장음표시 사용
31쪽
timi V cem nummum coniunctionem vel bis conci. piam, cuius magnitudinem vix sensu ciuisquam concepit: hoc saltem quod fieri potest inculgete mihi, ut que dico non illustrando huic diei, quem satis superque utiplicata hςc sydera illuminant, sed a publica lintilia dim esse videantur. Cuius enim eloquentia sitffecerit laudando, quorum laudes terra vix fuit capiendo Cuius ora condigne praedicarint, quorum omnium passim ora non obscvia fama impleuit Z Cuius denique vel mens conceperit quos supra terrarum terminos victoria elatos, sydera ipsa caelique recep runt ρ Tales enim tua COSME, prcsens haec Diua maiores, tales propinquos, tales affines ostenistat: quos certe dicere qui velit magnae esse confidentiae oportet, quod audeat; facundiae, quod possit. Nihil illa tamen in se minus vult praedicari quam maiores suos, di minimam suarum laudum partem putat hac alienam. Suam illa animi nobilitatem, non illam a parentibus partam; suas illa virtutes, non similiae, sua decora non proauorum vult aestimaris nihilque sibi comuneram illis Durat praeter virtutem; ob reliqua neque debere se illis quicquam, Dec se hoc nomine maiorem putat: Otiosas ac longas familia: im, xines ostentare, eius si qui nobilitatem non a suis sed ab aliorum iactis expectet: illi propos tum filii non sibi familiam, sed se familiae ostendere. lnvita tamen,
velit, nolit,hoc oportet audiat; Deo proximam hanc progeniem esse. Si enim sacris literis credimus, terrarum Deos Reges, quos voluerit supremus ille re. sor vices suas infra Ie obire , eoque ipses suas ipse imagines appellat: Atque si unicum diuini amoris a gumentum late patentibus regnorum finibus augeri quaenam erit in hoc orbe Austriaca domo Deo acce-
32쪽
ptior, cui non: tantum noti super oribus seculis orabes, sed noui quoque innotique ultro in prς sidium
venerunt. Ac si ullis ali)s artibus, clementia, bonitate, iustitia principes aeterno illi S immenso numini aequari certum igit, hos certe liquet omnibus modis aequali, in quibus virtutes lanul omnes vigent, quapsingulae in omnibus praedicantur. Non ibo a summa Vetustate repetitum tot inagnanimos heroes quorum tacta supra oratorum eloquentiam & Annalium fidem sunt: ille vere magnus lMPERATOR CA. ROLVS unus instar omnium erit et qui quantuin Christianus orbis hostiunt ,s tantum,ipse triumpho- Ium ac victoi laruan ostedit :. Cui inec inaccessibilis se lis ardor non trigus Arcticum aut Septentrionis niues obstitere, quominus imperii sui terminos cum clauderet. Non imperij intempestique Oceani iratum horriduini murmur , non remotusimaruin tertintas gentium, Barbarorumque austeritas cado tam suo, Quam armis tuta deterruit, quominus ea linperio teneret, quae ne ab aliis quidem cognitioue tenebanturia Subsidere montes exaruere flumina, interceptum Mareaduentu eius, nec quicquam n'n virtutibus eius,eessit.. Nullum horrida sua praecipitia, nullum inter fisa vasta maria, nullum mimina immensa, nullum te- .creta sylvaru in defenderunt, quominus huius triui phas accederent. Iam Sauromate, iam extremi Mori ni, iam Athiops, iam indus, intra Imperi j huius tem inos sunt: S cum tot gentes armi plures tamen cle.mentia vicit: aemulum potentis Regem in practivi i andiente per ludibrium sortiana venire autum tam facile captiuum abduxit, facile ut appareret tem e secille qui arma iret in eum pro quo numina 'Pis pingnai cm: Coegit tamen uti illiun
33쪽
raim magnis ch cepisset, magnificentius csm Ist
Reliquae nationes si non per aetatem, territae per virtutem sunt; omnesque sese paratae dedere, si illi accipiedi finitet tempus. ergo victorias suas cum morte finiuit. & ante materia vincendi & tempus, quam animus & potentia demit .Himo quod mirum, etiam nomen eius hodie apud Barbaros pro nobis pugnat rex cuius nos corpus , heu nimis certo citoque amismus, eius tamen memoriam hostes metumque nondum amiserunt. Hunc illa talem tantumque heroama C O S M E . sponsa. tua iam contui x riuum ostendit, nec vult videri ostentasse: tibi enim talem se offert, qualem icit abs te iri receptirin: non illi ad superbiam , non ad arrogantiam tacit tam illustres titu .los praeterre; omnis illi ambitio in amore tui esti iri hoc solo sit iactat i hoc solo magnifict sese cffert quod cum in multis concedat tibi, in amore ne uti quam concedit; hunc illa eme vult proprium suum ia aetera quibus longe praeterri reliquis poterat, hoc magis admiranda mois relinquit quod non agnoscatiti clum toti in eius contemplatione stupet cimus, vi demus nullo se magis probare ringustam , quam quod existua putando ea quae hactenus incilla sumus admirati, cogamur dotiaturis Oinnia excelsiora. omnia angustiora Eredere. Perluaseram militiam Obm. tibi ad absolii ram telicitatem nihil deesse; nec vero quic quam deerat quod nubis videretur: tandem didici,nuis addi etia in aliquid polle , sed non nisi ab illa:
reliquum enim erat ut is adhuc tuae magia ludini cumulus accederit; ut non tantum Augusta in N Au. striacam haberes , sed ut iram , lia Cuo luit nia citi su -rloium tuorum Reificeretur. lo ei illa urit cuiat 1 odis
34쪽
stus voluptate: eam tu quo securius credas te manere, iam in complexu huius caepisti degustare: Muutum me puto dixisse; sed ubi caelestis illius syderis vi.
