Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

91쪽

Hiue antiphlogisti ea iri ethodo corpus Rdena et o - 1 thursin disponi debet , si aut febris stationaria inflammatoriae indolis sit, aut admia phlogistica diathesis su hortae bilios,bri adhuc commixta, aut topica simul viscerum inflammatio subsit. In hoc enim inibim-niat 0rii & biliosi vitii connubio frangenda

Primum phlogosis, atque tune demum sordium biliosarum folutio & evacuatio sellulier succedent. Eadem medendi methodus obtinet, si perversa calefaciente methodo phlogosis in corpore accenditur. Ρraeter antiphlogisticam methodum, quae praesente diathesi phlogistica emeto. cathar si nos nusquam praemittenda est , aliae etiam affectiones dantur, quae emetico obesse viden 'tur, at non ita, ut debitis cautelis adhibitis emeticum omnino nullum possit exhiberi. Haee emeticorum contraindicaritia sequentia potissimum habentur: herniae, graviditas, hae mmor'hag ae narium, haemo ploe, aetas decrepita. Hernia itaque non reposita brachierio fir

manda est. Graviditas non contraindicat se in per, neque loehia, neque menstrua; est Vendum tamen, ne facile dentur emetica facile abortientibus, circa tertium quili tumue mensem, & circa tempus, quo alias redire solebant catamenta: morbus saepe periculosior mul-

92쪽

to est, quam emesis morbum curans. Pectus angustum, collum longum, & haemopthytica dispositio cautos nos in exhibendis emeticis reddat ; at supra dirimus, dari sputum eruentum emetieas curandum, item pleuritidemi, lem. Haemorrhagiae uteri, pulmonum , na' rium, emetieum Contraindicant, nisi sint abilioso semite, ubi emeticum indicatur. Denique notandum , alvo pertinaciter clausa nun quam dandum esse emetieUm. se

Haec de methodo emetica in febribus bi-1iosis sufficianti Medicorum quorundam Oh-jectiones contra emetiuorum usum in genere, atque difficultatum illariam solutiones ceuber. Nose a in peculiari tractatu exhibet.

Signa materiae deorsum turgentis si ad sint, purgans dare opportet, cum si etiam

emeticum dederis , id plerumque in purgansvertatur.

Sunt autem ea signa, e quibus 'colligis materiem inferiora abdominis oecupare, &exitum per alvum quaerere . sequentia: flatus. borborygmi, leves dolores colici, ab domen plenum, tensum, anxietas, & ven. tris

93쪽

tris pondus; alvus aut constipata, aut fluens cibus olidissonis, flavis &u.; dolor lumbo. Tum, Rrtuum inferiorum pondus, daedolatio , dolor. His praesentibus aut omnibus aut pluri bus, purgatio instituenda sequentibiis modis: i) Purgantia lint exulent res Hil se, aloetica&e. ab Sint plerumque per epicrasin data; nam purgans mite quidem . at in corpore se-briente pro una vice datum iusta doli, magnos saepe tumultus fauit, & alvi diuturnos fluxus, quod extra febrim non fediiset.

3 Purgantia sint utplurimum forma liquida, & in largiori vehiculo; ut stimulus

purgantium modice infringatur hoc liquido, utque sit idem remedium Sesolvens,& diluens, S purgans. 4 γ Danda sunt ea purgantia materia an te probe diluta, & ad evaeuandum parata potu multo, naturae saburrae pariter oppossita. Eadem remedia purgantia , si in copiosiori Vehiculo per epierasin dentur, erunt aptillima solventia. s) Usitatoria purgantia sunt manna, ta marindi, eorum pulpa, cassia, quae biliosos probe purgant, salibus armata. Rheum cum sale medio , cum cremore tartari, magnesia.

