De L. Licinio Crasso : dissertatio inauguralis

3쪽

DISSERTATIO IN AUGURALIS

QUAM

AB AMPLISSI 0

RITE IMPETRANDOS

SCRIPSIT

MAXIMILIANUS OET TE

LIPSI ETYPIS C. G. NAUΜΑΝΝΙ. 31DCCCLXXIII.

5쪽

LUDOVICO LANGIO

7쪽

Μagnus est in rct PubliCa CampuS, multis apertus Cursus ad laudem.

Populi Romani ros publica qualem tonuerit CurSum ex illo

Set Si SpectaVeriS, liberam rem publicam manere non potui SSe ad unumque hominem magis magi Squo imperium ConVerSum CSSO COn CedeS. Quod natura et nocessitato factum et arti SSime

Cum ProgreSSU regni CohaeSiSSo puto. Cum enim ii peneS UOS POteStaS et Summum imperium erat et qui opibuS pollebant, nobileS dico omneSque qui eorum potentiae faVebant, et aVaritia et Stultitia prohiberentur, quominuS regnum ab hostibus closonuersent et tot tantasque genteS nationeSque regerent et, id quod QSt Summum, omnibUS aequa mura Ornimpertirent, fieri non potuit quin illi imperio SeSe abdicarentremque publicam alii S gubernandam permittersent. Cum Vero alia populi parS quae tantum OPUS SUSCiperet digna non OSSOt, unius hominis ingenium iustitiam aequitatem deSideraret reSpublica necesse fuit. Nam set optimatium pars et alia Si qua fuit in seo fundamenta potestati S habebat, ut CeteraS genteS nationeSque in Condicione servitutis CuiuSctam Continorol. Atqui inter eos solum qui pares sunt vel Sibi videntur So- CietaS non Solum vi ot armi S Confirmata Sed quae Stet Sua ViintereSSe PoteSt. Cum enim quaelibot res publica id postulet ut non Solum libertas et civitas seu etiam imperium ad omneSpertineat tum enim denique publica Sive populi eSt reS , PO-puli Romani optimates eaequo populi parteS quae PoteStatem habebant, ne CiVeS RomanoS quidem omnes imperii parti- CipeS fecerunt. Populi enim Romani, quotcunque regeS diti S-

8쪽

simi ASiae Subigebantur quorumque OPibu S aerarium Completum eSt, nulla ParS praeter optimateS et equitos divitias sibi parabat: PeneS Optimates et equiteS imporium fuit: hi honoribus fungebantur, hi agros poSSidebant. Eadem autem ratio, quae inter populum et optimateS equiteSque interfuit, populo cum socii S fuit. Quin Condicio qua Socii utebantur multo mole-Stior fuit. Nam quamquam maxima ParS Populi in Summa Paupertate vitam degebat, tamen Si Coloniae deducebantur, CiveS Romani ante omnes mittebantur: largitione frumenti inopiae Subveniebatur, ludi S magnificentissimis Spectandi cupiditati satis faciebant niagistratus. SoCitS autem Si hellum exortum erat, onera ferenda erant, hi naVeS Complebant, hi militum Certum numerum praeStabant, at fructuS ex hiS muneribus paene nullos capiebant. Itaque ut mala illa, quae in tali Statu rei publica inerant, quae Si adolevi SSent regnum PraeCePS dedi S Sent, QVellerentur atque exurerentur, et boni qui dicebantur dodignitate et auctoritate recederent et populuS ipSe de CommodiS Sui S, quae ei e Ci Vitate redundabant, Socii S Concederet necesse fuit. Quod quominuS fieret aVaritia honorum et populi impedimento fuit. Quandocunque Vero factionibuS VeXatur reS publica, quamVi S Sint honeStiSSimi inter eoS, quidi VerSaS partes agunt, hi tamen omnia ad Se trahunt, de Suo nihil concedere solent: id quod tum accidit. Qui statuS rei publicae Si CommutanduS erat, Salu S non a factionibus aVaritia Corrupti S petenda, Sed Sperandum fuit futurum ut unius hominis ingenio Si non in pri Scam Condicionem reS publica reStitueretur, at Certe iis maliS quibus laborabat liberaretur. Si Vero ΘX rebuS geSti S gentium nationumque praeter Cetera id CognOSCitur, eum qui viribuS et ingenio excellat Superiorem feri, in laudem generiS humani plerumque factum eSSΘ non

negabiS, ut Cum omnes eX avaritia maculam labemque Con-

CepiSSent homines tum existerent qui nihil aliud agorent nisi ut patriam a miseriis Vindicarent. Id Romae quoque faCtum ΘSt. Gracchi eXStiterunt, qui, quamquam e nobilium numero et Cum honorum qui dicebantur factione nobilitate dignitato Sodalitate Coniuncti erant, tamen eorum potentiam minuere

iugumque quod hi populo quodque populuS SOCitS impoSuerat

frangere Conati Sunt. Sed non est unius hominis Statum rei publicae qui inveteravit evertero. Interfecti Sunt Gracchi mala quibuS reS publica aegrotabat manserunt. Id quidem

