Pauli Aemilii Sanctorii Casertani 12. virgines, et martyres

291쪽

mo in cella Iouis uicistri iam tumida graderis . iam tendis ad Olympum moderare uictoriam' unum uincentis hoc decus, cetera fortunae uis, fatique potestas rapi incit

pugnandum dehinc, si obstinata perseueras inexsecrabi I sententia , non lingua, sed ferro illa mulierum acies . pugna, haec uirorum erit: qui foedera H paceni no stit, qui spernit, nec Martem habebid pium. Tunc in ago, amare subridens: Bellandum est, inquit, Auguste: pax cum dij nulla placet, sine tu blanditiis labeficta re uirtutem dolosa mens haud scelere caret habet mo Christus sponsam: ipse mihi parens,dit sponsus, ipsae de ' liciae, gloria, amor, opes,&delectatio: dum illius an iam decora evolvo, incredibiliter illius fiagro amore, Ian gueo cupiditate iam illi fide,& dexteram obligaui,eius apud signa iuraui, professa militiam aduersus inferos quorum tu ductor, ut mihi hodie uideris, sistis proafessa etiam uirginitatem, non desciscam,non praeli alea subterfugiam, omnis licet in uis exsurgat Romana: petantque nudata pectora Cydonum, Parthorumque sapittae,fodiantque Sarist e Macedonum mihi plures petiarenti cruciatus haud incerte duplicabitur merces: inter aduersa deprehenditur amor in selicitate exiguum

amicitiae meritum &amoris: non uulnera, nortesque

ipauet Romana iuuentus, quo ciuicis, muralibus, ubila Tibusque coronis inuigeat, quo in se ciuiunt ora trahat quo ue insigni trophaeo penates exorneti nec Christim. ni in iustissimo praelio ob iustis limam caussam na, iciemque deserent, Imperatorisve sui Imperatorum, R Gigumque Regis gloriam indefensam, atque abiectam re uinquent. Quibus auditis, Maximinus, fir o succensus;

iubet nudatans alligari equuleo Virginem ferreisque scorpionibus datissimae, immanissimeque concidi labi ealta illico purpura, sublatis lite pestibus, ostentatus pori pulo candor, ostentata quae dedecent oculo aliissimo a stupo-

292쪽

- PAVI: M. AEMIIA SANCTOR

stupore concussis omnium animis in exeellentissima, a ique admirabili pulchritudine. Nuda Virgo, substitistis, pedibus , colligati que sine bracchijs , in tenellicam: tumente liuore, dirisque senium notis, suspenditur in

equuleum, inde caepta uerberari obtremuere primuna ad impetum in intentandis ictibus lictorum manus, horruereque scelus auctiantium dira imperia, funesta Panouerat quippe uel in ferreis percussorum pectoribus, assuetisque caedibus, miserationem aetas, forma, diὀnatio, di innocentia, Saepc excussae manibus uirgae, sae pe incassum effusae,dos orpus attentassent,exiguam inferre plagam, quamquam tenella membra uel lauissimo ictu mortifere fluctabantur. Sed Maximinus, scelere audax, in iracundia perseueran temulentus, impius, acerbe Virginis cruciari constantia, admirari decora, suspirare, inardescere, uictum se, & spretum indignissime feres, uerbis ministros coinpellat, urget, iubet immaniter re bellem diuexari pauidi ad uocem, lupercilium Primcipis ministri, postposita humanitate, miserationeque caeco impetu auersum corpus petere, ingeminareque uires concrepitabant uirgae, sonitumque repercussi res dere scorpiones, scindi nates, de femora, tundi uterus, conuulnerari pectora, rapide proruere extemplo sanguis madefacta humo, scissaque cutis, ct carnis frustula horribilitet dependere, aut avulsa misceri cruori, tristibus omnium animis, uix cohibito fiet Tyranni ob metum P. Dirus Imperator inter Virginis cruciatus cachinnari , haud sincere tamen gaudium sentiens, quandoquidem cruentissima, libidinosissimaque bellua integram,uiuentemque Virgineis paratam Veneri, amplexibus non caesam uelle , idque Veneri,suarum fautrici cupidinum,& spoliatrici castitatis obijcere quod se in elato aduersariae supercilio, fastuque non amice torqueret; alteram Helenam, Cleopatramque, immo clariorum ut uirginem

