장음표시 사용
21쪽
lcmplo in eapite Fori ; ubi dum sessores altius terram mooliuntur invenere locum, cuius antae cum epistyliis marmoreae essiciebant veluti porticum, vel apothecas tres,&in uno peristylio interiori parte sculpta erat. Ex qua constat quibus emblematibus, vel imaginibus fuerint exornatae, &quomodo ejus dedicatio marmoribus fuerit consignata.
C. A VILIVS. LICINIUS. TROSIUS CVRATOR SCHOLARUM. DE. SUO. FECIT BEBRYX. AVG. L. DRUSIANUS. A. FABIVS XANTHUS. CUR. SCRIBIS. LIBRARIISET. PRAECONIBUS. AE D. CVR. SCHOLAMAB. INCHOATO. REFECERUNT. MARMORIBUS ORNAUERUNT. VICTORIAM. AUGUSTAM E T. S ED E S. AENEAS. ET. CETERA ORNAMENTA. DE. SUA. PECUNIA FECERUNT
Eκtra vero in eodem epistylio erat hic titulus .
BEBRYX. AUG. L. DRUSIANUS. A. FAB. XANTVS. CVR. IMAGINES. ARGENTEAS DEORUM. SEPTEM. POST. DEDICATIONEM SCHOLAE. ET. MVTVLOS. TABELLA. DE. SVA
Item altera Romae in limine superiori portae exterioris S. Alexit in Aventino.
IN. HONOREM. DOMUS. AUGUST TI. CLAUDIUS. SECUNDUS. COACTOR CV M. TI. CLAVDIO. TI. QVIR. SECUNDO F. VIATORIBVS. III. VIR. ET IIII. VIR SCHOLAM. CUM . STATUIS. ET. IMAGINIBUS ORNAMENTISQUE. OMNIBUS. SVA. IMPENSA FECIT
Imo etiam speciatim Proselsoribus. Ita de Schola Medicorum marmor ad D. Sebastiani repertum Romae legitur . . M. LI-
22쪽
3 De Gymnasio Patavino Lib. I. M. LIVIO. CELSO. TABULARIO SCHOLAE. MEDICORUM' M. L I V I V S. E V T Y C H V SARCHI ATRO S. OLL. D. II. IN. FR. PED. IIII Ad haec Romae sub Imperatoribus noritisse publica stii dia
praeter Vlpianum,& Modestinum I. C. nobis aperte insinuant Bibliothecae regio cultu ibidem exstructa . Augustus- prope Templum Apollinis Graecam,& Latinam erexit, &apud Iovis Capitolini aliam, quam Domitianus reparare suduit, missis librariis Alexandriam, ut codices rariores conquirerent. Eas vero Templis prudenter adiecerunt prisci,quandoquidem nulla arctior conjunctio,quam Religionis S eruditionis. Immo transsato Byzantium imperio non alibi, quam Romae, Constantinopoli, de Beriti jura doceri poterant: quod Gymnasium antiquius Constantinopolitano . Etenim institutum suit imperante Diocletiano, qui prohibet, ne scholares Arabiae ante annum XXV Berito,ubi discebant, ad subeunda patriae munera avocari possent. Nec obscure ad Helviam Cap. VI. Seneca innuit sua aetate Romae floritisse studia, quando de urbe disserens, ait alios liberalium studiorum cupiritas adducit. Alexandrum Severum memorat Lampridius,Rhetoribus, Grammaticis, Medicis, Mathematicis,& mechanicis, architectis salaria instituisse, & auditoria decreuisse, & discipulos cum annonis pauperum filios ingenuos dari jussisse. In Oriente etiam post Constantinum Magnum scholae floruerunt,utpote Cesares Palfstinae, Alexandriae,Constantinopoli: sed caeteris omnibus adeo eminebant Athenae, ut qui in aliis urbibus aliquando versati essent, tum demum Athenas quasi penitus consummandi se conferrent.
