Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

101쪽

net, llaecce exantileniata in aegrorum perniciem prava utplurimum arte, & regimine calido generari. Haec methodus id quoque mali producit, ut materies biliosa ad encephalon, ad originem nervorum deseratur, inminutissimis vasculis impingatur, & stamina vitae vellicet corrumpatque; hine deliria,

tendinum saltus, convulsiones, qulls res morisbus ipse saepe producit, & methodus noxia

auget ,& intendit. Ρraeterea, qui hac methodo trae tantur, iis colluvies in gastricosystemate aliqua ex parte restitans conclusaque ob ipsam morbi diuturnitatem, & ob proclivitatem in putredinem sterior redditur,& tandem corrosivi quid adquirit, quod intestinis pessimam inflammationem affricat , quae paulo post in gangraenam viscerum ab

dominalium tr1nsit. Hinc fit, ut in cadaveribus hoc morbo, vel potius hac methodo defunctorum, abscessus ichorem, non Ueropus continentes, vel in cerebro, Vel in thorace, vel alio in Viscere,& fere se alper in testina in putrilaginem versa deprehendantur. Male concluditur ex repertis ejusmodi abscessibus, morbum fuisse inflammatorium ex sua natura. uaedam nunc horum calefacientium & excitantium remediorum seorsim

contemplemur.

102쪽

NOeent praeeipue cardraca in febribus biliosis. Quot sunt caussae debilitutis, uitIPustr. TUDeus, tot eardiae0rum genera ue noualiud enim datur cardiacum, quam quod debilitatis caussam tollit. In atonia vires erigunt acerba stimulantibus, vinosis, spirituo. sis miYta. In desectu bonorum succorum nutrientia; utraque augebant debilitatem, quae initio morbi aegros nos ros opprimebat. Vires enim dejectae videbantur, sed id fiebat ob morbum bilis, & purgatione restauraban. turi Et re patuit, emesin aut alvi duetionem cardiacorum essectus praestitisse. Sa,

pienter itaque docuit Albertus u), Θοebmiis , nonnunquam in hac febre occurrunt,

analeptica nerUina remedia non eonducere,

quamdiu adhuc materia peccans bHiosa contranetur, quare ta bifce animi deliquiis non m

lior medicina parari potes, ns quae bilissae

materiae evacuationem facilitat. Calida verum, spirituosa, imo vinoia Omnia eXacerbabant. stimulum & calorem Rugendo, evacuationes

praepediendo , ct materiam morbidam more sudoriserorum impingendor quod intelligere nequit profanum vulgus ; sed confestim, simul ac labuntur vires, ad stimulantia , & jus eula succulenta & aromatica, hand satis dam nanda praxi, confugit. Fide tamen assevero,

103쪽

97 nihil plus damni aegris affert, pluresque nefandus mos tradidit leths, qui fauste evasipsent, si persuasum esset plebeianis mentibus, ct quot sunt plebeianae mentest I) diu vivere posse hominem ex aqua pura fontana, aut tenui ptisana, nee quemquam in acutis morbis ex alimentorum defectu mori. ab spiri tuosa & nutrientia initio semper febrium, alias iape febrim augere, medicamentorum vires infringere; 3 nulla esse eardiaca, nisi quae morbi caussam destruunt; q) seleelum inde medicamentorum rem esse vel peritioribus saepe dissicilem, & longe extra mulierculae provinciam positam; s) errorem hic pessimum esse, siquidem quod uni cardiacum est, idem

alteri fit venenum.

.i AIberti Praxis generalis. p.

Vesicantia minns eonvenire in febre biliosa, facile patet, si effectus hujus remedii

in corpus humanum consideramus. Cum enim alvi & urinae excretiones inde langueant, atque lae viae materiae morbosae eliminandae adeo Opportunae claudantur, ad majorem utique gradum febris evellitur. Praeterea a cantharidum 1 imulo biliosi humores magis ad caput.& versus cutis peripheriam urgentur, ut inde periculos e metastases metuendae sint.

