장음표시 사용
71쪽
dueta , quae organa iunctionibus peragendis
METHODUS MEDENDI FEBRI BILIOS T.
Febrium biliosarum curam nune aggre dimur, quae pro diverso hujus febris tempore etiam diversa esse debet; aliter enim humore bilisorini cum sanguine adhuc per corpus oberrante, aliter hae materia ad exitum jam parata, & turgente . mederi Opportet. In initio itaque morbi atque febre etiam aucta. talia remedia propinandabsunt, quae biliosas sordes solvunt, easque lente ad hepar & primas vias trahunt. Huc pertinent cremor tartari, salia media cum potu largi re, acescente, oXymelle ; decoctum graminis cum syrupo berberum, ribesiorum &e. Diaeta anti biliosa aerem & alimenta aegro.
rutii regit. Aer quantum fieri potest, frigidus , α saepius renovatus in cubiculo pro curetur; aere enim calido nihil magis juvat putredinem, & respirationem laedit, & ex sola illa caussa in immensum creseerti possunt febris, anxietas, delirium; longe magis adhue Moli Gua. IIL E nο-
72쪽
66 noeet, si calefactum sit putridis effluviis tum
aegri, tum adst8ntium, quod nunquam non evenit, quotieseunque pluries de die non re novatur. Vix pestilentiores dantur morbi,
quam illi, qui generantur in locis, in quibus
pinres colliguntur homines immutata aura. Nec quid piam aliud magis aegrotanti, & sanae nocet plebi, quam illa acribeta, qua tum segnitie, tum refrigerii metu, Iclausis semper cubiculorum fenestris, stim Osphaeram perpetuo inspirant egi piratione hominum, bruiorum, alimentorum, & eXerementorum fue- datam. Aeeti fumus multum prodest Quoad alimenta duo sunt praecepta, a quibus recedere nequit medicus: primum. ut vires digestivas non superet quχntitas, se cundum. ut quesitate morbi causse opposita gaudeant. Hic sane tenuissimam diaetam imis . perant, tum ipse Ventrieulus Omnia fastidiens, tum ratio; turgente enim ventriculo putridis
sordibus, omnis perversa est vis digestiva; quid prodessent alimenta Φ mox enim aut vomitu rejiciuntur, vel si, qu0d longe pejus ,
remanent, nOVum gravamen ventriculo, nOvum febri incitamentum, & pabulum praebent. Nihil nutrit, nisi quod digeritur, nihil , vel perparum, bilioso scatens humore ventricu tus digerit. Sed haec intelligere nequeunt
73쪽
necessarii , . damnosa grex; intelligere Dequeunt, aliud esse replere, aliud diversisti .mum nutrire, & quidquid non nutrit aegrum, nutrire morbum: impura corpora, quo magis nutriveris , eo magis laris. F Non novi utruliorem ait illis. Tissot inter sententias Hippocratis, non novi frequentius in perniciem generis humani violatam. Cum ergo impares sint vires ventriculi digestioni soli dorum, liquida tantum distributu facillima ad hibeamus , eam semper Hippocraticam legem attenti, ut quo vehementior febris, eo tenuior diaeta.
Seeundum est, ut eligatur nutrimentum, quod caussae morbi adversum putrescere ne quit. Adhibuit summus in arte inagister dii plicem suam pii sannam, quae nihil suit, nisi
decoctum hordei. Illus. avenam excorti cata optimus praeparandi modus suit, si cum aqua decoqueretur, & p0st decoctionem colatutae adderetur modicum sacchari, salis m Atissimi, antiputridi, resolventis, .minime hic metuendi, & uncias tres omni trihorio sum merent aegri . Dum agit de curatione febrium
putridarum, similia suadet celebria ille quon-E α dam
74쪽
68dam milippi secundi Archiater Lud. Merca.tus' commune, inquit, omnibus alimentumes, jus pulli cum lactucis vel cucurbita decocti, Panatellam etiam ex jure pullorum saeclaro , eum succo limorum aut aceto gustuigra'ti mam esse comperimus; praestantissimum etiam essuitur alimentum ex jure panis cum saccha -νo, b modico Deco Iimonum. a) Nihil ma igis nocent, quam succulenta illa fercula ex jusculis bovis, gallorum gallinaceorum, columbarum, agnatis adeo adamata, bilioso ali t m ventriculo indigerendum farcimen praebentia; & quorum surtivus usus non semel vehementes exacerbationes induxit, imo plures orco tradidit. Prodesse possunt ventriculis acida laborantibus cacochilia , quam spontanea putrescentia infringunt; in morbis vero putridis non aliud nisi veneni n0men merentur. uid de lactis usui Responsum praebet Hippocrates : Lac dare capite dolentibus malum. intum etiam febricitantibus, &quibus elevata sunt hypochondria murmurantia & siticulosis; malum autem & quibus dejectiones bi iosae, &iis, qui in acutis sunt febribus. Ob Nec latet ratio, multum enim nutrimenti pinguis summe noxii in lacte reperitur.
