장음표시 사용
11쪽
12teriores aliis innotescere,idcirco fere nullus hac solum de causa tuter har-roas adscriptus reperitur. Secunda causa haeroicarum virtutum non mimis antecedente. Profi-cua educatio natorum est,quia cum intellectus in aetate tenella non fatis
sit propria virtute , & doctrina sensui resistere , opus habet instrui, ut possit voluntatem sibi obsequentena
reddere , & in caeteris suae vitae aet tibus vehementissimis sensus incita mentis obsistere,&aduersari. Nam cum inter pristantiores animae pOtentias intellectus , sensus, voluntas primas partes obtineant, & ii tellectus ,ac sensus ducis muneree fungantur , voluntas vero sectarii locum teneat,nil agit volutas suapte natura,sed quicquid illi suadet, ac ostendit intellectus, aut senius. Hic, ut supra dictum est , oblectamenta, intelle ictus vero, quae iusta, &secundum virtutem, sunt, indicat,ac praescribit. Voluntas vero illi prae- sat assensum,qui validiori, &potentiori suadet incitamento. Hinc a natiuitate ad virilitatem usqueis
se diui magis ad hiret, cum in illa
12쪽
artate vegetior sensus in dies essiciatur, & naturaliter maioribus voluntatem agat stimulis absque intellectus praesertim in infantia,&pueritia contradictilone, qui natura nescius, & non nisi aliorum doctriua, vel longa rerum experientia edoctus voluntati imperare, sensuiqueti refragari non satis est. QDd secus i accidit in reliquo vitae cursu, nam S tunc intellectus, si prauis liabitio usi ad malum non sit procliuis , si non : educatione, saltem proprijs eruditus periculis,voluntatem ad bonum c6- pellit parum , &quandoque nihilii repugnante sensu, cum illo tempore vires illi decrescant, & minori in s dies molestia assiciat voluntatem. Quapropter Plato lib. 6 dele . -D Homo, inquit, si cum natura felici lectam quoq: disciplinam sue
serit assecutus in diuinissimum o , D naan suetissmumque animal solet euadere;si vero non satis,aut bene is fuerit educatus in ferocissimum
M Omnium, quae in terris nascuntur is animal redditur , &: Plutarc. la,, op c. de lib. adus. circa princ. ait, sonam radix virtutis, & hcnella-
13쪽
I ut statis vitae est basi tutio proba , β paulo ante volens exprimere quan tisit facienda educatio, pro valido a guria ento usus est exemplo tradit Lacede moniti ai curgo duorum venaticorum catellorum ex una matrenatorum, quorum alter delicijs,M ventri, alter indagini , & venationi fuerat educatus, ante quos posita patina, & lepore,qui venationi incubiist leporem insequutus est , qui ventri v c uit Patinae adhaesit, ut eΩcam deglutiret Tertia causa, quae temperamento, intelle 'tu maxime opitulatur alia entum est . Et primo quam pluri
iniim prodest temperamento , quia xlicet cibus digestus primo in chylum,deinde in sanguinem,& demum in unumquodque corporis membrum immutetur , propria tamen asila elementaris qualitas non adeo tollitur , ut aliquo modo non communicetur membris, in quibus convertitur, temperamenti qualitas contraria , quam quis in natiuitate sortitus est, saltem in parte non tem peretur, ita ut facilius actiones temperamento adsciritio conueniente; ope.
