Anecdota litteraria ex mss. codicibus eruta

142쪽

IN LAUDEM

FERDINANDI

HISPANIARUΜ REGIS CATHOLICI

OB BUGIAE REGNUM IN AFRICA CAPTUM

IULIO II. PONT. MAX. DICTA ORATIO.

TSI certum habeo , Orber Christianum , quacumque rei gestae fama percrebuit, ma gna in laetitia , gratulatione, supplicationibusque esse , patere delubra, aras sacrificiis fumare, honore, donis , pr cibus cumulari, quibusque aliis multitudo solet laetitiam immodicam significare, prope ad immortalitatem, & religionem , & m moriam consecrari quid enim Christiano nomini contingere potuit aut nobilius ad gloriam, aut certius ad salutem , quam Ferdinandi Resis Aragonum virtute, Ma Tom.II. I gnit

143쪽

gnitudine animi, selicitate , nunc primum longo intervallo in possessione Africae pedem nos ponere, firmissimis eam praesidiis, ac maximis classibus munire , gentemque efferam , & multum nostro nomini inse-stam , sub nostrum ius, dicionem , imperiumque subigere sed tamen te potissimum , Pater Beatissime , oportet omnes Christianos tantum exsultatione superare , quantum dignitate , auctoritateque inter

illos antecedis . Atque hoc facit multiplex gaudium, cumulatioremque gratiam, quod ceteris de Mahumetano hoste victoriis abolitum magis dedecus , quam quicquam iam dis partum est , propterea quod in repulsando magis bello , quam propagando imperio antea occupati eramus. At hic mare transiit, transmarinos hostes quaesivit, ad eorum v bes , sedesque penetravit, magnam spem , ingens decus, immortale facinus ostendit, ut nihil adiici ad gloriae magnitudinem posse videatur. Facis itaque, ut te aequum

est iacere, praeclare , ac sapienter, qui ob

144쪽

exundantis laetitiae magnitudinem diem se-stum instituis, supplicationes Ferdinandi Regis nomine decernis , convocatisque Patribus Amplissimis, Deo immortali gratias agis cumulatissimas, qui cum bonorum omnium, victoriarum , felicitatum dator, largitorque semper fuerit, hac tamen in victoria ita

larga manu Ferdinando Regi, quique illius auspiciis militant, praesens adsuit, ut non favisse , opemve tulisse , sed ipse rem gessiise se , & quasi in aciem descendisse iudicetur. Quod ipsum dum tuo iussis paucis ostendo, quaeso , obtestorque te, ut me benigne,

attenteque audias.

Africam, Pater Beatissime, qui orbem terrarum diligenti indagatione sunt perscrutati, tertiam eius partem esse voluerunt,

non viribus quidem, neque magnitudine ceteris parem , quippe quae magna Ctiam ex parte deserta credatur, quantum autem incolitur eximiae fertilitatis homines progenerat , laboribus haud cedentes , mirae Pernicitatis , & quos ni ius serri adimat, ple-I a rosque

145쪽

rosque omnes senectus dissolvat, ita morbos nec patiuntur, nec sentiunt. Quae gentes eam initio tenuerint, incertum est admodum; quorum prima mentio apud vetustarum rorum Scriptores fit, Getuli sunt, Lybiesque, Persae, Armeni, Medi, qui de Herculis

exercitu superfuerunt, in eam concessere, ac per connubia incolis mixti, cum Omnem

sere regionem longe, lateque serpendo indicionem suam redegissent, Numidae, Mamrique sunt appellati. Phoenices, deductis coloniis, Carthagineque excitata, eam partem, quae ad orientem Solem spectat, Occupaverunt , ausique cum Romanis congredi, cum diu ancipiti Marte pugnaverint, Pr piusque periculo fuerint, qui vicerunt mari, terraque, tandem victi subcubuerunt. Chrisstianam Fidem sero adceperunt, & licet Te tullianum , Cyprianum, Arnobium , Vict rinum , Augustinum , bone Deus , quales viros i habuerit, ducentorum, & quatuordecim Pontificum contra Pelagianos Concilium celebraverint, se er tamen falsis opinioni

146쪽

nionibus iactati sunt, neque umquam uni versi in Catholica fide consenserunt. Irrumpentibus deinde Vandalis , qui ex Hispania

traiecerant, ita omnis vastata, eversaque est,

ut Africa in Africa quaereretur . Sed & his per Belisarium adtritis, rursusque sub Romana dicione redacta Provincia, Sarraceni

Arabes hi sunt Scenithae qui ad dele

dum nostrum imperium, affligendam fidem, extinguenda omnia iura, atque instituta maiorum , nimia fortunae indulgentia disepersis velis ferebantur, in universam inundarunt ; neque solum nulla inde vi expelli potuerunt, sed ab illo tempore supra octim gentesimum annum Provinciae dominantur tanta immanitate, saevitiaque, ut illos ipsos vetustos Astos crudelitate vicisse credantur, tanto in Christianos odio , ut Romanorum, Carthaginensiumque inimicitiae nullae praeliis fuisse videantur. In quo cum multa essent indigna , tum nihil minus erat serendum , quam quod mare, quasi obices indignati transmiserunt, atque ita cert verunt,

147쪽

I3 ut arcem in Europa Granatae regnum, Bethicae partem validissimam, in ore , oculisque nostris , munitam tot annos ad haec usque

tempora tenuerint.

