Pauli Aemilii Sanctorii Casertani 12. virgines, et martyres

271쪽

erratia sidera perennitti caelestium motu orbium suas plenita coiistituit, cili finalia ensa illa sua pietate homine, ad sui factum hilaginem, ingrate, scelerateque in nefas degenerem ex caelesti solio cuncta impita, in terras d se; dens. editus ex Virgine; ἄ-stra mortali rate uesti

tus, mactatusque, in statum erexit pristinum, fasti-gilites revulsisq. cae7i innitis Pad eam aeternitatem cum G, i, Guendam euocauit.Quae igitur tam dira uos cu-phio , qiuaeratu densa errbris circumdat inscitia Gens Romana, tantis iam clari triumphis, eaq gestarum ma Ditudine reriim, teri arum undaeque domina, obsconissimi , tur ssimisque pocula libat monstris, offertq. tura, in lemurum inuocat nomen cietque insendos ex inseris manes vlaesortimque elicit uoce, Nec uos lectiste litas supplication es , lustrationesque evapli rum, 'aut

perquisit a fibrae inrituque, in i ii suppliciis eripientstini uternis, hoc miserius, quod eum liis , qu6s eblitis, 'Eltricibus flammis di uciabiminii. Nulla resistio, ubi

hiillu humen ii resperifida salus ab hi, qui sibi ipsit,

pitulari nequeutit frustra uester omnitidi labor, cum iri vitio mercedis gloriae dirissimae o naeae supplieiti manent. Coeitiere illa Ide araeia kripta, 'lasciuia heta illa quidem,' ii inmiti humanis ingeri mentibu de auribus possunt, prae aeribitate enim , ditii aliique cunaaesernitate kplicare hon postant 'etsi impurae rhentes Ilio traxerint ipsi iam testes sunt , iamque, quae abi lati sunt, cum horribili cinciatu experiuntur: qui si reui- viscererit , si erisisterent, non inementiri . non fabulosanai Me, Ustarentur: Diu ipsa inter stultam mortali uni scientiam Plistet insomniae, inter ille labulas Poetarum , ah Philosoplisistitii carui luce, lini luis sepulque intersiet fissi Mas Uuffii sabculi insidias, undique OG lasa caligine, quis que errorum inscitiaeque tussi,nibus,

272쪽

nibus , mecum ipsa diis, quos patria coljt, naustggantiabus Christi iam benignita re deprehensa ueriin ei, q93AIN. ii Cl jila est, at lymi undeqqaqRe emis an e sma nanulvisque pia .id aurIs, segnis apta a 3bfi liis

273쪽

. . . CATHAR IN A. XI a , di ludibria sui , deorumque hiscere, non a uirgine secte re oculos, non promere uocem, prorsus uictus, ac ueluti insomnia agitans marmoream alias Venerem ab se Gnidi, pictam Coi,aut Dianam Eptiesi,4 in Capitolio Pab Iadem uisam uoluere par oris dignitas, gratia, simplicior habitus,& eo dignior cerni numen non mortalis existimata. Itaque diu Augustus haesitans, exspectantem responsum Virginem sic alloquitur Augustisssima facies,& simillima Deo, tantaque dicedi grauitas digna te, praealta progenitam stirpe testantur, summaque tua eloquentia praeceptores in perpetuitate, fama locat eximia illis laus,talem instituisse audientem in hoe tantum labas,quod Romana numina, deosque nimis i mere,& Christiana petulantia proscindis, largitores tantarum opum, gloriae qui si falsi, atque imbecille si ut dicis fuissent, nulliusque momenti, nec nostrorum sapientissimos,quos perperam,stulteque interpretaris, nec jacratas uetustatis leges fefellissent Maiores quippe nostri proculdubio monstrorum debellatores, moderat resque terrarum, tu tantum ualuere industria,ingeni que,ut prope caelum inuiderit ipsis, has aniles, quas tu proponis, fabulas, feralia sacra si intellexissent,ad anianorum salutem, elicitatemque, aut ad gloriam prodes se Imperij, id quod magni animi uotum est,non fiamma'xum diritate, non mucronibus, inusitatisque supplici rum generibus ex hominum mentibus exstirpandati rassent, nisi tu ex mortalibus omnibus sola sapere, illeriora rimari gloriaberis stultum hoc, atque insanum, penitusque abs te remotum existimo, quippe omnis fastus exosus, fugiendus spientiae praesertim tanta in Virgine prorsus intolerandus, cui transgredi placita maiorum Hie infamia non licet. Cui Virgo Mortales hae uene res, quas uides, quasque tantopere attollis, Auguste, si in intima, atque occulta animi recesseris fugata erroris

