장음표시 사용
41쪽
quam difficile eSSet impotrare, ut optimateS pro Salute rei publicae de Suo aliquantulum Concederent, Si re vera illi mi Serias quibuS Civitas laborabat tollere in animo habebant, eum SUSPi Cionem habuiSSo vori Simile QSt, optimateS legibus nihil agere nisi ut commodo Suo inservirent. Ni Si enim
res ita Se habet, non intellogo qui fieri potuerit, ut qui vir ante idem quod Drusus egit tam fortiter eiuS legibus ob
eSt. Ouid Drusus in tribunatu suo egerit ConStat: ut fonSOmnium fere malorum quibuS imperium Romanorum laborabat intercluderetur: ut Civitas sociiS daretur. Quod ut AS Sequeretur et Senatum et equiteS inter Se Conciliare et popularium animoS Coloniis deducendis Sibi conciliare studuit. Drusi autem consiliarios Cicero M. Aemilium Scaurum et no Strum CraSSum fuisse dicit. Quos viroS de lege iudiciaria et de coloniis deducendi S comperi SSe, de Civitate Socii S danda non compertum habui SSel veri Simile non eSt.
Quod Si ConStat, id quod constare puto, ut de M. Aemilio
SCauro taCeam, Crassum Summum studium adhibuiSSe ut DruSi legeS perferrentur, Crassum hominem non Solum Summae Sapientiae sed otiam fortitud1nis fuisse puto. Licet gloriae appetendae Causa rem pulati Cam, Cum CarbonemaCCuSaret, adierit, licet maculam ex inconStantia ConCeperit, Cum a popularibus ad optimates transiret, licet inhoneStam et Parum dignam Cen Suram egerit, Cum altercationem illam in Collegam haberet, studio quo Drusi leges defendit effecit, non Solum ut ea quae laude parum digna in vita eius Videntur oblivione obruerentur, Sed etiam ut nomen ab obli Vione temporum quod vindicaretur dignum fieret. Ostendit enim Se non Solum perSpicere quibuS maliS rQS Publi Ca Premeretur, Sed etiam qua ratione evelli possent. Quod autem reSpublica ab his malis liberata non est, CraSSO Culpa eiuS rei non eSt tribuenda, id avaritia set stultitia aequalium factum QSt. Sed non meum eSt narrare quomodo factum Sit ut DruSi leges ahicerentur': quid Crassus in hoc roi publicae Statu egerit diCam. Factiones quae Contra DrUSUm exStiterunt,
42쪽
quarum principeS L. Marcius Philippus et Q. Servilius Caepio erant, rem DruSi quantum potuerunt labefactare Conati sunt; in contionibus dimicatum est: Philippus Consul in Contione dicere non erubuit: alio Sihi Senatu opus eSse. Ludi autem Romani pugnae finem fecerunt: Crassus, ut nobiles Romani illo tempore solebant, in Tusculanum colligendi Sui Causa Se recepit λ): extremo ludorum dio Romam rediit r). Iam audierat Crassus Philippum Consulem dixisse in Contione illo Senatu rem publicam Se gerere non POSSO, alio Senatu OPUS osse. Mano β) Idibus Septembribus senatus frequenS VOCatu Drusi in curiam Vonit: refert hic de illo ipso quod consul in Senatum tam graviter in Contione QSSet invectu S. Dicit Crassus in Philippum: praedonem eSSO CODSulem, qui SonatuS patrimonium dignitatis diripseret consulem Suis consiliiS rem publicam profligare. Tum ConSul, ut erat VehemenS et fortiS ad reSiStendum, qua erat ei poteStaS, CraSSum pignoriSCAPione CoerCere Conatus est: misit statim lictorsem qui illi pignus auferret: sed ille lictorem rei ocit: Non es mihi, inquit, ConSul, quia neC ego quidem tibi senator Sum ). Oratione
deinde Senatum Commovit Senati consultum ut fieret: ut populo Romano Sati S fieret, nunquam SenatUS neque ConSilium rei publicae nequo fidem defuisse: ipse scribendo affuit. Contentione autem animi ingenii Virium qua in oratione erat USUS, et Contumelia qua erat ibi affectus, ubi totien Staiidem QSi RSSecutus, ita Commotus ost, ut dicenti latuSCondoleret et Sudor multUS ConSequeretur; e quo Cum Colior ruiSSet, cum febri domum rediit dieque Septimo, i. e. ante diem XIII. Cal. Octobr. lateris dolore Consumptu S QSt. UndO- quinquageSimo anno utebatur.