94쪽

Ηaee dispositio praeparatio maperiar ad exitum eo magis est necessaria, si metastasis ad nobilem aliquam partem aut jam facta. aut saltem metuenda sit. Exibito enim his praemissis emetico, impacta Duilius loco moventur, & universum nervorum systema ad expellendam hostilem materiam blande exstimulatur. Hinc sollius sequentem in metasasibus observandum canonem constituit. F is In omni alienae materiae ad visens aliquod periculoso decubitu, intor alia praepri. mis spectare soleo, an haerens alicubi materies moram idcirco faciat, quod Vis vitae ni. mium dejecta molem ulterius promovere haud potis sit, quo in casu vesicantia & cardiaca. promptam lape operam semper ferunt; vel Vero , an valensibus arius vitae viribus hosti. ais materies tumultuarie impetum, & pleno agmine faciat. Hoc rerum statu urgere viri rus cantharidibus, aut stimulis quibuscunque aliis haud conveniret. Hic potius irruenti

hosti cedendum paulisper est, ct amplianda. spatia, ne intra angustias conclusus sibi ipsi- met exitum praecludat. Ille sanguinem demo, cauta utique manu, ct parce, & per vices:& demum potu latuque emollientis vias co nor ea pedire.

95쪽

Id maxime in metastasi ad pulmones& ad caput sacta, plena discriminis utraque,

facere consuevi. Delicatissima in praxi medica ea res est, ubi ob perieulum summe praeceps, in arella consilium capiendum. Verum quemadmodum in multis aliis, ita etiam hoc ce in casu evidentes canones statui non ponsunt, quos omnis & facile intelligat. Prudens omnium, quae aegrotum spectant, & ad. curata aestimatio, quam ulas artis assiduus , varius, indiciosus, multaque meditatio comparaverant, agendorum in re praecipiti rationes securius suppeditabunt.

CONVALESCENTIA.

Si febris biliosa simplex, impermixta,

neque ob accensam bilem nimis exorbitet, diluta ad exitum praeparata materie, & eva

custionibus gastricis juxta rectam indicationem institutis, omnia sensim symptomata cum ipsa febre mitescunt, & largis tunc nocturnis sudoribus, qui primis morbi diebus cru ditatem msnifestabant, fidissimi nunc rediturae sanitatis indices sunt, atque aeger sub usu F s ace-

96쪽

adescentium, alvum leniter aperientium remediorum sanitatem recuperat.

At si vehementior morbus fuerit, aut inepta medela accesserit, virium praecipua ratio habenda est, quas victu & medicamen. tis oportet erigere. De diaeta & methodo medendi restaurante sequentia notanda sunt. I Ρarce cibandi aegri sunt, sed frequentius α) Victus potius animalis, & ex tene ris carnibus paratus requiritur, quam Uegetabilium. Vicius vegetabilis, fruetus horaraei tam cocti quam crudi, Oleraqlle veni triculi laxitati favent, eandemque nutriunt. Materiem egregiam praebent , ait Ti otus.cάro vituli probe nutriti assata; ejusdem ani malis lingua, thymus, panereas; agnus tener; pulli gallinacei; e piscium genere perca, luseius iunior, sario, salmo, trutta salmo. nata, thymallus, ct pryni fluviatiles in loeis quibus sunt indigenae, dummodo omnia sic condiantur, ut nee pinguedine, nec nimio aromatum do si alienae omnino concilientur vires. Ex oleraceis adhibentur radices te. uerae si sari, tragoponis, seorsonerae, daticorum nonnullorum I folia cichorei, acetose, lactucae, spinachicae; de duobus posteriori. bus notari tamen velim, quod nimis laxante

97쪽

9 I& refrigerante virtute saepe vel in stomaclio diu immutati retineantur, Vel di arrhaeam,qusi incocti abducuntur, ino Venni. 3b Visium aquosum, meris sere jus eulis constantem pariter non esse analepti eum, vires aegroti non refocillare, sed alere M.tummodo ventriculi debilitatem. Sunt, qui saepius per diem jusculis, potibus theatis tena pore reconvalescentiae utuntur; verum pra. va praxis haec esst; nam hac ratione tunicae ventriculi jusculis hisce tepidis, continuo sorbillatis, quasi in balneo perpetuo aquae te

pid e macerantur, enervanturque.

