De L. Licinio Crasso : dissertatio inauguralis

31쪽

20 est: omnino ignoratur utrum illa atria ab eo sint nominata in

Praesturam L. LiciniuS CraSSUS eodom anno geSSit, quo Q. Mucius Scaevola '), Sed quo anno. traditum non QSt et Solis argumentis interni S tempuS definiri potest. Cum Cras-Sus 650 05 consul fuerit et e lege Villia annali duobus annis Superioribus magi Stratum gerero non liCuerit, anno 656 08 Si Suo anno magistratum ReSSit, Praetor fuit. Eadem rationes annus dofinitur ante quem Prasturam Rerero non Potuit. Anno enim 614lΙ4O natuS Cum eSSet, 65 IlIO3 aedili S fuit, si Suo anno hunC magiStratum geSSit, id quod Cortis tostimoniis Probari poSSe Supra negaVi. Ita Ue biennio tantum post praetor fieri potuit i. e. ann O 654lIOO. TreS Sunt igitur anni

654lioo - 656 08 quibuS praeturaim ut gereret fieri potuit.

Inter hos tros annOS igitur argumenti S eligendus Orit is annus quo Crassu S praetor fuit. Teussetius δ), ut priuS aliorum Sontentiam refutem, anno 654 IOO eum praeturam Cum Q. Mucio Scaevola ges Si SSe e Verbi S Ciceroni S Con CluSit, qua O QXStant in oratione pro C. Rabirio perduellioni S reo 7, 2I. Cicero hic eos homineS enumerat, qui ad Opprimendum tumultum a Saturnino set Glaucia excitatum armati in forum Concurro-runt. Sequitur autem Ci Cero in enu morandis hominibus quendam ordinem e magi StratibUS, QUOS illi gerebant, set dignitates doductum. Primum igitur ConSul OS et Senatum Venisso dicit, deinde Con SulareS qui tum erant; deinde Cicero qui secuti sunt hi S Verbi S Signis Cat: , , Cum omnOS PrROtΟΓOS, Cuncta nobilitaS ac iuventUS ACCurreret: Cn. et L. Domitii, L. CrassuS, Q. MuciuS, C. ClaudiuS, M. DrUSUS; Cum omnes

Octavii Motolli Julii Cassii Catones Pompei; cum L. Philippus

e. q. S. Hun C locum Teu Oli HS ita interpretatus est: omnibus praetoribus significari: Cn. et L. Domiti OS, L. Crassum et eOS qui Sequuntur; cunc a nobi Iasa E EI supentiιD Octavios Metello S Julios e. q. s. et Si rationem qua utitur Cicoro in enumerandis homini huS qui antecedunt reSpi CiS, nihil est

quidni haec verba ita accipi mUS. NumerUS hominum optime Cum numero Praetorum Congruit: Sex enim PraetoreS

32쪽

erant. Sed quaeritur Cuiu S anni praetores intellegondi Sunt. TouffoliuS putavit hic praetoreS anni 654 IOO enumerari: Sed non respexit Verba Ciceroni S quibus Constat eo anno Glauciam quoque praetorem fuiSSe: itaque Septem PraetoreS hoc anno fuerunt; id quod fieri non potuit. Itaque huius anni praetoreS OOS 1 utSSe negandum est. At fortasso dixerit quispiam anni 655 00 praetoreS deSignato S hi C enum orari, Cum reS Circa tempuS quo Comitia habebantur Sit geSta :R. IV. Id. Dec. enim SaturninuS eiuSque Socii interi Cti sunt. Sod no tu qui doni veri Simile eSSe Videtur. Quamquam enim fiori potuit ut L. et Cn. Domitii, L. CraSSUS, Q. MUCiUS, M. DruSUS eo anno PraOtUram gererent, tamen C. Claudium hoc anno aedilem fuisse ConStare Victoo δ) is ipso anno 650 95 praetor fuit ε). Itaque Cum QOS qui a Cicerone enumorantur neque anno QUO SaturninuS interfectus QSt neque eo qui SecutuS QSt PraetoreS fuiSSO VeriSimiles sit, rostat ut L. LiCinium Crassum anno 656l08 praeturam geSSiSSe putemUS. Eorum igitur Sent sentiam probo, qui hoc anno L. Licinium CraSSum et Q. Mucium Scaevolam praetoreS fuiSSe putant. Sed eSt alia Puoque Causa quamobrem ita SeSe rem habere Puto. O. MUCiUS SCaevola e praetura AS iam prOVinciam

obtinuitq): togatus olus P. Rutilius Rufus fuit. Qua SQVeritate in publicanoS, qua iustitia in provinciales fuerit notum

