Emmanuelis Aluari e' Societate Iesu, De institutione grammatica libri tres. Quibus nunc primùm copiosissimus index accessit

발행: 1585년

분량: 670페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

511쪽

Item in Tum praeteritis in T, per riconsonantem, i Cupi, cupitum, petiui petitum..es Ouid. Exul eram, requiesq, mihi, non fama petita est.

Exceptio.

AGnoui tamen,& cognoui agnitum,cognitum penultimam breuem habent. Ouid.Idq; recens praestas,nec longo cognitus usii.

Praeceptum VII.

O Vpina in Ilum a praeteritis in vi, per V, vocalem habent penes G mam breuem, Vt Monui monitum, tacui tacitum . Virg. Di scite iustitiam moniti, & non temnere Diuos. Idem, Quis te magne Cato tacitum, aut te Cosse relinquat

Praeceptum. VIII. De derivatis.

DEriuata sequuntur naturam eorum, a quibus derivantur, ut lege. bam, legam, lege, legito prima breui, quia oriuntur a praesentilego legis, cuius prior itidem breuis est. - Legero, legissem, legero,legisse prima longa, quia a praeterito Iestinalcuntur, cuius prior etiam longa est. φAratrum, simulacrum, ambulacrum, lauacrum, Volutabrum i uolucrum benultima longa, quia a supinis aratum, simulatum, ambulatum, lauatum, volutatum, inuolutum, deducuntur, quorum penultima similiter longa est. Reditus, exitus, introitus penultima correpta, quia supina, undo fiunt, eandem habent brevem.

Exceptio.

1 Vlta, quae suae originis naturam non sequentur, usu, assiduad. 'poetarum lectione sunt discenda cuiusmodi sunt Fomes, ino bilis, laterna, regula, quae primam habent longam, cum verba oueo moueo, lateo, rego, a quibus proficiscuntur eandem coo

ripiant.

Contra Lucerna, arista, sopor, vadum primam corripiunt.cuma.tai, Rς RxςQ -VδdQ a quibus aeclinantur, eandem prorae putaui teremoniissupersedendum,ne longior essem. Addunt quidam huic praecepto Dummodo eadem consonans maneat quod de in Bria praetermisimus, cum totidem aut plura sint, qua mutata consonante, nibilom, nus primigenis quantitatem sequentur, νιsimulacrum, inuolucrum, sci

512쪽

Praeceptum IX. de bompositione.

Omposita breuitatem, vel longitudinem simplicium sequuntur. In perlego,.relego, E, ante G, breuis est, quia in simplici lego

etiam corripitur. .

In praeterito perlegi, relegi, producitur, quia in umplici legrariaci longa est. . Attigi, concidi, dissidi, ebibi, rescidi I, literam habent breuerri, quia in simplicibus eade vocalis corripitur,Tetigi,cecidi , cado &GOblitum, insitum circundatum. desitum penultimam ob eandem causam habent breuem, nam alitum fit oblitum,&c.

APPENDIX.