9쪽

Gracchorum studiiS effectum, ut omneS agnoSCerent qualiSesset rei publicae StatuS. Inter eoS qui poSt GracchOS ad rem publi Cam ordinandamaCCeSSerunt. M. Livii DruSi Splendet nomen. Id autem interest inter Gracchos et DruSum, quod illi a popularibuS Stabant, hic ab optimatibus: quin bonorum ConSilio DruSuS CommotuSVidetur ut leges suaS promulgaret. Inter QOS autem qui Consiliarii Drusi fuerunt, qui quantum potuerunt eiuS legeS SURSerunt, fuit L. Licinius CrassuS ille, cui Cicero in libris de oratore PrimaS parteS dedit. Tantopero eSt Commotus Crassi animus in illa pugna quae inter eoS qui a Druso Stabant et consulem L. Marcium Philippum Caput adverSariorum exar-Serat, ut eum Spiritum in hac ipsa pugna deposuisse dici POSSel. DruSi leges Sunt reiectae: hellum inter Cives et SocioSOX Ortum: non in foro et Senatu, non legibuS et orationibuS, sed vi et armis imperium Romanum Confirmatum eSt. ΝΟ-biles qui de dignitate recedere nollent expulsi et interfecti Sunt: pauCi inter Se imperium diviserunt, uni tradiderunt. Cives autem Romani militibus imperatorum eam poteStatem et ea Commoda ConCOSSerunt, quibus Sapienter uti avaritia et stultitia prohibebantur. Ita natura factum est ut ad unum Summum imperium PerVeniret, ut ea forma imperii eXSi Steret, quae OmnibUS populiS, quicunque POStea ad reS gerendaSacceSSerunt quaSi facta QSt mctgi Stra et eXemplum.

Quod imprimis deberi C. Iulio Caesari qui S eSi qui

neget Θ Non iS Sum qui conor de meritis eius aliquantulum decerpere. Sed id mihi persuasum est unius homini Sopera, licet ingenio animo Vi omneS qui Cunque unquam fuerunt Superet, Statum rei publicae mutari non poSSe. Nam unda fert nec regitur. Ii autem qui Summum imporium Sibi ParaVerunt, fructuS COllegerunt quorum Semina alii SparSerant. Si igitur intellegere volemuS, Romanorum reS Publi Ca ut mutaretur qui faCtum Sit, non unius hominis vitam admirati SPQCtare, eiuS mortem JUgerct, Sed eorum omnium qui ante-CeSSerunt eadem diligentia eodemque Studio perScrutari reSgeStaS dehemuS, ut inde normam et iudicium quo in rebuS diiudicandis utamur PotnmuS.

Indo mihi animum induxi do L. Licinii Crassi vita agere,

CuiuS Supra mentionem feci. Nam is, quamquam nihil fere eorum quae petiit assecutus eSt, nihil fore attulisse videtur

10쪽

ad rem publi Cana in meliorem Condi Cionem tranS reiadam, immo quibusdam auctor belli quod inter CiVOS et Socios exortum QSt, Videbatur OSSe, tamon Cum rebUS gerendiS inter-fuserit et ab iis quibus laborabat maliS rempublicam vindi-Care ConatuS Sit, non inutile mihi ViSum QSt oius vitam Scri-here. Interdum enim e rehuS minuS bene geSti S Si re vera

Sunt minuS bene geStae nonnihil discimus. Scripta quae ad L. Licinii CraSSi vitam enarrandam praeSto Sunt praeter Ciceroni S libro S fero nulla exstant. Nam pauca quae Valerius MaximuS attulit e Ciceronis scriptis fluxisse praeter duoS loco S ConStat Τ): unde enim quae de Crassi clomentia adversus CarboneS Valerius tradidit in , Sump-Serit, pro Certo dici non poteSt; Sed cum in laudem Crassi Sint dicta, o CiceroniS Scripti S quae iniuria temporum interi erunt ΘSSe excerpta Conici licet, Cum illum summa laudo CraSSum extuli SSe SciamuS. Cicero autem duobus potissimum locis do Crasso uixit: in libri S de oratore ei primaS parteSclodit, in Bruto do vita eiu S egit. Quod CraSSum Cicero elegit, quem ante omneS Celebraret, id et propter morum et ingonii similitudinem quase inter Crassum et Ciceronem inter- codoret et indo factum puto quod neuter quamquam Summo studio rei publicao adfuerunt quidquam eorum quae petiit eSt ASSecutus. Accedit quod Cicero familiaritate cum Crasso Coniunctus fuit; Ciceronis enim matertera C. Aculeoni nupta fuerat qui Aculpo domi Crassi vixit ε). Cum Aculoonis filiis ab iisdom doctoribus quibus CrasSus utebatur Cicero eruditus eSt et CraSSUS ea quae pueriS di Scenda essent praescripsit β).

Ita factum est ut Cicero CraSSum ClariSSimum Oratorem, hominem in rebus gerendi S VerSatum qui florebat auctoritato qua Si imaginem SpeCtare CONSUQSCeret, quae imago, ut Plerumque fit, iuvonili ardoro recepta ita eius animo imprOSSA QSt, ut Cicero non solum res bene geStaS Sed etiam ea quae non

' Valerius Maximus quae IX, I, I sed . N empsi de causa Considii narrat e

Ciceronis Hortensio sumpta puto: CL Cic. fragm. Hortens. 69 ed. KaySer-Baiter.

δ) Cic. de orat. II, I, 2. ' Cic. de orat. Ι, Φ3, I9I.' Cic. de orat. II, I, 2.