QSt. Sed novom tantum menseS provinciam adminiStraVit CRUSam Si quaereS Cur tam Cito decesserit habebiS, si mecum StatueS eum ConSUlatum petiiSSo. Cum autem anno 657l07 in ProVincia eSSet, ut in tempore Romam ad Comitia veniret ante tempus ei cleCedendum fuit. Si non hanc. aliam CauSam

non Video. Itaque Si Q. Mucius ScaeVola 656 08 praetor

fuit, CraSSUS quoque hoc anno praeturam geSSit, Cum Collega Scaevolae omnibuS in nragistratibuS praeter . tribunatum et Censuram fuit' j. De praetura CrasSi nihil traditum est. Praetor urbanuS Sive peregrinuS fuiSSe Videtur, Cum diutiuS quam quaeStor a foro non abfuisSol β).

33쪽

consules sunt facti q). L. Li CiniuS CrASSUS annoS quadraginta quinque natuS erat, qua aetate et robore et prudentia florot homo et agendi CupiduS est. Neque StatuS et Condicio

illius temporis iis obstabat, qui mali S rei publicae modori in animo habebant. Domi fori Sque pax fuit *j. Saturnini et Glauciae tumultu opproSSo unda belli Civili S rocubuit otCau Si S tantum, quibuS illorum SOCii VOXabantur, eSSe inter cives dissensionem apparuit. ItaquO CONSUleS malum quo ex hello Punico secundo Civitas laborabat, Si non funditus evellere tamen quantum poterant rePrimere Sunt conati multitudinem enim hominum minuere Studebant, qua Roma abundabat, uncte quicunque noxi aliquid moliebantur mat0riam tumultus petobant. Undique enim eX Italia ex coloniis ot civitatibus f oderatis Romam hominQS COnVenerunt, ut omnibuS Commodi S fruerentur, quae ex Civitate Romana redundabant. Domi enim muneribuS tantum Premebantur. Ut Romani orbem terrarum Subigerent, Italici Copias ot pecuniam et naveS praebuerunt; at ipSi nihil fructus acceperunt; socii belli non paci S fuerunt. Itaque QUOVis modo Civitatem Romanam adipisci, Romani Contra ob eam Causam ro1 Core Studuerunt. At quamquam multi S edictis et logibus magistratus Socios a Civitate prohibere Conati Sunt, ut Italici in suam quisque Civitatem redirent impetrare non potu-Orunt. AStutia enim et necessitas Romanorum leges elusit magis magi Sque Italicorum multitudine ΘΟrum numeruS

Romae auCtu S eSt, qui Sua Condi Ciono Contenti non OSSent. Nam eam rationem qua Sola malum reprimi potuit, ut Condicio omnium Sociorum aequaretur eadOmquo omni-LUS ESSet CivitaS, ut Societatis non Solum Onora toleraront,

Sed etiam Commoda perciperent, non adhibuorunt, quin otiam iis Viris, qui hac ratione rem perfiCere Studuerunt, avaritia inducti obstiterunt. Orta autem. haeC Pravitas Romanorum ex eodem fonte, e quo magnitudo imperii. Cum

34쪽

32que eorum So Cii pollebant, Continebantur, futurum putaverunt ut vires imperii infringerentur reSque Publica turbaretur, Si non Romani soli sed Qtiam Socii Civitatem Romanam Consecuti imporii participes fierent. Quod autem ad Constituendum imporium apti SSimum fuerat, idem rei publica se dotrimonio QSSet neceSSe fuit, Si rei publicae Condicione mutata imperandi