) omnibus debilibus ipsa adeo roborantia medicamenta dosi admodum exigua 'frequenti propinari debent. Pulveres languentibus raro conveniunt, nisi docti avara dantur, & in tenuissimum pulverem contriti. CorteX e. g. Peruvianus egregium roborans& stomaehidum est, sed parum & frequen ter exhibeatur. Cortex hic longe alia dosi dari debet, si scopo anti febrili exhibeatur.& alia itidem, si scopo roborante; febres non jugulat, nisi largis dosibus ingestus, languentem ventriculum non roborant, nisi do- si parcissima, & frequenter repetita assumptus. Ventriculum delicatum ipsa medicamen.

ti, utut indicatissimi, copia offendit. Negle-

98쪽

sacta haec cautela faeit saepius, ut medicus miretur, quod ingesta licet tanta corticis peri viani quantitate, vis ventriculi coctrix nihil. ominus magis itentidem torpeat. dejiciaturque. Ex amplissima roborantium medicamentorum classe huc praecipue pertinent extra cta smara, decoctum corticis per uviani, infusum ab synthii vinosum, elixir stomachicum temperatum. In nonnullis aegris nullum par remedium invenit Nissitus mixturae eX uncia una vini syracusani aequali quantitate aquae fontane & dimidia syrupi cerasorum vel sucei citri ter quaterve de die haustus

ne minimum quidem calefaciens, sed tempe, rante potius Vi gaudens, appetitum, vires& animos erigens, coctionem & secretiones juvans. Dietetieorum est porro alia potio, quam saepe idem vir Illustr. convalescentibus praescripsit, scopo fibras laxas ventriculi re.

stitnendi, simulque quisquilias putridas, si quae superessent . prorsus delendi, spiritiim

scilicet salis cum syrupo corticis aurantiorum, &aqua Vel fontana, vel cerasorum nigrorum aquosa. Motus demum in aere cain pestri, praeeipue equitatio , curationem ab solvunt.

99쪽

sJ Etsi post febrem biliosam roborantia

indicentur, nihilominus necesse est, ut alvus semper aperta servetur, tunc aut aliquid rhei. st ut salis cujusdam medii addi debet.

Si temporis mensuram spectes, meditiae Jnter phlogisticas & pituitosas febres locum febris biliosa tenet, at prae utraque frequentius aegrum de novo corripit. Ita Εpidemiabiliosa a Celeberrimo Fini descripta, quinque potissimum caussarnm relapsus eXeitantium genera Observata iunt: i) Neglecta methodus diluens & eva

cuans.

et Ρraematurus roborantium usus.

3b Abusus victus animalia, laetis & ei borum dissicilis digestionis. 4 Perfrigerium eorporis ; aer frigidus& humidUS. s) Animi pathemata, menses suppressi,

aeris impuritas , sordities, morbi alii. uae omnia tum novam materiem bilio. sum generando, tum vires ventriculi deji--endo, A magna, in turbando secernendae bi. Iis negotio essicacia, summopero uUCenc. PER.

100쪽

PERVERSA MEbENDI METHODUS.

tiamquam antiphlogistica methodus, ct utinae sectio, si indicationes supra recensitas desint, omnino reprobandae sint, aeque tamen damnosa est in biliosis febribus opposita me thodus calefaciens & aromatica, antequam systema gastricum a sordibus liberum sit, Mantequam verus virium defectus horum exhibitionem largam flagitet. Medicamenta calida in morbis a biliosa colluvie ortis propinata mille diros effectus

generant: Ia morbum tape pauco remedio. rum apparatu, vel & sua sponte curandum, gravem reddunt, quod materiem crudam adeo non eliminant, ut eam potius intra humorum Oceanum urgeant. 24 Medicamenta calidamsteriam hance morbosam ad superficiem corporis vi adigunt, unde petechiae& miliaria pro creantur, sed prava, non Ob peculiarem quandam earum macularum malignitatem, sed ob

malignam caussam productricem. Falsum equidem est, nullas dari essiorescentias, nisi quas ars & regimen calidum producit; nos enim in summa antiphlogissica methodo petechias vidimus, vidimus etiam sua spoute, natura hanc viam affectante, ortas maculas pete-chiales; nihilominus tamen verissimum mar