Institutiones linguae pracriticae scripsit Christianus Lassen

11쪽

IX Una est lingua Indica, quae iam arcto vinculo cum Pracritica coniuncta sit, ut interdum discrimen inter utramque vix sit ullum; sed vel propter ipsam hanc rationem non multa Sunt, quae ex alterutra peti possint ad utramcunque

illustrandam; eadem luce indiget potius utraque ac perinde dehet e Sanscrita explicari. De quo argumento quae quondam disputavimus, quum deficientibus novis subsidiis paucissima tantum adiungere possim, nolui repetere; semel tantum hisve in auxilium vocavi sororem Budithicam, ubi

ea milii scenici sermonis cognitionem augere videbatur. Quam ego non institui iustam comparationem utriusque sermonis, eam ut Tu absolvas, mi Burnouso, summopere te rogo. Nemo enim

hoc negotio Te melius defungi potest, qui et ingenio et novorum, quae congessisti, subsidiorum copia longe omnibus antecellas. Haec sere sunt, quaes de libro meo Praemonenda habui; restat, quod laetius est, ut redeat oratio, unde egressa est, ad ossicia amicitiae et actionem gratiarum. Publice enim celebrare debeo clarissimum benevolentiae specimen, quod in me edidit Iacquetius noster, vir non Unius alicuius linguae Orientalis peritissimus. Is, rogatus a me, ut quaedam e codice Κra madὶς varae Parisitio de dialectis mitioribus in meos usus e Ce peret, licet multis iisque gravissimis occupationibus impeditus esset, tamen non id solum milii gratificatus est, sed totum librum accuratissime et nitidissime dcscriptum misit. Cuius beneficii laudes si ex

12쪽

X merito praedicare non possum, certe magnitudinem beneficii quam maxime sentio, quippe qui experietitia edoctus librarii negotium. ut Semper molestum taediique plenum, ita in grammatico Iudico etiam dissicillimum esse sciam. Quantas autem debeam viro clarissimo gratias, ii maxime pol rutit existimare, qui ex ipso libro meo cognoverint, quantum novo isto subsidio adiutus fuerim. Te vero, mi Burnou se, ut Opus hoc, qualecunque tandem est, boni Consulas meque amare Pergas, vehementer etiam atque etiam rogo. Dabam Bonnae ad Rhenum mense Iulio

MDCCCXXXVII.

13쪽

Utuntur scenici Indorum poetae non uno atque eodem in eadem sabula sermone, sed mixto, quem ad Personarum, quas exhibent, dignitatem accommodanti Summum, uti par est, inter haec loquelae genera locum lenet lingua Sanscritica, R qua raro recedunt sacerdotes, reges, alii

altiori gradu positi homines; quinetiam mulieres.

a litterarum cultu non alienae, veluti in Malati madhavo sacerdos Camandacis, Sanscritice loquuntur. De hoc tanquam de summo quodam fastigio per varios gradus ceterae descendunt dramatis personae, ita ut, quemadmodum quaeque a summa ista sacerdotalis et regalis ordinis digni- late remotior sit, eadem ratione sermonis genere utatur minus docto et a classicae linguae puritate deflexo. Quae quum ita sint, magnopere interest eius, qui dramaticae Indorum poesi operam naVare velit, omnium, quae in scena obtineant, dialectorum sibi comparare cognitionem. Accedit quod secta Indica. quae secundum cotiditoris qui sertur nomen, Iainica appellatur, illi ipsi linguae, quae summum inter sceni Caspost Sanscritam tenet locum, superstitionis suactdecreta posteris tradenda concredidit. Quae secta, licet nota cius sit antiquitatis, quam ei attribuen- . ' i

14쪽

dam esse persuaserunt sibi homines quidam ingeniosi, digna tameta est, in cuius doctrinam accuratius inquiratur. Neque omittendam opinor eam, quam PO stremo loco ponam, rationem, ob quam hoc opus sim aggressus. Satis enim probabili demonstratione possem, Si opus esset, probare, magnam hodiernarum Indicarum dialectorum partem non Posse

accuratius indagari, nisi Prahriticam linguam beno intellexeris, ut quae intermedia sit luter Sanscritam et hodie per Indiam obtinentes, quae praeso matae quasi sunt in dialectis sceuicis. De quibus dialectis posthac amplius dicam. Explicui rationes, quas habui opus hocce aggi ediendi. Dividi autem id ita tres libros, quorum Primo nomina et provincias dialectorum scenicarum definire operam dabo; secundo grammaticam docebo dialecti scenicae praecipuae; Ceteras tertio tractabo. LIBER PRIMUS.I. De Dialectorum Pracriticaruin numero, nomianibus , Prooinciis, Praccmtoribus. I. Ad numerum et nomina dialectorum scenicarum eruenda tres nobis patent viae, quarum Prima ipsa est scenica poesis. Hac tamen uti ad

15쪽

nostrum consilium impedimur eo, quod cxstent quidem in sabulis dialectorum specimina plurium,

nomina tamen non tradantur. Id tantum inde eruere licet, iam ea aetate, qua antiquissima quae aetatem tulit Indica sabula sit conscripta, Pe multa obtinuisse per Indiam sermonis discrimina. Locus est Mrichchbahalidos p. i99. ed.