rationem mutari nollent. Ita faCtum eSt ut malum perduraret, ut qua sola via illa mala Sanari Potia erunt ea ObStrueretur. Sompor aucta est multitudo hominum qui Romam Convenerunt, quibuSque mali S Obruebatur Ci VitaS nuper e tumultu Saturnini set Glaucino homineS SapienteS CO nOVerunt. Qui tumultuS, ad quem opprimendum CraSSum et Scaevolam arma sumpsisse diXimVS moViSSO QOS Videtur, Ut mctium rePrimerct, multitudinem minuere Conarentur. Nequo hi Soli hominos

sed otiam alii rem Cum iis Communi CaVerunt: imprimis is λὶ qui eo tempore prinCOPS SOnatu S fuit, Vir dignitato et robus geSti S ClaruS, M. Aemili US ScaurUS, eadem Superbia et odio in plotioni incensuS qua L. LiciniuS CraSSUS. Nam hic cum

Pra Sente manUS hominum prenSaret, quod indigno fiori putabat, ille quondam Statii VerSibUS populum tumultuantem allocutuS est, imitanS SCipionem,St, tacete, quid hoc ClamoriS Θ quibUS ΠOC mater nec pater, Tanta confidentia P Auforte istam enim Superbiam lItaques L. Licinius CraSSUS et Q. MuciuS Scaevola legem do Civitato tulerunt. Haec lex imaginem hominum qui tulerunt, ut iuriS peritorum et eloquentia et CauSiS Pugnare

e quibuS Concludi poSSit, quali S JOX fuerit, id intereSse Victo-tur inter eas leges quae antea de Civitate latae erant et legem Liciniam Muciam, quod Claudia et Iunia omneS OX- pellebantur, Licinia autem et MUCia non eiCiebantur, Sed Civitate uti Seque pro Ct Vibu S gerere qui CiVOS non OSSOnt prohibebantur. Via autem qua CiVitatem Socii Sibi parabant,

Cic. de or. II, 64, 237. in Lange I, 6O3, Cic. de or. I, 24, II 2. Val. MaX. IV, 3, 4. Cic. de or. II, 64 257. De hac lege omnia quae dici posse mihi videntur contexuit L. Lange

III, 88.

35쪽

oi Vos si oront, interCluSa non est i . Duaostion QR autom hac logo factae sunt et ii qui convicti sunt Se sino ullo iure pro civibus gerere in iuS Civitatis Suae redacti Sunt. Legem Cicero non modo inutilem Sed etiam pernicioSamroi publicao fuisse dicit '); in eadem sententia Stat Sallustius qui citra Padum omnibus legem Liciniam taetram fuisse dicit δ). Quodsi L. Licinius Crassus et colloga putavit haC

se lego mali S rei publicae mederi poSSe, ut Soci OS OX Urbe eicerent et in eum Statum quem illi nullo modo ferre poSSentredigerent, Probo eorum Sententiam; nam in rei publicae condicione mutanda vi nihil proficimus. Non abhorret autem haec ratio rei publicae gerendae ab hominibus istius aetatis: nam is ipse CraSSuS rhetores LatinOS, Cum OSSet CenSor, de qua re di Cetur, Roma eiecit, quaSi hac Via proterVitaS et dicacitas iuvenum qui ab illi S erudiebantur reprimi potuerit. Sed ita Statuere ea re prohibeor, quod CraSSUS, de qua re dicetur, a Marco Livio Druso postea stetit. Quid ille egit, Certo CraSSo non ignotum fuit: ut civitas Italicis daretur. Quanta autem levitas CraSSi fuisset, Si id, quod paullo ante lege quantum potuit prohibere Studuit, POStea Summa Contentione defendisset y Si iuvenili aetate Crassus hanc legem tuli SSet, non dubitarem quin res ita accipienda eSSet. Sed CraSSUS ea aetate fuit, Cum legem ferret, qua Sententiam Vir non facile mutat. Itaque id mihi ConCedeS, Si non PraeoCCUPatuS Sententia aliqua reS quaS CrASSUS geSSit PerpenderiS, si aliud consilium in hac lege infuisse demonStrare POSSim, quo CraSSUS non modo non Stultus, Sed Studio SuS rei publi-CAO SOrvandae Videretur, Sententiam meam Si non omneS numeroS probabilitati S eXPlere tamen non neglegendam OS SQ.

