Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

11쪽

sem produceret. Ipse equidem Sumus hane quondam resorptionem tuebatur , quam ta men sententiam, longa observationum serie aliter edosius, in novissima febris biliosae doctri. na deseruit. Quamvis non negaverim . particulas oleosas ex primis viis in sanguinem re. sorptas ad progenerandam polycholiam mulis tum conserre. Multo minus ex celebri illo partium consensu febris biliota genesis derivanda est. Cur enim multa aut aeris bilis in intestinis collecta, viscera haec tanta irritabili, late donata , non afficiat, sed in partes ste

pe lovgissime dissitas vim suam exserat P

iso Stoli ratio medendi P. r. F) Hane a consensu nervonina explicationem optime refutat vir celebe rimus 'o. Chr. Reil in doctissimo tractatu de Polyeholia Halae I gr. &c. Altera aectio prodiit sub titulo Fragmento metasehematismi post Ibidem 178

Videamus nune, quibus modis natura, aut naturae imitatrix ars, bilis elementorum exsuperantiam ad justum erga reliquos humores m0deramen soleat reducere.

12쪽

Atque omnium primo vomitu & alvo fluente abundans bili rimis humor solet eva- leuari. Novit ruietentus ab plures homines. quibus semel in mense subito capitis immanis dolor & febris iriebatur : postquam aliquot horis hoc perpessi fuerant, magnam bilis copiam evomuerunt, & illico te optime habebant. Anglus quidam podagricus latentem in sanguine fovebat fomitem bilio rum , cun urinam ex rubro flavum mitteret, & sudors B idus indusi una croci inst4r macularet. Evo muit sponte aquae viridis aeruginoiae unciam enm dimidia, symptomata extemplo remitte bant, & ex somno recreante sanus experre 'ctus est. Subinde diarrhaea jungitur; cho- Ieram plerorumque morborum aestatis gra. Horum antidoton salutabamus, ct emetocathai tic m medicatricis naturae, ait Senoui e r similem observationem Bissetus adducit; mense Julix' ad finem pergente, & inchoante Augusto benigna quaedam cholerae species apparet, qua absque magno remediorum appara

tu . aut a sponte sanatur, & crisim potitia

quam aeriqx redditur bilis. vehementior febriabiliosa praesertitur. d)

13쪽

Etsi haec humorem bili sormem evacuanis di ratio frequentissinia sit, aliis tarpen etiam viis id solet quandoque continSere, urinis nempe & sudoribus. Biliosorum urinae mox turbantur. ct se dimentum lateritium deponunt. Neque mirrum hoc in morbis contingere, cum in statia etiam naturali aliqua quotidie bilis elementaris portio per urinas effvat, unde citrinus urinae c0lpr, & viscidula eonditio. Particumlas has urinae admixtas esse, ex eo arguimus, quod evaporat' urina jumentorum relinquat magma amaricans, cui assusus spiritus vini restificatissimus extrahit tincturam flavissimam instar bilis amaricantem. a

Transpiratio quoque insensibilis peropportunum sanguinis purgatorium a natura con sti tutum est. Illae enim oleo so salinae particulae per transpirationem insensibilem exclusae, quae Volatili odore gaudent, & indbsia maeulant, eaedem sunt, ex quibus hepar bi leni conficit. Nil singulare esse in oeconomia animali. duo organa excretoria

14쪽

sibi praestare ossicia, docent tirinae & materiae

transpirantis Getiones, pro rerum conditione alternantes. Et generatim excrementum sanguinis homogenea est materia, quae specifice non disseri, hepar modo crassiores,nrina tenuiores, ct transpiratio culanea tenuissimas illius partes eliminat. Transpiratio in. sensibilis & mador nos turnus actuo illli iras bilis partes optime semper evacuans. a Perosae, inquit Z vermerius, aliquod decoctum radicis chinae recentis copiose epotant; hinc ad lectum compositi, & densius cooperti uberrimis sudoribus perfunduntur; sudorque adeo flavedinis particeps est, ut non tantum pannos appositos hoc colore intense mlet, & lintest, sed ex evolantibus viis ipsi met conclavis parietes & tabulat saturate pariter flavescant.

uid natura sibi relicta in hoc morboleat, vidimus; hinc patet, quid ars debeat, 'quid ve possit esseere. Absit itaque victus pnimalis . absint oleosa, lacticinia; potus iit

copiosus, acidulus ; moderutus accedat cor' poris motus; ut biliosus humor ad varia corporis colatoria blande determinetur ; unive sum

15쪽

s fiam tandem corpus, & primae praesertim vincorroborandae sunt.

FEBRIS BILIOSAE GENESIS.