75쪽
Potu alio non utantur aegri, quam pii 'sannis praedictis, quas frigidas semper hau riant ; quantum enim prosunt tepidi haustus, ubi nimia adest rigiditas, qualis in inflammatoriis reperitur, tantum noeet in putridis &laxis morbis: nam calida fastidia generat , et bi aviditatem minuit , viscera contristat deseritaque eorum vires , mentis torporem incit . animi deliquia, sanguinis Pry ones. a
Inter illa remedia, quae potenter Viscidam bilem resolvunt, aut eam ad primas Vias alliciunt, tartarus emeticus, ct radix ipeeacuantiae refracta dosi exhibita, magnas laudes merentur; atque ipsa emetica, praeterquam, quod bilem evacuant, vim etiam solventem in humoribus eXserunt. Ρurgantia denique leniora summopere prosunt, cum bili rmem materiem &copiosius ad primas vias determinent, eamque simul ex corpore eliminent. Ad halac classem pertinent tamarindi, pulpa cassiae, manna, salibus mediis acuata, quorum assiduo usu magna quantitas vitiosi humoris corpori subtrallitur.
76쪽
Hac methodo hiatusque enarrata omnis
levior biliosa febris facile ct cito tollitur. STADIUM TURGESCENTIAE.
uum tanta sit emeticorum in aestiva labra utilitas, quaeritur, ait ec Haberi, an quovis febris tempore cum emolumento ventriculus subverti possit artificiali vomitu, an Vero certum febris usilium exspectandum sit 8 Videtur profecto certa aliqua occasio. Captan da esse, qua utiliter pharmacum dari possit. Datum est in nos ocomio non omni flabris tem- PDre, non primis mox morbi diebus, sed progressa aliquamdiu febre, deposita ad primas vias saburra ae sursum turgere 'incipiente, praeparato ad emesin corpore: saburra bili- formis enim, gitiae per emessu excussa hominem mosesio Buet motibus liberat , non primis mox
morbi dieius in fustemate gastrico prasens esse, ne quo vitio diaetetieo ibi originatenus nasci. sed morbi succepi , sexto ferme vel septimodis, febrili despumatione per fustema biliferum ad
primas vias congeri videtur. Haec Moliti sen. tentia est, quam his rationibus tuetur ria Biliosa febris frequentissime oritur
77쪽
7Ι maxime sobriis teque ae in intemperantissimis helluonibus;
et Multoties primis praxeos suae annis experiundo se didicisse adfirmat, emetica vel cathartica non quovis febris stadio aeque pro deiIe; non relevari aegrum a pharma eo primis statim diebus sumpto: quodsi jgna saburra bili formis in primis viis antecedenter praesens febrim accenderet, ea primis quoque diebus exuussa febrim solveret, quo ea maturius instituta malo pabulum subriperet; quum Vero id secus fiat, exinde deducit febris Originem non in primis viis delitescere , neque saburratena materiem ab initio mox ibi praesenteri esse, sed febris successsu illuc conserri.