Iure Vero Cicero Sihi non ereptam L. Crasso a diS immortalibuS Vitam, Sed donatam mortem Videri dicit. Non vidit Drusi logos non esse perlataS, non Vidit peSte illa, quam quantum potuit OXStinguere ConatuS OSt, Patriam perire; quod Si unquam CrasSus eo peccavit ,quod gloriae' Cic. de orat. I, 7, 2 . Cic. pro Balbo 23, 56: Tusculanum de libertino
homine, Soterico Balbo emerat. Romae in Palatino monte habitabat, ubi erat magnifica ei domuS quae hereditate ei obvenit: Plin. nai. hist. XVII, I. ) Cic. de orat. III, initio. Val. J Iaxim. VI, 2, 2.
43쪽
cupiditati nimium indulserat morte sua et Contentione qua rem iustam defendit ut illa obliviscorsemur effecit. CauSae, in quibus CraSSUS dixit, sunt hae
I. CauSa C. Aculeoni S. Pro C. Aculeone CrassuS in causa Contra M. Marium
Gratidianum diXit apud iudicem M. Perpernam quo tamen
anno Quin defenderit, notum non est. Meyeri δ) Sententiam, qui 657l07 CauSam actam putat, quod hoc anno Perperna praeturam urbanam geSSerit, IJaakhiu S refutaVit, Cum ΠΟtRVit, praetorem Perpernam illo anno ex Pighii coniectura fuiSSe, quod Perperna 662 02 Consul fuiSSel. Omnino non agitur de praetura M. Perpernae. Nam non apud Praetorem sod apud iudicem res acta eSt β). Druman US Ante Annum 650 05 xem gestam dicit. Qualis autem fuerit CauSa non . eSt
traditum. M. Marius Gratidianus fuit filius Marci Gratidii, qui praefectus Antonii in Cilicia fuit, quo intorfecto filius
a Mario adoptatus erat. Adorat Gratidiano L. Aelius Lamia ἐ), homo deformi S nequo disertus. Non dubitavit CraSSUS urbana dissimulatione Lamiam, qui eum interpellaret, ut et Pulchrum et di Sertum perstringere ita ut ii qui aderant riderent. II. Causa C. Sorgii Sili. Adversus eundem Gratidianum CraSSUS pro C. Sergio Silo, qui Orata appellabatur, dixit '). Quo anno Caia Sa dicta Sit traditum non est '). Causa fuit haec. M. Marius GratidianUS C. Sergio aedes vendiderat eas, quaS ab eodem iPSe
cipio Marius non dixerat. Ros in iudicium adducta eSt. ClariSSimi huiuς temporis oratores Crassus ot AntoniuS inter Se Certaverunt: id quod nequaquam familiaritatoni qua CraS' C. Aculeo fuit ille quem Crassus studii iuris civilis hortatorem et magistrum habuit quique Cic. de orat. I, 43, Ι9I. II, I, 2 significatur. Cf. Melt'ger de L. Coelio Antipatro, Lips: I 867 P. 8.' Cic. de orat. II, 65, 262. Meyer fragm. 3O2. ) Pauly IV, Io6o. Cic. de or. II, 65, 262. ' Drum. IV, 6 . 7 Cie. de orat. ΙΙ, 65, 262. 'in Cic. de oss. III, I 6. Drumann IV, 63: nacti Seiner Stichhehr auS ASD a. Cic. de Orat. I, 39, I 28 nurer dicentem Crassum inducit.
