum nempe naturales quae natura constant, & civiles quae in consilijs institutis, actionibus hominum versantur..
Inductio est . . ab his, Vita ortu dc nativitate, tum extremo sive obitu morte. Inter quae ciet dia Q qi tanquam inter mediλconsides amuri. Ortum