Cale. M Ad meridionalem Indiam pertinent pleraque horum nominum, linguasque indicant a Satiscritica origine alienas; neque ameverare auSim, distinxisse accurate poetam inter linguas re vera nomitae dignas et locales quasdam sermonis diversitates. Nihilo tamen minus patet, eo aevo iam per Indiam regnasse magnam dialectorum provincialium varietatem et plures in sabulis Itidicis pro diversitate personarum usurpatas fuisse linguas. a. Secundam itaque ingrediamur viam et ipsos scenicarum dialectorum doctores sive grammaticos consulamus. In quorum libris quos inveni locos huc facientes ita enumerabo, ut de ipsis grammaticorum commeatariis breviter simul disputem.

Incipiam a Variarucho, cuius liber PMkrila Praham, sive Charadrifia, illustratio sive lumen

16쪽

lunare dialectarum Prahriticarum inscriptus, Omnes qui in eodem argumento versantur, auctoritate et antiquitate lacile antecedit. De vita Vararuchis nil nobis traditur, nec de aetate certi quid elici

potest; nam sabulas, quas de eo circumseruntur, repetere supersedeo. Praeoccupavere praeterea

lum affirmari potest, Vararuchem a nemine SO-ciorum antiquitate superari; Ceteri enim aut commentarios in eius librum scripserunt, aut menti nem eius iniecerucit, aut denique novissimis temporibus vixerunt. Accedit quod quatuor tantum dialectorum scenicarum rudimenta tradat Vara-ruches. Ceteri autem vel unam, vel duas, vel plures etiam addant, ideoque posteriores sint habendi. Comparet nimirum, initio quatuor illas dialectos, de quibus egit Vara ructa es, solas in scena Indica locum habuisse; posteriori autem aevo unam, duasve ad has accessiSse; postremum denique. quum ceterae quoque linguae vulgares ad altiorem culturae gradum evectae et ad poeticos usus essent aCcommodatae, etiam has in scenam misso adscitas aut certe a technicis permissas: ita ut inter Pinhviticae loquelae praeceptores is novissimus possit haberi, qui maximo dialectorum numero locum in commentariis suis concesserit. Vararu laes autem quum unus sit e Catervasapicntium istorum, qui inventores et persectores disciplinarum a grata posteritate celebrantur, haud impcobabiliter asserueris, haC re declarari, Canones

17쪽

grammaticae Prahriticae, qui sub eius nomine seruntur, opus esse antiquissimum sui generis, in quod veluti ita unum corpus redacta suerint, quae a prioribus grammaticis de vulgaribus dialectis fuissent praecepta. Quae postquam facta erat redactio, neglectui tradebantur priorum disputationes, restringebantur posteriorum labores ad solum hoc negotium, ut Vararuchis regulas accuratius Circumscriberent, aut, ubi opus esset . amplificarent. Morem hunc fuisse Iadorum etiam in aliis

disciplinis, docui ita praes ad San, hya Caricam.

Neque aliud statuendum mihi videtur de Canonum collectione, quae Paninis nomine celebrata summa pollet per Indiam litteratam auctoritato. Vararuchi, quippe qui non diversus dicatur a Kat cliniana, vetustissimo Paninis enarratore, satis remota antiquitas tribuitur. CLIViis. Praes P. IX. Colebrook. gramm. praes P. VI. Vararuches eadem, qua etiam Pan ines, utitur docendi ratione; si gulas enim regulas sormulis technicis brevissime exponit. Siatra constat Indos has appellare, equidem dixi decreta. Exempla ad regulas illustrandas addita sunt nulla, nisi de singulis vocibus tantum valeant quae sistantur regulae, quare, accedente praeterea obscuro isto dicendi genere, formulis Indorum technicis proprio, dissicile profecto intellectu evadit saepen mero hocce enchiridion. Nil itaque mirum, Uararuchi illustrando operam suisse a successoribus navatam; inter quos primo loco ponam mammhiam, Cuius Commentarius indice audit Mano una