44쪽
42sus et Antonius iuncti erant dissolvit: Saepe enim Contrarias Causas dixerunt λ). Antonius propterea Gratidiano aderat,
quod filius olus Gratidii fuit, qui praefectus Antonii in Cilicia fuserat. Ratio dosondendi quam CraSSUS in hac CAUSA
SOCutUS QSt, ei QSt Contraria qua in Causa illa Celeberrima Curiana usus erat: illa enim in CauSa aequitatem urguebat,
in hac ius. Etenim, quod vitii venditor non dixiSSet SCiens, id oportere praestari dixit: at AntoniuS aequitatem SecutuSeSt: quoniam id vitium ignotum Sergio non fuiSSet, qui illas aedes vendidisset, nihil fui S Se neceSSe di Ci, neque eum eSSe deceptum, qui id quod emerat quo iure eSSet teneret. Uter Vicerit e verbis Ciceroni S Concludi non poteSt. III. Causa C. Sergii Sili contra Considium. Pro C. Sergio Silo in alia quoque Cau Sa Crassu S dixi SSevidetur. Solus Valerius Maximus 'in huiuS Causae mentionem fecit. Res fuit haec. C. Sergius Orata ad lacum Lucrinum aedifiCia Spatiosa et excelsa exstruxerat, ita ut molibuSSubiectis in lacu aodificia exstrueret. Idem Conchylia inlaCU Coluisse videtur. Damnum inclo Considio publicano
Valerii Maximi sunt haec: , Ubi dum SC. SergiuS Orata de quo agitur) Se publicae aquae CupidiuS immergit, Cum Considio publicano iudicium nactus est. In quo L. CraSSUS ad VerSUS illum CauSam agen S, errare amicum Suum ConSidium dixit, quod putarot Oratam remotum a lacu Cariturum ΟStrei S. Namque ea Si inde petore non licuissset in teguli S reporturum. Quaeritur autem ad utrum reserenda sit Vox illum adver-SuS imma causam Mens). Meyeru S DrumannuS ConSidium, Haakhius Oratam dici vult. UtraquΘ Rutom Sontentia, Si Solam grammaticam spectaS, probari poteSt: Cum
enim pronomen ille ad id quod longius abest referatur, aut ad id quod in monto pius qui legit Secundum locum tenet refertur, ad ConSidium; nam in tota narratione agitur de C. Sergio ; id quod Meyerus et Drumannus Volunt; aut Si ordinom Solum reSpici S, quo homines enumerantur, ad Sergium' Cic. de orat. II, 7, 3O. Id inter Antonium et Crassum interfuit quod Crassus in causis recipiendis fastidiosior fuit: Cic. Brut. 57, 2OT. 3 Valerius Maximus ed. Kemps IX, I, I. Meyer, stag. Vett. orati. 3I4. ' IV, 63. Anm. Sa.
45쪽
referendum eSt; nam ultimo loco de Considio dictum est: quae est Haal hii sententia. E Verborum Con Oxu autem, qua altera CauSa Naal hiuS Sententiam suam clefendit, nihil
poteSt Concludi. E rationes autem ilicondi Valerii Maximi nihil probari poteSt: nam licet probare POSSim Oum Unam
rationem SeCutum eSSO in adhibendo pronomine, hoc uno loco eum Verba Scriptori S ali US non USurpaSSe nulla re cogimur putare. Urbana autem dissimulatione Crassum Considium amicum suum dixi SSe puto Cumque alia in CAUSA Pro
C. Sergio dixerit, in hac quoque illum defendisse mihi videtur λ).
IV. Causa Cn'. Plancit. Quo anno CraSSUS pro Cn. Plancio contra M. Iunium
ar menti S non probavit sententiam suam. Id quidem con Stat post annum 648 1O6 CraSSum dixisse, Cum BrutuS QS CraSSi oratione, quam pro logo Servilia habuit illo anno, rocitari iuberet β). De qua re causa Sit acta ne Coni Ciquidem potest. Quis ille Cn. Plancius sive Cn. PlancuS fuerit vix dici potest. Drumannus Cn. Munatium PlanCum, fratrem L, Munatii Planci, filium L. Munatii Planci fuisse dicit: Sed nomina tantum sunt. At illo, qui Plancium ACCUSAVit, M. Iunius BrutuS notissimus sest. Fuit senim filiuS M. Iunii Bruti, hominis iuris Civilis poritissimi qui treS libros de iuro civili composuit; sed patris neque ingenium neque mores filio fuerunt: luxuria senim ot libidine patrimonium diSSolvit et paterna praedia qua se Priverni Albae . Tibure habebat et halnoa quae horoclitate ei obvenerant
Vendidit; qua autem eloquentia fuit; eam in CalumniRQ URO- Stum contulit ita ut cognominΘ octioso ACCUSator nominaretur 'i. Neque imperitus rei agondae fuisso videtur et Veteratoriam artem in causa adhibuit. Excitavit enim qui e Crassi orationi hus de colonia Narbonensi et pro lege Servilia ea
' E Ciceronis Hortensio ea decerpta puto quae ValeriUS narrat. NoniuS S. V. OStrea; cf. Meyer P. 3Iq. de C. Sergio Silo FeSt. p. Ι 82. Macrob. ΙΙΙ, Ι 8.