104쪽

opium attem prae primis aegris biliosa febre correptis nocet. Μedici, qui symptoniatibus magis, quam ipso morbo medentur, cum summam agitationem, cephalalgiam, Apertinaces Vigilias observant, ad narcotica confugiunt, & opium larga manu propinant. At recte monuit Alberti quamquam Communis illa methodus sit , in hac febre dirupto. mata per anodina mitigare, tamen juxta vulgarem usum pernicio sunt, eae illatum ad se has acerbiores , tum ad capitis dolores valde dif-ssario. Ρluribus autem modis in febre bi liosa opium nocet; IJ laxitatem fibris inducendo; a Evacuationem materiae biliosae collibendo; 3 actionem nervorum impediendo.

Non satis colitur prophylactica mediuina, monente Illustr. Tisset a b ; bene multi

sunt morbi, quos attente consideranti praevi de re liceret, pluribus diebus ante primum impetum, & persuasum habere, morbum praevi sum vel omnino praescindi posse, vel saltem mitiorem reddi.

105쪽

Summa autem praeservationis haec est, ut caussa, quae omnium frequentissime hanc fe brim excitare Valet, omni studio evitetur. Experientia autem constat, nihil magis ad febres biliosas excitandas esse idoneum , quam per frigerium aestuantis corporis, etsi victu cae teroquin vegetabilium homines utantur; hinc urente syrio umbras & frigora captarer praestat, quam corpus aestivis solibus EX urere, vel quod pejus adhuc, sudoribus dissidens coriapus repente perfrigerare. Ρraeterea sequentes ab Illus. Viro datae indicationes observanis

de sunt. I) Ut paulo minor solito do sis alimen. torum quotidie ingeratur 3 nihil enim magis

conducit, ut sensim reserantur, & evaeuentur viscera. 2 Ut cibi sint e genere morbo minus faventi, quales supra recensuimus; potus ex aqua fontana, adat Vino mixta, vel grate aeidulata; hue etiam pertinet usus moderatus fructuum horaeorum acescentium. 3 Aer calidior Vitetur, moveatur corpus , Alaxa servetur alvus, cui scopo praeter praedictnm diaetam egregie inservire potest cremor tartari, jejuno ventriculo, cum aquae cistatho ad drachmam unam haustus. q) Et praesertim obsequendum est monito Itali philo sopiti, hilariter viveret observavit Tissetur, illos omnea, qui post animi pathema triste O a de

106쪽

decumbebant, fere semper occubuisse, etsi morbus primo intuitu gravior non videretur; sive ob generatam eae ichymiam, sive obdeperditionem Virium, quas prosternit anxietas, & quibus deficientibus nulla sanatur aegri.

Ex iis, quae hucusque de febre biliosa dicta sunt, facile patet, amplissimam es e morborum biliosorum fami Iiam, cum multiplex omnino sit humoris biliosi degeneratio, &cum aliis tum solidorum, tum fluidorum vitiis, imo cui variis etiam febribus complicatio.

Id quoque patet, quando emeticΠm, qtIRndove purgans locum habeat; praesentibus nem pe iis signis, quae materiam biliosam aut sit sum, aut deorsiam turgere significanti Λt gravior utique quaestio est, 'quousque methodus evacuans, seu per Vomitum, seu per alvum, repetenda protrahendaque sit. Primo itaque disquiramus, quoties, & qui. busdam dierum intervallis emesin oporteat repetere. Plerumque unicum satisfacit eme tieum, in initio datum, a corpore praepgra.

107쪽

to ad vomendum ; nihilominus sequentes regillae obtinent. ii in Si febris ita signiter infringatur post

primum emeticum, id repeti non debet; etsi oris multa illuvies adsit, etsi sapor adhue sit amarus; reliquie febriles remediis eccopro licis feliciter tolluntur. 2 uo febris biliosa acutior est, '. elatior, quo corpus aegri antea fuerat magis sanum, eo rarius repetere emeticum oportet. Ob servavit sepe volnus , viros, aut juvenes robustos, sanos antea, nunc valida, acuta se bre biliosa correptos, quibus, praemissa sol-Vente methodo unicum emetico .catharticum febrim. Omnem abstersit; ubi e contrario repetita emesi opus fuerat in febre bilissa foe--narlim, Earum praecipue . quae ae intis florem