Vantitas simplicium seruatur in compositis, quavis vocales mui tentur, sic concido, excido incido,occido, recido I cado penultimam corripiunt: Eligo, seligo, I lego. Contrὶ concido, excido, incido, occido, recido I caedo eandem. η producunt: sic Allido, collido a laedo: Exquiro, requiro , Quaero: Sau.7. Obedio,obedis ab Audio. Virg. Occidit, occideritq; sinas cum nomine Troia. o Iuuen. Occidit miseros crambe repetita magistros. Se m- 2, Haec a simplicibus longis orta corripiuntur, Deiero, peiero, , iuro: SsitI-s, Pronuba, innuba, a Nubo: Semisopitus, a sopitus: Maledicus, causedicus, veridicus, fatidicus a dico. Nihilum ex Ni,& hilum. I. Horat. Stultitia ne erret, nihilum distabit an ira. Connubium a Nubo secundam syllaba habet communem. Virg. Hectoris Andromache Pyrrhin' connubia seruas pIdem, Connubio iungam stabili, propriamq; dicabo. Posuimus plura exempla,ut ex bis, atque similibus t renes assuescant me positis syllabarum quantitatem lauefligare.Pronubus, innubus genere virili praetermisimus,qua non uidentur usitata. Nihilum,ut placet Grammaticis ex Ni. quod apud veteres Non significabat, ct hilum componitur. Fessus hilum putat esse,quod grano faba adhaeret, ex quo niihil, ct nictilum. Nonius,hilum anquit breue quiddam significat. Lucilius Γ.3 o. Quod i tuas laudes culpes, non proficis hilum. Ambitus nomen hic etiam excipiendum eri, si Prisciano credimus, nam M.t o. docet Ambio compositum ex uerbo Eo solum mutasse Ε, in I, ct more eorum, qua in,io, desinunt, penultimam supini habere longam, unde Ambitus participium media longa . Ouid. Met. I. Iussit, ambita circundare

littora terra. - . .

Ambitus

513쪽

Amblius vero nomen eandem habet brevem disserantie causa- . Lucan.li. I. - . hialis' ambitus Vi bi. remisopitus. Ouiet.m Epist. Tωseu prensuras semisopita manus. est alibi apud eundem. Sopio oe sopitus primam producunt. Ouid. Met. r. veru', lem supres herbis sopire draconem. Vbg. ecn. I. Hune Goseo ιrtim somno super alta Cythera Oc. comitium habere penultimam longam contra simplicis ηaturam Itum, non potes probari ex carmine silij lib. 8.cernebat Paulus,nanq; huic comitia campus. Iura atq; arma dabat. cum non comitia,sed communia habeant itari correcti.

DE PRAEPOSITION UM

compositione,

Superaddo, I Tein A, Graeca praepositior, ut Adamas,adytum, at mos. Iuvenal. Circumagat madidas a tempestate cohortes. Virg. Talia voce refert,o teiq; quaterque beati, Ouid. Immolat hunc Briareus facta ex adamante secuti, Virg. Talibus ex adyto dictis Cumaea Sibylla.

Refert, hoc est interest seu necesse est, Re habet longum, Mar. Multum, crede mihi, refert I fronte bibatur Qui fluit: an pigro cum stupet unda lacu.

Virg. - neque enim numero comprehendere reserta

514쪽

etiam producunt positione duarum consonantiummam Iilitera, Ps priore Aco scribitur consonans est, ut in simplici Iacio: qus uero ponti lare, vocasse qus ex tae, simplici Iucta est. Interdum tamen I, conserans a poetis reiicitur seruata vocali: qua de re supra diximus, cum de copositis Bifugus, Quadrifugus egimus,ubi exempla inuenies. Poeta Rettuli, Repperi requenter geminatis consonantibus producunt. Ouid. Met. I 3. -- sed enim quia rettulit Aiax Esse Iouis pronens. Lucilib. i. Reppulit a Lybicis immensum syrtibus aequor. Musonius in Epigr. At qui condiderat,postquam non repperit aurum. Ouid. .de Ponto,Ele. 2. Consortes urbis repperit esse sus Redduco, non apud Lucanum, sed Lucretium legitur:item Reccido,rellatus,

re cio, quem nolim imitari. I stud Properti; lib. Reccidit ni suos mensa supina pedes: tegitur oe Decidit. Cohaereo, cohibeo. c.in quibus Corinspositio Pq,litera

amittit obsequentem Nocalem, primam corripiuut. In verbo Comedo Vimi- trauit in ῖ . breui O. Iuuensaty. 3.

Si uero ct pater est,comedam inquit flebile nati Sinciput.