Fili nube,

274쪽

PAVLLI. AEMIL SANCTOR nube. omni pertinacia iacile ostentent machinatorenimci, tuique, mortalium omnium: nam,si in luto haec ducit lineamenta, haec corpora format illustria oculis,&cara obtini quid de immortali illa pulchritudine dicendum, quid cogitandum est Absitdmperator, a Christi

militibus caduca haec, Iuxa traducere ad gloriam Liula est nostra laus, gloria, ille nostra ouatio, noster trii phus dacmones uestri, quibus uos spectris eludunt,quibus machinamentis oppugnante facilis est illorum aduersus uos pugna,& non cruenta uictoria, luna animum praecluditis ueritati, duni indi nam in id addiscere, quod scire debetis, quodque turpiter ignoratis, dumque inter obscoena tripudiati di sordes, tum uoluptatibus bacchamini, dumque in luto luxuriae, illecebrarum lite uollitamini; nec uos deorum sabulae uestrorum in stiperstitio ne euinciunt uestra siquidem ab illis non in in o fides abesset, si cupiditas, luxusque corruerent adeo tenui adminiculo spes, ubiaque uestra nituntur , nec uagiente ista iligerent infantem, sed pugna aduersus ueritatem arrogantia, simpudentia pudori luctatur, infernaque monstra in latissimo uos uoluptatum campo, tamquam inualidissima arce, conclusos, captosque furiose contrucidant, certique de praeda dum uobis uitam inter laetitiam, timores largiuntur aduersus Deum nefarie,diriterque instruunt, armantque adduntque currentibus ad occasum irarum, furorisque stimulos uestro in lapsu, ruinaque multorum quoque,qui eorum repugnant impietatibus, ac non trepide Christi cofirmati uirtute, utique nulline negotium illis facessunt, exitium anitelantes Plura dicere uoletem Virginem interpellat Maximinus, nimia dicendi libertate ostensus, cuietusque rationibus,

graue maidstati, et auidijs suis ex silentio, inscitia suά

impendere discrimen, laedecus praenoscens. Itaque ,

Virginem intuens, Peracto,inquit, sacrificio riteque C piatis

275쪽

erit tibi seruata arenat paetum tro: ibi cum disertissimis nostrae philosophiae magistris de dijs oludiaberis diagnu spectaculam Augusto numine nostro, sapientia tua, ubi uictam, quod deorum benignitas haud incerte promittit,fassuram te spero nostrorum numinum uim potestatemque, abnegato Galilaeo illi. Virgine cust diae tradita, reuersus in aulam Maximinus, litteras, nuntiosque omitem per Asiam, Evi opamque ad summo. id stinat oratores, magna praemia ostentat, dignam pala stratia, optandam sapientibus, nominis, famaeque auidis, postpolitisque aths Imperi; culis in id tantum trahi uidebatur, et si diuulia cum Maxentio, altero monstro , maximiani, Eutropiaeque filio, per caedem Seueri s brini euecto ad fastes; iustaque erga Galerium auuncula