46쪽
Capita reCitarent, quibuS Contraria de Senatu dixerat, ut Crassum levitatiS et in Constantiae in robuS gerendi S argueret' . Sed CraSSus statim tribus rocitatoribus M. Iunii Bruti patris clialogos de iure civili legendoS dedit, quorum unUS in Privernati, alter in Albano, tertius in Tiburti Sermonem habitum CompleCtebatur, et interrogavit Brutum, ubi illa
Iunia per forum efferretur, quid illam patri nuntiare Vellot Brutum interpellavit, Cum gloriam gentiS tantoPere foe-
V. CauSa Pi Soni S.Ci Cero CAVSae mentionem facit in qua CraSSUS Pisoni Cuidam adfuit. Ex ea ratione, qua huius CauSae mentio fit, Con CluditUr eam fuisso notissimam. In hac enim Caia Sa Silus quidam teSti S Se in Pisonem noscio quid audiSSe dixit: sodCTASSUS, qua erat urbanitate et dicaCitate, in altercatione interrogando ita ad absurdum duxit, ut ille riSu CirCumStantium obrueretur. Cum autem Ci Cero neque Praenomen noquo
agnomen attulerit, quis ille Piso fuerit, dici non potest. CiCero ε) autem altero quoquo loco eiusdem libri narrat M. Aemilium Scaurum pro Pisono quodam dixi SSe Sive teStimonium dedi SSe: Vorba sunt haoc ille Gallus olim testis in Pi Sonem, Cum innumerabilem Magio praefeCto PeCuniam dixiSSot datam idquo Scaurus tonuitate Magii redagueret ErraS, inquit, Scaure; ego enim Magium non ConSETVASSO di CO, Sed tamquam nudus nuces legeret, in ventre ab Stuli SSO. Ne ex huiuS quidem loci vorbis apparot quis ille PiSo fuerit: CRUSam notam fuisse ex his quoque Verbi S Con Cludere PoSSUIBUS. ReA ita fuisse videtur. Magius quidam PraefeCtUS Cum PiSono ita Coniunctus fuisses videtur, ut Si quid in Magium dictum esset in Pisonem caderet. Itaque Coni CiPOSSO Puto Pi Sonem Consulem vel praetorem, Magium eiuSPrctos CCtum fuisses, qui pecuniam Pisoni daret, Vel ipSi M.
Idem CraSSo luxuriam probro dedit, qua Crassus domum Suam OrnaVerat Veneremque Palatinam dixit, in domum illam magnificam illudens quae illi in Palatio fuit. Plin. nai. hist. XVII, Ι. XXXVII, 3. Cic. de Orat. II, 55, 223. Drum. IV, 9. de Iunia: quam Plutarchus C. Craccho nuptam fuisse dicit, hic significari vult. Cic. de orat. II, TO, 283. ' Cic. de orat. II, 66, 265.