Q fod secisse scimus Gregoriuin, B isilium, de Athanasium summos Rei p. Christianae Doctores. Plerique tameniliteris c Gallia in Italiam traductis, Gnim A a nasium
23쪽
ii asium nostrum a Carolo Magno denuo incrementum a cepisse credunt: alii sola antiqua consuetudine viguisse. Qua ratione Iacobus de Arena I. C. celeberrimus, ubi quaeritur
an lit Gymnasium sine Privilegijs legitimum censendum, pluribus rationibus id longa consuetudine invalescere affirmat. Cui Cardinalis Laba rella ad Clementinas , Ancharanus, Socinus, & Iason subscribunt. Occidente nempe Romani Imperi j majestate, sub quo semper Iuris & eloquentiae Doctores magnis stipendijs, privilegiisque eminuerunt, dc aucta Christiana Religione, quum Italiam barbarae nationes
occupassent,bonae literae, partim in Orientem, aliasq. regiones avolarunt, partim in coenobia se se abdiderunt, bellisque
paulatim cessantibus, postquam Gothi, & Langobardi Italorum virtute fracti,hinc emerserunt cum ingenuis moribus,
ubi simul & sacrae paginae & humanae divinaeque sapientiae
studio vacare coeptum. Medicina pariter Averrois auspiciis a Graecis ad Mauritanos transsata sensim in Gallia em,nuit,omnisque tandem literarum splendor Parisinam urbem in admirationem traxit. Petrum Aponensem disceudi cupidum cum aliis eo concessisse novimus. Petrarcha pari studio Montem Pessiilanum adiens ad Italos reportavit Latinet eloquentiae thesauros, pulverulenta sq. Bibliothecas aperuit&illustravit. Scholas tamen d Romani Imperii vestigiis in celebrioribus Italiae civitatibus plerumque viguisse credimus: ac praecipue Patavit, & Bononiae, quae urbes instruendis hominum animis caelitus erectar videbantur. Immo fertilissimis, saluberrimisque Italiae locis structae, alendis iuvenibus & honorandis Doctoribus certasse creduntur. Illa quidem S. Petronii precibus a Theodosio II Imperatore Gymnasium obtinuisse sertur. Nos re in altius repetentes consuetudine immemorabili scientias Patavii traditas ac disciplinas ab antiquis l. C. accepimus. Etenim Federicus Primus Imperator adeo bonarum literarum fautores sevit , ut de scholasti-
24쪽
cis eorumque privilegiis cum Constantini, & Iustiniani Imperatorum legibus concertare voluerit , & cum subegisset Insubres, ut Rempublicam constitueret, Iuridi iacos Italiae conventus indixit ad Roncalias civitatem ad PMdum, ibique paulo post anno sui imperij sexto, salutis huma-nω M C L VIII mense Novembris pulcherrimam illam de scholis earumque privilegiis legem in Constitutionum
Codicem insertam edidit. Postquam vero Federicus II in civitates Ecclesiae subditas seuerius animadvertisset, sublatis Academiae Bononiensis privilegiis, quum scholasticis exercitationibus omnino.vetitis jus omne docendi ad Pataviis num Lyceum anno M CC XXII transtulisset, vetustate obscuriora ipsius initia paulatim succrevere, variis immunitatibus imperatorum , ac optimorum Principum clementia demum ad summam provecta celebritatem. Antiquissimis enim Gymnasii tabulis ita praescriptum: Ioannes Rusca Novo mensis II Patois Praetore us, hoc anno iuste quidem ius dixit, Friderico in civitates Ecclesiae saevientel cipueq. in Bononiam quam pene evertit,o studium generale, illa penitus eversa, Patalium transtulit. Quod quidem comprobant caeteri illius seculi scriptores.
peΘm uasti incremento, decremento post misssimum annum usque aj cciolinum, , post
eius obitum. Cap. II. SEd,ut ad prima secula revertamur, communi Italiae clade,tum a Gothis,tum a Langobardis excitata, urbis nostiae monumenta periere :.unde satis est, si Gymnasii nostri primam aetatem a millesimo nativitatis Domini ducere audeamus , quo tempore existiinamus ejus ortum, ac sortassis inctomentum emersisse. Magistros enim anno M XX hic docuisse indicat nobis vetus decretum in Statutis Patavinis
25쪽
Capite De Scholaribus , O Studio Pad. ubi ad annum M CCCXXIX legimus haec verba: Potestate D. M rino Falerio, statuimus,stordinamus, quod Magistri legentes, do .centes in ammaticasibus non conventuari s mi immunes a pera
anno citra , ut m Statuto veteri continetur.