293쪽

cium didens. At Catharina, uersa ad caelum luce,inte te Christum apprecari, ad tolerandam poenam, ignominiam uti tribueret uires , atqueiqnstantiam, iamque eum praeseserre habitum oris ita laeti,excelsique,utis,nMi,insultareq. Tyranno uideretur, no gemere ad ictus, non detorquere corpus, non trepide stare, non denique sectere ad preces animum,aut in abiecta deiicere:omnia augustissima in Virgine uisa.Sic detritam Virginem Ty-- annus obscurissimo adstringit multu ad ima defosso carcere qualcti undiq.pariet nitrumq. sudante,abnegatis per xi).dies alimentis,apposita etia custodia.ipse,cuisse gna equitu manu,& no exiguo ariolorum comitatu, Mnopicum ad ostium cxx. stadiis ab Alexandria distans proficiscitur, Serapidi sacrificaturus, exsoluturusq. Herculi ad Heraclium uota, captaturusque auguria,& Omiana belli, quod summis uiribus per Asiam aduersus M Xentium, Constantinumque apparabatur; simavique in- spe furtis multitudinem eo per fossam Alexadria decur rentium, etsi superstitiosum animum cupido vexaret uiadendi Casii templum Iouis, magnique busta Pompeij,ut clarissimo Romanorum Imperatorum magnifice parctaret, Hadrianum Caesarem aemulaturusia Sed Catharina, carissima Deo,haud plagarum, famisque sensit acer , bitatem, di te bras. diuina clementia euincitur Maximini crudelitas missi quippe Angeli splendidissimis collucentes facibus expulere tenebras, curauereque Virginis corpus, simulque alba columba nihil felicius augurium, aut dignius simplicitate', amoreque Virginis erga Christum apportato cibo depulso ieiunio, meque expi tari reficere, recreareque assiictam. Interea secretauratami,parsq. regiae a Caesare potior interrupta qui austissimo augurio ad ingentia exciri, abiectoq. pu purae fulgore non pavide proruere inferru, Hare cer

uicem P.

294쪽

,s, A VLLI . MUM IU VANC Tox. uicem Etenim Faustina Augusti ita uocant huius aliactores historiae profecto apud ueteres, grauesque R manarum rerum scriptores duas dumtaxat Faustinas te peries, Antonini Pisuxorem,& alteram Marci Aurelii, utramque inter diuas relatam gentilium Sperstitione γmoribus eximiis, castissimisque, mira pietate, traui, tale uiro absimilis illius ferocia saepe inter oscula, amplexusque demulcens, molliensque prurientem in stra ges animum, aut inconsulta decreta, queis per temulentiam evulgatis non prospera, laeta subditis inserebantur, rescindens pertaesa uiri libidinem, insatiatamq. uenerem, simulque diritatem, ignobilitatemq. abhorrens, hi nouo Virginis certamine concusso pietate animo, dendae, alloquendaeque in spem, cupidinem ingentem rapi Virginis, iuniitque dexterae iungendae quirpe quae uiri astutia, ne suspicio iuuenili in ausino ex asmiranda; inusitataque Catharinae pulchritudine obori retur, Augustae oculis fiterat subtracta. Sed Augustae

pectus, praeter muliebrem cupidinem, res nouas anhelantem, clarissimum Catharinae nomen, dignitatem, gloriam, commissique certaminis magnitudinem,no ubitas somnii, species mire quatere uerum in ipso desiderio coterretur furiosa uiri mete,d praepropera isti ea dem crudelibus iussis, ire discultatibus, non auderalicui aperire cupiditatem omnia suspecta, infida in

aula credens, sed aegrescens animo per uaria cogitati num inuolucra decurrere, agitare uiam explendae cupidinis, mentemque ad prouida interdum, audacia. aradua erigere, aut in timida deuoluere, gemina poena co, angustatin , geminoque ictu consbditur. His Augustὲ inhaerente cogitationibus, ad eam salutandam de more