47쪽
A milio Scauro. Ille enim particeps peCunine fuisso videturres quae optime explicatur, Si Plinii h) Verba huc roforimus M. Scaurus pater, fostens princ S cipi a iis es Issa fani sodalici rapinarum provincia ni SinuS. Utrum illo tostis in Pison om natione Gallu S an libertinuS, Cui Gallo nonasen fuit, fuerit, incertum eSt. Ex aliiS autem SCri Ptoribus de hac ro
Si rospicios qua ratione Cicero in eodem libro Pisonis
duobus locis non longe inter Se di Stantibus mentionem foco-rit, meCum ConSontiOS VOriSimilo OS SQ, eundem Pisonom et seandem Causam OSSQ, in qua CraSSUS Ct SCAUrUS pro Pisono alter tostis alter defenSOr, QNStiterint, PraeSertim Cum aliis quoque in rebus CraSSUS et SCAurUS idem sociati sint. Sodquaoritur quis ille Piso fuerit. E familia Calpurnia imprimis duo illo tempore Clari fuerunt: L. Calpurnius Piso Casesoninus ut 6 alii a ConSUl, Cum HiSpaniam administrasset, a Tigurinis in finibu S Allobrogum Cum L. Cassio Longino, Cui US legatuS fuit, OCCiSUS est. Si hic in iudicium
amus neCeSSe est. Sed de haC re nihil constat. Altorius donomino Pisonis e familia Calpurnia homines doctos intor Se Con Sentire non Video; LangiuS enim dicit L. Calpurnium Pisonem Bestiam tribunum pl. de reVocando P. Popillio legem tulisse, ConSuli L. Calpurnio PiSoni Hostiae Numidiam provinciam obtigiSSe, eundemque a M. Aemilio Scauro Contra M. Memmium deson Sum eSSe ε . At DrumannuS L. Calpurnium Bestiam sine ullo iure a ScriptoribuS L. Calpurnium
Calpurniae fuisse: Pisonum Bestiarum Hibulorum Pisonos autem aut CaesoninoS aut Frugi diCtOS OSSe. Itaque, Drumanni Sententiam Si Sequimur, L. CalpurniuS PiSo plano disiungendus a L. Calpurnio HeStia. Et omnibuS quoS PerlU-
' Ρlin. nai. hist. XXXVI, II 6 ed. Jan. Hanc coniecturam, ex qua Mag iam pro Mariani restituitur, mecum communicavit L. Lange.
48쪽
stravi locis yὶ, ubi L. Calpurnii mentio sit, a scriptoribus L. Hostia aut L. CalpurniuS BQStia dicitur, nuSquam autem L. Calpurnius PiSo Hestia. Cicoro autem ipse Bestiam set Pisononi disiunxisse videtur; in eodem enim libro de orat. II, 7O, 283 narrat Scaurum BeStiae ad Vocatum fuiSSe, paullo ante autem II, 6O 265) in Pisonis causa Scaurum pro Pisono diXisse narrat nequct multum post Crassum pro Pisone dixisso dicit. Si
perpenderiS quam non ut Stent inter Se, Verisimile non Videbitur, Ciceronem his locis eundem hominem duobus nominibus signis CasSe. Itaque ut Sententiam meam PRUCiS ComprQ-hendam, pro L. Calpurnio Pisone dixit CrassuS, qui Piso disiungendus est a L. Calpurnio ReStia. VI. Causa Curiana λ . Post Consulatum Crassus pro M'. Curio in illa causa coloberrima do Coponii hereditato contra Q. Mucium S Caevolam, qui Collega in ConSulatu fuerat, apud CentumVirOS dixit. Res fuit haec. M'. Curius heres a Coponio quodam,
qui praegnantem uxorem reliquerat ea Condi Cione Scriptus erat, ut Si POStumVS ante moreretur, quam in Suam tutelam perVeni SSet, in eiUS JOCO SUCCederet. Mortuo eo qui teStamentum ScripSerat filius natus non est. M'. igitur Curius heroditatem sibi vindicavit. Cui propinquus eius qui teStamentum SCrip Serat M. Coponius obstitit, quod non ea conuicione ille
heres inStitutuS QSSet, Si pupillUS non eSSet natuS. Di SSOnSio itaque inter Scriptum et Sententiam exstitit: quaerebatur enim utrum Verba testamenti an Sententia eiuS qui teStamentum S CriPS erat Valerent. OCCASionem Contra ScaeVolam dicendi, Cuius Sententia triumphuS ei datus non erat, CraSSUS non Omi Sit et aequitatem Sequens illum, qui Scriptum Plurimum Valere oportere defenderat, ViCiSSe videtur.
VII. Causa M. Claudii Marcelli. Qualis illa causa fuerit, in qua Crassus testimonium in M. Claudium Marcellum dixit, traditum non est. Cicero in Oratione pro Fonteio 11, 24; 12, 26 'in hanc rem obiter tetigit:
verisimile est eius teStimonium ad Marcellum damnandum.