18쪽

sivo delectabilis M. Brevis est quidem, sed Perspicuus et idoneo exemplorum numero inStruCtus; quae res maximae est in eiusmodi libro utilitalis ; nam ex exemplis interdum emendanda sunt menda, a librariis regulae cuivis obtrusa; sicuti exempla saepenumero Corrigenda Sunt Ope regularum; atque mirum sane foret dicere, quantis et

quot naevis tum grammatici de vulgari dialecto Commentarii, tum ipsae fabulae foedatae fuerinta librariis, doctae linguae quam vulgaris peritiOxibus, variasque scenicas dialectos inter se Con- sucidentibus. In primis autem opus erat tali adi uinetito ad eme dandum librum, Cuius unum tantum exemplar ad manum erat. 5. In docendis linguae Prahriticae regulis Eam Sequuntur rationem tum Vararuches eiusque Commentator, tum Ceteri eiusdem rei scriptores, quam ipsa res postulavit. Nimirum si recordaris, Prahriticam linguam derivatam esse totam a Sanscritica et ad hanc recurrere, quasi ad sontem, quotiescunque ei opus sit novis vocabulorum CO-Piis, vides, nullam commodiorem et tutiorem inveniri potuisse viam quam hanc, ut demonStra-

Αsservatur codex in hibliothcea mercat. Indic. Londini, Vararuchem una cum glossis Bhanantiae tenoris; migravit in istam biblioth. dono Colebrookii , in cuius entalogo insignitus est No. 30. R. Nomen Bhumaliae initio commentarii Iogitur; in illi. capit L sinalibus araruchis s i tra dicuntur Pi akrita PraLuςa, commentarius Bhumaliae Manorama.

19쪽

retur, quasnam subirent mutationes Sanscriticitum soni simplices, tum Sonorum ComplexUS, quum ex Sanscritica estingerentur novae istae sermonis Consermationes, quas dialectos Ρrahriticas vocamus. Quam viam ingressus est etiam Iaco-hus Grimmius, Germaniae decus, quum dOCere vellet, quomodo ex antiquo Germanorum se mone Per varias mutationum vices denique

exorta sit qua utimur hodie Theotisca liu-gua. Adde quod homines, in quorum usus conciunabantur grammatici hi tractatus. instructi iam esse debebant legitima sacrae linguae cognitione.

POciunt autem semper primo loco dialectum, quam κατ' ἐξοχἡν Prahriticam nuncupant, utpote quae Proxime accedat ad stirpem, unde propa gata fuerit, Satiscriticam. Ab ista deinde deducunt Ceteras dialectos, uon eundem ordinem ha quidem ita re servantes, Plerumque lamen quamque seriori Ioco collocantes, prout remolior sita stirpe communi. Novem itaque capitibus a soluta primariae huius Prahriticae dialecti institutio cie, decimo docere pergit Vararuches misiachicam, undecimo Miagadhiciam, ultim O aibas triciam. Postrema a Satiscrita derivatur. duae priores a Caurasenica. Quam rem ipsis Vararuchis et Bhamahae verbis docere praestat. Cap. X.

20쪽

est character, ex opinione doctorum. φὶ Quod quo sensu accipiendum sit nomen, posthac patebi L . Cap. XI. init. 3 ut i intem viqnfit i Cap. XII. init. si iii it i in ' i Magadhicam igitur a inura- senica deducunt, hanc a Satiscrita. Ιci siue donique capitis XIImi additur: im πη fruet; i. e. Cetera, quae non diserte in hoc capite de Caura-

senica traduntur, Cum Maharaclitrica Consentiunt.

Magadhicae et Lauram irae iacile vides esse nomina a provinciis repetenda; prior ea est,

quam hodie Behar BRi dicimus; altera in

ripis Yamunae fluvii circa Mathuram sita est; uo mea nunc obsoletum, sed Alexandri Magni et Smleuci Nicatoris aetate notissimum. Dialecto autem Ρrahriticae praecipuae provincia tribuitur

nulla, quamvis e verbis in sine libri positis elici

potest, eam suisse Maharashtram. Nam quum dictum sit, ceteras regulas ita dialecto Laurasenica formanda observatidas esse easdem, atque in Maharus, trica, nulla tamen alia dialectus, ad quam lioc referri possit, prius tractata sit, quam Ρrakritica praecipua, sequitur, Bhamahae, Cuius ista sunt verba, Prahriticam κατ' ita di clam diversam non suisse a Maharasti trica.

. Sed ultro progrediamur. Duae Prahritici

sermonis grammaticae nomine tantum, non re ) De hoc sensu vide quae docui de V ad Sankby. Cario. 4. p. 21. ' Art. lndie. S. et plin. II. N. VI. 16, 3., e Megasthene. es. Cui lucam ad Manum VII. 193.