Verbum cogo,quod coagoscribendumsuit, ut coactum eiusApinum, priore habet longam qus ex duabus breuibus O, A in xnam contractis facta est. UPIEclog.3. Tityre coge pecusetu post caricta latebas. Anbelo anhelus primam habent breuem Ps ex prspositione 3s,mutatu in N,fucta sunt. Vir. fen. s. Et messuus equis Oriens afflavit anhelis. Quo pacto Con m, asciantur sequentibus uocalibus, aut consonanissibus, diximus cum de prsteriti, verborum egimus. Omitto, operio primas babent breues quia ex Ob prspositione composita sunt,sed B,extritum est. Horat. r. Epin. Quod petui Pernit: r petit quod nuper omisit. Virg.Men.ὐ Ποα operit terras, quotlasanra ignea surgunt.

Praepositiones longae.

A, E, De,Dhse,longae sunt, ut amitto,erumpo,deduco, diripio, s

Virg. Amissos lonso socios sermone requirunt. Idem. Deducunt iocij naues,& littora complent. lIdem, Tergora diripiunt costis, S uiscera nudant. Ditimo,& Disertus,Di,corripiunt Virg.Cede Deo,dixitque,& praelia voce diremit.

Mart Quod tam grande sophos clamat tibi turba togata, Non

515쪽

Non tu Pom poni, coena diserta tua est . Nihil attinet hie annumerare, qua positione, aut diphthongo longa sunt, ut Abs,EMPHLPrae:Transam is duabus consonantibus nihilominus pro ducitur, vi trano,traduco, trado. Virg. Aen. c. --- illius ergo, Venimus,ct magnos Erebi tranavimus amnes. Mart.lib. i .Qua tua traducit manifesso carmina furto. Idem lib. 2. . Ardua res hac est, opibus non tradere mores . De sequenti vocali corripitur,ut dehisco, Virg. en.Sed mihi vel tellus optem prius ima dehiscat. Interdum cum eadem in unam syllabam coalescit,ut in Deesse, iserat. Lucan.lib. 2. Quantum deesse solet Luna, seu plena figura eII. Ouid. Mel. 3. Sanctius bis animal, mcnthi capacius alta Decrat adhuc.

sed de his in figuris.

Pro praepositio.

PRO praepositio breuis est apud Graecos, ut Propontis: longa apud

Latinos, ut Proveho. . .

Ouid Misit in has siquos longa Propontis aquas. Virg. PcQuehimur portu, terraeque, urbesque recedunt. Α'

Exceptio.

Corripe quae sundus, neptis, fugioque, neposque, Et seri festius, fateor, sanumque crearunt: Huc profugus spectat, cui iunge profano, proteruus, Huc Proficiscor ades, properate Procella,Prosecto, Tuque propago genus: Vltis propago recede. Virg. Tum breuiter Dido vultum demissa prosatur. Proper. Magnum iter ad doctas proficisci cogor Athenas. Lucan. Ad Cinnas, Mariosque venis sternere profecto. . Idem, Quam prior affatur Pompei) ignara propago. Virm prestos propaginis arcus.

PRopino, procuro primam habent communem, prosundo rarita me eandem producit. Sunt qui existimet profundus, proneptis, profligio,pronepos, profari,profenus,profiteor,profanus, ct cate ra Latina,quae hic numeratur, no ex praepotione Pro, sed ex aduerbio Procul esse composita. PersSaty. 6. - age si mihi nulla. Iam resiqua ex atatis,patruelis nulla proneptis,

516쪽

id confirmandum essetfc legitur, Turbinis immanem vim prouomit, atq; procella: non procelli

Ε, in compositione ,

SI Prior pars compositi E vocali terminetur, sere b reuis est, ut li- Georg. I

quefacio, tepefacio. temefacio, stupefacio, nefas. Men. I. Virg. Flammarumque globos, liquefactaque uoluere saxa. Idem, atro tepefacta cruore Terra, torique madent . Iuuen.Credebant hoc: grande nefas, & morte piandum , Si iuuenis uetulo non assiarrexerit.

Exceptio.

