XFrancisci Luisini Vtinensis In librum Q. Horatii Flacci De arte poetica commentarius

4쪽

FRANCISCI LUIS INIVTINENSIS IN LIBRVΜ

VENETIIS, M. D. LIIII.

6쪽

REVERENDISSIMO, ET ILLUST RIS SI A IO

S. R. E. CARDINALI ALOIsi O CORNELIO FRANCISCVS LVIS INVS S. P. D. V M e citeriore GaIta Venetias perum: Fem, illustris i me Corneli, Paulus Manutius, in omni literarum gesnere prope singularis, cum illum ego ob ueterem amicistiam, quae mihi cum i ta arefffimi, nec situdinis uinisculi, intercedit, domi contiemsem, summa contentione

petiuit , ut librum Horati j de poetica explicationibus meis illusit rurem: dignum enim esse labrum aiebat, in quo docili homines indu riae suae neruos contenderent, ingenii tbesauros multi, laboribus congestos explicam, rent: se quoque hoc negocium fuisse amplexaturum, nisi a iis quamplurimis curis diustineretur . Equidem, rem tantam aggredi, ti ix arbitrabar esse eius, qui uereretur reuprehensionem doctorum , atque prudentiam : malui tamen, cum Manutii istudio essem obsecutus, i uod facit etiam apud Platonem Theetatus, desiderari ab illo prudentatum meam, quam , sit idinon feci em , beneuolentiam. Librum poeticet Regis publicaesum interpretatus, tanto hominum concursu, ut multitudinem studiosorum amplisissimus Iocus non caperet . has igitur commentationes meas ad te Corneli praestanti me mittenda, esse existimaui, ut in eius nomine apparerent, cui, pummo titerarum patrono , omnium plane scripta deseri uidentur . nam si quis unquam uirtutis suae admi ratione bominum sibi voluntatem devinxit, qui omnium studia, ac laudes promes reretur, inuentus est; tu misi is unus ex omnibus esse maxime vidcris. quae res ne mulistis egeat, ac pollicuis argumentis, dignitatis tuae ratio facit, quae altis mo loco sita est. nam in eum quidem ordinem cooptatum te esse videmus, quo uiris tantum aditus

tirrtute, o probitate excellentibus patere solet, qui non fuco, fallaci , sibi homianum animos , sed uitae integritate, ngulari sapientia conciliarint. sitque abi, qui nunc tecum ad re . Christianae gubernacula sum mo Ponti ci 48stunt , cxlse, , de

diuini homines, ante, quam ad cardinatatus gradum eveherentur, quam auram pospularem non captarunt f quos Herculis labores inon exceperunt quam aduersam foratu nam non si inuerunt Tu uero cum nobilissimis insignium disciplinarum studii, animum excolais es, omnitim quasi uirtutum praesidii, septus, ad urbem te contulli: cuius vix limen adieras, cum te Iulius. III . Ponti sex post hominum memoriam βαpientissimus, cardinalem pronunciauit, o socium si i statim a ciuit, ut christia, nam remp. in tanto naufragio fuctuantem, aduersis mi, venit, is latam , illuufribus consit , iuvares. quod quidem ita praestas, ut Marcum, rranci cum, c7 Anad am cornelios, qui cardinale, clarissimi luerunt, sentito iκα, ut bori nil, ei ηρ

7쪽

bili ste ,sic animi luminibus, et praestantu ranaesentes, maiorem etiam de te epinios nem quandum boni omnes imbiberint . nam te praesentem, qui in urbe sunt, ut coelo dea

lapsam i tuentur: absentem exterae n)tiones admirantur . non enim isdem cancellis, quibus corporis umbra capitur, nominis tui fima continetur, quae latius peruagatur,

o in omnium gentium auribus posita est. nihil mihi quidem tui nominis celebritate dulcius est, nihil optatius: sed tamen nescio quo pasto sit, ut, cum de te cogitem , laicla mas continere non postm : eas enim mihi clarissimi uiri Ioannis patris tui memoα 'ria nunc etiam excusit. is si uiueret , π te in excelsio isto digni satis gradu constitu αtum uideret, nunc demum uberrimum disciplinae fructum caperet, qua ut puer sanaelius instituereris, sedulo semper curauit. cum D sita tibi uiditutis semina, quae sopiata erant, omni ratione accenderet . nam ut ingenii tui uis feret ilIustrior , disciplinam adbibuit, at quam disciplinam dij immortale cuius gratia docti simos undique uidis ros amplissimis praemiis propositis accinit . quis enim ignorat, Corneliam domum erustissimis uiris si per fuisse refertam ' ut uix altera tota Italia literas amantius alnearit, iacentes Ufciosius extulerit, elatas felicius coluerit . quid mirum igitur, si e coronesia familia tot summi uiri exierunt, qui in Veneta rep. omnibus honoribus persenscii foruerunt i qui Romae eam, qwam tu nunc geris, personam sustinuerunt cum

foeminae etiam uiris pares ex ea ortae sint . quid enim ego hic Cγpri reginam corneliam commemorem quae, rege marito mortuo, tam ampli, atque opulenti regni haeres, paut iam regno chariorem habuit; cui curum insulam nobili Oimam, cui tantum imperarium , cui tantas opes condonauit, rcgnandi curam abiecit, quae alios ad facinus iatrum allicit, qui regnandi causa iura omnia labefactanda esse arbitrantur. illi Georumus frater, auus tuus, uir sapientissimus, ut id et iceret grauissimus auctor fuit . qui