Iam dixi autem M. Aemilium Scaurum socium Crassi in lege promulganda fuiSSe perhiberi: ubi Cicero huius rei mentionem facit, quid ille de populo qui in contionibuS Ver- Sahatur cogitarit affert: dospexit ille multitudinem. Eadem sententia fuit CraSSuS. Intellexerunt autem viri SapienteS si legibus rei publicao malis mederi Vellent id ante omnia

Curandum, ut, Cum de qualibet lege Sententia ferretur, CiveSSententiaS ferrent, non homineS qui undique Romam Con-' Cic. pro Balbo 24, 8 .

36쪽

fluxerant et sive Suo Commodo ducti Sive ab hominibus novarum rerum Cupidi S Corrupti Sententiam ferebant. Non ut socii in pri Stinum Statum redigerentur, Sed ut civium sententia reS publica adminiStraretur, CraSSUS legem promulgavisse mihi Videtur: eSSe pro CiVe qui civis non Sit non

licerct.

Quamquam quaeStio acerrima de civitato se logo Licinia Mucia facta QSt h), tumultuS non est ortus: pax domi fori Sque fuit. Ea quae animi aequalitas Consulum in lege promulganda fuit, in Ceteri S rebuS non fuit: Q. senim Mucius Scae-Vola, no aerario Onori QSSOt, provinciam non obtinuit et Romae mansiSSe Videtur '): CraSSuS autem noster ConSul in Galliam quam proVinCiam Sortitus erat profectus eSt ). Non male provinciam admini StrasSe videtur: homo quidem ei inimicissimus C. Carbo, filius illius Carbonis quem Cras SusiuVeniS RCCUSAVerat, SeCutUS QSt, ut ex eiuS administratione materiam accusationi S peteret. Sed CraSSUS, quamquam ConSilium ei notum orat, locum ei in tribunali adsignavit ε). Cum autem Crassus triumphi cupiditate flagraret, quoSclam Alpium incolaS, qui Romanorum agros excurSionibus et latrociniis VaStabant, Sed neque duCO Certo neque eo numero erant, qui hosteS populi Romani dicerentur hin, Consectatus eSt et Confecit q). Romam rediit, triumphum a senatu petiit; iam in eo erat ut SenatuS, quem eloquentia Sua regebat, ei triumphum deCerneret, Cum Collega eiuS SCaeVola interceSSityin, qua re trium- Phum non QSi RSSecutuS. InterCESSionem hanc CraSSUS CAUSA Curiana de qua dicetur ultuS QSt. L. Licinio Crasso Q. Mucio Scaevola COSS. HortenSiUS, UndeVigenti annos natus in Senatu Africae causam defendit '),' Cic. pro Balbo 2I, 48. ' Zumpi Studia Romana 26: de Gallia Rom. provincia. δ) Haakli, Pauly IV, IO6I Anm: M lich wEre alterdinem dass die LX de cistibus re undis den Anta8S gur Sen ny des Consula nach Galien Eeg ben Et te PVal. Maximus III, 7, 6. hi Cic. de inu. II, 37, III. ') Quod Ha h, Pauly IV IO6s Anm. Crassum propter hoc bellum

Licini sorum condidisse coniecit, ideo parum verisimile est, quod Cato iam Licini fori mentionem fecisse videtur: Plin. III, Ia auctor est Cato.') Zumpi studia Romana 26. ') Cic. Brut. 64, 229.

37쪽

aliquid ad rem publicam ordinandam Conferre Stuctebant uti soliti sunt et Crassus ita cenSuram geSSi L Quominus autem magistratum ad finem perduCeret diSSensione prohibitus est quae inter eum et Collegam QSt eXorta. Collega autem fuit Cn. Domitius AhenobarbuS ' Vir StrenuuS et vehementiS indolis h), qui priScorum hominum Severitatem imitatus est ob

ne dicam eum luxuriae deditum fuiSSe, artificum opera sibi quamVi S Summi S pretii S Comparaverat nec gulae delicii S sese abstinuisse videtur Qui tamen potuit iS qui ludo S magnificentissimos exhibuit, qui domum ColumniS antea Romae non SPQCtati S Orna Verat, qui familiaritate cum C. Sergio Orata ConiunCtUS erat, quem in luxuria multum Studium POSViSSe ConStabat, qui denique Sola gloriae cupiditate in