14쪽
operetur . Esto enim , quod quis sitiem peramento siccus , calidus ,
ideoque facilis ad iram si vescatur cibis si umidis, qui ad frigiditatein ,
potius, quam ad caliditatem ten- dant , ut calorem,sic iram tempera
bit . Hinc quia in senectute humidum plerum e decrescit, & sicci . ..tas augetur , senes magis ad iram proni, de fastidiosi , licet in iuuentute fuerint benignitate praediti. Secundo opitulatur etiam intellectui,
quia licet intellectus saltem uniuersalia per se cognoscat , nihilominus cum principalem sedem in
cerebro habeat, non valet perfecti etiam uniuersalia , nedum Ieularia, & indiuidua, quae abs 1 or ganis sensus non cognoscit, contemplari, si cerebrum infirmaeonficietur valetudine, aut noxiis VasOribus, qui a stona aco praua cibi qualitate, aut indigestione ascendunt, afficiatur. circa Fermelnis defunct. O hum. lib. 6. ca'. I . post med ,, Neque , ait , insita solum , con- ,, genita nobis, sed adscititia con-- stitutio animi facultates,moresque
,, md t, S corpore puro, omnique sor
15쪽
I6- sorde vacuo eandidi sunt mores,eo hebetes vires animi. Quod tam is multa , tanque varia sint honai num ingenia, tanque dispareris eorum mores, alii sobrii , alii vi ,, nosi non aliunde petendum, quareis ex corporis naturali,aut adstititiari constitutione . Iam vero si corpuris grauius morbo afflictabitur , qui ,,dubitat occupata, impeditaue ani
o mi sede illius vires impediri, aut , , perturbari ἰ Si corpus, spiritusque
is vehemeter concutitur,aut in febriu, , ardoribus mens constare non po-o test, sed cuncta turbido motu com-
,, mouentur. Sin vero corpus mor-
bo prosternitur, animae vires pari- , , tei elanguesctint, neque laboranti,, possunt sil bsistere . Q d etiam confirmat D. Gregorius Nissenus . lib. q. Philo s. de vir. ani. cap. 9. his verbi S . Caeterum malae passiones per haec tria in sunt animae; Per, , malam conuersationem, inscitiam,
in salubrem corporis habitudia ,, nem . Non bene enim a pueritia educati, ut passionibus domine-
, , mur , in enormitatem harum incio dimus . Ex iustitia vero male diiudi.
16쪽
iudicantes in excogitativa vianimae conascuntur, ut existimet tum mala bona esse , tun γ bona mala . , , Accidunt insuper quaedam pallio-,ν nes, seu affectiones ex mala ha bi-- tudine corporis. Iracundi enim ,, sunt collerici, tristes vero calidi,& humidi secundum complexio,, nem. Porro mali mores bona coninis suetuditae curandi sunt, inscitia se autem per disciplinam, Ac doctrinam. In salubris item corporis ha- ,, bitudo sananda est corporaliter ,, etiam transm stando, ut possibile fuerit, in mediam crasim comὶ -
,, nienti dicta, & exercitijs, & phv- ,, macis, si his indiguerimus . Verum quam efficax , & validumst alimentum,& praesertim lactis ad progignendas,compescenda sue animi inclinationes egregie expressi Macrobius Saturnat. dicr. lib. s. cap. 1 I. explicansV irg. vers. 363. lib. q. . Nec tibi Diua Parens generis, nec Dardanus arrector. Perside, sed duris genuit te cautibus horrens . 0hercs Caucasus,hῆγcanaeq;admorunt uvera Sic inquiens . Quoniam vide-ii-
17쪽
n nium , & natura lactis tenet, qua ,, infusa tenero , & mixta parentum, , semini adhuc recenti , ex hac gemina concretione unam indolem ,, configurat. Hinc est , quod pru- ,, dentia naturae similitudinem natos, rum , atque gignientium ex ipsis , quoque nutricatu praeparas fecit ,, cum ipso partu alimoniae copiam