gorem qui aciem omnium radiorum suorum claritate obtundit, intueor, Deus bone, quam parum dixi, aut quantum adhuc cogitatione absum ab illa quam praefert, diuinitate . Gid ergo prius admirer e Angelicam ne vultus modestiam, illam caelestem oculorum pulchritudinem: An admiradam frontis maiestatem, ει totius corporis emendatissimam compositionem eo quam decoram, quam pulcram, quam idoneamdem virtutes elegerunt, in qua perpetuo omnes velut in familiarissimo gratiarum contubernio habitarent.
Ades, Ades C O S M E , incipe fi ui expectatissimo huius consortio, illamque pari animi propensione
complerure: incipe in huius sinu gaudia tua cogitationeque deponere, nusqua illarum portus securior, nusqua certior quies. Erit tibi cogitandum quom do ciues aliquando tuos amore S beneuolentia quam Imperio adiungas, illa tibi aderit, docebitque quam male Imperari amor possit: Erit tibi cogitandum quomodo maiorum tuorum famam, tuis quoque iactis tueare , illa non deerit; di nihil tibi humile aut abi ctum , sed altum ac sublime qualis natura eius est,monstrabit: Erit depellendus aut debellandus hostis; cre,
scet huius fomentis animus, & tunc amor δέ verecum dia faciet, quod factura erat audacia tua. per haec amori vestro peruigilium fiet. Egregio in hercle n turarum consensu, cum ad expetendum aliquid non
alia tibi causta erit, quam quod ipsa expetierit, & illa placere sibi nihil volet , nisi quod videat tibi. No p
terit admitti in concordes hos virtutibus animos Discordia, quos non tam mutua fides aut nuptiale s
35쪽
crum, quam virtutum paritas conciliauit. NihiIeo go tibi luperest ad absolutam selicitatem quam velle
agnostere,velle sevir quod tu tamen ita facies,ut scias nos non minus ex tua selicitate gaudij, quam te ex diuinissimo huius contubernio voluptatis capturum. Habetis gloriosissimum patrem, cuius opera Curaque effectum est, ut non minus secure haec facere positiis quam libenter. Habetis generosistimam matrem quae tam admirando, quam parum imitando exemplo telicissimas imperio manus adhibendo; suo labore vestra gaudia, suis curis vestram securitatem, suis vigi.
lijs vestros somnos desendet. Illi collatis operis talem vobis praestabunt rempub: qualem & nunc laudare &- semirer optare potestis: eoque nomine haut parum illis debetis quod in laetantem populum laetitia vestri inciderit ι eoque maior esse vestra debet, quod publica
sit. nunquam enim selicior huius populi status. nunquam securior, nunquam omni bonorum genere opulentior fuit . quidni enim sit Θ ubi magis laborat principes quid populo conducati quam quid sibi: sibi
enim iane elle putant tunc, cum illi. Quemadmodum meteora illa S sublimia sempiterno suo motu Scagitatione nunquam fatigantur, sed indefessa vertigocclum tumque incorruptibili meatu rotat: sic ma
gni nostri principes pro Qtati js reipublicae, pro bono
ciuium nullas licet magni ponderis curas reserinidat: dc tuendς conseruandaeque publicae saluti non magisti tigantur, quam ingens illud lis sydus orbi terra rum illuminando. Natos enim se non sua sed suorum caussa existimant ; nec principes esse se putant, nisi probent. Profunda intus 3c perpetua pax; soris lacessitus hostis: gloriae hoc illud securitati. Ciuitates, urbes,vpida,non tam praesidio militum quam amore ciuita
36쪽
rennitar conscripta per legiones militia, victi oriam
ambitioni coercet is q. potetitissimus naterim c limi iani nonranis hostis bello tentatur: triaria cla stibus h ala acqua utent metu impleta: cum xvjuo hoste,n Duae quotidie victoriae: quς cum omites admiremur, illos tamen iruuentcs videmus quanto maiora geri possit tab ijs, quibus haec velut lini caussa , N ex rcende turuentuti geruntur ; qu que victor iβ docent inagis
posse se vincere, quam velle. x rgoliςc non ipsi, sedirer suos gerunt: nec ex dignitate su i putant a 'ος praeri s scprsitare praesentcs: nisi quς fieri non Postvotybrsentibus . Nam δέ stare pro signis, agere excubias .lo
cum ica uiscat' re, eundem inise, praelio adesse primus , postscinus exire, tuoiuin illa, FhRDl
N N P ε , Duculli lausi tua , talibus imperare.