instructa etiam naui in cγprum, ut inde in patriam sororem ueheret, enauigauit. cui cum patria tantum ante oculos uersaretur, c nihil esset antiquius, nulli remi, nurinenti satisfacere properanti uidebant: ιν. quid multu i donata Ca prus Venetis est, ue*ctigalibus publicis sinitima, nauali gloria, maris imperio celeberrima, omnium rerum copiis, atque opibus circunctuens. quam parem huic in patriam pietatem cur ibagar quam Lacedaemon ' quam Roma, At nae, Plodus obi cient quam ulla uetorum rei t. sentibi cuius ad nostram memoriam disciplina militaris, gloria peruuenerit ' nam cZpto, bello Reges, o uinculis consti ictos, expugnatas prouincias, de bellatas urbe, qui reddiderint, eorum pene innumerabilia pasim exempla reperiuntur

sed qui d cpico, atque amplissimo se regno exuerint, ut patriae opes amplificarent,

ram temere tibi ex omnibus monumentis occurrent; cum nihil ex omni memoria sumi misit illustrius . haec ego uestra decora, atque ornamenta libenter commemorare, σcrebris usurpare sermonibus soleo, quia uestris innumerabilibus of ciis obstrictum me

esse sentio. Ioannes pater tuus, uir clarisimus, cuius ego mortiti, dum uiuam , me

moriam colam, in suam me familiam honesti ime a diuit, mea studia Patavij li' serui time fouit. tum ego in studiis uestra liberalitate adiutus Ilorui, ex qua tan α

8쪽

quam ex fonte plurima in me commoda regun urunt. tum meum nomen, cum ante

fuisset obscurius,'ego domi apud te essem quasi in orbis terrae tbeatro, illustritum

est. scit Meis, cui omnia debeo, Federisus frater tuus, diuinus iuuenis. quem ego cum in sti dii, uiderem ita versari, Mi in iis omnes eius cogitationes euigilarent, acrioribus stimuli, excitabar ad hanc studiorum metam, quae cum populari gratia coniuncta est ;ut ille me tantum exemplo, quantum ego illum cohortatione, er praeceptis, adiuua uret. Ego i itur, in quo uni, beneficio non sim deuinctus, nihil plane uideo, cum o munia circumsticiam . nee solum dignitas mea, quae tamen est pertenuis, sed etiam uita ipsa a uestra mibi benignitate derivatur. quare potius me mei, quam nobilissimae Comneliae gentis obliuio ceperit: cui si praeclaram meam voluntatem testatam possem i uapri aliqua significatione relinquere, ὀ me uere beatum, o uere sortunatum imminem . sed neIcioqira temporum meorum iniquitate haec mihi hae lenus liberior faculta, prae, repta est . ut mihi inuidisse potius fortuna indignius uideatur, quam mea in id uolunatas existimetur non fulse propensor. Tu uero cornili illustrisime meum hunc commentarium, quo liber obscurissimus de arte poetica trustratur, quasi animi mei praegem accipies. aequum enim es censuimus, ut, qui uitae, et tortunarum mearum patronus est, ei liber etiam dicaretur, in quem omne studium, atque operam contuliαmtis, ut poetica ratione nihil iam ese posset dilucidius. is si tibi docti imo, prae αstantissimo uiro probabitur, iam ego maximnni studiorum meorum fructum feram.

nam tu mihi unus instar omnium, cum in te uno virtutes omnium eluceant, ore prinα cepi eorum mihi iure optima sit, quorum ego causa sane omnia pervelim. Vese.

Regii Leris, idibus Maj, anno salutis , M. D . Lll II.

10쪽

FRANCISCI LVIS INI UTINENSIS

IN LIBRUM HORATII FLAcc I

V M N o capiti ceruicem pictor equinam Iungere ii uelit, & uarias inducere plumas Undique collatis membris, ut turpiter atruin Desinat in piscem mulier formosa superne, Spectatum admissi risum teneatis amici Credite Pisones isti tabulae sore librum Persi inilein, cuius uellit aegri somnia uanae Fingentur species, ut nec pes, nec caput uni Reddatur formae . Pictoribus, atque Poetis Quidlibet audendi semper fuit aequa potestas, Scimus, & hanc ueniam petimusq; , damusq; uicissim, Sed non ut placidis coeant immitia , non ut Serpentes auibus geminentur , gribus agni.

p i Ni O N E M,' hantasiam Aristoteles non circa idem uer ari. sed plurimum inter sedi crepare libro tertio de anima scriptum reliquit. nam phantasia, inquit, nar iro in arbitrio, uesuntate posita est. possumus enim animo omnia effingere liberius, uel aduersa, uel secunα da, uel qu feri possunt, uel quae unquam accidere conasentaneum non Aidetur, quibus tamen non es cimur, neque animo commovemur luia secta scimus esse quem α admodum nec, cum ficturam intuemur, commouerisos

lemus , seu terribilis res allus, seu laeta ex ressa, a nobis stectetur, quod fera ea Omania sunt, nussa utri ratio elucet. At opinio e re ipsa, atque e veritate tanquam ex fonte derivatur: non enim libera est, ed G euentu pendet. quare cum aliquid uel triste esse, uel iucundum opinamur, συμποeMyti, inquit Ar oteles, idest ab cimur, commauuem Ar, Portae pbantasiam, non opinionem sequuntur : quia poetae nomen sibi ascia sunt non propter carmen, sed propter fabulam, fellanem , ut in poetice testam tum relinquit Aristoteles. iccirco quicunque rerum es giem, π simulacra arte imitantur, ut mechanici plerique arti ei faciunt, poetae sunt , quemadmodum in .symposio Platoni, Socrates a semat, propterea quod Alane, e rerum imitatione d te tantur . Verum his modus statuendus est : neque enim Omnia poctarum figmenta

prρ nia sunt, sit quae a prudentia resias, quam i sula singendi libertate pro