colis Alpiu' bellum intulerat, qui potuit hic alioS propter

bant. Quae morum di VerSitaS quae inter Crassum et Domitium interfuit prohibuit quominus Cen Suram ad finem Perducerent. Accessit quod non Solum in moribus divorsitas erat poSita, Sed quod DomitiuS eo tempore a popularibuSSteterat, quo CraSSUS iam ad optimates tran Sterat. Ille enim 65 Oli O4 legem de SacerdotiiS tulerat' , ut populi Sententia in Collegiis cooptandis audiretur, et eam ob legem a Populo

in locum O. Sorvilii Casepionis quem Crassus defenderat

38쪽

pontifex maximuS factuS QSSe Videtur g . Intelleges hanc ob rem Crasso Ahenobarbum aCCeptum non fuiSSe. Itaque non mirum quod inter CraSSum et Ahenobarbum dis Sensio Qxorta sit. Cum de CiVium dis Criptione in contione agerent δ), Ahonobarbus Crasso probro dedit, quod et domus ei essotnimium magnifica, Columni S et arboribus protiosissimis ornata, et quod amator PiSCium eSSet: deseViSSo quondam CraSSum mortem muraenae uniuS dixit Sed Crassus quaerat eloquentia oration om lepore et festivitate conditam in Collegam habuit. Luxuriam, quam ei DomitiuS Probro dedorat, illi imputavit nequo erubuit quin de perSona et habitu eius diceret et eum risu circumStantium obrueret Si perpenderis in Contionse hanc altercationem QSse habitam, ambos fuisso

rei publicae pestem insitam fuisse et Lucilii T in versum inmemoriam revocabiS, qui talem rei publicae condiCionem notaVit cum dicit insidias iacere, rus Si hosus si I omnibuS omnES.

Itaque Collegae CenSura perfuncti non Sunt: nam iam tribuS annis poSt CenSores creati Sunt ' . In moribuS Corrigendi S Certe Studium non POSVerunt, neque quod CraSSUS hanC CenSurae partem negleXit, VituperaVerim. Eam autem rationem, qua re Vera moreS Corriguntur, CraSSus adhibuit puerorum eruditionem quae eo tempore depraVata erat emendare ConatuS QSt. EXStiterunt enim eo tempore Latini rhetoreS qui dicebantur. Hi non ut humanitate et doctrina Graecorum iuveneS erudirentur Curahant, Sed ut eloquentiam ei S Pararent, qua adverSarioS in foro Superarent: impudentiae igitur magistri fuerunt Quorum princeps L. PlotiuS

) Lange l. l. Liv. LXVII. Val. Max. VI, 8, S. Sed confer de hac re quae p. 27 dixi. Lange III, 9 . Plin. nai. hist. XVII, 1. ' Lange l. l.

h) Sueton. Nero. a. q) Lange III, 94. yὶ Lucili fragm. inc. IV, 2I. Borghesi Oeuvres IV, 83. Cic. de orat. II, 89, 364 CraSSum consularem

et censorium hominem dicit: anno 9 I.

Ellendi brevis eloq. Rom. hist. φ 25 praef. edit. Cic. de orat. . Cic. de orat. III, 24, 93. Tacit. diat. de Orat. 35.

39쪽

rium profligaret, qui iuveneS Cupidi SSimi rerum novarum fuerunt, SonΘS morum maiorum amanti SSimi plerumque fiunt, - edicto rhetoreS LatinoS ex urbe ei QCit. Edi Ctum Cen Sorum,

quod Suetonius nobis tradidit, fuit h)

'Renuntiatum est nobis, eSSe homineS qui nOVum genu Sdisciplinae instituerunt, ad quos iuventu S in ludum Conveniat; eos Sibi nomen impoSutSSe Latinos rhetoras; ibi hominos adulescentulos dies totos desidere. maioreS DOStri, quaeliberos Suos discere et quos in ludos itare vellent, inStitue

rum fiunt neque plaCent neque recta Videntur. qua Propter et his qui seos ludos habent et his qui eo venire ConSuerunt

videtur faciundum ut oStenderemuS nostram Sententiam nobis non PlaCere.'