Non commemorabo hoc loco, quemadmodum Ferdinandus rex incredibili, ac di Vina quadam mente , atque virtute , tunc cum maxime bello civili orbis Christianus arderet , nec ullis posset subsidiis inrigari , non sperantibus, nec opinantibus , nec cingitantibus quidem nobis, quia fieri posse non videbatur, regnum illud validum , munitum , invicto veteranorum genere inclitum , firmatum ceperit, vicerit, expugna' verit ; possunt enim multis saepe occasionibus diversorum temporum praedicati . Ad Asricam, quae me iamdudum vocat, & quin dammodo observat orationem meam, con tento studio , cursuque veniamus ; quam Ferdinandus ipse inexplebilis virtutis , veraeque laudis spe, ac magnitudine animi concipere, hoc volutare animo , hoc palam

fremere , inde decus sibi , inde nomen, inde

148쪽

inde consummatam gloriam sperare. Verum dum , quo id sibi facilius facere liceret, in praemoliendis rebus , reconciliandisque R gum , gentiumque animis occupatur, i credibile dictu est, quamdiu materia gloriae suae sit erepta , quoties expeditionem dis serre , quoties decretam iam , & pene su-keptam relinquere sit coactus . Excitato praesertim bello illo Parthenopeo duro,

atroci , difficili, miseraque illi, & gravi

necessitate imposita , ut armis, & caede crassari cogeretur contra eos, quos cum communi iure, tum assinitatis vinculo com iunctos haberet, quibus tamen , cum victor esset, pacem non abnuit, ut scirent omnes,

se & invitum cum eiusmodi hoste bella suscipere , & percupidum finire . Amissa mox coniuge a sortissima, selicissima, sanctissima , atque omnium consiliorum , laborum , expeditionum non modo conscia,

ta) Elisabetb castellae anno Murur. Mulier mpuina , quae e vita decesi tuenda , augendaque re is M ad O. Kal. Decembris taristiana nulli fecunda.

149쪽

sed & participe , comite , adiutrice , quo casu, veluti solet terra ventis, aut aquis se terim missis intervulsa sui soliditate nutare, ita cuncta Hispania, subducta repente, qua se stentabatur, dextera illius, tota contremuit, ac pene consedit. Sed & hac quoque stabilita , ut pacis, libertatisque bonis perfrudiretur, ac egregie statu suo gauderet , satis confisus consensu Hispaniae , fide sociorum Regum , suo praesidio omnibus iam instruinctis, adportatisque, & re iam ultra cunctationem non patiente , Deo bene iuvante , classis in Africam transmittitur.

Longum esset, nec huius proprium diei recensere, ut Metilla ca capta, caementaque

p duli nempe muniti in mei unanimis,ulas inmit Africa in Gareta Provin- taribus rebus egregiae vir eia sub dominio Hisρ πο- tutis. Natus est umaeram ab au. ΜCCCCxCVII., unno ΜDCCxxvI. die Imrieatrieem , si iam sor- Iuliι , O a puero Matbete obduci coeperat, refria matteis Lyciplinis sudiosa cat. Metillae enim , in sedulitate operam navavit. eivsique arcis Panoebiali no Μ DCCXLIV. pro

Ecclesia eonditi sum cinectui in Hispaniam die XU.

150쪽

- Ο Φ

ex Hispania, quo oppidum muniretur, i vecta, ut magnus portus, magnum momen tum affectanti res Africae, occupatus, ut oran urbs opulentissima Sarraceni nominis non operibus , sed vi expugnata , ut G mera intercepta , quae omnia in Tingitana

Provincia sita valido sunt Christianorur praesidio communita . Est in ipsa Maurit,nia inter Tretum promontorium , & Caesaream haud longe a sinu Numidico , ubi Possidonius vetustissimus Graecorum Scria

Iulii inter nobiles Italosa custodia eorporis Nili pi V. Regis Catholici eoopta. rvs , anno Μ CLxI. dieris Septembris ob merita Dux peditum in Neapolitana Legione creatus eis. Multu deinde longorum

itinerum erantiatis labor has , dum tandem alae δεα centorum militum ad M

Iillae praefidium praeesset, ct in maximam Oem -- furteret, immatura morte heu nimium t raptus e leue xIR RPum ru a'no

ΜDeCLXII.,omnibus aequo properum eius obitum que rentibus . Homo fuit tueas satura lucta , forma laudaisra , membris erassioribus .colore rubicundo, naso ad aquilinum vergente ,1 ontelata, oculo vivido , eapilio nigro, bonestis ,piisque m ribur , animo eonflanti , eandido, modesto, in qui erga omnes se reverenter baberet . Fratri earissimo quietem, in beati luminis claritatem meramincam