adoptato sibi Licinio Daco appellatoque Augusto indignati6, terribilem, impurum animum libidine foedii, deditum abdomini in arma irritarent. Igitur, hoc Maximini ad gentes periato edicto Athenae, Rhodus misere suos, nec Babylon, Memphisq. sua portenta retinuere. quinquaginta inter alios Oratores Alexandriam conuenere benigne suscipiuntur a Caesare, ampliori facta pollicitatione, ii uicissent multa dedisciplinis sciscitatur, quippe haud litterarum nescius, ignotusue Athenis ceterum: pacis artibus ignobilis, per ebrietateni

funestus, nec bello fortunatus, Magorum, haruspicumque artibus quam maxime addictus, seipsum crudelitate exsuperans. Vocationis deinde eos caussam edocet, in-sammat ad uictoriam, attollit uel ima itus Virginis sapisigiam,proponit ante oculos caussam nuntinum,pudiuemi atque ignominiam si succubuissent. Motus stomachus uni e Principibus Oratorum Mytilenaeo,' proprium ne uiri nomen, an e patria Lesbo desumptum cognomen

ignoro,sic legi in Graeco uolumine mutilato,cAebrisque Illi ci detur-

276쪽

α 'ΝLLI . AEMIL. I SANCTOR. deturpato ituris,dc sine nomine auctoris uiro sapientis. sinao, clarissimoque in per illam tempestatem nemini comp rando ob luminam nominis dignitatem , disciplinarumque claritudinem, summumque acumen ingenij, sed Graeco astu, iactantia uentoso, lingua immodisco, prorsus omnia fastidienti, voxque audita indigna tis minimum ex discipulis facessitursi negotium sapientissimo terrarum neduin tenellae Virgini fabulosis enutritae disciplinis,4 apud anus Laudatus a Principe m gno uerborum praeconii, additusq. ceteris stimulus tyso Caesare in maius evibrante animos, , ueluti de ui ctoria , certoactabundo, iamque ex irrisa, conculcata, que nostra religione trophaeu Mercurio Mineruaeque locaturo, id pro Babylonico exeidio, aut Ctesiphontiacis ignibus, thyaraque Parthorum, uel sibi felicius augurante Statuta disputationis die Augusta aula pro arena decreta: mox accersita Virgo, quae per eos dies uehementissime pectora filiae erat, magnisque in auxilium precibus nume' expoposcerat tum uero, haud sibi co

fidens, Dei benignitate per Angelum cognoscit, se paumam assecuturam, tractis ante currum captiuis aduersariis, strataque Caesaris uanitate. Itaque pronreditur incertamen, non pauida animo, non pugnae dilarimen exhorrens, aut grauidatis fastu pectoribus,sed demissa ceruice ii desta, uultu hilari, laetantique quo magis abscondere, celareque maiestatem, decusque nitebatur: latius emicare oculorum lux, ingeminarique fialgor sibis utque spe stantium in animis admirationem, gaudia, metun Ad pudorem ciere Maximinus, sublimi in sella conspicuus,gemmata ueste aureatus, militari adspectu, graui pectore subsidere,latera iuuentutis os, de rob ra Tribunorum, Centurionumque fulgentes Aquilae, fasces terror gentili, securis circumdares e contra subsellia oratores recepere aduersos Virgini. It hac de re fama

277쪽

nos, Arsionas, Nuba β, ,hleg baros, Pataeo , Muntesque sinitimas mouisset, fit id Regiam ingens, cur 'sus estiaris antimorum mutus, i uarii sensius incerta in

Iunias, disparia uota, metui, spe res agitari pugna 'rium animi, cura ipse ancipitia. F io silentio, prior. Virgo , nondum stricto bloquentiae mucrone, uictrix muore multitudinis, Caesarcia intueos: Num iussu tuo, inquit , haec acies instructa, iugnatura est, Auguste