Sed edicto consores nihil effecerunt. Nam peSti S unde impudentia illa materiam petebat in clieS magiS magi Sque gli SCebat: hanc edicto evellere non potuerunt. QuiS enim fuit qui avaritiam et cupiditatem dominationiS, qua duCti

CiVeS inter Se pugnabant, eXUreret et exstingueret 3 HinClaCtum est ut omnes omnibus hostes fierent, hinc impudentia fluxit, quase arma requirebat eloquentiam. ItaquΘ non mirum, quod non multo post edictum censorum Latini rhetoreS redierunt: paulatim eorum eloquentia et ipSa utilis honeStaque apparuit multique eam et praesidii Cau Sa et gloriae appetiverunt '). Eodem anno CraSSUS in Senatu do seditione Cn. Papirii Carbonis sententiam dixisse videtur eamque SenatuS QStSecutuS δ). Ita L. Licinius CraSsus cum annum undequinquageSimum ageret ordinem magi Stratuum percurrerat: quaeStor tribunuSplebi S fuerat: aedilis curulis cum esset, magnificenti SSimi Sludi S populo Satis fecit praeturam gessit: in consulatu lege Siaa Statum rei publicae mutare Conatus est, ConSor denique edi Clone animi iuVenum eruditione depravarentur, ut more maio-' Sueton. ed. Reifferscheid de gramrh. et rhet. 25. 'in Sueton. l. l. Cic. de legg. III, Ι9, 2. Lalage III, IIO P. Licinium Crassum Mucianum Divitem dicit: sed causam non video. Ceterum de hac Seditione Parum

40쪽

orum ad reS gerendas aptissimi fierent curavit. Accedit quod in augurUm Collegium cooptatuS orat i); in multiS denique et ClariSSimis Causis Versatus erat j. Quid obStabat quominuS CraSSUS fructus ex rebus gestiS perCiperet, quominuSotio Cum dignitate post tot Si non praeclare at certe ConSilio et Studio rei publicae servandao facta frueretur Θ quominu Sin Senatu Summam dimitatem et auctoritatem RS Sequeretur ΘSod consilium deorum longe aliud Stabat quique annuS, ut Ciceroni S Verbis utar, ei primus ab honorum perfunCtione aditum omnium Concessu ad Summam auctoritistem dabat i SeiuS omnem Spem atque omnia vitae ConSilia morte perUertit. Anno enim 663 01 Crassus mortuus eSt. Fluctu, quem iPSO ConcitaSSe quibuSdam scriptoribus Vi SUS QSt, CorroptUS interiit. Auctoritatem senatus, quam ipSe Cum tu VeniS QSSet quantum poterat minuerat, splendida oratione defendens in

Senatu Summa Contumelia affectuS est; Cumque eam rem

capeSSi ViSSet quae pro Salute rei publicae gerebatur, eloquentia Sua qua totieS ad Versarios profligaVerat non effecit ut Sententia Sua perStaret. Res fuit haec.

Anno 663 01 Sex. Iulius Caesar L. MarciuS Philippus

consules facti Sunt ε). De SoX. Iulio Caesare nihil nobis traditum est β). L. Marcius Philippus autem Secundum CraS- Sum et Antonium disertissimus illo tempore hahobatur ') homo vehemenS et imprimis fortis ad resistendum. Qui cum tribunuS pl. OSSet legem agrariam tulerat, qua paupertatem civium quae in dies gli Scebat tollere Volebat; Sed lex optimatium Studio cum agrum publicum restitui vellet antiquata eSt Idem, quamquam Summa nobilitatΘ Cognatione Sodalitate collegio erat '), Cum 66Ol04 ConSulatum peteret repulSam tulit. Cum M. Herennius qui Philippum in petitiono vicit homo mediocris ingenii esset, Conici licet opti malium machinatione factum eS SQ ut PhilippUS repulsam ferret. Apparet eum, qui Omnia ea quae petiit optimatium opera prohiberi Viderat, odium inde Cepi SSe, ut Omnibus

eorum Studiis ob Sisteret, etiamSi Pro Salute rei publicae Suscepta eSSent. Cum autem ipSQ in tribunatu cognoviSSet

Τ) Cic. de or. I, IO, 39: quo anno in collegium augurum sit cooptatuS non est traditum. I De liis dicetur continuo. De orat. III, 2, 7.