49쪽
non valuisse. MarCollum DrumannuS eum dicit qui Aos serninus dictuS QSt, Sed argumenti S non prohavit in .
Rostat ut clo familia L. Licinii Crassi aliquid adiciam. Crassus Muciam Q. Mucii Scaevolae auguris et Laeliae C. f. filiam
in matrimonium duxit η). SoCoro gener familiariter uSus essest Q. Mucius Scaevola homo iuriS peritiSSimuS generum in iuro civili multum adiuviSSe videtur. Quam ob rΘm Cicero, ut huius familiaritatis monumentum faceret, Q. MuCium Scaevolam in primo libro de oratore colloquentem induxit δ). Eo autem anno quo Cicero fingit homineS TUSCulanum Convenisse Crassi uxor, Scaevolae filia, iam erat mortua Duae autem filiae Crasso fuerunt, utraque SermoniS quadam elegantia ex ipsius eloquentia et Sapientiae StirpΘ SeSe generatam teStificans β). Quarum altera nupsit P. SCipioni Nasicae P. Scipionis Nasicae, qui Cum L. Calpurnio Bestia Consul fuit; filio. Duo autom filii Scipioni o Licinia nati sunt, quorum alter ab avo testamento adoptatus q), L. Licinius Crassus Scipio, Crassi heres factus eSty), alter a Q. Caecilio Metollo Pio, Numidici filio, adoptatus, Q. Caecilius Metellus Piu Scipio dictus est'). Altera Licinia cui nupserit Certis testimonii S probari non potest: Verisimile autem est eam C. Mario C. Marii filio nupsisse. Res ita sose habet. A nullo Scriptore UOS equidem pertu StraVerim traditum est, Sed ex Ciceronis tantum Verbis Concludi potest. Caesare enim OCCiSo Amatius quidam sive HerophiluS medicus oculariuS Sive equariUSaram Caesari ConStituit et plebem VeteranoSque eXCitaVit ut
CaeSarem venerarentur ' . Qui ut Sibi popularium animos Conciliaret So C. Marii eius qui septies consul fuit nepotem eSSe dixit. Idem Ciceronem per eloquentiam L. CraSSi aViDrum. II, 4O Nr. 23. δ) Cic. de orat. III, I 2, 43. Val. Max. VIII, 8, I. Q. Mucium Scaevolam de genero Suo gloriantem, qui eloquentia facile omneS aequaleS Superet, Lucilius inducit: fragm. inc. XXXIII: Crassiam habeo
generum, ne rhetoricotero' tu SisCiC. de Or. I, 7, 2 i. Socer eiuS qui fuerat. cons. pro Sestio 3, 6 Ademit Soceri nomen morS liae.
50쪽
sui sollicitavit ut causam Suam ageret λ). Vides igitur adfinitatem inter CraSSum et Marium interfuisse, Cicero autem Crassum inducit C. Marium adfinem suum dicentem Itaque apparet Liciniam Marii filio nupsisse et Stemma Crassi, si Ciceronem Sequimur, hOC QSt:
L. Aurelius Cotta 8 Q. Mucius Scaevola - Laelia
L. Licinius Crassus - Mucia P. Cornelius Scipio - Licinia Licinia - C. Marius.' Q. Cornelius Metellus L. Licinius Crassus lPius Scipio. Scipio. i' AmatiuS 'a Heroplitius INon ignoro huic meae Sententiae. Plutarchi locum obstare qui in vita Marii: Marium misisSe filium suum narrat, ut e Villa Mucii soceri res ad iter neceSSariaS peteret iUVenem rebUS e domo uxoriS τῆς γονεικός) Comparati S Libyam petii SSe. Itaque Si Plutarchum Sequimur MuCiUS Socer filii Marii fuit. Sed Plutarchus erravit: error autem inde ortuS OSt. Cum eo anno quo Mari US eXPUJSUS QSt, CraSSUS iam mortuuS QSSet, iuVenis MariuS non ex illiuS domo reSad iter neceSSari RS petere potuit, Sed eiuS domum petiit qui Secundum Crassum affinitate Sibi Coniunctus esset: i eaVi uxori S Suae. Inde ConcluSit Plutarchus Mucium eiuS