EXcipe Ne quis, nequa, nequod, nequam, nequitia, nequaquam, nequicquam, nequando, uidelicet, ueneficus, uenefica. Virg. Nequa meis esto dictis mora: Iupiter hac stat, Ouid.Barnara narratur uenisIe uenefica tecum .

In epist.

me de Latinis vocibus agimur Graecae enim ex ., vel 11,vel diphthongo cognoscuntur,ut Archetypus, reus inuander. Tepefacio, o liquefacio ferὸ semper coripiuntur. Horat. Serm. I.Saty. In mareis iuguloferrum tepefecit acutum. Ouid.in EpiH. Sanguine Tlepolemus Lyciam tepefecerat hastam. mrg. 9. Et media aduersi liquefacto tempora plumbo Dissidit. auem Georg. .Cogit hγems eadems calor liquefacta remittit. m tulitis in Argon. produxit: ita tepefaciti permi a flumina caede. Q ει ouid. Met. 7. ura liq&cfaciunt, induta' cornibus aurum. Sed uterq; necessitate costrictus longa pro breui uctus es: id quod vici meussent facere in dictionibus tres breues continuo habetibus more Graecortim, ut Priamides. virg.ub.6. tq; hic Priamidem laniatum corpore toto Deiphobum vidit. . A Lucretius E, produxit in Expergefacio, patefacio, patem, rarefacio, PAEnondum, quod meminerim, apud caeteros poetad legi te breuia quidem. Li. . Expergefacti eqliuntur inanias pe. Oe. Et 6. Atque patefecit, quas ante obsederat iter. se. εt 4. Causa patefiat, quae ferri pelliciat vim. Et g. Et rarefecit calido miscente vapore. Nequam, autore Vadirone lib. 3 .de Analog.ex Ne Quicquam,mesa ollaba extrita, coasia est. Horat. a.Serm au. I .Arma viri, nequam oe cessator Danua: at ipse. Ff et Ouid.

517쪽

18 D E SΥLLABARUM Ouid. i .FU. Equitia ect,que te noum t esse sinem. . Vιdelicet ex uidere, ct Licet factum est. Lucret. lib. I. Ossa videlicet e pauxillis,atque mi sutis.

r. . I, vel T , in compositis.

It. I. Metam.

d. 7 lib. s. SI prior pars compositionis in I,vel Y desinat, corripitur, ut omnipothias, causidicus, Palinurus, Polydorus. Virg. Tum pater Omnipotens, rerum cui summa potestas, Infit: Mart. Carpere causidicus sertur mea carmina: qui sit, Nescio, si sciero, vae tibi causidice. Virg. Nudus in ignota Palinure iacebis arena. Idem, Nam polydorus ego, 6 c.

Exceptio I.

I, longum habent ibidem , ubique, idem pronomen uirile, bigae, quadrigin biduum, triduum, siquis, siqua, si quod, scilicet, ilicet, iis bicen, meli phyllon, Trinacria.

Mart. Dissicilis, facilis, iucundus, acerbus es idem. Idem, Si totus tibi triduo legatur. - Virg. Trinacriae mirata fremit, Troiaeque iuuentus. Ouid. Parva necat morsu spatiosum vipera taurum. Idem, Si qua meis fuerint,ut erunt uitiosa libellis. Excusata suo tempore lector habe. .

Ubicunque .

VBicunque frequentius i, habet breue Mart. Qui tecum cupis est se meos ubicunque libellos . Ouidius tamen produxit. Seruor ubicunque est &c.

Exceptio I I.

ΙTem composita ex Dies,ut meridies, meridior, quotidie , quoti

Mart. Inter tepentes post meridiem buxos Sedet. Exceptio III. SI I, fixum non fuerit, sed pro genere, Sc casu mutetur, longum erit: ut quidam quiuis, quilibet tantidem. Martiat. Rumpitur inuidia quidam carissime Iuli. Quod me Roma legit rumpitur inuidia. Ouid. Pollicitis diues quilibet esse potest.. Haec praeceptio tam Graecas quam Latinas dictiones complectitur.