Quam inaequalis congressio, impar Mars e Puellani quinquaginta aduersus Oratores tantae istimationis,

tantaeque gloriae sistere'. Sed, quoniana ingentςslab res non parua incrcos subsequitur, id unum te . guste, peto quod. dco egare mihi, hamnivldjoeantini tuti pia erit, ut, si uictoria: poneso lis merit, C isti ari' i

se a descendas Ad quam Imperator, subagresti uultu, se uere Thracio; una condiciones pacis, bellique n0bis maescripseris e Victo una est ista condicio, arbitrium

impc uidebimus, utrum a nobis, an a uictoria stabit , ausurus ue sit aduersus nos bellare litus ille Galilaeus , ah audacia sortunare tuam Hinc C tharina ita ab Au gusto reiecta, uerso ad oratores sermone: Quando hic inquit, in amplissima arce terrariana, a Romana secunda edundenda omnis uis est, acerrimeque certandum, pon dubie famae, dignitatisque faciundum periculum,

in tanta intuentium multitudine, turpe uobis, Graecaesipientiae Principibus erit, conticescere. Tunc rursus Mitylenacus, silentibus ceteris, obstupentibusq. ad tantam dignitatem, atque inaestimabilem sormam, cu --ili uenustate, responso arroganti Virginem irridens: Tune es, quae magnis diis maledicis, Academiam,&Lyceum spernisΘ Tua huc accessimus gratia aequii erit, te prius audiri loquentem, ut nostra non incertum ad ictum tela evibrentur. Tunc Virgo Vnde, potentissime, sapien-

278쪽

pAVIL P. AEMn.US ANGOR. sellas, lecta Munanaesanus; oratiis ex brdiari quae principia seram rerum, religionis:que quo media coniiciatu, quibus iniissima claudam Quippe, si mihi dedi inini, ebus dicendum sit uitii t immensam comprehem dant mysterioruni segetem,le infinitum quantumuisti dicantispiam aperiarit, in quo uagari libere, Marbitratiustio polsit excurrere, nihil tamen aut animum feriet, aut

Iinguam magis impellet, quam Augustissimum illud in

earnati Verbi Sacramentum, ubi infama summis, terrenaeaelestibus , humana diuinis sempiterno foedere conia inuitur Iacebat humi infelix Adae posteritas, uico . bis terrarum infant aut uix Lunae, Solisque cunabula isderar cilirer ente extorris ire coacta, non solutat iis, quae olim a Dei, liberaliter cicceperari est orbata suum inibus sed, et ut etiam eonfossa teib, callidi serpenatis imbuta uenenis , iis misere seruire cogebatur, quibus iure donainari debuisset. Quid ageret misera Erigere se

se ex tanta calamitate non poterat , nullis aut amicorum praesidiis, aut humanis inuentis medicinam uulneri re periebat Latebat in uenis malum, de nobiliores ipsas animi partes, in quibus residet ratio, ingenti clade prostrauerat Sed audii spietatis genus numquam auditum quamquam dignissimi eramus,ut in contracto situ,squ loreque perpetuo relinqueremur, Dei tamen filius, prosila in stirpem nostram cIemetia ad humanae se naturae miserias demisit, ut nos diuinae faceret conlbrtes natu .rae, morterii gustauit, ut peccati regnum destrueret; de lituit infantulus in praesepio, ut nos in sordibus iacen res, miserandum i D'dum diste tos clementiae suae dextera rursunt erigeret ad extremum, ut sua illa admi rabili Oeconomia totum illud in integrum instauraret, quod primi parentis scelere male quassatum conciderat

adscenso Crucis patibulo deIeuit sanguine suo, quae ad

279쪽

eersus nos erant, acerbissimas syngraphas ι ω paterni

irographum decrethailhcis ligna manibus proscidit Dorepat binculi, squamn dido spem sed uel cogiIgotionem cadere,1 ut hominiimvissa Deus si uel penderet iii ligno, uel inter bestias utens turgete saeua hye' me puer actus ripius dies, tam lateruitii omnium mi ps, origo,gemitus nac masque profunderet. Non fab Iasiiarro accepimus estis a Spiritu Sancto unigenitum Dei Patris, cum genas n*lsum inuistre;& in libertatem asserere decreuisset, de egisse natalibus suis non amplis