jam superarnnt; in illa febre biliosa, quae non Mepente, sed pedetentim invadebat, quaeve adventus sui signa pluribus ante febrim septi manis exhibuit 3 Repeti frequentius emeticum debet, ubi aegri non tam bilem copiosam, sed potius mucum vomunt amarescentem, in fila ducti-sem, & pendulum, & eopia pauca.4 usdsi emes eos repetitione opus sit, praeter unum, duos, vel & tres dies interpo nere inter binas emeses, & interea solventi

s 3 bus,

108쪽

Idem de purgantibus valeti Grave hinc Syrinfami monitum. Hoc sedulo Observandum est, quod in hoc flabris genere perinde ac in rheumatismo , & aliis morbis quamplurimis, quorum curatio solis evacuationibus absolvitur si dictis evacuationibus per tinaciter insistamus, usque dum symptomata Omnia prorsus ablegaverimus, saepius aegro non nisia morte medebimur. Neque ita insolens est, ut symptomata quaedam leviora, quassi essaetae febris reliquiae , aliquantisper otiam exspirante jam morbo, perdurent; a quibus tamen nullum aegro recidivae perieulum

est, quaeque sua sponte pari passu, quo sanitas redit, abscedenti Quid quod jam reuitata symptomata haud raro nihil aliud sunt.

quam reiteratarum evacuationum, quibus me. dicus morbi curationem tentavit, Vera progenies; si huic saltem addamus in causi e partem , exanitionem illam, quam aegris a consuetis cibi potuque abstinentia superinduxit: quae omnia, cum in corpora jam a morbis in. firmata, Siene consecta vim fecerint, vapores, quos dicunt, haud aliter elevantur, quam in foeminis, atque eandem plane obrationem, ob debilitatum scilicet fractumque spi

109쪽

Io 3 spirituum animalium systema. uapropter post factas, filiae tollendo morbo sufficere queant evaculltiones, prudentis medici est, ab importuna earundem ordinatione sibi temperare, & paulisper attendere, quid tempus, medicorum tape felicissimus optimusque , stale viculorum istorum symptomatum depulsio. Dein conferre possit. a

naenam sit cognatio, variatio, laede Gsiva degeneratio humorum, qua multi alii ex biliosis morbis originem ducunt, aut una cum illis regnant, tum in his commentariis, ubi de illis morbis sermo incidit, tum in alio de chronicis assectionibus opere, uberior dis. serendi occasio erit, Exposita huciisque de febribus biliosis doctrina , hiitorias quasdam morborum ex L. c. cf. Hiberi addo, 'quibus morbi hujus de, cursus & medendi methodus praecipue illu

stratur.

Juvenis II annorum, scriniarius, haut ita robusti corporis homo, Maji subitos 4 ab8-

110쪽

Id absque nota caussa excitante horret, ae dein calet, oborto simul dolore punctorio lateris cum tussi & cephalalgia; adpetitiis prosternitur, nauseat, vomiturit. Eadem subsequis diebus continuo infestant. as Maji no contium adiici Deprehensa in aegro haec sunt: assidua labris, capitis dolor, lingua impura, albicans, flaveieens ver sus ejus radicem; vomituritiones; adpetitus

dejectius; respiratio dissicilis; dolor lateris

punctorins, assiduus, fixus, ad externam attrectationem non major, major vero tussi &inspiratione; levis thoracis oppressio sub tus-ss inspiratione itidem molestior; cardialgiuus dolor cardialgiam attactum utcunque serens; alvus tarda, non omni die soluta; cutis flavescens, seca; pulsus plenus, fortis, ac subdurns tmedicina aegro hac die antiphlogistica genero. sor facta est; phlebotome instituta, cataplas ma emolliens liumidum tepidumque dolentilaturi adplicatum; interne potus antiphlogisticos, tepidos, nitrosos hausit; alvus clys.

male provocata.

αο Μrii: dolor lateris punctorius vix ullus; thoracis oppressio auctas caetera ea.dem ; sanguis detractus crustam crassiusculam exhibuit: nova venae sectio 3n brachio late. ris adfecti, cum caeteris hesternis. 27 a