Porphyrius intrat, uir inter Romanosi et escioqiud Syriaci potius ac Phoenicis, quam Romani hoc nomen redolere uideatur, veru invaserat bubaries patriti in

295쪽

mista, cireumvallaverat curiam corruptis moribus, ει polluta ubligenarum nobilitate non obicurus, facitis it histris, manu egregius.& in iuuenili .a etate consilio non nobilis , arte acerrimus, ingenio placidus, alteriuslincreta recondenue, sua non promens,Augusto carus, mi'llitibus acceptissimus, apud populum, Augustam' gra vosus, hic ad Regiam accesserat ab Augusto ad sacrificia excitus, decoratusque Praetoriana praefectura: hunc

benigne Augusta exceptum, post salutem sic assitur: ides tua, Porphyri, egregia uirtus, magnisque saepes

in hebus spectata grauitas no inuitis arcana nobis tecun3, particjpanda eliciunt: grauiter profecto erraream, nolη mediocrem fidelitati tuae inurentes notain, is quae di purae sumus, tibi celassemus magnum amicitiae argurim tu in est, in Cinnmuni fortuna , seu fausta, tristiue notseiungere consilia. probe quoque noscimus, in commu- iuuandi secretis obligari enuntiantis fidem,& uitam Atluobis de te illud certum, atque exploratum est, capi h iinanitate potius, ut nobilem Romanum decet ans,inum quain timore non diuturni magistro ossicij cet :rum in sincera fide, sin magna cupiditate parcendum loquacinati est alto ab exordio retexuimus orationem dquo extrema facillima sint. Dudum, Porphyri, postqua; ens haec Diana, i sic quippe, qui uiderunt eiulerethobis, neque enim tantae pulchritudini, maiestatiquei humanam susticere collationem asstrum hanc Regiami splendore, de gloria compleuit sui, ingens no a cupi liraso

inusitat iisque ardor attingendae Virginis dextcrae, ae- .uorrendi q. ad oscilla incessit: hi musit imbr cohibitae fregi istam cupiditatem , optatis, unaque uotuin a nisi Tyr m audacia; citusque ad arma furor at Postuqst in accepimus ipsiu&exote Tyranni, per iram , nsciM 'tiasmi ac leuiuientia id uel inuite pio loquentis pracri

296쪽

mentisque Regiam costantiam, acrius desiderium nobiς accensum est, intolerandus stimulus additus nocte etiahac praeterita uidimus ipsam res mirabilis in per uisum puellam, augustissime splendidissimeque uestitam, c leberrimo, sacratissimoque sedentem in Virginum coe

tu, astanteq. circa candidatorum electissima pube cunisque intueri faciemVirginis,&legere decora optaremus. scintillante lalgore perstricta oculorum acie, nebescen-- teque uetabamur,uidebamurque uocari ad oscula,sedis.se etiam ad latus, non leui in nos fauore collato, quippe

quae sua manu auream ceruici adaptarat coronam, cum

proximis sermonem ciens, nos quoque respectans, ali quensque, Haec tibi, Augusta, a Iesu Christo coronido natur Ob id neque pacem pati, nec capessere quietem, nec frui cibo possumus. euictae sumus: euastamur cupiditate suauiter, turbide simul raptamur in uota alte pectus uisu premitur nostrum, seu id Deus suadet, seu ista uolunt: satisfaciundum nobis est, sequatur postmodum si superis placet omne malum satius in uno v xari, quam perenniter distrahi sit nobis Catharina in amplexibus: reliquum sata trahant. Porphyrius demisese adoratae non cunctanter, inscitaeque pollicetur A gustae, in omnes se casus, pericula pro ea iturum, pselatum se esse ad iussa, etsi ardua res sit implenda adi ta pecunia opus esse hanc haud parce ab se dissipatu iri inter milites refert Augusta, promissis laeta, miris a dibus commendatum iuuenem ab se dimittit, rogat ut quantocius rem perficiat. Porphyrius, emollito pecunia Conturione, dimotoque praesidio, ad primam uigiliam

in carcerem Augustam per manus trahens, elusis ancillis, reputantibus in thalamo captantem quietem dominam, tacitus comitatur ad ipsum carceris ingressum,

prope limen, micatis repercussi iulgore lucis ambo ex nimati procidere, miraque naribus hausta odorum suauitate