Vii 2Aen. . Qui tripodad Clar j,lauros, quinderasentis. Idem

518쪽

Idem neutrum priorem habet breuem, Mart.lib. II. Et faciamus idem,nec mereamur idem 'Biduum primam producit,ut Triduum. Terent. Eunuch. Rus ibo bi hoc me macerabo biduum. Senarius est iambicus.

Si quidem compositum ex Si, uidem,siemper primam corripit. Lucan.lib. . Hoc siquidem solo cliuiis crimine belli. Siuero disiungantur Si quidem, Si semper producitur. Scilicet, ex Scire O

Scilicet haec Spartam incolumis , patriasq; Mycenas piciet e Ilicet exire, ct Licet, Idem ibidem, Ilicet ignis edax summi ad fastigia tecti voluitur, Meliρbyllon herba est, quae a Varrone lib. 3.cap. 16 apiastrum dicitur.

Virg. . Georg. Trita metipb3lla, ct cerynte ignobile gramen. Trinacria Sicilia ess,dicta α ρα quod tria habeat promotoria Pachynum, Lilybeum, Pelorum, enim Graecd promontorium es Latin8.Vbiuis, ubilibet, aiunt etiam mediam longam habere , quamis Vbi ultimam babeat ancipitem, Ubicunque fere corripitur: Lucanctib.7.Trae standum est ubicunque caput,sed tu quoqxe coniux. Idem lib. 3. Et pigras ubicunque iacent, funde paludes. Martialis ub. S. E pigram. I Q. Lucrifecit dixit secunda longa. Emit lacernas millibus decem Bassus Tyrias coloris optimi lucrifecit. Scaeton est, mi certe dicendum est Lucri gentium esse, quales sunt Pa Magni cte. Separatur enim interdum a verbo. Plaut.Persa. Cara est. citii lucri. Ausonius in mono licbis C urum Matricida antepenultima longa dlxit. Matricida Nero propis vim pertulit ensis.

repugnante tamen analogia,nam parricida eandem habet breuem. Horat. lib. I. Carm. de 29. Telegoni iuga parrici .

carmen constat ex duobus dactylis, totidem choreis. Consita ex Dies sunt etiam pridie, post icte pridianus, meridianus. Catullus in Quotidianus solita licentia Ura esls quidem corripuit secundam, quam Martialis semper producit. El. i. Q o tquῖ l ber octobe tendis Cultus sindone non quotidiana e Idem lib. I o. Isuis dropace tu quotidiano.

O, in Compositis.

O in Graecis dictionibus priorem compositi partem claudens,corripitur,ut Cymothoe, Carpophorus, Argonauta,

Mart. Saecula Carpophorum, Caesar,si prisca tuli sient: ta.

519쪽

Iam nullum monstris orbe fuisset opus. Idem, Non nautas pu to vos, sed Argonautas,

Exceptio.

Vae per . mega apud Graecos scribuntur longa sunt γ πιο ης Geometra λαγωπMυς Lagopus: nec plura facile inuenias quibus ut tur Latini. Mart. Si meus aurita gaudet lagopode Flaccus. Gεαλήφει geolopbus, γl- Προι geo morus Latinis inusitata sunt λευκἰσιν Leucopetra per Omicron scribitur , quemadmodum Ο Ηλλει Theophilus, o Theophila Martialisan Theophila secundam produxit, quod tres breues continuae essent ib.7.

Haee est illa tibi promissa Tbeophila canni.