simam domum, non mero ,scricoque uestitim, non sum perbis ornatam laquharitan iterum speluncaminale mariteriatam, tenebris squalelittant ac siti, pecudum stabulum , ac bestiarum , lectum non aureum nec conchyliato peristromate, egregiisq. Operibus uariiun, cunas non

ex obta e distinctas seminis, multo caesatas artificio, hon opora si elegantcsque fasciolas, sed praesepiti non tam feni mollitudin iucundiam; quam calamorum ac iei asperimi, ut his nil tuin armis cladem nostris ceruicibus inminentemaumore . di de caelo saeuientem in iram exstingueret. O amor, o pietas . Debebat serjtius sedi persoluere ingenta prbssus aere alieno non pO- te rho diues erat Doluinus , sed nulli debitor rinduit e Fgu brinam seiui ια, Orbis terrae conditon, caelestiunt domorum arestite tus, gloriae pateruae splendori, diu, nam suam lucem uelauit quod mamodo susceptae' carnis integumento, ut esset pariter humilis, di mirabilis, ut in rura, eademque per na diuitias intueremur,4 debitae, ct Vomini maiestatem seruili coniuri tam humilitati ueneraremur . non ςst'circumcisa diuinitas, nec in carnem coiiuersavi etinuit Deus, quod erat quod non erat at sumpsit in Mus csterni a Patre Deus saeculis innumera.

bilibus ante caelum . qui, anssante mundi senescentis interitu, nullo uirili semine in unius Virginis ulcro conc

280쪽

ptus est homo, in paternae iustitine condignum pretim pro sceleribus hommuni non .passionis diutumitate, sed patietis dignitate per hiit Enitere, philosophe, quandium potes, uel piss, si placet contemplationis caussa unculos est e numquami tamen incarnati Verbi maiesta tem,& latentem in infantia sapientiam pro dignitate remuerebere in supra caelestes orbes, extra Lunae, Solisq. tuas immensum aeuum,&ibi pulchrior quidam mundus flammae uiuentis, vegetae, quae ardorem non habet , sed placida combustione bonitatis suae radios undequarque diffundens , uitam , di mentem, laetamque caelo serenitatem, iberem solo fecunditatem, & immensa denique beatis gaudia sine ulla sui egestate largitur. N. est hic flammae globus immensus mole, sed uirtute gignendi pandit se circumquaque,&cuncta complet uastirtate sua exper&corporis, quantitatis, lucet a se, a se te suo, thesauris maiestatis suae, sibique gignit cooecii himen, cui si Solem hunc nostrum, quem cernimus cursis , conferre uolueris, cumscintilla quandam perobscurram esse, , ut uerius dicam, caliginem pronuntiabis Non me latet, reperiri nonnulla in ueterum scriptis huic simillima ueritati apud Platonesaepesit mentio dei bus Regibus, huic rerum uniuersitati dominantibus inqpheus inculcat identidem ternarium illud perbeatum ,

Quod ex summo bonσως mente, ex mundi anima conjustitia Sed liniec ossinia. Graecorum more, tot uerborum ambagibus celant, tantis contegunt erroriun inuolucris,

ut contentionisiauidiores, quam cognitionis fuisse uia deantur Reges Platoni non eiusde sed similis sunt, testatis nosteande cymnino in diuinis personis agnoscismus dignitatem ii Mens Orpheo posterior est summo bono, non actate solum, sed codicione naturae nos mentem, & summo coeternam bono, ct summum esse bonum asserimus Demunt philosophi,& in Christianos ratiunculas