297쪽

nhate alleuantur Virgine, iussi benigne feliciterque

sperare iam , cum sedis ent, splendidissimo haerentes Virginis ori conteinplabantur laureat una uirginum agmen, in Angesta Virginis ulcera injentes, curantesque, siniuique quatuor . uiginti lapientes ex his, quos Cartharina et religio labellarat,straueratque eloquentia.Attoniti tergo, non fari, non mouere colpus, non desecterea Virgine lucem, contemplandoque hiscere. At Virgo clementer allata Ragustam, praenuntiat, intra triduum ipsan, euolaturam ad caelum, uidere ivin se in illa I ei benignitatem, remqueti alutis, conspicere coronan a te in caput ex Angelorum dependentem manibus, Augustam non alia deuexedasiel re modo animos, iect magnitudini paria ceri minis,ne horreret fulmineum Augusti uultum, non praeseruidas iras, respueret infan dos amplexus, tollutos eaedibus animos,& os erudele, uerieret ad superos animam,astigeret Christomente, illim amaret, illum ueneraretur, illius exoptaret ampleracusi phaes iam in orbe Romano esse Augustas, magni

tudine opum, degloria pulchritudinis, dapientia , cormitateque quae fluxa, leuia omnia pares, omnes posse ab ea iiiperari, si praeferret immani Tyranno piis timeregnantem IE SIM, eiusque nomen fateretur: egere quidem mortalem illius adminiculo ad uirtutem ,

α gloriam: at,si modo animum praebeat instructilin,paratumque, sensiurum auxili uui , ardorem, mortisque contemptum, elate, facundeque explicare Breuiter rem sponsum, sapienter ab Augusta, non eunte infitias trumeri ab se uirum, petere tamen demisse, ut ipsa Virgo, tam caraeDeo, se precibus adiuuaret, conciliaretque ni minio Tunc Dux Romanus, recolleebo animo, iidenter

quaerere a Virgine, quibus piaemio in generibus, qui husue coronis, uel dignitatibus a Christo milites exor--nentur, quae illis statuta merces, quae stipendia, quae . ia Ll post

298쪽

nam,si ampliora Cosularibus talcibus redderentur,abi cto Augusti Sacramento, daturum confestim se libristo nomen, iuraturumque ad signa, militaturum, pugnatum rum, occasurumque pro ilIius gloria, imperioque, moda ipsa Principatus enudaret opes, praeberet vadimoniumsne deciperet, annuit satisfactum hac quoque in parte Romano,connumcratis Ritantum sinebant temporis angustiae Christi opibus, magniticentia, splendor , ac se licitate. Cum ad quartam uigiliam in Praetorio, obstro pente tuba inuita a Virginis complexu Augusta diuelliήtur, diu quippe collo inhaeres cum lacrymis osculari labia,oculos,& mammas suauiter lambere, patefacere Vir' giniiquantum licebat per externa signa amorem suuIn ardoremque Dux acceptam Virginis dextram uenera bundus attigit an ibo mox in Praetortu per Pseudothybrum regrediuntur sed dispositae per porticum diligetia, iussuque Porphyri equitum stationi res celari non po-- tuit quisque modeste, lavide quaerere a Porphyrio

rogareque Augustam, cum mansuetudine, & comitate mulieris quisque notus inuitaretur ad libere proloquem dum ut expromerent, quo perrexissent, ubi tassent squidie egissent. Sed, Augusta,gynecaeum ingressa,Porphyrius, cui id imperatum erat ab Augusta, cum trali

re moram adueniens auroransi sineret,nec honestas a cepto de silcntio iureiurando,rem omnibus aperuit,hor

tatus, ut idem ipsi sacerent, sequerenturque se Ducem, non spernerent consilium, quod alias ipsi non infeliciter aduersus Arabas, Blemyos, barbarosque essent experti, in hoc proiecto utilissimum. Omnes, actis gratiis repente Christianos se esse fatentur, secuturi Ducem omni in re, uel aduersus Caesarem, si placeret defendi armisi ligionem mec se Britannicis, Gallicanisque copiis inferiores esse ostendunt, quas inuictissimus regeret Costam Pa tinus