Fannius interpres Dionysi, Leucopetram contra Graecorum quantitatem produxit. Ad Leucopetram longissima rura tenentem. Iuvenalis Saty. 3 .aut O in Geometres corripuit,aut certe, EO O in una 6 Iubam contraxit: Grammaticus,rbetor,geometres, pictor,aliptes. sic enim in libris correctis legitur,non Geometra, O in Latinis dictionibus saepe produeitur,ut Nolo, quandoque, quandocunque, introduco, reuouersus, Horat .in Arte, Indignor,quandoque bonus dormitat Homerus. Ouid et s. Quandocunque mihi pora dabis.ima pudore, c. Lucret.bb.3. Sic animas introduxerunt sensibua auctas. Ouid. Met. . I se retrouersMsquallentia protulit ora. Hodie corripitur. Iuuen. Sat3 3. Rex hodie missor est, beri quam fuit, atque eadem cras oeciuuandoquiddVirg. log. 3. Dicite, quado quidem in molli consedimus herba. Sacrosanctus habeat ne breuem, an longam, fecundam iudicabunt doctiores. Bardocti cullus O habet breue: Mart.lib. I . Gallia Santonico uestit te bard cucullo. Controversud, Controucssor, Controuersia rudentur etiam corripi, in qua sententia est Sidonius,lib. 8. Declamatio controuersiarum.

qui si classicus fuisset, omnis dubitatio sublata esset. DE INCREMENTO

singulari nominis.

Quid sit incrementum.

I genitivus singularis par fuerit nominatiuo syllabarum numero, nullum erit incrementum , ut Musa, Musis, domianus, domini. Sin longior fuerit , tum penultima genities incremen-

. . tum

520쪽

tum erit, quae in omnibus casibus utriusque numeri semper genitivi quantitatem seruat, Vt sermo, sermonis, sermoni, sermones, sermoni

bus , ubique o longum est. Praeter Bobus, ubi O producitur, quamuis in genitivo singulari corripiatur Bouis. APPENDIX. T Ter,supllex.& composita ex caput, literis, Ps, finita duplici augentur incremento, Itineris, supellectilis, biceps, bicipitis. Superuacaneum existimat multi de nominis incremeto agere, cum ex pronuntiatione ipsa faci/ὰ iognoscatur. αuis enim Hominis penultima Anta, aut sermonis breui unquam diast in Quod etsi in polysyllabis veru esse no eo inficio: in monosyllabis tamen palym haerere imperitos, mo est qui dubitet. Quid ἐSal, pari Lari vas vadis, mas, pes, bos,nips, trabs, scrobs, fax,

Irex, mea. Phryx, pix, nix,stris, crux,dux,nu trux, pronuntiationis bene scio intelliget puer esse corripiendas penultimas Salis,paris, Laris dAut cotta Sol, Pan 'im,ren Var,ver ur,xad vasis, cres, dis, glis, Urimos, dos, cos,glos, ros,fios,os, crus rus,mus. plus, rhus, plebs,stpsgryps,pax, Thrax DX,rex, νox, lux, Solis, Panos, splenis esse producendad j Nihil minus. Itaque non sunt omnino otios pracepta, qua de incremento traduntur.

Incrementum ρrimae declinationis.

A, Incrementum primae declinationis longum est, ut Aules, Pictai. Virg. Aulai in medio libabant pocula Bacchi. Idem, Diues equum, diues pictai vestis, & auri. Me .s Ibide. PaVeteres interrigandi,dandique casus prima declinationis, ut Aulae, pictae non per a ct e, diphtongum esserebant, Aulae, pictae. sed pera, ct i, more Gracorum offulae, pictai, qua dipbthongo soluta etia prima declinatio Iuum habet incrementum alioquin eius omnino ea pers. Virg. vetustatis amantissimus haec carninibus inseruit. Vide Quint lib. I. cap. .

Incrementumsecundae deumationis

E, I, V, incrementa secundae declinationis corripiuntur, ut Miser, miseri, vir, viri, satur, saturi. Virg. Non ignara mali miseris succurrere disco. Idem, Arma, virumque cano, Troiae qui primus ab oris. Mene. I Ibidem .

Exceptio.

I Ber,iberi penultimam habet longam, & ex e6 compositum Ceu tiber Celtiberi.

Lucanis

SEARCH

MENU NAVIGATION