Dubium tunc erat de inserioribus Magistris, nempe is Grammaticae , non autem de proscssoribus Iurisprudentiar,& aliarum artium, atque disciplinarum. Scimus enim post anillesimum a Christo nato annum, urbe nostra advenis, &peregrinis aucta, eo praesertim tempore, quo Henricus III singulari benevolentia erga cives nostros plurima ad Ecclesiae Patavinae majestalcm,ac iurisdictionem decrevit. Qui pro salii te animae suae & Agnetis uxoris Bernardo Maltra . verso Episcopo Patavino libere concessit num os cudere,
arces extruere, ac Principis iste iura exercere. Nec quidquam certius,quam cum religione urbis augmentum, literariam studia,bbnos mores,arres,& scientias crevisse, & Gyimnasium patrium quasi ex ephoebis excitatum. Quod majores post vires accepit,quum Henricus IIII in gratiam Berrhae Reginae Patavii aliquandiu commoratus Miloni Episcopo assinitate sibi conjuncto praedia multa Episcopatui, ac Canonicis concessisset, & in ejus gratiam Patavinis priscam
libertatem restituisset. Iure nempe liberae civitatis concesso, deinceps suis legibus cives vivere voluit. Exinde sin signum libertatis usi sunt in bello Carrocio armato, quod Bertam a Regina Berthae nomine vocarunt. Clarissimis quoque viris,& literatis omnium scientiarum Iurisprudentiae pro sessoribus urbem, S Gymnasium storuisse, credibile est.
Non enim in vicinis civitatibus Gymnasia memorantur. Neque har cum urbe Patavina de primatu ob divitiarum an plitudinem,de incolarum numerum, contendere audebant,
quum regia urbs esset,aliisq. praecelleret. Unde apud Iurisconsultos in Extra vagantibus,quae extant sub titulo Federi
26쪽
et Imperatoris de pace Constantiae, liquidum est, Legatos Patavinos suisse Bugellesium de Fontamina, Pan axestum
Iudicem, AZocum Taulam,&Guaniphum Cataonium. Immo suadet, Imperatorum summa in urbem nostram clementia , pro Gymnasii incremento ipsis plurima decrevisse, quae temporum injuria periere. Mitto autem multos Iuris peritos hie floruisse , quos etiam Lotharius Imperator pro seu dis consul vitianno D CC C XX U, Sigonio teste. In tenebris enim, de petaditis diu scripturis, versamur. Certum tamen Gymnasium per aliquot annos viguisse, quando urbs Patavina suis legiabus regebatur ue atque hinc varios viros in scientiis,& artibus liberalibus claros floruisse, Mathematicae, Astrologiae, Medicinaeque sectatores plurimos,credimus. Sed cum inter Prin cipes variae exortae essent controversiae de Iurisdictionibus , Iurisperiti inter alios primum locum obtinebant. E quibus etiam Ioannes Caccius canonum Doctor cl. ad Episcopatum Patavinum evectus fuit. ino de fimeto, adeo populi in viros literis celebres serebatur favor , ut Gerhardum Pomedellum Legum interpretem arriperet e cathedra,& in
sedem Episcopalem collocaret. Aucta paulatim Gymnasii Patavini fama undique toti sic orbi inclaruit , ut post M C C d Gallia,& Germania multi Patavium discendi causi convolarent: inter quos Albertus Magnus e Germania Patavium a patre missus, cujus in hunc diem cella in coenobio S. Augustini conservatur. Civitas vero privilegiis prudenter cumulata feliciter a suis civibus iura accepit. Sed potentiorum in geniis postmodum in partes distracta, miserrim E ad interitum perrexit. Etenim anno M CC XXXVII, quum tirannide Acciolini
maxima urbis incrementa collaberentur, una Gymnasium in Di ista persensit lcmpora, sugatisque Doctoribus literarum cultus in .it morum studia transiit. Inter tot facinora tamen