hec enitrimit tem tantum conueixi ruit aget e cun qui militibus praeς siet. pugnant illi non soluin subsigi ii , sed & sub imperio tuo: tua secum consilia, tuai uisa esserunt, etsi no. Hei plum. vidimus clastes illas tua tnullii in teinpellatis irataque maris impetum metuentes. totum vicini treti sinum terrui illa: vidimus publi, ci holtis exuuias cum tot prouinciarum spolijs tuis
triumphis accedere: Vidimus inter umetorum cate' nas, captiuorum compedes, lamenta hostium, amico, rum gratulationes pari inuidia prolatas caelu in soluin, que implere. Vidimus te non tam deleto hoste,qua in gaudio ac salute tuorum is tuim niaiore intriuini num ex depulse tuorum metu, quam inimici caede ex eciasse. , quid inii tam e habcs viros omnium aetatii in te-licissimos . fortis inos, prudenti istinos : in ebscirilis enim ducibus non tam fortunam quam virtutem ipe letas: eosque nor ex amicorum comendatione seo in Critolum, rerumque Praeclare gellatum praepondes
37쪽
Vi Fone assi is ' abes 3c militari Iaude fro
rent: ssimum Silia uin Piecolo mineum cui armorum peritiam non thim stas & ex intentia quam indefessus L s S perpetuus victoriarum prouentus dedere cui que solius iniuria temporis & occasionum desecius oblittere; quo minus Annibalcs, Scipiones, Fabios quaret: dicet me tacente Belgium , diret Paci nonia, dicent expugnatae tot urbes, Sc nuperrime lP.POiNA, quantoria eligendo tanto viro iudicio, ita utendo consilio usus sis. Unum etiam hoc inter Sic iratis adiumenta necesse est latearis non mediocriter adiuvisse. quod magnanimae uxoris tuae consensu Sc virtute non labendi alas aut concus Ias tuas spes, sed pari animi fortitudine confirmitas vidisti quae inauditali actet is animi magnitudine instructis superbE nauibus, te stillimisque veteranorum militum coos addactis hon qn simul sortunamque prouocauit: Ocuitq; non sequi , non conditioni virtutem praeclusam, sed
eam taminas tanto maiori laude, quanto rariori exemplo allectari. Abeant Semiramides, Abeant Liuiae, quotquot coniugum curas, consilis, arte, lananti, subleuarunt: una haec Hero is non adiutricem se M AG N O D V C I sed sociam praestitit ; incertumq; in
tanta furitate virtutum, illa coniugis, an illius exemplo coniux tam praeclara Glauerit et ergo Iraria virosque ciuium vota, par hostium metus aliaquLtur: unumque smul duobus litis euenit, amari sumta I, simul timeri. Omnia enim ita gesserunt
ut ex ijs populus nihil enseris praeter gaudium: nullo ad ea censu, nullo vectigali premitur: Nollent enim sibi permittere quicquam, quod populo graue ess bi; nec holles tibi iacere ciues suos , ut e
ruguent alicuus. Illi nuntium quibus maxima selici,.
38쪽
tas suos fecisse selices: de qui nihil Impensus amisit
quam amari a suis: quippe qui ita sese compararunt, ut diuinitus constitutum imperium . diuina quoque
prudentia conseruetur; nomenque suum ut ii cmen dum hostibus , ita venerabile ciuibus pr stitere; eo. que omnia sua consilia, Omnium cogitationum rati
.nes ad populi comoda, non suas ad libidines dirigendo,officiosas eius iunctiones non potestate& vi, sed sapientia & moderatione emeremur. I naudita hic dc nulla quae alibi tam frequentia ut quidam non nisi per haec se principes agnoscant, bonorum publicationes.