,, nasci. Nam postquam sanguinis il- ,, Ie opifex in penetralibus suis om- ,,ue corpus estin ut, atque aluit, ad- , ueniente iam partus tempore ide,, ad eorporis materni superna coste- ,, des in natura Iactis albescit,ut reces natis idem sit altor, qui fuerat fa- ,, bricator, quamobrem non frustra ,, creditum est , sicut valeat ad fin- ,, gendas corporis, atque animi si-
,, militudines vis, de natura seminis, , , non seciis ad eamdem rem lactis
is quoque ingenia , & proprietateso, Valere. Neque in hominibus ido solum, sed in pecudibus quoque
, , animaduersum, nam si ovium la. , cte haedi, aut caprarum agni fora ,, sitan alantur , constat ferme in his lanam
18쪽
M lanam duriorem in illis capillum
,, gigni teneriorem . in arboribus etiam, & frugibus ad earum indolem vel detrectandam, vel augen- ,, clam maior plerumque vis, & po- ,, testas est aquarum, & terrarum , is quae alunt,quam ipsius quod iacitur seminis, ac saepe videas laetam, ni rem temque arborem , si in lo-
,, cum alterum transferatur, succ0,, terrae deterioris elanguisse. Idem
que confirmat Lice ius de mostr. lib. O . asserens ,' quod patet ex ferientia, puerum nutritum lactouillo , aut canino, mores, At propensiones animi consimiles induere affectionibus animalis nutrientis. Et exempla quample rima eoru qui lacte alicuius animalis nutriri eorumdem propensionibus se extimulari senserunt recenset Gaspara Reies in campo Elisio ηα seqq. inter quae illud praecipuum, & admirandum est , quod
refert his verbis. Ioannes Guttiereg, , dς Godoi tradi. de educat. pueror. D dis V. 3. prope finem a nobili foe- mina Hispali audiuisse narrat deo quadam mulier e sibi nota, & amicitiae
19쪽
,, citiae familiaris , quae parsis tem
M pore paepererat . , & a mammuis aegrotauerat , ut infantem sta uiris alere minime posset. Cumque o ,, temporis angustiam nutrix alia ,, non inueniretur, famulus quid an ne puer fame periret, ad porca ,, ubera illum admouit,cia ius tanden,, lacie, cum aliud non daretur, ni ,, tritus est . Verum adolescens ian,, factus edendo, de bibendo spuri r cuS, atq; intemperatus adeo euase sit, ut nullus sui cultus curam ha ,, beret. Quin ex materna inclina ,, tione luiosa loca, & carnosa acle ,, Optabat, & amabat, ut in eis pen petuo volutari appeterer, quosis de facto exequebatur sapitis in D caenoso riuulo Tagere te se se sui, , more profluens. Huicque similen historiam de altero lacte suillo nutri
to affert Saneri.lib. 2 an vis.par. sea 2. c. q.& innumeras compilauit id est
Godoe ex Homero Virgilio,& ouidio, ut in ii idem videre licet. Qibaria causa inrellectui tantummodo proficia a conuersatio cum nis est, & bonorum lectio librorum Nam intellectus,ut supra dictum est
20쪽
a natiuitate non valet ex se volunta-ci , quod decet, de iustum est prae- Ccribere, in aetate puerili alienis instrui praeceptis non aegre patitur . At in iii uenta pedagogis subdi de-ctignatur , & priidentiae suae innixus
altorius documenta seqtii detrectat , libentiusque aliorum exemplis edoctus amplecti virtutem suadet voluntati . Ru' circa si natus cum probiso tris conuersatur, si bonorum gau- ciet lectione librorti, facilius inflamitari se sentiet ad virtuteria,& secun-lum eam in gradu haeroico ad imi.
tationem eorum , quorum gesta legit, concurrentibus alijs causis operabitur . Quare Seneca lib. 3 sic inquit. Nulla res magis animus,, honesta induit, diibiosque & in
,, prauum inclinantes reuocat ad re- ,, ctum , quam bonorum virorum, , conuersatio. Paulatim enim descendit in pectus, & vim praece- optorum obtinet frequenter audiri, ,, aspici frequenter . Occursus in ,, hercle, ipse sapientum iuuat, &is est aliquid, quod ex magno viro , vel tacente proficies . Nec tibi facin de dixerim i quemadmodum pro sit,