Gymnasii sores minime clausae luere. Scholaris enim cuius-
27쪽
dam Rotandinus meminit anno M C CIII. Itemque Magistri Michaelis Cremonensis, qui olim causa studii venerat. Acciolinus etiam , cum artibus liberalibus Astrologia delectatus , Salionem Buzacharinum Astrologum plurimum dilexit; eaque aetate multi e Geomantiae praedictionibus prodebant varia, ut auctor est idem Rotaiidinus. Ipso autem Praefectura urbis expulso M CC LVI,&postea M CC LIX interempto;postquam urbs Patavina tensim vires recepisset, Doctores denuo electi, studiosis redeuntibus , qui aucto numero Vniversitatem constituere coeperunt. Horum bini ordines instituti, Iurisconsultorum unus;Artium,ac Medicinae alter: utrique unus Rector initio praefuit, quo munere primus claruit Gosaldus Hispanus, qui anno M CC LX varia sancivit,ut in Statutis patet. ina re hoc ipso anno Vniversitas in unum corpus redacta jus a reliquis civibus separatum habere coepit. Aucto postea ita immensum studiosorum ex universa Europa numero, bini deinde anno M CC LX I Transalpinus Henricus de Sancta Petronilla Praepostus Fris ensis , Cisalpinus Franciscus Novara Canonicus Patavinus, utriusque Vniversitatis iunctim res administrarunt , quorum plura supersunt decreta.
Gymnasii renomatis,'confirmatio Staturi a Summo Pontifice Vrbano Zarto, circa Scholares Aragictrititulo Ornandos. Item nonnulla sub publica Patamina in omnasti commodum sancita . Cap. III. IV venibus itaque ad capessendas liberales disciplinas undique accedentibus, postquam multa a Rectoribus Universitatis essent promulgata , urbis Praesul vigilantissimus
IOANNES TRANSALGARDUS ab URBANO IV.
Summo Pontifice Statuti confirmationem accepit anno
M C C L XII eirca Studiosos Laurea ornandos , qui pri-
28쪽
De G1mnasio Patavino Lib. I. s
alum coram Episcopo a Doctoribus Universitatis examunandi essent: jis,si idonei erant, Episcopus licentiam concedebat . Residebatjus in Sum. Pontifice, ideoq. sua auctoritate statutum corroborabat. Ejus privilegii formulam ad possetitatis memoriam hic damus .
URBANVS EPISCOPUS SERVVS SERVORUM DEI.
Venerabili Fratri Episcopo Paduano Salutem, c Apostolicam benedictionem. Lecta coram nobis Fraternitatis tuae petitio continebat, quod Rectores Vniversitatis, Magistrorum,oScholarium Paduae detiberatione provida statuerunt, ut Scholares Vsus iter tutis,qui debent in Magistros assmi, coram Episopo Pa.duano praesentibus Doctoribus Univre ratis eiusdem examinari debeant diligenter, o idem Episcopus eis streperiantur idonei, aeribeat docenui licentiam concedere . Et quo statutum clusinodi est, uia risas, inviolatiliter ob malum. Nos igituν tuis supplic tionibus intana ista uium ipsum cui est prouisfactum, ratum habentes, or Drat mauctoritare in otica confirmamus praesentis scripti patrocinio com unimus, decernentes, ut qui secus ibidem fissi Magistri nomen assumpserit, pro Magistro nuilatenus habeatur. Nulla ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae confrmationis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentarepraesumpserit indignationem omnipotemus Dei, ct Matorum Petri, o Pauli Apostolorum eius se noveru
Nec inferioris auctoritatis privilegium erit CLEMENTIS V. Episcopo Patavino , Florentino, & Bononiensi
creandi Vagistrum,& Doctorent Franciscum Balberilaum, quod ex architro Vaticano in serius damus .