299쪽

smiGConstantis Mesenae filius, non hostiti insestusque res Christi inae aut Christiatiorum ritibus, scd fautos eorum religionis, regnator eximius. Dux, lauda cis equitibus,celebrataque animi magnitudinc,alacritateque,iubet quietos eis non egere ferro Christi religi nem satis esse animos, lectora, addens. Oete,quae xa a claudebat diem, Christus, cum caelestibus agminiabus, aulaeque apparatu, anhelanti Virgini amplexus , splendidillimum te exhibuit, confirmans puellam, exciatansque in reliquum certamen, profuse auxiliu, opem pollicitus. Ad tantam luce, beatissimumque adspectum substernit se solo Virgo, pestibiis regnantis aduoluitur, piissimae adorat, agit gratias, nimis se felicem, nimis beatam se praedicans ob tam ingulate beneficiu , mini inam se ancillarum, seruientium eius benignitate eucctam in fastigium, adscriptamq. non gregariis cohortibus, sed inter principia donatam religiosiissime testans Interim Maximinus Nicopoli, xxx ab Alexandria studiis seiun- hoc in loco superioribus saeculis Octauius Caesar

proruentem cum equitatu Antonium in arma e Cleopatrae sinu, deliciisque emergentem repulerat Alexandriam laetus, quali austissima captasset omina, subi diem Intiat non tamen Virgini mitigatus . subsequenti enim die, clara vix lacu mandat abduci a custodia Virginem, sistique antetribunal escuius cum effulgentissimam faciein, membraque integerrima contemplatus esset, infii rorem,& iram incitatus, evibrare chlamydem, quat re curulem, minacissime strepere, minitarique custodiis, quos absque mora diuersis, acet biivinisque mactari surpliciis iubet. Crediderat quippe Tyrannus, post illa diu--turnam famem , squalorem carceris, fetorem, stati

nemque temporis, tormeta, queis Virginis decus d Topulari curarat, Virginem aut uita functam, aut palli

300쪽

rores formidaturamque potestatem , ac descensuram in prores. Quamobrem sua deceptus spe uerterat animum

ad supplicia custodum, quasi ipsi, labefactati pecunia, cibaria Virgini subministrassent. Sed, ne alij sua totquo'

D striti caussa,Catharinae uel uitae,fauor arcanae me dicine caelestisque cibi confessio extorquetur, prcca

. ti Augustum, ne innoxiorti suppliciis grassaretur m uide,& sine caussa. Tunc Caesar, ne prorsus ab omni liu inanitate alienus uideret tir, placiturusque puella cuius libens oppugnabat religionem, inuitus, nolensque ila

dabar anhelabatque pulctaitudinem placido uersus ad Virginem ore, ignoscere se custodibus d satisfeci cre derei simulq. rogare illam ut tomeret, quae cicordiis

sent, referret, uti illi fatu,& cruciatus, in lux, aura placerentὸ Si priori decreto insisteret,ic cunctaretur; si posteriore sententia amplexaretur,procideret ante Ioue. Bellonaque, supplicaretti diis annuens. Irrisus a Cath rina, non ab alio,quam a Christo,sperante uita,contem nenteq. deos,& minas, mortem quoque inter Micia am numerante Feruere iam pectora Augusti emicare ab oculis ira, motuque corporis horribili, insanis, uastisque uoeibus Regia quati cum pauore audientium: ncmo in dignantis Dontem, toruum quoi si milium, nemo oris ignem impavide respicere: quisulae attonitus trepidare; ita furentem Augustum , coquentemque acerbissimum Virgini occasum funestiora alterius inflammavere dicta. Accesserat nanaque ad aulam quidam barbal us, Curs

sude ς' nomine, praepositus Alexandrinae urbi , homos rogi inmitis; caedabin laetus, Mart. illustris, pace no rius grauis, intolcrandus hic tunientem ira Aug sim cernent captaturus gratiam satisfacurrusque&yropriae, alterius diritati, in uasta corporis procerit: 'te, molectile ininiani membronam coruς cum stomacho