diminutiones capitis, vita fre taxata, evoluti patrimon ijs ciues, exuti trabeis consulares, redactae ad num
rum dignitates & piostitutae: non hic planctus aut i menta miserorum publica aut priuata i non nubiis &atrais menses male celatos metus suspirio produnt: sed sicut in clementissimo aere sanae urbes, sic sub clementissimo horum dominio sana omnia membra. auctae municipibus ciuitates , impleti culto ribus agri, oppida mercatoribus ditata, ciues pasiim opibus graues . nec enim hi, velut Cyclops ille qui quicquid undique ad fretum suum appule rat in legesta siti fameque deuorabat . ciuium spO iijs λciorumque istantur ι sed sit a relinquunt suis.
ut sua sunt omnia ι nec enim opes vllas suas pu tant nisi publicas. Grypos illos & Lauerniones non audiui qui prςdam eorum nomine extortam in sinum suum conferant: qui nouis quotidie exactionum n minibus centesimarum , quadragesimarum, decima rum, Columniariorum , hostiariorum infaelicissimae plebis pennas ita incidant, ut nequeant renasci. Sed quemadmodum magnus ille Oceanus suas e terris
aquas per pronos fluminum decursus in se recipit, eas eisdem
39쪽
δsdem perpluuias rementur: sic quicquid dela lim
populo in principes, in populum repartiuntur: uni. Cum enim gaudium, populum videre gaudentem. Durum est possidere aurum illud quod iegre a pereuntibus per violentiam expressum tot miserorum lacrimae abluerunt; quod e ceruicibus iugulisque caeso rum potius,quam Emontium venis,aut fluminum glareis effossum est. Detestanda illa Dra osum insatiabilis rabies , qui possidere se nihil ph int, si non omnia: ipsa etiam charybde plus hisrren , ρος cum plana nauigia sorbuerit, se ina tamen tabulasque litiaribus exponit, illorum vorago.nqil reliquias reuomit . praepostero mehercle auidjt h. errore; qui enim sit diues princeps pauperis reipubJicερ &cum inter Proseriptiones caruesque saeuiatur 'cui non transeat in vota paupertas , si durius sit possidere multa, quam
nihil e Tii domum tuam , FERDINANDE
Princeps, non ut sesarum catulos, sanguine & caedibus nutriri, sed cum communem te tuis, ciuibusque patrem prςstiteris, vis tuos amore ciuium, Cives tu rum reuerentia gestire; nihilque apud eos magis timere visus es, quam timeri: Scis enim cum timearis , etiam tibi timendum: fieri enim non potest ut qui formidabilis sit ciuibus, ad eum quoque formido non recidat. Est enim male dominantium principum supplicium, timor: Rouales ipsi in suos stini, tales eos in se metuunt. Te tecurum prςstitit amabilitas tua. amabilem securitas. Comitantur te excubiq; sed in
speciem, non in terrorem: miles circumfusus latera defendit, sed ornamento tantum: obsidentur praesi. dio urbes arcesque; sed defendendo ciuibus non nocendo et parere enim tuos vis, non seruire: scis ni.
40쪽
mirum quanto imagis placendo obtineatur, quam co-
endo; & prouocari comitate ossicia , arrogantiaestrui. indulgeri ea sibi putat populus & pro munere habet, quae e potentia princeps remittit: & dum quae potest non vult, fit ut plura quoque possit. Iam
in iustitia, Deus bone, qualis es e incertum clementior, an iustior; aequior an Acilior: non emuntur hic magistratus, ut vendantur; non perfidia iudicum cor ruptae leges, cum liber cuiuis ad te recursus sit: non fori illa tabes quae alibi fortunas miserandorum E; uium exedit, non canina studia , & concessa aduq-catorum latrocinia, & forum , ut ita dicam muricibus stratum: sed promtus ad principem aditus, facilem ubique breuemque causarum diductionem sit 'peditat . nec tamen legibus, sed clementia certas. languida & tarda in puniendo manus; celer in ignoscendor hoc uno sere dixeram te Deos quas, quod hic vitam dat hominibus, tu conseruas: metum enim non apud tuos, sed apud hostes quaeris . nec tam suppli- cijs,quam beneficiis ingenia tuorum experiri placuit. Securius certiusque vitum remedium, ostendere bo nos , quam facere; & pati tales esse ultro, quam cogere. Saepius committuntur quae sepius vindicantur;& pr postero naturae vitio arbores crebro recisae, fir quentius repullulant: tollendo vitia, vitia augentura quae dissimulando subcidi posse taurius tua clemen tin docuit: Medicum non sunera aut mortes, sed restituta sanitas & in integrum reducta commendat: l adeo principem non continuae caedes aut supplicia.
sed pauci ciuium errores, & emendati potius ciuita tis mores quam puniti extollent . impedire enim 'praestat peccata quam vindicare. Tibi quod fieri ra