Eo dc manno M CC LXII decretum fuit a civibus Patavinis Rcctorcs Gymnasii bis in hcbdomada, nempe die
29쪽
Lunae, & die Veneris ad comitia Decurionum accederent, ac proponerent ea, quae ad Gymnasii decus, de conseruationem pertinerent. Eodemque anno plura de professorum
honorariis ab jisdem instituta. Anno postea M CCLXVII Ioannes Praepositus Germanus Vnivcrsitatem pulchrerimis privilegiis decoravit de coducendis scilicet domibiis & elizqndis Doctoribus. Anno M CC LXIX. Quidam Gedonuensis pleraque de electione Doctorum decrevit. Anno M C C L X XI Nicolaus Poloniis Archidiaconiis Cracoviensis,& Ioannes de Monte Longo Archidia anus Aquilejensis statuerunt, quando studium esset inchoatiadum. Gymnasi insit per festa aliaque plura decreverunt. Post annos octo Philippus de Spitianiis Veronensis omnes Gymnasii constitutiones in unum volumen redestit.
Veterum quoque monumentis accepimus Nicolaumta
Pontificem anno MCCLXXXIV privilegiis,atque Cymnasio orbasse Patavinam urbem, quum ea quaedam in Ecclesiasticam libertatem gravius sancivisset, atque ex eo cessasse literarum studia credibile est, in annum M C C C, quo Theonitarius de Theobaldis Parmensis pleraque dinabnuit, correxit,multaque addidit. Anno sequenti Rodulphus de Augusta,& Bonus de Mota Mediolanensis Reetores, multis additis,& ex Bononiensi Scholatium universitate acceptis in unum volumen redegerunt. Sic temporis progressu alii Rectores imilia pro recto Gymnasii regimine, & universitatuni splendore sanxerunt. Fruebatur tunc temporis civitas Patavina summa pace, dominio, & divitiis praesertim anno M CCC X. unde ex Cortusiorum Historia Lib. Cap. XI habetur , quod Padua ut eorum verbis utar sia
tibi ra in communionibus in tota Marchia imperabat. Duces,Imo Teges,Paduanos caetcris praeserebant. Tuscia, Lombardia Sectores de Padua supplicabant. dub dominio Paduae erat Vicemia cum
toroseo ae rusu: Ehodigium cum Comitatu: Lendenariis, o Ab
30쪽
iuria. Trat Piaua armis, se equis plena, σ actis diuitiis in Llis, munita, ct surribus, aliisque aedificiis uesicaris. Forensis dedimersis partibus Paduam veniebant ad refugium salutare, e s quod pertinet ad Gymnasium sis euribus viris, Doctoribus ridet arte h&rari, religiosis oras istinaeida, ct ut brevia rar concludatur mutiasoctorum corprea in Padua sunt seputa, quorum precibus Deus Paduam in pace longissima conservaruit,hiliis et quinquaginta annis est ultra post obitum Helaini. Haec
aras pacis habusi Louatum Paduanum , praeter caetera Militem es Iurirem decoratum .
Hoc ipso tempore Iacobus ab Arena Parmensis, & Ro-Iandus Placiola Patavinus Iurisconsulti docuere in Gymnasio, pluresque ahi,quos inferius enumerabimus- Petrum quoque Aponensem Medicum, ut habitantium saluti consuleret, E Gallia magno honorario conduxerant cives nostri s quod patet ex ejus testamento anno M CCCXV die xxiv Maii consecto , ubi inter legata reliquit etiam communi Patavino libras 1 oo. parvorum, quos habere debebat pro suo salario a dicto communi de quibus penes se syngraphas Dominorum , Potestatis , Avocatorum , & Gastaldiorum eius. dein communis habebat. Item eidem communi liberalitate reliquit alias asco libras parvorum, quas habere debebat pro suo salario ex tribus mensibus retroactis. Ex quibus legatis conjicitur eius salarium ad quatuor millia librarum
De incremento omnuli sub Principibus Carrariensiabus, , Clementis VI confirmatione. cap. IV. ANnoM CCCXVI Upublico Patavinorum civium
consensu Iacobus Carrariensis cognomento Magnus, ad civitatem regemiam electus mira anim magnitudine pative decora ampliare coepit. Suburbia instauravit, &mc B a niae