3 Ηis Domi argumentis addit chberi : in febrium quarumclinque decursu non rato stases & ii inrctus hepatici dolentes in.
dolentesve nascuntur, a materia critica ex se. cundis viis ad primas amandata, toroso hepa
ti in transitu suo impacta; sed in progressu
febris bilios te itidem frequentes, uti aliquom ties vidimus hac aestate, insarestus hepatis dolentes ii adolentesve contingunt; hinc & in biliosa febre hi in farctus a materie, quae prius in secundis viis haeserat, nunc autem febrili despumatione ad systema gastricum refunditur , orium listbere Videntur.
78쪽
O Febris biliosa continua non summam
modo similitudinem, sed veram adeo, sit verbo venia, identitatem cum intermittente con- temporanea habet: de intermittuntibus autem
constat satis certo, quod sub stadio horroris febrilem fomitem in secundis viis haerentem
natura partim subigere, partim extricare ni. tatur; sub stadio caloris autem aligenam ina. teriem extricatam, velociter circumvehendo
ad varia cola adpellat, & stadio demum sudoris ejus partem per urinarum Vias, partemper superficiem cutis, insigniorem vero partem metastatica ad primas vias refusione eXOneret. Cujus quidem rei argumento est nido.
rosus, finito febris paroxysmo sudor, coloratum lotium sedimentusumque, & alvus plerumque modice laxa, & nonnian litam levior colica, intentior Oris amaror, vomituritio, vomitusque nonnunquam materiae suburratis , quum horum symptomatum, quae praesentem primarum viarum saburram arguunt, nullum aegro perciperetur ante febris paroXysmum.
Hinc cum in intermittentibus biliosis saburra-Ιis systematis gastrici colluvies ante febris impetum nondum praesens, sub paroxysmi finem primum ex febrili humorum despumatione congeratur: manifesto inde evincitur, idem in bilioris continuis contingere debere.
79쪽
Mobilem autem esse saburram. atque sursum turgere, haec ferme signa sunt: 'cor poris totius lassitudo, impotentia subita, hor. rores, lingua sordibus Obsessa, os amarum, cibi fastidium, oris ventriculi morsus, praecordiorum molesiae,& tumores digitis facile cedentes, pectoris angustiae & oppressio, do. Ior ventriculi, item lateris sub septo trans. verso, & intra costas haerens, sed absque praecordiorum inflammatione; extremorum frigus , capitis totius gravitates & dolores, vertigo , Oculorum caligines , mentis mar cor, animi abjectio, inquietudo, anxietas, amictationes, salivae in os assiuXus, copiositor . labii inserioris tremor &c.
Haec cum in corpore geruntur oppor' tuna est materiae morbosae per vomitum ejectio. optime hoc fit tartaro emetico , emetico - catharsin excitante, aut radice ipecacu antiae vel sola, vel tartaro emetico armata. Ipeefleuantia mittas agit, utut sit sumptu dissicilior, agit plerumque solum per su'
periora, ut sit emetica solum, non autem to cathartico. Datur ad scrupulum unum ,
grana XXIV, drachmam β; vel sola, vel cum sale medio, vel cum cremore tartari trita.
80쪽
vel cum rheo, vel eum grano uno tartari emetici armata. Alterum est aeque usitatum, tartarus Eme
licus, qui ad duo, tria grana cum saccharodatur , aut solutus in aqua. Solvuntur grana IV. in libra aquae, ut omni ἱ hora, aut Om ni stomo minuto aeger quar'am hujus partem ebibat, donee vomitus sequatur. Pueris qΠΟ-que dari solutus potest. uaeritur, an perinde sit, seu per episera n des, seu vero pro ima do . Respondeo: pueris, infantibus, mobilioribus, seu viris, seu foeminis danda esse emetica per epuro an , iis, quibus multa pituita ventriculus gravatur. Vino assuetis parcior do- sis convenit. At robiistis, butyro, caseo, pane fere solo viventibus, item soporosis, deliris, majordosis danda; certa res est, mente motos, seu delirium sit febrile, seu mania. cum, dissicillime vomere, & quadruplam saepe dosin requirere. Ceterum de emeticorum usu sequentia notanda sunt: 1 In sumendo emetico id facias, ut post assumptum emeticum potum theatum non a se sumas, secus enim vim medicamenti infringes, & ex emetico solum purgans efficies.