Non autem semper abundans hic humor biliosus ea, qua diximus, facilitate, solis naturae viribus e sanguine extricatur, & rarissime contingit, ut medicus ad polycholiam simplicem accedat; plerumque enim aeger tum demum suae committitur curae, cum praeter nimiam copiam, etiam vitiosa mixtione assecta sunt elementa biliaria; unde multiplex malorum scaturigo. Prout enim major minor ve acrimonia, volubilitas, aut tenacitas huic humori inest , prout in nobilem aut ignobilem corporis partem incumbit, atque pro Varia aegroti corporis constitutione, diversi omnino essectus in corpore oriuntur. Raro enim succus biliarius a) diu blandam suam naturam conservat, multisque at ternationibus est subjectus, propter lento rem illi a natura proprium, ptincipiorum com' ponentium disparitatem pluralitatemque. Interdum statim ab ortu nocivas suscipit quali tates , quarum prima est, quod acrimoniam varie indolis concipiat. Acris haec, imo

16쪽

xo interdum caustica polycholis tenuis est, fluida, penetrans, activa, mobilissima; acutissi. morum, phreniticorurn,inflammatoriorum morborum foecunda genetrix. Regnat a prima aestate, & cum nassituro veripitano fasces deponit. Ηyeme enim bilis sub pituitae com pedibus depressa jacet, excutitur Verno tem pore, e panditur ulterius testate, & excandescit; viscido lentore eum autumno reverte' te, ser vile iterum subit jugum. Ab ultima aestate ad medium usque autumnum fi uidissima illius natura paulatim in spissiusculum fransiit Ientorem, dum plures partes mucose illius mixtionem ingrediantur. Decrescente tenuitate decrescit & activa illius aerimonia a viscido illam involvente. Pulmonibus infesta haec materia diuturniorum morborum parens est, lopgum coctionis tempus sibi 'in' dicet , medicum patientem, medicinam resol ventem, aegrum praescriptae diaetae regulis stricte obedientem. Si iterum non evaeuatur succus biliarius, in piceam, tenacem, ni gram abit materiam , quae omnia obstruit, ductus , canales, Vascula impervia reddit. li. herum humorum motum retardui, secretionum & excretionum sanas functiones laedit.& pessimam morborum chroni eorum proge

17쪽

ycholia depravata originem abscondentem. Cum prima aestate eae existant cauta, queliurubro latice quotannis flavas geperent impu' ritates, notannis quoque observamus de scriptas has illarum metamorphoses; & cum quavis mutatione genius dominans morborum epidemicorum scetias trans rinat,

Atque ita abundans & accensa bilis, ut num istento loquar, toti sanguinis masse com--ixta cor stimul t, vasa ad freque'tistrem contractionem compellit, & corpus in motus subriles agitat. His praemissis, quibus plethorae biliolla ortus , at isse noci Vi in oeconomiam nimalem efffectus generatim illustrantur , singularem cocochymi*-speciem, se brivi sui licet bilios ain, ejus amplitudinem, causests, symptomata praecipua formasque varias, decursum se istum st funestum, medendi iuu

msthodum propius nunc consideremus.

Febris biliosa non solum inter annuas febres priueeps habenda est, seu'τgrorum ex hac febre uuam decumbentium numerum, seu

18쪽

1 ingentem stragem respicias, qua omni anno mortalium genus assiigit hic morbns. At Iate etiam p*r omnem terram diffunditur haee febris, ut vix mundi plaga sit, quae homines a biliosa febre omnino immunes habeat. Brevem sutagraphiam a) imperii biliosii vir celeberrimus D. Planer, Medicinae in academia Ersurdiensi professor delineavit, atque actis academiae Erlardiensis inseruit. Est

autem sequens:

1 Ρerriculosa labris bilioso putridae spe. cies, seu sie dicta febris flava. ubique intra

tropicos dominatur, hine a primo gradu usque ad agmum, & pro vario situ terrarum, ad I 3mum usque versus septentrionem &meridiem. AEque late & periculose grassantur cholera Mordexen dysenteriae biliosa:

in India orientuli. χ) Febres biliota sepe pestifero more in AEgypto omni autumno ad Alexandriam usque ad--3I' versus septentrionem grassantur 3 Aloppo sub 34' versus septentrionem febribus continuis, catarrhis, angina & dysenteria a mense Julio ad Decembrem usque affligitur.

19쪽

D--ψo' versus septentriouem, sebres bilio is, & alvi fluxus observantur, advenis prae sertim ex Europa funestae. Rariores eae ipsis febres ob coeli frigus apud Canadenses.

In urbe Cadix sub gradu 36 latitudinis

versus septentrionem anno 1746 periculosa bi liosa febris grassabatur, ad febrem flavam pro xime accedens. E Madriel verius Oomum latitudinis gra dum ad septentrionem, atque in omni nova Castilia febris biluosa cum vomitu bilioso atrae materiae, quin o morbi die Iethui, epidemice grassatur, b In regno Sardiniae a 3s I ' latitudinis septentrionalas, ob coeli intemperiem jam veteribus note., omni anno. a mense Junio ad Septembrem usque febria biliosa observatur. c Ia

20쪽

trionalis, febres biliosae semitersianae omni autumno epi demice grassantur ; eodem tempore cholera quoque frequens &c. d Neapoli 4o latitudinis septentrionalis febres &di arrhaeae anno 1764 biliosae indolis erant. In illa urbis regione , quae uolo pla- colo dicitur, febres putridae, exanthemat icae:& crysipelas saepissime grassalatur. o Romae sub Oet' diathesis biliosa solemnis; ad Tiberim ferme semper biliosae febres re

nalis Epedemia anni 169o a Ramaazino descripta , biliosa febris fuit , saepe uaico vo. initorio excussa. D

pars uXereituum germanorum ex febre bilios